Fréttablaðið - 05.04.2002, Blaðsíða 10

10
FRÉTTABLAÐIÐ
5. apríl 2002 FÖSTUPAGUR
Sjálfstæði og vaxtaverkir Seðlabankans
FRETTABLAÐIÐ
Útgáfufélag: Fréttablaðið ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Gunnar Smári Egilsson
og Jónas Kristjánsson
Fréttastjórar: Pétur Gunnarsson
og Sigurjón M. Egílsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Þverholti 9, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Simbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Fréttablaðið ehf.
Plötugerð: ÍP-prentþjónustan ehf.
Prentun: ísafoldarprentsmiðja hf.
Fréttaþjónusta á Netinu: Vísir.is
Fréttablaðinu er dreift ókeypis til allra heimila á höf-
uðborgarsvasðinu. Fyrirtæki gela fengið blaðið gegn
greiðslu sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og i gagnabönkum
án endurgjalds.
BRÉF TIL BLAÐSINS
Kambaskriður
Guðjón Sveinsson skrifar frá Breiðdalsvík:
g hef undanfarin misseri orðið
var við, að í fréttaflutningi af
svæðinu milli Stöðvarfjarðar og
Breiðdalsvíkur, gætir meinlegrar
missagnar. Svæði þetta er bratt,
þrjár skriður með stuttu millibili,
sem ná frá Kambanesi inn að svo
nefndri Hökulvík. í fréttum dags-
ins er ávallt talað um Kamba-
nesskriður!!! Þetta gengur ekki.
Skal nú leitast við að koma þessu í
rétt horf:
Ef komið er að austan (frá
Stöðvarfirði og beygt er fyrir
fjallsendann upp af Kambanesi er
komið að bröttustu skriðunum.
Þær heita KAMBA-SKRIÐUR,
kenndar við eyðibýlið Kamba sem
stóð á ofanverðu Kambanesi. Hef-
ur býlið vafalaust dregið nafn sitt
af stílfögrum berggöngum (kömb-
um) er standa í sjó niður af bæn-
um. Innan við Kambaskriður tek-
ur við graslendi, Hvammar. Innan
við þá eru lengstu skriðurnar,
Hvalnesskriður, um 0,6 km á
lengd. Þá taka við Færivellir, síð-
an Færivallaskriður, sem láta lítið
yfir sér, og er þá komið að Hökul-
vík. Að kalla allt þetta svæði
Kambanesskriður nær auðvitað
engri átt. Vér íslendingar flestir,
vonandi allir, viljum hafa það er
sannara reynist. Viljum að gömul
örnefni haldi sér, viljum ferðast
um landið með þau að leiðarljósi.
Viljum taka undir með þjóðskáld-
inu að „..Landslag yrði lítils virði,
/ ef það héti ekki neitt.“ ■
'2 IBBEhhBR
JÉttk
MARS 2001
í lok mánaðarins er ársfundur
Seðlabankans haldinn. Háværum
röddum um að lækka beri vexti er
svarað með 0.5% lækkun stýri-
vaxta. Davíð Oddsson forsætisráð-
herra kynnti breytingar á fyrir-
komulagi við stjórn peningamála.
Verðbólgumarkmið eru tekin upp
og vikmörk krónu afnumin. Davíð
kynnir einnig frumvarp sem auka á
sjálfstæði Seðlabankans. Forsætis-
ráðherra telur að ekki sé hægt að
túlka vaxtalækkun Seðlabankans
öðruvísi en svo að bankinn meti það
svo að þensla fari minnkandi.
MAÍ 2001
í áliti Alþjóða gjaldeyrissjóðsins
kemur fram að vaxtalækkun Seðla-
bankans í mars hafi verið ótíma-
bær. Hún sé ekki til þess fallin að
treysta nýsett verðbólgumarkmið
Seðlabankans í sessi. Birgir ísleifur
Gunnarsson, Seðlabankastjóri, lýs-
ir sig ósammála áliti sjóðsins. Hann
telur skýr dæmi um samdrátt og
stöðnun í efnahagslífinu.
ÁGÚST 2001
Davíð Oddsson telur fullvíst að
vextir muni fara lækkandi á næstu
mánuðum. Halldór Ásgrímsson
tekur í sama streng og lætur að því
liggja undir lok sama mánaðar að
háir vextir séu mesta mein ís-
lensks efnahagslífs. Þessu mót-
mælir aðalhagfræðingur Seðla-
bankans og telur spennu og of-
þenslu í hagkerfinu.
lÓNAS SKRIFAR:
.....................Eorsaga
Vextir hafa verið lækkaðir í þrígang undan-
gengið ár. Ráðamenn, verkalýðshreyfing og
fulltrúar atvinnulífsins hafa ítrekað beint
því til bankans að lækka vexti. Alþjóða
gjaideyrissjóðurinn hefur hins vegar tvíveg-
is talið vaxtalækkanir bankans ótímabærar.
OKTÓBER 2001
Davíð Oddsson tjáir sig um vaxta-
mál og sjálfstæði Seðlabankans á
landsfundi Sjálfstæðisflokksins.
Þar sagði hann að þótt verðbólgu-
markmið væru aðalmarkmið bank-
ans, þyrfti hann einnig að huga að
öðrum þáttum. „Og svo þarf hann
að huga að því hvort háir vextir séu
örugglega til þess fallnir að lækka
verðbólgu." I byrjun nóvember
lækkaði bankinn stýrivexti um
0,8%.
JANÚAR 2002
„Ég tel að vaxtalækkanir séu ekki
langt undan heldur skammt undan.
Ég tel að við munum sjá fram á
vaxtalækkanir þegar í næsta mán-
uði,“ segir Davíð Oddsson í umræð-
um á Alþingi. Lækkunin lét á sér
standa. Lækkun stýrivaxta um
0,5% er tilkynnt á ársfundi Seðla-
bankans 26. mars. Davíð fagnar því
í ræðu á ársfundinum að bankinn
meti það svo að vaxtalækkunarferli
geti nú hafist. ■
I ORÐRÉTT I
HEIMA ER BEST
„Allir sém fara út
eiga á hættu að vera
skotnir."
Aðalsteinn Þorvalds-
son sem er á vegum ís-
lensku þjóðkirkjunnar í
Palestínu. Fréttablaðið, 3. apríl.
VELDUR HVER Á
HELDUR
| „Eins og kom fram í
þættinum hjá mér
fyrir rúmu ári kýs
Davíð að hafa þann
háttinn á að vera
einn í sjónvarpsvið-
tölum. Það er náttúrlega umdeil-
anlegt. En þetta er ákvörðun hans
og ekki í valdi mínu eða annarra
fjölmiðlunga að breyta því. Ef
i menn eru óánægðir með þetta
fyrirkomulag, er nærtækast að
stjórnarandstaðan herji á forsæt-
j isráðherrann og heimti að hann
! ræði við andstæðinga sína í sjón-
! varpi."
Egill Helgason á heimasíðu sinni að
ræða vanmátt sinn gegn vilja stjórnmála-
manna um að ráða dagskrá sjónvarsþátta.
I ' ,
ÞAÐ ER EINS GOTT
„Menn eru ekki í fangelsi fyrir
tilviljun."
Þorsteinn A. Jónsson fangelsismála-
stjóri. Fréttablaðið, 3. apríl.
KALEIKUR EKKI BIKAR
I „Þetta er ánægjulegur árangur
j en ég vil ekki snerta þessi verð-
! laun.“
Gary Megson, þjálfari Lárusar Orra Sig-
urðssonar og annara leikmanna WBA, eft-
ir að hann var valinn þjálfari marsmánað-
ar í ensku fyrstu deildinni.
Höfuðborgarsamtökin áforma
að bjóða fram í borgarstjórnar-
kosningum i Reykjavík. Full-
trúar framboðsins vilja leggja
höfuðáherslu á skipulagsmál.
Mál sem þeir segja að hafi ver-
ið vanrækt frá lokum síðari
heimsstyrjaldar.
urinn á horninu miðpunktur
hverfisins. Hann er horfinn núna.
Þétting byggðar í miðborginni
eins og hún er í dag hefur lítið að
segja. Við erum ekki farin að
nálgast það að verða borg. Það er
ekki fyrr en eftir lengri tíma sem
við getum farið að velja hvort við
viljum vera þétt borg eða ekki.“ ■
Gi
\ So
Gengur betur næst
APRIL
Mikið hefur verið reynt að ljúga að Islendingum í
vetur. Hvert vandræðamálið hefur rekið annað,
svo sem bygginganefnd Þjóðleikhússins, einka-
yæðing Símans og aðild Norsk Hydro að Reyðaráli.
í sumum tilvikum hafa áhrifamenn á flótta látið
hrekja sig úr einni lyginni yfir í aðra.
Misjafnt er, hvort menn láta vandræðin sér að
kenningu verða. Því miður er siðleysi í umgengni
við sannleikann svo útbreitt meðal ráðamanna í
stjórnmáium og viðskiptum, að sumir líta á það
sem óheppni, þegar svik komast upp um síðir, og
hvatningu um að vanda lygina betur næst.
Lygin rennur fram í breiðum straumi, allt frá
misbeitingu spakmælisins um, að oft megi satt
kyrrt liggja, yfir í rangar fullyrðingar gegn betri
vitund. Hemlar á upplýsingum um breytt viðhorf
Norsk Hydro til Reyðaráls sýna ýmis form
lyginnar með aðild ýmissa lygalaupa.
14. febrúar veit framkvæmdastjóri Reyðaráls
um stefnubreytingu Norsk Hydro, en lætur ekki
ráðherra vita, þótt hún sé að flytja málið fyrir
Alþingi. Tveim vikum síðar fær ráðherrann að vita
um málið, en lætur sem ekkert sé. Að fimm vikum
liðnum er breytingin loks viðurkennd.
Fjölmiðlar eiga erfitt um vik við þessar að-
stæður, því að mest er að þeim logið. Óhjákvæmi-
lega síast mörg lygin í gegn, enda tala lygalaupar
með heiðríkjusvip oft beint í fjölmiðlum til fólks.
Oft eru þeir hinir hortugustu, þegar kemur í ljós,
að þeir hafa verið að reyna að blekkja fólk.
Það eru ekki bara valdamenn í stjórnmálum og
viðskiptum, sem reyna að leyna almenning sann-
leikanum og koma rangfærslum á framfæri við
hann. Víða eru hliðverðir, sem hafa lært að líta á
það sem skyldu sína að koma í veg fyrir, að fjöl-
miðlar geti birt fólki réttar upplýsingar.
Á fjölmiðlum er oft kvartað um, að ýmsum hlið-
vörðum lögreglustöðva sé ekki treystandi. Þeir
hafi látið kenna sér að leyna upplýsingum og séu
bara nokkuð ánægðir með sig, þegar þeim tekst
„...lœtur ekki ráðherra vita, þótt hún sé
aðflytja málið fyrir Alþingi. Tveim vikum
síðarfœr ráðherrann að vita um málið, en
lætur sem ekkert sé. Aðfimm vikum
liðnum er breytingin loks viðurkennd. “
þetta hlutverk. Þeir hafi enga tilfinningu fyrir því,
að þeir séu að gera sig að siðleysingjum.
Illræmdir eru sumir blaðurfulltrúar og spuna-
meistarar stjórnmála og viðskiptalífs, aldir upp við
vísindalegar aðferðir við blekkingar. í mörgum
tilvikum hafa slíkir aðilar nánast óheftan aðgang
að sumum fjölmiðlum til að koma á framfæri
þægilegum og hentugum rangfærslum.
Viðhorf almennings eru tvíeggjuð. Sumum
finnst bara gott á fjölmiðla, að þeir skuli láta ljúga
að sér og vera hafðir að fíflum. Þetta fólk áttar sig
ekki á, að það er almenningur sjálfur, sem er
skotmarkið, en ekki fjölmiðillinn. Flestir eru þó
hneykslaðir og sumir leka réttum fréttum.
Lygin er skaðleg þjóðskipulaginu, af því að hún
dregur úr trausti manna milli, þungamiðju vest-
ræns þjóðfélags. Traustið er smurningin á snerti-
flötunum og leyfir hjólum efnahags og viðskipta að
snúast hratt. Traust verður ekki framleitt, heldur
verður það til á löngum tíma sannleiksástar.
Aukið gegnsæi í þjóðfélaginu er bezta leiðin til
að draga úr lífslíkum lyginnar og efla traust manna
milli. Þess vegna er almennt verið að auka gegnsæi
á Vesturlöndum og lýsa inn í skúmaskotin, þar sem
ákvarðanir eru teknar. íslenzku upplýsingalögin
eru,skref í þessa átt að gegnsæi og trausti.
Ástandið fer svo að skána fyrir alvöru, þegar
ráðamenn í stjórnmálum og viðskiptum hætta að
hugsa: „Það gengur betur næst“, þegar þeir verða
uppvísir að fyrirlitningu á sannleikanum.
Jónas Kristjánsson
ÖNNUR SJÓNARMIÐ
Hefðbundinn
borgardauði
Góða skemmtun!
„Þessi fullyrðing um að skipulags-
mál hafi verið vanrækt frá
stríðslokum byggir á því að í lok
stríðsins er kominn flugvöllur í
Vatnsmýrina,“ segir Örn Sigurðs-
son, arkitekt og talsmaður Höfuð-
borgarsamtakanna. „Árið 1946
var flugvöllurinn afhentur ís-
lenskum yfirvöldum. Þá vildi bæj-
arstjórn Reykjavíkur að flugvöll-
urinn yrði rifinn sem auðvitað
hefði verið eðlilegt, eins og önnur
stríðsmannvirki. Jónas Jónsson
frá Hriflu lagði fram þingsálykt-
unartillögu þess efnis að völlurinn
yrði lagður niður, vegna þess hve
landið væri verðmætt. Önnur rök-
semd var sú að flugvellir væru
skotmörk á stríðstímum.
Við það að flugvöllurinn var
kyrr var miðborgin einangruð.
Hún er með höfnina í bakið. Borg-
in missti allt land fyrir framan sig
og alla lofthelgina fyrir ofan sig.
Þar með var miðborgin ónýt. Frá
þeim degi hefur hún hrörnað.
í gangi er hefðbundið ferli á
borgardauða, þótt yfirvöld séu að
láta líta út eins og það sé áherslu-
breyting í notkun á svæðinu. Mið-
borgin átti að geta stækkað. Af
því hún gat það ekki hefur hún
splundrast út um allt. Það er búió
að byggja úthverfabyggð allan
þennan tíma. Við segjum að það sé
nóg komið. Við viljum miðborgar-
byggð. Þá verður til ferli þar sem
fólk flyst til miðborgar. Þá gefst
tími til að gera við úthverfin. Þau
eru mörg illa farin og uppbygging
þeirra miðaðist við annars konar
þjónustukjarna. Þá var kaupmað-