Skuld - 01.07.1879, Blaðsíða 3

SKULD.
231
[V7 1879.
ITI. nr. nr. 19.]
229
sein dærair haun, er liann er pjónn
lians. Sje hann Inuslátur, drykkjumað-
nr, hlótsamur, ágengur, hefnigjarn,
þá prjedikar hann með áhrifamestri
ræðu(dæminu) 1 auslæti, ofdrykkj u,
blót og formælingar, ágirni,
hefndir, glötunarvegi í stað
sáluhjálparvegs. Nú hvað um-
vandanir prestanna áhrærir, pá hafa
peir opt að velta Sisyphussteini, peg-
ar við spilltan aldaranda er að berj-
ast og lesti sem hreykja hátt höfði
sinu og eru óvíttir af almenningsanda,
eða pá ekki svo, að n e i n stoð sje í.
J>annig er t. d. pað, ef prestar vita,
að ógiptar persónur, karl og kona, búa
saman og sænga saman, pótt ekki sje
beinlínis opinherlega, og pegar prest-
ur veit að petta hvorki hneykslar
sveitarmenn nje yfirvöld; og á prest-
urinn pví örðugra, sem persónur kunna
að vera vinsælli, eða pá annaðhvoró
ekki geta gipzt eða ekki vilja gipt-
ast. Stundum, má vera, sjer prestur-
inn að hjer er ekki annað að gjöra,
en særast ídjúpihjarta síns og pegja.
I sambandi við petta, get jeg pess,
hvað mjer finiist P1 ú t o s stundum
mikill fjandi góðs siðferðis, er hann
einatt í mestu skammsýni (hann er
líka sagður hlindur) bannar persónum,
sem elskast, að ná saman með kristi-
legum hjúskap og pykist pá hinn mesti
pjóðvinur. Um drykkjuskap sókna
sinna eiga i>restar að vanda og gjöra
pað mest og bezt með bindindi, að
minni hyggju, er peir eiga að efia og
útbreiða. petta er fátfc af liinu marga,
er presturinn á að vauda um eítir
mætti.
LYKTIIt.
Mörgum mun nú pykja, sem jeg
hafi orðið helzt til langorður, en pó
finnst mjer jeg hafi orðið að sleppa
mörgu, sem heyrir undir petta mikla
efni, og sumt liefi jeg aðeins drepið
stuttlega á. En svo mikið vildi jeg
pó sæist af hugleiðingum pessum, að
mjer pykir mikið ávanta, að málið sje
nóg búið undir næsta alpingi, til pess
að pað veiti pví nú pegar síðustu úr-
slit sín. |>ví er ekki að neita, að
mikið hefir verið gjört til pess að
skýra petta stór-mál, og væri eins
íyrir pví nauðsýn, að pað kæmi enn
íyrir pingið í sumar, til betri skýring-
ar. En — hefir pjóðinn athugað full-
vel, hvílíkt petta mál er ? J>að er
íremur en nokkurt annað mál,
velferðarmál hennar um aldir
alda. „|>að á að vanda sem lengi á
að standa“. Jeg sameina mig pví peirra
áliti, sem ekki viljaráðamálinutillykta
i sumar og jafnvel engum parti pess,
pví pað hefir fleiri leynitaugar og leyni-
ganga við önnur mál, athugað og
óatliugað, en margir hyggja, og er
langt frá pví, að pjóðin sje enn búin
að hugsa og ræða presta- og kyrkju-
málið, með sambandi sínu við ýmis-
230
legt annað, svo að pað verði eigi á-
byrðarhluti fyrir pingið, að ráða pví
nú pegar til lykta og eiga svo að ábyrgj-
ast gjörðir sínar fyrir ókomnum öldum.
|>etta er álit mitt, jeg get ekki
að pví gjört, og á jeg von á, að lesa
álit bræðra minna enn frekar um
presta- og kyrkju- málið og einnig
leikmanna á hinum sameiginlega fund-
arstað tímablaða vorra, einkum hvað
snertir kjarnaatriði pessa miklamáls,
áður en pað verður leitt til lykta
með lögum.
í dymbilviku 1879.
M. J.
ííáttúrufræðisleg uppgötvim.
jþað hefir lengi verið óleyst spurn-
ing í náttúrufræðinni, hvernig stæði á
litaskiptum rjúpunnar, hvort fjaðrirn-
ar breyttu lit, eða rjúpan feldi fjaðrir.
I öllum siðuðum löndum er nl. rjúpan
friðuð um pann tíma árs, er hún breyt-
ir lit; og pví hefir eigi verið kostr að
rannsaka petta í öðrum löndum; en
hérerrjúpan eigi friðuð fremrenaðrir
fuglar, og pví hefir porvarðr læknir
Kjerúlff á Ormarsstöðum rann-
sakað í vor í apríl og maímánuðum
fjölda rjúpna, og fundið, að rjúpan
fellir fjaðrir, og kvennfuglinnfyrr
en rjúpkerrinn. Rannsókn lir. f>or-
varðar Kjerúlfs á rjúpum hefir verið
svo yfirgripsmikil, að uppgötvun pessi
er alveg áreiðanleg. — |>essa er
pví fremr vert að geta, sem pað cr
fátitt, að náttúrufræðin auðgist að nýj-
um uppgötvunum héðan af landi.
FEÍ T T I B.
Gleðifundr og gripasýning
Eyfirðinga
á sumardaginn fyrsta.
(Úr bréfi til „Skuldar11 úr Eyjafirði),
J»að var hvorttveggja, að sumarið
byrjaði vel og heilsaði oss með unaðs-
legri veðrblíðu, enda fögnuðum vér
Eyfirðingar og Akreyrarbúar pví með
sýningar- og gleði-samkomu að Grund
inn fyrsta dag pess. Voru parsaman
komin rúm 400 ínanna, ungir og gaml-
ir, karlar og konur. Aðalforstöðu-
menn pessarar samltomu voru peir
alpingismaðr Eggert Gunnars-
s o n, verzlunarstjóri Eggert Lax-
d a 1 og J ó n bóndi Ólafsson á
Rifkelsstöðum. Á samkomustaðnum
voru reist tjöld og ræðustóll, og seldar
veitingar, en pess má geta, að par
var als engin vínsala viðhöfð. — Um
hádegi setti alpingism. Eggert Gunn-
arsson fundinn og opnaði sýninguna
með all-langri og snjallri ræðu, og
var sungið bæði fyrir og eftir. Að
pví búuu byrjaði sýningin. Vissir
menn, karlar og konur, voru valdir til
að skoða og segja álit sitt um hverja
tegund fyrir sig (féð, hestana, smíðis-
gripina, vefnaðinn, o. s. frv.). — En
eins og upphaflega var til ætlazt, var
aðal-sýningin á sauðfé og hest-
u m, enda var undirbúningstíminn of
lítill til pess, að hægt væri að sýna
par nokkuð verulegt af öðrutagi. Að
undanteknu fé og hestum, var pví
sýning pessi í ofr-smáum stíl og að
eins lítill visir, en sem pó með tim-
anum gæti borið mikinn og fagran á-
vöxt, ef menn sameiginlega hlyntu að
honum, eftir pví sem kostr er á og
föng eru til. — Til sýningarinnar komu
pó nokkur sýnisliorn af allvel vönduð-
um tóskap og vefnaði; parvarogostr
og smjör frá tveimr heimilum; enn-
fremr komu pangað nokkrir smíðis-
gripir, og var eitt af peim dálítil vél
(upphugsuð og smíðuð af unglings-
manni á Akreyri), er beygir og klippir
kambavir með miklum hraða. — Með-
an á sýningunni stóð, var mönnum af
og til skemt með margrödduðum söng;
söngfélagið á Akreyri stýrði söngnum,
og pótti hann fara vel fram. J>á fór
og einnig fram kappreið. — |>egar
sýningin var að mestu um garð geng-
in, hófust ræður á ný; vorupá marg-
ar tölur haldnar, og mælt fyrir ýmsum
minnum (íslands, alpingis, Eyfirðinga,
kvenna, o. s. frv.). Samhliða flestum
ræðunum voru sungin ýmis kvæði, er
bezt póttu við eiga, og par á meðal
tvö ný kvæði, er ort höfðu verið til
samkomunnar. — Undir pað seinasta
var úthlutað verðlaunum meðal peirra,
er maklegastir póttu fyrir pau; voru
peir eigi færri en 20, er verðlaun hlutu.
Hæstu verðlaun voru 20 Kr., en in
lægstu 2 Kr. Klukkan 9 um kvöldið
endaði pessi sýningar- og skemti-sam-
koma; fór hún að öllu leyti vel og
reglulega fram, og mun óhætt að full-
yrða, að hún hafi verið bæði til gagns
og góðrar skemtunar.
fórsiiösfuiKlr sá, er peir Páll
Yigfússon, |>orvsrðr Kjerulf og Jón
Ólafsson hoðuðu til pann 20. júní fyrir
báðar Múlasýslur var sóttr af liér um
bil 60 manns, og hefði pó vafalaust
verið miklu fjölsóttari, ef eigi hefði
ófærir fjallvegir, vötn og lirakviðri
hamlað. Grimsá var t. d. fundardag-
inn óreið og óferjandi og tepti hún
menn úr Fljótsdal, Skógum, Skriðdal
og nokkrum parti V alla, en lieiðar
sumar ófærar og sumar illfærar.
Helztu mál, sem fyrir voru tekin á
fundinum, voru pessi: Búnaðar s kó 1 a-
mál Múlasýslna, Búnaðarmál, Yerzl-
unarmálið, Stjórnarmál íslands,Presta-
og kyrkju-málið, Lándhúnaðarlaga-mál-
ið, Matsmannakosningar, Fundartjalds-
málið, Um tilhögunarbreyting á sveita-
stjórn og Um föst samtök til timbr-
kaupa beinlínis frá Noregi framvegis.