Skuld - 25.08.1880, Qupperneq 3

IV., 121.]
S K U L D.
[26/s 1880.
211
A t h. þ ý ð. fótt auglýsing þessi sé frá
konu lítt mentaðri og hún sé einfaldleg og
barnaleg, til þjóðar, er telst ómentuð, harla
vilt og mjög hjátrúarfull, má þó sjá hér mikla
alvöru og furðu hreina siðferðisskoðun í tilliti
til áfongis sem undirrótar til ótalmargs íls.
Hér virðist og furðu Ijós skoðun á því, að
höfuðatriðið sé algjörð útrýming áfengisins
og að það þurfi að komast fyrir upptökin;
svo lýsir sér og hér heit cettjarðarást og ástar-
áhugi á því að vilja framkvæma útrekstrinn
eðr frábæging ins böl-frjóva víns.
Oss dettr að visu eigi í hug að gjöra
áfengið útlægt með verzlunarbanni hér á landi,
en hitt er víst, að vér getum þokað útrekstr-
inum smátt og smátt áleiðis með stofnunum
bindindisfélaga og aðhlynning þeirra, en eigi
með t o 11 u m. Löggjafar- og framkvæmdar-
völd mentaðra þjóða ættu þó að gjöra það að
heitu áhugamáli sínu, að reka burt áfengið
með frjálsum og vitrlegum háttum. |>etta
vakir fyrir mörgum þjóðvinum vorum og þetta
hefir að líkindum vakað fyrir þinginu seinast,
er bindindismálið var tekið inn á það. „Hálfn-
að er verk þá hafið er“. Yel og rétt var þetta
gjört af þinginu; það mun og segja B, fyrst'
það sagði A. Sér í lagi á inn ágæti flutn-
ingsmaðr þakkir skyldar.
5. Góð ályktun.
]pað gleðr oss að sjá eftirfylgj-
andi fréttir í blöðunum;
í Greenock- (les: Grínokk) skóla
hefir verið gengið inn á ráð nefndar
einnar, er réði til pess, að kennurum
skyldi halclið til pess, að hneigja orð
sín iðulega að synd drykkjuskaparins
og gefa börnunum aðvörun um að
forðast freistingar hans. þessu ráði
hefir verið fylgt með upplýsingum úr
blöðum eða tímaritum, hefir petta og
verið innrætt í sálir lærisveinanna með
lofkvæðum um bindindi.
A t h. þ ý ð. Er vér hugsum, ræðum og
ritum um montun, uppfræöingu og skólamál
hjá oss, festum slík dæmi þar við og reynum
að vera frjóvsamir í tillögum vorum. Kennum
kennendum skólanna og prestum safnaðanna
að kenna bindindi.
fi. Kaffihúsið „Rauða stjarnan“.
Iðnaðarmannastétt hefir hr. H u n t
(1. Hönt) mikið að pakka, fyrir pá
velvild, er liann hefir nýlega sýnt
verkamönnunum í Clerkenwell með
pví að koma á fót Kaffi- og Cocoa-
húsi við Clerkenwell Green (1. Klar-
kenúell-grín). Yið hvern nmtmálstíma
er húsið fult og hr. Hunt segir fyrir-
tækið borgi sig vel. Yér ráðleggjum
peim, sem vilja koma upp veitinga-
húsi án áfengra drykkja, að heimsækja
hús lir. Hunts, og geta peir af pví
lært mikið, svo peir geti verið vissir
urn hoppni fyrirtækis síns.
A t h. þ ý ð. „Cocoa“ er óáfengr drykkr,
sem víst mun bæði hollr og Ijúfíengr og varla
þó dýr. Sem kunnugt er hafa sum útlend
veitingahús enga áfenga drykki á boðstólum.
petta ætti þó að kenna oss ásamt mörgu
öðru, að veifcingahús hjá oss og gestasölustaðir
ættu als eigi að hafa áfengan drykk til sölu,
því áfengi er einkum 4 þessum stöðum ein-
mitt til þess, að spilla öllum kostuuum. Hve-
nær ætli augu manna ljúkist fullvel upp í
þessu tilliti?
7. Froisting í verkmannabúð.
Jakob Smith var vel innrættr og
212
blíðr sveinn og ágætrlærisveinní sunnu-
dagaskóla einum. Hann hafði gaman
af að sjá nokkra verkamenn föður síns
við verk peirra og fór oft til peirra.
Einhverju sinni var nýr maðr kominn
í búðina og voru menn að drekka inn-
göngupeninga hans. J>á hittist svo á,
að Jakob kom inn og var honum boðið
í staupinu. Hann hafði heyrt móðr
sína og kennara fyrirdæma víndrykkju
og neitaði að bragða. |>á tók ungr
lærisveinn að hlægja að honum og kvað
hann vera hvítvoðung og mundi hann
aldrei verða maðr, og til pess að sýna
karlmensku sína, drakk hann upp úr
staupi sínu í einum teig. Jakobipókti
pá minkun að verða minni. Hann preif
staupið, sem aftr var rétt að honum,
og svelgdi upp úr pví í einhverjum ó-
sköpum. Eann hann pá brunaverk,
svo hann nálega hljóðaði upp yfir sig
af tilfinningunni; en með óskaplegri
áreynslu tókst honum að láta ekkert
sjá á sér, svo allir hældu honum nú
og dáðust að honum og sögðu, að nú
yrði hann maðr. Aftr í annað skipti
var honum frýjað liugar ogpoldihann
pað eigi. Með pví að smakka pannig
áfengan drykk, tók honum smátt og
smátt að pykja gott í staupinu, pang-
að til hann varð drykkju-unglingr
(drykkjusveinn) og gekk hörmunga-
veginn frám að drykkjumannsgröfinni.
Hamingjusamt hefði pað verið fyrir
Jakob Smith, ef hann, pá er hann
leit ið fyrta staup, hefði heyrt raustina,
sem segir: „Snertu eigi, bragðaðu
eigi — potta er byrjunin, en endir pess
er vegr dauðans“.
A th. þ ý ð. Sjáið bér, hve það er synd-
samlegt og getr hæglega orðið afleiðingaríkt
til óhamingju og glötuuar, að fá með ögrun-
um aðra, einkum unglinga til að bragða á á-
fengum drykkjum ; þessi hraparlega synd mun
þó einatt drýgð. Sjáið líka, unglingar og bind-
indismenn og allir, hve sú sómatilfinning er
ramm-skökk, er ltetr slíkarfortölur léttúðarfullr-
ar heimsku, ef eigi illgirni, nokkurs metnar;
þvert á móti er skylda að fyrirlita þær, því
eftirlátssemi og hlýðni gæti hér leitt eftir sig
óumræðilega bölvun.
8. „Oocoa“ í staðinn fyrir bjór.
Hreyfingin með „Cocoa“-drykkj-
una í Bristol og Liverpool hefir orðið
lieppileg og spáir góðu. ]>úsundir
verkamannna drelcka nú gott „Cocoa“-
glas í staðinn fyrirj bjór og er pað
hagr bæði fyrir heilsu og vasa. Yér
vonum bráðum í blaði voru að geta
gefið frekari skýrslu um petta efni.
A t h. þ ý ð . pað viröist athugamál, hvort
kaupm^nn vorir gætu ekki sér að skaðlausu
farið að hugsa um það, að flytja inn slíka ó-
áfenga dryki hér og draga með því úr flutn-
ingi inna áfengu drykkja, hvort heldr inna
stór- eða smá-áfengu. Inir smá-áfengu gjöra
víst eins ilt; þarer flagð í fögru skinni
og á ég hér sérstaldega við bjórdrykkjuna
(—óáfengt öl kallast eigi bjór—), er nú virðisí
óðum að fara í vöxt.
9. Lækning án áfengra drykkja.
Holt, Norfolk 30. maím. 1877.
Kæri herra!
Eftirfylgjandi atvilc hefir komið
213
fyrir mig pann tíma, er ég hefi feng-
ipt við lækningar og hefi ég ætlað, að
lesendr blaðsins „The british 'W’ork-
man“ hefði gaman af sögunni. Eyrir
prem árum hafði eg aumingja, sem
var sjúklingr minn, og lá hann í á-
kafri bólusótt (kúabólu); á 14. degi var
hann allr orðinn kolsvartr og daun-
inn af honum var öpolandi með öllu,
nema með pví að hafa klút fyrir vit-
unum. Hann hafði líka óráð. Ég
ráðlagði honum að taka iinn ögn af
einhverju áfengu, annaðhvort af brenni-
víni, „porter“ eða „ale“ (1. el); hann
muskraði eitthvað, er ég hugsaði að
væri „neitun“; svo fór ég minn veg,
hvernig svo sem tiltækist.
Daginn eftir ítrekaði ég skipun
mína; hann var pá kurteysari, en
neitaði og kvaðst heldr vildu deyja.
]>ctta var mér óskiljanlegr leyndar-
dómr, pangað til húsmóðir hans sagði
mér, að hann hefði verið mesti drykkju-
maðr og að ungfrú Mamond frá Falk-
cnkam hefði skömmu áðr prédikað
(nl. bindindi) í Briston og að hann
hefði af forvitni farið að heyra til
hennar. Til allrar hamingju varð hann
eigi að eins sannfærðr, heldr og aftr-
liorfinn og er altaf staðfastr bindindis-
maðr. Ég fór beina leið til ins góða
öldungs herra Hill, ins örlátasta
bónda í allri sókninni, sem hefir ver-
ið bindindismaðr í síðustu sextíu ár
og sagða lionum söguna. Hann skip-
aði, að auminginn fengi svo mikla ný-
mj ólk og egg, er hann pyrfti, og eg er
eigi lítið glaðr af pví að segja pað,
að ég sá aldrei fljótari bata nokkurs
manns, sem svona langt var leiddr.
Ég er yðar einlægr:
algjör hindlndisinaör.
P. S. Eg get bætt hér við, að eg
hefi fengið seinasta Marz og ræðu Dr.
Farrar’s: „Heit eins af Nazaritum*)“
Ég heti reynt algjört bindindi síðan
pá og ég finn að í ræðunni er eigi að
eins hvert orð satt, heldr og að fram-
kvæmdin er hæg.
— Oss er mikil ánægja að heyra
pað, að læknirinn í Norfolk er orðinn
algjör bindindismaðr af pví að lesa
ræðu Canon Earrars, sem vísað var
til í júlí-blaði voru. Vér vonum að
margir læknar breyti eftir hans dæmi.
A t h. þ ý ð. Hvaða dæmi eru sláandi fyr-
ir drykkjumenn vora, ef eigi dæmi þessa ins
aftrhorfna manns, sem vildi heldr deyja, en
brjóta bindindi eða reynast ótrúr og svikull,
og mátti hann þó eftir vorri hugmynd um
bindindi, neyta áfengis að læknisráði. — Meyj-
ar og konur! prédikið bindindi, eins og merk-
ustu og beztu konur 1 sumum öðrum löndum.
Læknar lslands! þér getið eins vel farið í
biudindi, eins og erlendir læknar.
(Hiðrl.j
*) Líklega bindindismaör úr bindindisfé-
laginu í Toronto „The ordrer of Nazarites11
Sjá Framf. 1. árg. nr. 26.
Pýð.