Skuld - 14.10.1878, Síða 3

II. ár, nr. 28.-29.]
S K U L D.
[w/io 1878.
331___________________
milli fjelaganna, peim til lífsviðlialds
og langlífis, líka bent fjelögunum á
nauðsynlega sameiningu sín á milli,
liún getur og bent löggjöf, valdstjórn
og blaðamönnum á skyldu sína að
vernda þau, efla, upplífga, og bent
sumum á, að fara heldur að draga úr
illspám og öðru óvinveittu, sem stund-
um sýnist minna á málsháttinn: „Mæla
börn hvað vilja“. Bindindisfjelagið í
Yestmannaeyjum er 14 ára. Lifi öll
pau fjelög sem nú eru í 14 ár, pá
geta pau líka lifað í mörg fjórtán ár,
pvi pað sannast, að allt af munu koma
upp ný, til pess að styrkja og hugga
hin eldri og pessi nýrri munu að lík-
indum mörg taka hinum eldri fram,
þegar peir kraptar hreifa sig í bind-
indinu, sem nú sjást ekki á yfirborð-
inu, en eru í alvarlegum undirbún-
ingi og vilja ekki að verk sín, þegar
pau sjást, sje kák, heldur sem liðug-
ust framkvæmd og ávaxtarsömust og
vilja alls ekki rasa fyrir ráð fram.
Dómurinn gegn kaupmanninum í
Reykjavík, ætti að vekja umhugsun
yfirvalda, kaupmanna og landsmanna
yfir höfuð, eins og líka að hólsverð
er röggsemi dómarans og pað var upp-
byggilegt og vekjandi af lögreglupjón-
inum að ákæra og þykir mjer ritstjór-
anum segjast að mörgu leyti vel í
fyrra parti ritgjörðar sinnar: „Of-
drykkjan og búðarstaupin“, og óska
jeg að pað hafi góð og gagnleg áhrif
og menn láti sjer rjett hugsaðar og
vel meintar hugvekjur að kenningu
verða.
Yið hinn síðara part ritgjörðar-
innar felli jeg mig miður að sumu leyti,
par sem ritstjórinn talar um bindind-
ið. Hann játar að vísu góðar afleið-
ingar pess fyrir einstaka menn, en
örvæntir um útbreiðslu pess og skýr-
skotar í reynslu als heims, svo sem
opt má heyra. En sje afleiðingin góð
fyrir einstaka, pá getur hún verið
pað fyrir marga, pegar bindindið
Xokkuð um
íslenzku fuglaua.
Eftir ]>.
[Framh.] ---
Spúi [litli] (N. phaeopus) likt litur og
stóri spúinn, ncma hnakkinn dökkur með
gulhvítri langrönd, lengd 16 þuml., egg eins
lit en minni; kemur seint á vorum hingað
enda er það trú enn, að „þá sjeu úti allar
hörkur, er spóinn langvellar11. fessi spóa-
tegund komur hingað árlega, flýgur og vapp-
ar vel eins og lóan.
Keldusvín (Eallus aquaticus). Bakið
með moldarlit, bringan grá, kviðurinn mó-
332
þroskast. Hjer er pá með pessu ját-
að, að bindindi sje gott og liafi góðar
afleiðingar og „reynsla alls heims“
sannar það einungis móti bindindi,
að hann er ekki enn búinn að læra
að hlynna að pví, hann „velkist í hinu
vonda“ býsna mikið enn, eins og hann
hefir gjört. „Reynsla alls heims“ sýn-
ir nú margt; hún sýnir að hið verra
og heimskara verður opt ofan á og
pað stundum um langan aldur, hún
sýnir einatt, að eittlivað gott, viturt
og satt kemur upp og hjaðnar jafn-
ótt, svo kemur pað upp aptur gegn-
um minningu sína eða fram úr and-
ans djúpi, gegnum reynsluna eða vís-
indin; petta gengur optar og illspárn-
ar segja petta komi aldrei aptur, of-
sókn, öfund, heimska eða synd halda
sigurhrós, völd, venja og fjöldi yrkja
erfiljóð og syngja líksöngva yfir hin-
um kviksetta sannleika, sem guð lætur
rísa upp aptur í dýrðlegri mynd, rjett
þekktan og viðurkenndan, pegar hann
vill. Gekk ekki líkt pessu um ýmsar
uppgötvanir í náttúrunnar ríki? og
gekk ekki líkt pessu um heillavænleg-
ustu frambrot í andans ríki ? „Reynsla
alls heims“ sýndist móti pví, að kristin-
dómurinn næði algjörðum sigri í heim-
inum á undan Konstantinusi hinum
mikla (f 337). „Reynsla als lieims“
sýnist hafa bent Lúther (-f 1546), ef
hann hefði ekki verið eins trúarsterk-
ur eins og hann var og Melanchton
á pað, að trúbótin (Reformationen)
gæti ekki komizt á. Les pessu til
samanburðar og sönnunar sögu Ar-
nolds af Brescia (f 1155, var kross-
festur í Róm), líka sögu Albigen-
sanna, er fjellu sem píslarvottar
stjórnandi og drotnunargjarns klerka-
valds jafnvol púsunda-tugum saman
í svo nefndri krossferð gjörðri gegn
peim 1206, einnig sögu Yaldens-
anna á 12. og 13. öld, er líklega
gáfu tilefni til fullkomins skipulags á
hinum illa ræmda trúrannsóknarrjetti
rauður, ncf rautt, fætur grárauðir moð langri
apturtá, egg 6—10 rauðgul eða grænleit með
grám oða rauðleitum dröfnum; holdur sig
liclzt við sefvaxnar keldur, sofur á daginn en
fer á flakk á kvöldin og sjest því mjög sjald-
an; lengd lö’/j þuml., hljóð „krikk“ eða
„kripp" og „vúitt“.
Oðinshani, torfgrafarálpt, sundhani
(Phalaropus hyperboreus) mórauður á bak-
'inu, hettan og hálsinn neðanverður öskugrár,
hnakkinn og hálsinn ofanverður ryölytur,
hvítur neðan og á bringunni, hvít rönd á
vængjunum, lengd 7*4 Þmnl., flýgur ágæt-
lega og syndir óviðjafnanl. fagurlega og ljett,
eins á sjó í mildum öldugangi sem á lygnum
tjörnum, egg 4 grænleit mcð dökkum dílum
333
(Inquisitionen) 1229, púsundir
peirra voru liöggnir eða brenndir, les
sögu Jóhannesar Húsz’, er brenndur
var 1414 („Hodie anserem assatis,
sed post centum annos....“). Les petta
og sjá hinn margniðurþaggaða og kvik-
setta sannleika upprisinn í hinni dýrð-
legu og sigursælu trúbót Lúthers og
annara trúbætenda (Reformatorer),
og verkaði trúbótin líka á kapólsku
kristnina sjálfa til góðs. Bindindi
verkar líka gott út fyrir sig, pað hefir
sýnt „reynsla alls heims“.
Að öðru leyti virðist ekki purfa
að skoða hjer annað en skylduna að
mæla með pví, sem hefir góðar afleið-
ingar, hvað sem menn segja um pað,
livortþað er einhlítt eða ekki. Jeg
get raunar skýrskotað til pess, sem
rakið hefir verið sundur og sannað,
að algjört bindindi væri hið
eina áreiðanlega meðal við of-
drykkju (meðal og varnarmeðal), en
petta algjörða bindindi parf að fá
styrk, eins og um hefir verið talað, og
pað verður ekki all-lengi sæmd að
neita um liann. Hjer er ekki sönn-
unaratriðið, hvort drykkjuskapur sje
lands og lýða tjón og svívirðing
eða skömm, pví petta játar víst eng-
inn eins innilega eða innarlega, eins
og margur, sem er seldur pessum lesti,
en slítur sig pó ekki frá honum, vegna
pess hann þorir ekki eða vill ekki
fara í bindindi. (—Ef einhver segir:
„Jeg get ekki“, pá neita jeg pví og
segi: „Hann getur, ef hann reynir
nógu öfluglega“; pennan grundvallar-
lærdóm skal jeg verja). Að bindindis-
lög heimti of mikið, geta peir bezt um
dæmt, sem hafa verið í bindindisfje-
lagi nokkurn tima. En hitt má sanna,
að hófsprjedikendur (NB. til geta verið
1000 útskýringar á „liófi“, par sem
bindindismennhafa ein a) — heimtaein-
att of mikið af mannlegu eðli. — Eða
— hvernig á pá að liindra ofdrykkju?
Eða er nokkur minnsta tilraun gjörð til
og blesum; Óðinshani og þórshani hafa sund-
blöðkur á tám.
pórshani (Ph. rufus) líkt litur og Óðins-
hani nema mórauður neðan, hofur breiðara
nef, sjaldgæfari, lengd 9 þuml.
Blesönd (Fuliea atra) svört, nefið og
hornið framan á höfðinu hvítt, fætur blýgráir,
lengd 17 þuml., hefur sundblöðkur (hálffitjar)
á tám, býr til hreiður í sefi og stör, eða fljót-
andi á vatni, líkt og flórgoði, og verpur í það
7—15 leirgulum eggjum eða gulmórauðum
með dökkum dílum; hljóð mjög hvellt og ó-
viðfeldið „köv, köv“ og „pitts“; flýgur og
gengur vel, syndir og kafar ágætl.
5. Flokkur. Sundfuglar (natatores)
hafa sundfitjar heilar eða klofnar (hálffitjar),