Skuld - 01.07.1879, Side 1

'5 ’cs a ®
■0-.=» .« J5 ú
1 3 | €
■K g* H_-að
§ .2 s
m ^ tc ®
^ <K ^
3^5 M'r
^ ^ cb ^ h
1 £ g -r ^
c« 3 s |c
1 8 7 9.
•-*» 3*
^ O
HJ *-í
!2.crQ
$%%
L -K
§ §
fcn _ 2.
5’ £. 3
s» rt-
W K
t£ pi'
S ^
ra
l §
05 (15
&
O. ^
t». 6
f B
O
CR
ffr. 70.
______________223_______________
TIL VESTRFARA!
J>eir, sem liafa shrifað sig lijá
mér til vestrfarar, verða að vcra
komnir hingað á Eskifjörð al-fcrð-
húnir 11. júlí næstkomandi og hafa
j>á á reiðum höndum í peningum
alt fargjald sitt til Yestrheims,
og fá J)cir |>á jafnskjútt fullkom-
ið farhréf.
8(^“ Jafnvcl Jk> farjegjum liaíi
eigi verið lieitið ]>ví, munu
j>eir j>ó nú fá frítt fæði
cinnig liéðan til Skotlands.
Eskiíirði, 26. júní 1879.
J ú n Ólafsson.
iNiðrl.] [Aðsent].
Huglciðingar
uiu presta- og kyrkjumál.
4. hugleiðing.
Hðfuðskyldur prcstanna.
Um leið og talað er uin skyldur
presta viðvíkjandi guðs|ijónustunni, er
minnst á kyrkjumál, það sem snertir
losun presta við kyrnaviðhald í hendur
sóknarmönnum. Hjer eru athugasemdir
og bendingar um kyrkjurækni og messu-
gjörð, um sakramentin, um barnauppfræð-
ingu og um fermingar, um húsvitjanir og
um siðferði.
Höfuðskylda prestanna felst í peim
orðum postulans, að gætaað sjálf-
tim sjer og lærdóminum. — Prest-
hrinn ætti að láta allar orðræður vera
helgaðar af Krists lærdómi. Prestur-
tnn á að prjedika guðsorð lireint og
ómengað í kærleika og pví andríki og
öeð svo góðu skipulagi, sem hægt er
°g hverjum er gelin náð til, og er raun-
nr sá starfi prestsins hátignarlegastur,
or fram fer í kyrkjunni, og ætti pað
að vera áhugamál prests og safnaðar
^ð pessir fundir verði hæði tíðir og
^Pphyggilegir og fullir verðungar. Og
^r kyrkjuvanrækt pessa tíma vottur um
ó'hugaleysi í trúarefnum, og pví verra
sem peir menn eru meira virtir, sem
»afrækja vorn söfnuð“. Og er ekk-
pað fjelag í heirai, að ekki votti
fundasóku um áhugaleysi á fjelags-
’úálefnum. Skoðum til samanhurðar
Lóðfundi, kjörfundi, sveitafundi, lcstr-
^fjelagsfundi, vísindafjelagsfundi, hind-
lMisfundi, sjcrstaka fundi (extraor-
óihaire Moder), tökum til saman-
'Urðar hina upphyggilegu fundi, liverr-
Eskiíirði, Jriðjudag, 1. jiilí.
224
ar tegundar sem eru, og sannfærumst
um, að varla er nokkuð eins augljóst
merki upp á áhugaleysi í fjelagsmál-
um, sem pað, ef menn vanrækja að
orsakalausu og forfallalaust funda-
sókn. En pó er pessi samkoma æðst og
helgust allra funda, pví hún hefir óend-
anlega heill fyrir augum og hendir á
eilífan sælan fjelagsskap. En í pess-
ari grein er tíðarandinn svo alveg frá-
hverfur á mörgum stöðum, að pað yrði
varla til annars en háðs eða pykkju,
ef sumir prestar færu að áminna suma
menn til kyrkjurækni og pað pótt prest-
ur væri vel notandi og varla hægt að
víta hann í stöðu sinni. En söfnuðir
ættu pá jafnt sem prestar, að stuðla
til eftir mætti, að guðspjónustan yrði
sem veglegust, hátíðlegust og fagur-
legust og er vel farið, að sá andi er
að ryðja sjer til rúms, að söfnuðir
skoði kyrkjuna ekki að eins sem eign
sína, heldur og pá eign, sem peir nú
eigi að taka að sjer og hafa áhyrgð
á, og sem yrði sókninni til sóma eða
vansóma, hvernig svaraði tilgangi sín-
um, hvað ytra útlit snertir; pví hitt
er pví miðr hágt, að prestar sumir og
pað með hezta vilja, hafa ekki getað
sem kyrknaverðir fullnægt pví sem ætti
að vera; og neita jeg pví onganveginn,
að jeg hafði lengi vel pá skoðun, að
prestar skyldu liafa umráð kyrkna og
sjóð peirra, en nú er jeg alls annars
hugar, en samt pætti mjer ótækt, ef
prestr væri ekki í hinni fyrirhuguðu
kyrkjuumsjónarnefnd, pví hannættipó
að hafa vit, ekki hvað sízt ápví, sem
við áípessu, einkum hvað snertir pað,
er nálgast hið heilaga atriði málsins,
annars væri hann eklci hæfur prestur.
Tíminn ætti að finna ráð til, að koma
hinu sama á með hænda-kyrkjur, getur
hann ekki fundið einhver ráð til að
koma samkomulagi á í pessu efni?
í samhandi við petta get jeg pess hins
góða tákns, sem nú bólar á, að sókn-
armenn sumra sókna hafa komið upp
orgeli í kyrkjum sínum, en aðrar eru
í undirbúningi með pað. Enda eru
pá fyrst full líkindi fyrir pví, að pá
verði sálmasöngur vor samboðinn guðs-
pjónustunni og ekki eins hneykslan-
legur eins og hann er enn víða. Og
hvað mikið er reynt til að laga slíkt?
— Viðvíkjandi messugjörðinni get jeg
pess, að jeg gjöri mikið úr pví, að
tekið sje til eins og lögin bjóða, ekki
seinna en um hádegi, svo sein og
III, 19.
225
biskup vor hefir hrýnt fyrir og sýnt,
hversu pað deyfir kyrkjurækni, að
hreyta út af slíku, og er um pennan
fund raunar eins og um alla mann-
fundi, að ekki má hrjála fastsettu
tímatakmarki. Til pess parf pá ekki
að eins presturinn að vera nálægur á
staðnum í tíma, heldur og m e ð lij á 1 p-
a r i n n. En hve ótal sinnum hefir orðið
messufall áíslandi íyrir meðhjálpara-
leysihjá mörgum presti? Og erpetta
atriði, pótt lítið sýnist, nokkurt efni í
ritgjörð sjer og pó sje jeg engan hafa
hreyft pessu opinberlega. jpað hygg
jeg ótal sinnum liafi komið fyrir á
landi hjer hina næstliðnu ára tugi,
að fólk hafi verið komið til kyrkju, en
pó hefir annaðhvort ekki orðið messað,
eða pá seint og síðar meir (sem lítið
er betra), pví presturinn gat ekki mess-
að hjálparlaust. Og pað verður varla
athugað sem vert er, hve petta atriði
deyfir kyrkjurækni, og sje jeg aldrei,
að slíkt geti lagazt, fyr en sjeð er
fyrir pví af kyrkjustjórn vorri og lög-
gjöf, að einhver maður sje prestinum
til aðstoðar og jafn skyldur til að
vera nálægur á hverjum helgum degi
í tæ k a tíð, hvejnær sem ber að messa,
og skora jeg á góðgjarna hræður mína,
að mæla annaðhvort móti nijer eða með
mjer í pessari grein, sem jeg tel mikil-
væga. Jeg vil pá láta mann pennan vera
launaðan, ef ekki er hægt annað; en
hjer parfaðvera hrein skylda, al-
gjörð vissa. Einaathugasemdgjöri
jeg, að ekkert kemur upp á fjölda
kyrkjufólksins og er skylda prestsins
að messa með sárfáa, ef fólkið kemur
í tíma og meðhjálpara vantar eigi og
hægt verður að halda uppi söng. Um
prjedikunina á að vera helg kyrð og
leyfi jeg mjer að benda á ósiðu, er
geta átt sjer stað og allir prestar ættu
að vanda um og jafnvel lögreglumenn,
er ættu að vera við hverja messu, eða
pá að meðhjálpari fullgilti fyrirhann.
Alls ekkert ráp manna mætti eiga sjer
stað um prédikun, enda erpetta álit-
inn í sumum söfnuðum hreinn ósiður,
ef eigi ósvinna (um sálm er annað),
pó minnir mig jeg sæi næi nóg af pessu
í kyrkju höfuðstaðarins hjer fyrrum,
livað sem nú er. Annað er um með-
hjálpara í parfir pjónustunnar og ann-
að er um pað er mönfium verður illt.
Nú minnist ég á atriði, er jeg hefi
haft í hug allan minn prestsskap, ytír
20 ár, pað er, að ekkert pað barn sje