Skuld - 14.02.1879, Blaðsíða 3

ril. ár, nr. 4.]
SKULD.
[u/2 1879.
_________________43_________________
það or satt! J>etta eru nú leiðtogar
p]óðarinnar, sem drukkið hafa af inni
helztu mentunarlind landsins, en til
allrar ógæfu ekki pamhað svo mikið
af henni, að peir geti okki pegið sopa
úr lindum Bakkusar.
Nú er húið að hækka laun inna
verzlegu embættismanna vorra, en —
Þvi var pað gjört? Sjálfsagt fyrir
klögun peirra. J>eir hafa pótzt fá
of lítil laun til að geta lifað sæmi-
lega (og auk pess fengið sér „ögn í
staupinu“), án pess að purfa að taka
atvik. Alt fyrir pað pykjast pó flest-
ir peirra hafa af lokið skyldu sinni,
pá er peir rækja embætti sitt svo, að
nokkurn veginn vítalaust sé að lögum.
|>eir hyggja ekki að pví, góðu menn-
irnir, að par eð alpýðan hefir fyrst að
mestu kostað nám peirra, og síðan
elr pá, eru peir skyldir að verja
öllum kröftum og tíma sínum í pariir
hennar. Er pað ekki alment viðrlcent,
að pjónustufólkið sé skylt að verja
öllum tíma sínum í parfir húsbónd-
ans? Og hvað eru embættismennirnir
annað en pjónar pjóðarinnar? J>að
er pví lirein og bein skylda peirra að
leitast við, pá er embættis-annir leyfa,
að efla framfarir pjóðar sinnar, and-
legar og veraldlegar. ]pað er svo
margt, sem lagfæra parf, pví margt
fer í ólestri. An efa mætti takast að
bæta úr pví með tímanum, ef allir
heldri menn landsins legðust á eitt að
reyna að hrinda pví í lag, hver eftir
pví, sem honurn er bezt lagið og hann
liefir færi á.
Eitt af pví, er að framförum
lýtr, er bindindið. Ættu embættis-
mennirnir og aðrir heldri menn að
vera fremstir í flokki að efla pað með
orðum og eptirdæmi, pví pá fyrst,
en fyr aldrei, er máli pví sigrs auðið,
44
peir verða að vera allir samhuga og
samtaka, líka einbeittir og fast-
ir á áformi sínu. J>að dugar ekki að
segja: Bindindið er gott, og ég óska
pví til hamingju, en é g get ekki gengið
í pað. J>etta má pó heyrast af mörg-
um, æðri og lægri. J>eim er að vísu
vel við bindindið, en pó betr við Bakk-
us. — Sumir segja að bezt sé pað
bindindið, að láta skynsemina stjórna
sér til að neyta vínsins í hófi, og pann-
ig passa sig sjálfir. En slík ummæli
passa peim bezt, er Bakkus liefir
aldrei svikið af fótunum.
Sumir ætla að stofna bindindisfé-
lög af eintómum fermingardrengjum,
pví pað sé engin pjáning fyrir pá, að
neita sér um vínið; alt annað mál sé
um ina fullorðnu, sem búnir sé svo
mjög að venja sig á pað. Eftir pessu
að dæma, má ekki neita sér um neitt,
sem maðr hefir eitt sinn vanið sig á,
eðr mann langar til. Slíkt er ágæt
fyrirmynd handa unglingum!! —
Eg set nú svo, að einhver skyldi stofna
bindindisfélag af unglingum einum;
en — hver á pá að stjórna slíku
félagi ? Eiga unglingarnir að gjöra pað
sjálíir? Eða ætla inir fullorðnu að gjöra
pað, en vera pó ekki í félaginu?
Oftast munu pó stofnendr og stjórn-
endr félaganna vera sjálfir í peim,
enda sýnist bezt fara á pví. Að stofna
bindindisfélag af unglingum einum, og
utanfélagsmenn stjórni svo félaginu,
sýnist mér líkast pví, er menn reka
sauðkindr saman í álieldi, og standi
svo sjálfir fyrir að ei sleppi neitt burt.
(Niðrl.)
Atlmgasemd
við tvær greinir í „Norðanfara“ 12.
og 18. desember 18.78.
In fyrri greinin, dagsett 3. maí
1878, með yfirskrift „Brófkafli úr
45
Eyðapinghá“, hefir fyrst verið prent-
uð 12. desembr. s. á., og mun orsök-
in til, að hún pá loksins var sett í
„Nf“, vera sú, að herra Bj. Jónsson
fékk með pósti, sem kom til Akreyr-
ar 9. desembr., bréf frá mér, par sem
ég tilkynti honum, að ég vildi eigi
lengr vera útsölumaðr blaðs hans, og
hefir karlinnútaf pessu líklega viljað
reyna til að gjöra mér eitthvað til ils,
og pví látið koma fyrir almennings-
sjónir vanvirðu-orð pau, sem grein
pessi hefir inni að halda um mig og
verzlun mína. — Til pess nú að pögn
mín eklci verði misskilin, vil ég fara
fáum orðum um innihald greinar pess-
arar, sem auðsjáanlega er sprottin af
eintómri íllgirni.
I henni er talað um kornbyrgðir
vetrinn 1877—78 í kaupstöðum hér
fyrir austan, og tekið fram að á Eski-
firði einum hafi verið kornlítið allan
vetrinn. J>etta getr rétt verið, en orsök
er til als, og parf ekki að kenna fá-
tækt kaupmannsins um pað, sem sýn-
íst líka vera heimskulegt, par sem hér
var mikið til af ýmsum öðrum vörum.
— Sýslumaðrinn hér skýrði mönnum
frá, eins og einkanlega allir sýslu-
nefndarmenn geta vottað, að hingað
væri væntanlegt talsvert afkorni, sem
hr. Tr. Gfunnarsson átti að kaupa
fyrir öskupeninga, sem hann til pess
hafði meðtekið í Beykjavík, og gat
hvorki mér né öðrum dottið í hug, að
ekkert yrði afpessu; tók égpvíminna
upp af korni, enn ég mundi annars
hafa gjört. Ósatt er samt pað, sem
stendr í greininni, að lítið hafi verið
fyrir af korni um haustið. í allri haust-
kauptíðinni gat hver maðr (eins Fá-
skrúðstirðingar sem aðrir) fengið svo
mikið af korni, sem hann vildi og gat
borgað. J>að ég til veit var als feng-
in ein tunna af korni úr Skriðdal af inn-
sveit Iteyðarfjarðar, og pykir mér lieldr
mikið gjört úr pví. —- Eins finst mér
höf. greinarinnar hefði getað leitt hjá
sér að tala um pað, að Eskifjarðar-
búar hefðu getað fylt sig, ef pá
langaði til, par sem vínföng voru nægi-
leg; pví petta leiðir af sjálfu sér ; og
er auðséð, að höf. er gefinn fyrir að
hnýta í aðra, livort sem vit er í pví
eða ekki. Að Eskifjörðr sé minsta
kauptún á austrlandi, er máske satt,
lega að láta fangann lausan á meðan, par til dómr félli,
inóti nokkru veði; en móti pessari hörku mælti hr. Gæða-
drengr snjalllega, og bauðst til að ganga í ábyrgð fyrir
hverri upphæð, sem heimtuð yrði í veð fyrir fangann.
J>etta göfuglyndi Gamla Kalla var ekki annað en pað,
sem vænta mátti eftir pví, hve elskulega og riddaralega
hann hafði komið fram í einu sem öllu alla tíð síðan hann
kom til Glamrborgar. Eins og nú stóð á, hreif viökvæmni
hjartans hr. Gæðadreng svo, að hann virtist að hafa al-
veg gleymt pví, er hann bauð að ganga í veð fyrir inn
unga vin sinn, að hann átti sjálfr varla skildings virði í
eigu sinni.
Málalokin voru auðsýn fyrirfram. Hr. Skildingsfjaðri
var færðr fyrir dóin næsta róttardag, og gerði borgarlýðr-
inn, sem við var, óp að honum; en in sakfellandi atburða-
rás (sem styrktist enn fremr við ýmis grunsamleg atvik
enn, sem in viðkvæma samvizka hr. Gæðadrengs leyfðt
honum eigi að leyna fyrir réttinum) var álitin svo sam-
hengissterk og vafalaus, að kviðdómendrnir kváðu allir
upp sama atkvæði í einu hljóði, án pess að standa upp
26
úr sætum sínum, að lir. Skildingsfjaðri væri sekr um
„morð fyrstu tegundar“. Skömmu síðar var upp
kveðinn dauðadómr yfir lánleysingja pessum, og var hann
svo fluttr í borgar-dýflissuna til að bíða pess, er hann
skyldi falla fyrir sverði réttvísinnar.
Á meðan á öllu pessu gelck, hafði in göfuglynda að-
ferð „Gamla Kalla Gæðadrengs“ áunnið honum hvers
manns ást í borginni. Hann varð nú tíu sinnum meira
metinn en nokkru sinni fyrri. Hann var í stöðugum heim-
boðum meðal borgarbúa, og neyddist hann pví til, pótt
eigi væri pað honum að skapi, að hætta peim einstaklega
sparsamlega lifnaðarhætti, sem fátækt hans hafði til pessa
neytt hann til, og tók liann nú einatt að hafa smá heim-
boð hjá sér til endrgjalds vinum sínum; ríkti par jafnan
fyndni og glaðværð hjá honum-—pó stiltari en ella rnundi,
ef minningin um in sorglegu afdrif, er nú biðu systursonar
pess manns, er verið hafði innilegasti vinr veitanflans,
hefði eigi endr og sinnum brugðið sorgarskýjum á glcðina.
Einn góðan veðrdag varð inn gamli heiðrsmaðr lieldr
léttbrýnn við að fá svo hljóðandi bréf: