Fróði - 10.01.1880, Blaðsíða 1

Fróði - 10.01.1880, Blaðsíða 1
1880. R 0 Ð I. I. AR. 1. blað. Akureyri, Iaugardaginn 10. janúar i 2 2 Iláttvirtu lesendur „Fróða“. f*egar við sendum yður fyrir nokkru boðsbrjef til blaðs okkar, tókum við fram í því hin helztu málefni, sem við viljum gera að umtalsefni í blaðinu, en það er í stuttu máli sem flest af því, er lítur að menntun, atvinnuveg- um, verzlun, samgönguin og stjórn í landi voru, auk almcnnra tíðinda, er gerast innan lands og utan. Við vit- um vel, að eptir er að efna þegar búið er að lofa; en við höfum einlægan vilja og ásetning, að drepa sem optast á öll þau efni, sem við höfum talið upp, og pretta eigi lesendur vora með eintómum loforðum. Fjðð vorri, eins og hverri þjóð og hverjum einslökum inanni, er þörf á að þekkja sjálfa sig sem bezt — sína hagi og sína krapta, sína kosti og ókosti. Vjer íslendingar þurfum sífeldlega að spyrja sjálfa oss að: Ilvað vantar oss? Hvernig getum vjer bætt úr því? Þessar spurningar viljum við stöðugt hafa fyrir auguin. En þó þær sjeu stuttar, þarf eigi svo lítið til þess að geta svarað þeim til hlítar, og það getum við svo bezt í blaðinu, að sem flestir góðir menn víðs vegar um landið vilji styrkja okkur til þess með góðum bendingum. Þetta vonum við að margir muni gera, og þá er meiri von, að blaðið geti komið einhverju góðu til vegar, sem er einka tilgangur þess. Gefi Guð að þetta nýbyrjaða ár veiði oss öllum farsælt og ættjörðu vorri til vegs og viðreisnar. Einar Ásmnndsson. Jijörn Jónssun. AmtsráðsfuiHliii*. Síðustu daga í næstliðnum nóvember- mánuði og fyrstu daga í desember stóð fundur amtsráðsins í INorður- og Anstur- amtiuu á Akureyri. Á fundinum voru eins og lög gera ráð fyrir 3 menn: for- setinn, amtmaður Clirisijánsson og amts- ráðsmennirnir síra Arnljótur Ólafsson og Einar Asmuridsson. Skal hjer í stuttu máli skýra frá hinu helzta, er gert var á fundi þessum: Eins og mælt er fyrir í sveitarstjórn- arlögunum 4. maí 1872, hafði landshöfðing- inn sent amtsráðinu til álita frumvarp til reglugjörðar eða erindisbrjefs fyrir tirepp- stjóra; heflr bann samið frumvirpið fyrir nokkrum árum og sent það þá amtmönn- um og sýslnmönnum landsins, til þess þeir segðu álit sitt um það, sem þeir og höfðu gert. Nú hefir landshöfðingi geymt frumvarpið um hríð fyrir þá sök, að allmargar lagabreytingar voru á prjónun- um, er hlutu að hafa mikil áhrif á þetta mái, svo sem brevting á skaltalögum, tíundarlög- um, búnaðarlögum, o. s. frv. En með því landshöfðingja sýndist sem eigi mætti leng- ur fresta því, að gefa út erindisbrjef hrepp- stjóra, þótt allar hinar fyrirhuguðu laga- breytingar væru eigi komnar í kring, þá hafði hann á næstliðnu sumri sent amts- raðunum frumvarpið til áiita, eins og sveitarstjórnalögin mæla fyrir, með þeim breytingum, er hann hafði fundið ástæðu til að gera við það, frá því sem það var uppbaflega. þetta frumvarp landshöfð- ingjans yflr fór nú amtsráðið og ræddi vand- lega, og samdi um málið álitsskjal i sambandi við þetta málefni gerði amtsráðið tillögu um það, að skýrslu þeirri er hreppstjórar semja á hverju ári um búnaðarhag breppsins eða um fjáreign, skipaeign og jarðabætur, yrði eptirleiðis breytt. Laut tillaga amtsráðsins að því, að í staðin fyrir hina einu búnaðarskýrslu sem að uiidanlöruu hefir verið gefin, kæmi tvær að skildar skýrslur. Skyldi önnur þeirra heita lausafjárskýrsla og í hana að eins rituð fjáreign og skipaeign hvers eins, líkt því sem verib hefir í bún- aðarskýrslunum hingað til, nema hvað nokkuðvöðruvísi skyldi sundur greina Ijár- eignina samkvæmt því, sem hún er nú lögð í tíund eptir hinum nýju tíundarlög- um. þá skyldi og bæta við dálkum um jarðarkúgildi, leigufje, vanhöld, og að síð- ustu um lausafjártíund hvers. Ilin skýrsl- an skyldi vera um landeign, ábúð og lands nytjar. Skyldi þar fyrst rita nöfn jarða og ábúenda og svo iandeigenda, þar sem þeir eiga heima; síðan í dálkum þar utar frá tölu ábúðarhundraða og eignarhundraða hvers, í heimalandi sjer, og i öðrum jörðum sjer , þá stærð túna og flæðiengja, tölu og stærð sáðgarða, þá jarðabætur gerðar á árinu, skurði, sljettun og garða, nokkru nákvæmar suud- ur liðað en verið hefir, þá jarðagróða, bæði rótarávexti og hey, og að síðustu svörð eða mó til eldsneytis. Amtsráðið yfir fór eptirrit þau af gjörðabókum sýslunefndanna, er því höfðu verið send á árinu úr öllum sýslum amtsins af 10 sýslunefndaíundum er haldnir höfðu verið þá yfirskoðaði það og sýslusjóðsreikn- inga og sýsluvegareikninga árið 1878 úi öllum sýslunum og voru öll skjöl þessi álitin vera í góðu lagi, en þó einna bezt að öllum frágangi úr Skagafjarðarsýslu. A'fir- lit yfir fjárhag þessara 12 sjóða var samið, og verður það prentað, eins og venja er til í stjórnartiðindunum. En fjárhagur þessara sjóða samanlagðra í amtinu var árið 1878 í stuttu máli á þessa leið : 1. sýslusjóðir: eígn frá fyrra ári...........kr. 1587, 80 árstekjur .....................— 3137, 25 — 472> U5 ársgjöld.......................— 281< 32 eign til næsta árs.............— 1907, 73 — 4725 05 2. Sýsluvegasjóðir: eign frá fyrra ári...........kr. 805, 08 árstekjur......................— 5951, 34 — 5756. 42 ársgjöld . . ............... — 6147, 11 eign lil næsta árs..........— 609, 31 — 6756, 42 Sýslumaður Lyfirðinga haföi farið þess á leit, að amtsráðið mælti fram með því við landshöfðingja, að hann veitti á n<est- komandi surnri Ije úr landssjóði til vega- gjörðar á Öxnadalsheiði austanverðri, eða þeim megin sem til Eyjafjarðar veit. A vestanverðri heiðinni, eða Skagafjarðar- rnegin, hefir þegar verið gerður vegur á kostnað landssjóðsins, og áleit amtsráðið nauðsynlegt, að eigi væri hælt við vega- gjörðina á miðri heiðinni , og vildi því mæla fram með, að 1000 kr. yrði veittar til þessarar vegagjörðar. þá kom til umræðu hinn svo kallaði þingmannavegur, sem er aðal þjóðvegur og póstvegur yfir Vaðlaheiði milli Eyja- fjar&arsýslu og þingeyjarsýslu. Haustið 1876 hafði amtsráðið lagt það til, að þing- mannavegur yrði talinn fjallvegur, en þessi tillaga hafði þá eigi fengíð staðfest- ing landshöfðingja, þótt allar aðrar tillög- ur ráðsins um fjallvegi væri staðfeslar. Nú hagar svo til, að þessi vegur er ein- milt fjölfarnari, enmokkur annar fjallvegur í amtinu, bæði vegna þess, að hann er í nánd við Akureyri, og af því hann liggur upp frá botni Eyjafjarðar, er skerst 7 míl- ur inn í landið og hindrar allar landlerðir til austurs og vesturs milli hinna ytri sveita í Eyjafjarðar og þingeyjarsýslum; en á hinn bóginn að skilur hiininhátt og ófært fjall hinar innri sveitir þessara sýslna. Amtsráðið áleit því enn sern fyrri, að veg- ur þessi ætti sjálfsagt að teljast með fjall- vegum landsins, en eigí með byggðaveg-

x

Fróði

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fróði
https://timarit.is/publication/115

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.