Skuld - 02.05.1879, Qupperneq 2

[II. ár, nr. 11.]
SKULD.
[2/r,1879.
130
ástæðu? pað mun fleírum verðaóskilj-
anlegt en mér.
Um Stað í Grunnavík og Stað í Að-
alvík fer nefndin svofeldum orðum, að
pau liggi á útkjálka, par sem fæstir
girnist að búa, og vill pví gjöra pau
með tillagi að 1068, og 1064 Kr. brauð-
um; par á móti vill hún leggja Nes-
pinga brauði 300 Kr. eftir að búið er
með inni fyrirhuguðu sameiningu
að gjöra pað að 1340 Kr. brauði,
petta virðist vera ofmikill ójöfnuðr,
og als eigi rétt hugsað, pegar að er
gáð, Nes-ping geta pó enganveginn
heitið útkjálka brauð, sízt í saman-
burði við Stað í Aðalvík, og pó mikil
örbyrgð kunni að veraundir Jökli, pá
hafa eigi farið sögur af auðlegðinni í
Aðalvík, enda getr maðr eigi séð hana
pegar litið er á landhagsskýrslurnar
að fornu og nýju.
|>á er eitt dæmið enn, með Stað í
Hrútafirði, sem nefndin ætlar að bæta
upp svo pað verði 1500 Kr. brauð;
minna mætti nú gagn gjöra, pað er
pó ekki á útkjálka og ekki verðr sagt
að pví sé illa í sveit komið, ekki er
heldr örbyrgð í sóknunum um að kenna,
og brauðið verðr als ekki erfitt. Goð-
dalir par á móti eru ekki nefndir til
uppbótar, og par eru aðeins 666 Kr.
tekjur. Að hverju leyti cru Goðdalir
aðgengilegri en önnur brauð, án
allrar uppbótar? Getr nokkr rétt-
sýni verið í pvi, að hækka Stað um
1000 Kr., en Goðdali ekki um einn
eyri ?
|>essi fáu dæmi ætla ég sýni nóg-
samlega fram ö, að full pörf sé á að
íliuga tillögur nefndarinnar; pví tals-
verð ósamkvæmni með tilliti til upp-
bótarinnar mun finnast á mörgum fleiri
brauðum en hér eru talin.
í athugasemdum sínum við 7. gr.
frumv. um skipun prestakalla og
kyrkna, tekr nefndin pað fram, að
æskilegt væri að eftirlaunum presta og
prestekkna verði létt á brauðunum, og
eðlilegt væri að pessi eftirlaun eins
og annara embættismanna landsins
og ekkna peirra væri greidd úr lands-
sjóði. Og pó nefndin réði pað af, að
i'ara ekki lengra út í pað mál pá
pegar, pá lítr svo út, sem hún búist
við, að eigi muni pess langt að bíða,
að beinar tillögur verði bornar upp
um petta. Mér pyldr petta vera til
vonar, og í samanburði við aðra em-
bættismenn landsins, eigi nein ósann-
girni í pví, að landssjóðrinn launi
uppgjafaprestum og prestaekkjum.
J>að er annars undarlegt, að einmitt
pau embættin, sem minstar tekjur
liafa, skuli vera pau einu, sem eru
rýrð svo tilfinnanlega með pví að
leggja eftirlaunaskylduna á pau ; og ef
á annað borð nokkurt fé verðr lagt
aflandssjóði til prestastéttarinnar, pá
ætti pað eflaust að vera eftirlaunin.
En ef svo færi, sem varla mun vera
131
að efa, að pessi uppástunga verði
borin upp, og eigi ólíkt að fái fram-
gang, pá virðist mér svo fráleitt að af-
nema árgjaldið, sem núhvílir ábrauð-
unum eftir tilsk. 15. des. 1865, 7. gr.
—- að pað ætti miklu fremr að hækka
pað. jþetta árgjaid verðr aldrei eins
tilfinnanlegt, eða eins ósanngjarnt eins
og eftirlauna skyldan, og ef pað að
tiltölu hvíldi á öllum brauðum, und-
antekningarlaust, pá gæti pað orðið
til mikils léttis við eftirlaunagjaldið af
landssjóðnum. Aftr á móti er pað
sjálfsagt rótt, að árgjaldið verði af-
numið, svo framarlega, sem eftirlaunin
eiga að hvíla á brauðunum eftir sem
áðr. Hér verða menn pó að aðgæta,
að ef uppástunga nefndarinnar í 7. gr.
um að afnema árgjald af brauðunum
verðr sampykt, pá er par með í raun
réttri loku fyrir pað skotið, að eftir-
launabyrðinni verðilétt afpeim. Hyggi-
legast virðist mér pað, að tillaga um
eftirlaunin verði borin upp, jafnframt
prestakallamálinu, og eftir pví hver
afdrif peirrar tillögu verða, ætti að
sjáfsögðu að haga sér með árgjaldið.
(framh.)
HNÚTUKAST.
Naf'ni minn á Laugalandi pykist í Nf. nr. 11-12
„liijóta að efast um“ að ég hafi getað gefið slíkt
lof'orð, sem ég gaf í haust, nefnil. að flytja þá
vestrfara, sem skrifuðu sig hjá mér fyrir oktbr.-
lok, vestr fyrir lægra kaup, en fyrr hefði verið
kostráhéðan. — Mér að vísu jiykir sárleiðin-
legt að jiurfa að vera að eyða tíma og fyrir-
höfn til að kenna svona alveg mér óviðkom-
andimanni sómasemi og hegðun. Enfyrst
hann veit það ekki áðr, verð ég að segja hon-
um jiað, að það er alveg ósæmílegt og
ójiolandi áreitni af honum, að leyfa sér
að bera brygður á orð mín eða nokkurs ann-
ars manns með óflekkaðri borgaralegri æru
og mánnorði. Hvað veit hann og hvað getr
hann vitað um, með hverjum kjurum ég vil
flytja fófk vestr? parf ég hans leyfi eóa
nokkurs manns að sækja til jiess, að veitasvo
lágt far, sem ég vil vestr? — Já, j>ó ég vildi
bjóða nokkrum að gefa heim far með „An-
chor-línunni“ eða hverri línu, sem ég vil, þá
hefir liann engan rétt til að'efast um heimild
mína til þess, alla þá tið sem hann er ekki
orðinn fjárráðamaðr minn.
Ef nafni minn hefði sagt, að hann skildi
eig'i, hvernig á því stæði, að ég skyldi sjá mér
fært að bjóða ódýrra far, en ella væri völ á,
þá hefði ég með ánægju skýrt honum frá,
hvernig á því sfóð, og þá hefði hann séð það,
sem hann veit eins vel og ég, að Anchor-
línan og Allan-línan munu báðar selja farið
við sama verði milli Skotlands og Ameríku;
en að það var fyrir sérstök atvik, að ég átti
kost á miklu ódýrra fari til Englands héðan,
ef nægilegr fjöldi (30—40 manns) hefðu fest
sér farið fyrir októberlok. En þar eð
hlutaðeigendum þótti of snemt, að fara héðan
í marz eða apríl, var þessu boði mínu eigi
tekið, og er það eigi mín sök. — En þótt
Nafni minn vissi nú eigi þessi atvik, og skildi
því eigi, hversu ég gæti boðið kjörin, sem
ég bauð, þá gaf það honum engan rétt til að
efast um ráðvendni mína eða drótta að mér
ærumeiðandi getsökum, svo sem að ég mundi
Ijúga í fólk eða pretta það. Eg skora á alla
þá vestrfara, sem nú í vetr hafa skrifað sig
hjá mér, að segja til á sínum tíma, ef éghefi
132
heitið þeim nokkru, sem eigi verðr haldið
við þá.
Og að lokum skora ég á Jón þennan
Ósafsson á Laugalandi, að hann lýsi því ein-
arðlega, hvað hann þekkir það til mín, sem
gefi honum ástæðu til, að gera mér slíkar
ærumeiðandi getsakir.
Mér getr aldrei dottið í hug, að ætla að
draga fólk til mín með því að illyrða mér
saklausa menn, þó þeir bjóði far fyrir aðra
línuenég. Og ég vil segja Nafna mínum það
í alvöru, að það eykr hvorki álit hans né
Allanlínunnar í nokkurs manns augum, ef þau
hafa eigi annað sér til ágætis eða meðmæl-
ingar, en svívirðilega áreitni við saklausa
menn.
Eskifirði, 29. apríl 1879.
Jón ölafsson.
— S a u r b 1 a ð i ð segist ætla að flytja rit-
gjörðir um kyrkjumál og landbúnaðarmál
,fyrir þing“. — Nú, því trúum vér dável, úr
því blaðið á að hætta, og betli-prentsmiðjan
að seljast fyrir þing. — Spurning: Hvaða
hreppr ætlar þá að leggja „Öltunnuna“
á stokkana?
— „Norðanf.11 nr. 57.—58. f. á. (12. des.)
flutti grein með yfirskrift „Jón og Gvendr“
sem fræðir menn um stafafjölda í „Skuld“,
Nf. og Isafold. Greinartötrið hefir þann
galla, að höf. hefir eigi kunnað að telja (og
skyldi maðr ekki ætla það þó um gamlan
hreppstjóra). A þessu furðar oss nú ekki,
því honum liefii' máske mistalizt oftar á
æfinni. En á liinu furðar oss, að ritstjóri
Norðanfara skuli láta slík ósannindi nafnlaus
fá aðgang í blað sitt, þar sem hann hlýtrþó
að vita réttara, svo vanr prentsmiðjustjórn,
sem hann er orðinn. Hann veit (eða ætti að
vita) að stafafjöldi arkar er reiknaðr þannig,
að raðað er bókstafnum „n“ í línu, og talið
að eins margir bókstafir só í línu eins og
mörg „n“ rúmast i henni; svo margfaldar
maðr stafafjölda línunnar með línutali dálks-
ins (eða bls. ef eindálkað er), þannig finst
sþafafjöldi dálks (eða síðu); þann stafafjöhla
margfaldar maðr svo með dálka (eða síðu-)
tali arkarinnar, og þar við fram kerríf stafa-
fjöldinn. petta er aðferð, sem hver prentfróðr
inaðr í heimi þeklcir (sbr. M, Lazarus:
„Haandbog í Bogtrykkerkunsten", Kbh. 1873;
I, 153-154.; — Ourtis: „On composition“
Boston 1874; — K e 1 s e y : „Instructions,
hints and suggestions.... to manage a printing
office“; — Máhreus: „Vollst. theor.-prakt'
Handbuch der Typographie11 og annars a 11 a r
fræðibækr í þessari grein).
Ef nú reiknað er eftir þessari reglu*, jiá
var stafafjöldimi í 2. árg. „Skuldar11 1 059 840,
og að Nönnu meðtaldri 1107144; þegar því
uppgjafahreppstjórinn í uNf” telr að eins
774 240 stafi í árg. „Skuldar”, þá skeikar
lionum um ])l‘ÍÖjuilg Ú1‘ lUÍÍiíÓj! (eða
332 904 stafi)!! Og hefi ég þó hér reiknað
eftir venjulegu meginmálsletri Lcorpus”), en
ef tillit væri haft til „cicero” og „petit” (smá-
letrs) í „Skuld”, þáverðr stafafjöldinn enn meiri.
Eins má geta þess, að þ e 11 a á r er bæði
aukið línutal og letrmergð að miklum mun
á „Skuld”, einkum við það að hafa oftar
smátt letr. pví sést það aldrei í Norðanf.'■
A hann ekkert smáletr til, auminginn ?
Til hvers er höfundrinn líka alt af að tal»
um að Nf. sé 40 arkir á stærð, þar sem hanö
má þó vita að kaupendr hans geta talið, að
þeir fá ekki nema þrjátíu arkir um árið ? —"
40 arka stærð hans (1877) var eigi b o ð u ð
k a u p e n d u m, þegar Skuld kom út, svo
hún hafði rétt til að kalla sig stærsta blaðið
*) Eftir henni er vant að launa prentur-
um akkorðs-vinnu.