Útsynningur - 12.06.1876, Síða 3

;—ÚTSYNNINGUE.—
kringum vatnspóstana dauðpyrsta;— mörgum peningum er
þó miður varið en að búa til eitt vatnsból, og lialda
einn mann til að vatna þeim; nei, svona liefur ]jað geng-
ið ár eptir ár, og hamingjan má vita, hvað lengi ]jetta
heldur áfram, pví pað er eins og menn söu steinsofandi
og kærulausir 1 ]jessu efni. Vér höfum lög, sem ákveða
hegningu fyrir illa meðferð á skepnum, en svo lítur út,
að allt of mikið ómak og ópægindi pyki, að vera að
sekta menn fyrir svo smáar sakir.—Yarla getum vér samt
ímyndað oss, að bæjarfógetinn álíti pað ekki illa meðferð,
hvernig farið er með hestana í Reykjavík á veturna; pó hefur
honum víst ekki dottið í hug að sekta neinn af eigendunum,
sem hefði pó getað sparað mörgum hesti miklar kvalir,
ef sektin hefði verið nógu há.—En hvað kemur einum
bæjarfógeta pað við, pó nokkrar skynlausar skepnur
kveljist rétt í kringum hann? Yér viljum nú stinga
upp á pví, að koma hér á fót félagi líkt og á Eng-
landi á sér stað, sem kaíi pað fyrir ætlunarverk að
vernda dýrin fyrir mispyrmingu. petta félag getur
fengið vernd og hjálp laganna.—J>að mætti semja lög
fyrir félagið, sem yrðu gjörð gildandi á alpingi.—Sér-
hver maður með óspilltu mannorði gæti verið meðlimur.
—Til pess að koma félaginu á um allt land, væri bezt,
að allir fulltrúar jyjóðvinafélagsins yrðu einnig fulltrú-
ar pessa félags, og ættu peir með umráði sveitastjóra
að ákveða sektir, hvar sem pyrfti, með pví sýslumenn
eru allt of fáir og strjálir, til að hafa slíkt starf á
hendi. Ilver félagi skyldi segja fulltrúanum í sinni
sveit pað, ef hann vissi og gæti sannað, að einhverri
skepnu væri beinlínis mispyrmt; allir meðlimirnir væru
fríviljugir og án allrar borgunar; en gjaldi pví, sem
kæmi inn fyrir sektir, skyldi varið í parfir félagsins,
annaðhvort til pess að gefa út ritgjörðir um meðferð
dýranna, ellegar pá til verðlauna handa peim, sem væru
öðrum til fyrirmyndar í pví efni. Slíkt félag er nú
útbreitt um allt England, og hefur komið miklu góðu
til leiðar. Eæði æðri sem lægri keppast eptir að verða
íélagsmenn. Yér getum ekki annað séð, en líkt gæti
komizt á hér á Islandi; pað er sjálfsagt, að menn verða
að finna hjá sér innri köllun og hvöt til að koma pví
á gang, og leggja dálítið í sölurnar, en pað er svo örð-
ugt, að koma pví inn hjá fólki, að gjöra eitthvað fyrir
hugsjónina, (ideen); menn vilja fá borgun fyrir allt.
Yér megum pó vera vissir um, að slíkt kærleiksverk
yrði landi voru og pjóð til gagns og sóma.
Forngripasafnið.
Síðan Sigurður sálugi málari dó, hefur lítið verið gjört
við forngripasafnið. Slík söfn eru þó merkileg eign fyrir
pjóðina, og fyrst vér einu sinni byrjuðum á að koma því
upp, er nauðsynlegt að halda því áfram, og sýna því þann
sóma, sem það á skilið. Landið hefur veitt því dálítinn styrk,
til þess að kaupa ýmsa forngripi fyrir, enn hér á við máls-
hátturinn, að það er ekki síður vandi að gæta fengins Qár en
afla þess.—Sigurður sálugi málari var lífið og sálin í því, á
meðan hann hfði, og átti hann miklar þakkir skildar fyrir
það. Eins og kunnugt er, vantar safnið hentugan stað; nú
er það geymt uppi á kirkjulopti, en það er ekki síður áríð-
andi að hafa þann bezta mann, sem unnt er að fá til þess að
vera umsjónarmann; sá maður verður fyrst og fremst að hafa
sérstaklegan áhuga á því, eins og líka að kunna að verja
því fé, sem landið veitti, á sem haganlegastan og beztan
hátt; hafa vit á, að velja þá hluti, sem beztir og nytsamastir
eru, og lýsa bezt fornöldinni; hann þarf að vera vel að sér
í sögu landsins, og geta skýrt frá hverju einu, svo safnið geti
náð tilgangi sínum. Hann þarf að vera sér vel út um
að geta náð í forngripi um allt land, áður enn þeir fara
forgörðum, eða fara út úr landinu; á þessu ríður, ef allt á
ekki að leggjast í deyfð og doða. Nú sem stendur hefur
inspector Jón Árnason umsjón yfir safninu, en hann hefur
verið harla aðgjörðalítill.—pað er einungis einn maður í
Reykjavík, sem vér þekkjum, sem helzt er fær um að hafa
slíkan starfa á hendi; bæði hefur hann sjálfur mikla »inter-
esse« fyrir fornöldinni, er ágætlega vel að sér í sögu landsins
og þar að auki er honum safnið einkar vel kunnugt; þessi
maður myndi víst vera fáanlegur til að taka að sér umsjón
safnsins fyrir mjög htla þóknun.—pessi maður er gullsmiður
Sigurður Vigfússon.—Vér getum ekki láð honum, þó hann
máske ekki vilji beinhnis bjóða sig fram, því það gæti htið
svo út, sem hann vildi trana sér fram og víkja þeim, sem nú
er umsjónarmaður, úr sessi,—en það er skylda stiptsyíirvald-
anna, sem hafa stjórn safnsins á hendi, að ná í þann bezta
mann, sem völ er á, ef hann fæst.—Landið á heimtingu á,
að þau gæti skyldu sinnar í þessu efni, og vér vonum, að
þessar athugasemdir styðji að því, að fá ráðið bót á þessu.
|>jóðólfur, Tyrkinn og lierra Iilein.
pað er naumast, að ritstjóri pjóðólfs viU fræða menn í
blaði sínu um Tyrkjann.—Nærri því heil blaðsíða fer í það,
að skýra greinilega frá eymdum hans og fráfahi Soldáns.—
pó þetta geti verið fróðlegt í öðrum löndum, þar sem stór
dagblöð koma út á hverjum morgni, þá á þetta iUa við, að
fyUa blöðin hjer með slíkt.—pó finnst oss keyra fram úr,
þegar hann fer að hryggjast yfir ósigri þeirra hægri manna
og falli Kleins við kosningarnar í Álaborg.—Vér sem íslend-
ingar höfum miklu fremur orsök til þess að gleðjast yfir því;
því að ef þeir hefðu setið að völdum, hefðum vér að öUum
líkindum ekki fengið neinar gufuskipsferðir í kringum landið.
pað er fyrst og fremst konungi vorum að þakka, og svo fylgi
vinstrimanna, að vér höfum fengið þær;—það er sá flokkurinn
á þingi Dana, sem bjargaði landinu frá þeirri fásinnu sumra
hægrimanna, að fara að verja ærnu fé landsins til þess að
byggja kastala í kringum aUa Kaupmannahöfn, ef svo skyldi
fara, að pjóðverjar kæmu; með slíkar bollaleggingar voru þeir
bæði Ploug ritstjóri Föðurlandsins, og Dr. Rosenberg; því er
nú Ploug svo reiður yfir ósigri hægrimanna.—pað er annars
vel farið, að hægrimenn hafa hér á landi ekki annað blað, til
að tala sínu máh, en pjóðólf, en vér viljum einlæglega ráða
lionum, að fara ei langt út í þá sálma.—Fyrirhðar vinstri
manna, bæði Hansen og Berg, eru duglegir praktiskir menn,
sem kunna að haga sér eptir þörfum landsins, og vér getum
því ei annað en samglaðst framfaramönnunum í Danmörku,
að konungur vor hefur fengið shkt ráðaneyti.
Kenning katólshu kirkjunnar.
Vér gátum pess í seinasta blaði pjóðólfs, að von
væri á liinum katólska Prefekti frá Khöfn, og mun
erindi lians vera að reyna til að fá menn til
pess, að hverfa aptur inn í skaut katólsku kirkjunnar,
sem pykist vera sú eina af kristnum kirkjum, sem sé
byggð á pví rétta hellubjargi. pó mörgum sé má ske
kunnug liin ágæta bók herra S. Melsteðs, sem heitir Sam-
anburður, pá finnst oss nú vel eiga við, að taka fram
nokkur af peim helztu atriðum, sem katólska
trúin kennir, og scm vér sem prótestantar eður
mótmælendur ekki getum álitið rétt. Katólskir trúa
pví, að páfinn sé eins og jarl Guðs á jörðunni; peir
trúa, að pegar hann talar eður skipar eitthvað í trúar-
efnum, pá sé liann innblásinn af heilögum anda og sé
pví óskeikanlegur (infallibilis). peir trúa pví, að Krists
6