Fróði - 27.09.1880, Blaðsíða 2

22. 1)1.
F R 6 D I.
1880.
256
257
258
o. þk., sera þörf raun vera, heilbrigðis
vegna, þá þarf að ótvega mönnum
eitthvað annað heilnæmt en ódýrt til
að drýgja kaffi með; annars kaupa
menn þvf meira af baununum, og
sparnaðurinn verður enginn. Sumir
segja að malt sje bæði drjógt og heil-
næmt tii kaffibætis. Þeir sem rjett
þekkja ættu að gefa upplýsingu um
það. Opt er talað um að sveitafólk,
sem landbónað hefir, geti drukkið
heita mjólk í stað kaffis, og stundum
er mönnum brugðið um, að þeim þyki
hón lítilmótleg af því hún er innlend.
Það er þó óverðskulduð ásökun; því
margur maður vill fremur bolla af heitri
mjólk með sikri heldur enn kaffibolla;
og sje það nýmjólk, mun hjer um bil
hver eioasti maður vilja hana heldur,
því hón er meira sælgæti, hressir eins
vel og nærir betur enn kaffi, en —
er ekki ódýrari! En jaínvel heit
undanrenna, ineð sikri, er psjaldan
höfð í stað kaffis, hjá þeim sein hafa
svo mikil mjólkurráð að hafa hana
aflögu. En hluturinn er, að fæstir þeirra
sem af landbónaði lifa, hafa nóga
mjólk, þó sumir virðist halda það.
Pegar tónarækt og kóarækt er alinennt
komin í betra horf, þá er vonanda, að
mjólk geti komið f stað kaffis að miklu
leyti. Fyr getur það ekki orðið. Te af
innlendum ujrtum ætti að geta komið
í stað kaffis að nokkru leyti. En til
þess það komist á, þarf: 1. a ð kenna
mönnum að velja og meðhöndla jurt-
irnar og setja þær saman, þannig að
drykkurinn verði smekkgóður, hollur
og hressandi, og 2. að jurtirnar sjeu
allstaðar auðfengnar. f*etta er ekki
tilfellið með einiber, sem annars
mætti hafa f stað kaffis; ekki heldur
með vallhumal, sem með blóðbergi
og rjópnalaufi er annars eitthverí bezta
tegras. Getur enginn kennt mönnum
að rækta hann hjá sjer? eða þá að
rækta hjá sjer einhverjar góðar
tejurtir, innlendar eða ótlendar, sem
gæti rutt sjer til róms f stað kaffis ?
Ellegar: Getur enginn leitt inn í
verzlunina drykkjarefni, ódýrra enn
kaffi, en ekki lakara? Og getur eng-
inii kennt mönnum að rækta sikurróiur,
og sjóða af þeim sýróp til sikursparn-
aðar ?
Fyrir eitthvað af þessu, eða
allt þetta, eða yfir höfnð fyrir að
innleiða verulegar umbætur í
þessu efni, ætti landstjórnin að heita
gó ðu m verðlaunum.
Br. J.
Fisudahöld á Aknrcyri.
Fimmtudaginn 9. dag þ. m. var hald-
inn hjeraðsfundur Eyfirðinfja hinn fyrsti
eptir lögum 27. íebr. p. á. um stjórn
safnaðarmála og skipun sóknarnefnda og
hjeraðsnefnda. Voru par alhr prestar
prófastsdæmisins nema presturinn úr
Grímsey, og allir safnaðafulltrúar nema
tveir, eður 10 prestar og 20 safnaða-
fulltrúar.
Á fundinum voru rannsakaðir reikn-
ingar allra kirknanna og allmikið rætt
um ymislegt, er laut að byggingu, við-
haldi, húðingu og lýsingu kirkna. |>á
var og rætt um nokkrar breytingar á
skipun prestakalla og takmörkum kirkju-
sókna, en engin ályktun gerð að pessu
sinni um pau mál. J>á var pví og hreyft
hvernig bezt og haganlegast yrði fram-
fylgt lögum 9. jan. p. á. um uppfræðslu
bama, einkum í skrift og reikningi.
Fundurinn áleit að haganlegast væri að
hafa „gangandi kennara“, og hvatti
sóknarnefndir og presta til að stuðla að
pví af fremsta megni að hæfilegir kenn-
arar fengist. Hvað aldur barna snertir,
áleit fundurinn, að kennsla í skrift og
reikningi mætti ekki byrja seinna enn
pá er börnin væru 10 ára, pó skyldi
eigi beitt pvingun fyrri enn pau væru
12 ára, og lokið skyldi kennslunni um
fermingu, eða pegar börnin væru 14 ára.
Föstudaginn 10. p. m. var kj'örþing
Egfirðinga haldið. Sem pingmannaefni
höfðu gefið sig fram síra Arnljótur
Ólafsson að Bægisá og Einar Ás-
mundsson í Nesi. Báðir drápu peir í
stuttu máh á skoðanir sínar á nokkrum
landsmálum og urðu á pinginu nokkrar
umræður um yms efni, einkum launa-
mál embættismanna og um tollmál. Að
lyktum voru báðir peir, sem áður eru
nefndir, kosnir til pingmanna með 80
atkvæðum hvor.
Laugardaginn 11. p. m. var haldinn
aðcdfundur Gránufjdagsins. Voru par
framlagðir endurskoðaðir reikningar fje-
lagsins fyrir 1879 og skýrsla um efna-
hag pess við næstliðin áramót, sömu-
leiðis skýrt nokkuð frá gangi fjelags-
verzlunarinnar. Yms fjelagsmál voru
par fleiri rædd og meðal annars að
I hætta fastaverzlun á Raufarhöfn, sem
j varla getur borið sig, en stofna heldur
aðra nýja með framtíðinni austanlands,
! einkum við Homafjarðarós. Afráðið var
að heimta eigi framar vexti af skuldum
: viðskiptamanna, en reyna á allan hátt
að minnka pær, og svo skuldir pær, sem
j íjelagið sjálft er í við kaupmann pann
j i Danmörku, er íjelagið einkum hefir
viðskipti við. I fjelagsstjórnina var kos-
inn skólastjóri Jón Hjaltalín á Möðru-
völlum í stað Einars Ásmundssonar, sem
verið hefir 9 ár í stjórnarnefndinni, en
óskaði nú að losast úr henni. Endur-
skoðunarmenn reikninganna voru endur-
kosnir hinir sömu, er verið hafa, síra
Arni Jóhannsson og Gunnar Einarsson.
Sama dag var og haldinn aðcdfunduv
hins eyfirzha ábyrgðarfjelags. Var par
framlagt yfirlit yflr efnahag íjelagsins
fyrir næsthðið ár. Nokkrir fjelagsmenn,
er höf'ðu kostað miklu til aðgjörðar á
skipum sínum, óskuðu að fá útboi’gað
nokkuð af eign sinih í fjelaginu, og var
pað sampykkt. Einn maður gekk úr
fjelaginu með skip sitt. Ný stjórnar-
nefnd var kosin, og voru peir allir endur-
kosnir er í henni voru áður.
Yfirlit
yfir tekjur og gjöld hins eyfirzka ábyrgð-
arfjelags vertíðarárið 1879—80.
Tekjur: Krón. aur.
Eptirstöðvar £rá fyrra ári . . 30,954, 18
Ábyrgðargjald af skipum . . 4,637, 60
Leigur af veðskuldabrjefum 1,085, 00
'/i árs leiga af ársgjöldum . 25, 20
Skuld við Gudmamis verzlun 281, 75
36,983, 73
Útgjöld:
Ymisleg útgjöld við Eyja-
fjarðardeildina 35, 80
Utborgað til fjelagsmanna . . 2,804, 15
Eptirstöðvar 34,143, 78
36,983, 73
Hinn góðfrægi prófessor, herra
Millard Fiske, sern hjer ferðaðist um
land í fyrra suinar, heíir byrjað á því
að gefa við og við út á sjerstökum
biöðurn smágreinir uin ymislegt, er
Islandi og íslendingum við víkur. í
greinuin þessuin, er hann kallar „I c e-
1 a n d i c n o t e s“, reynir hann að
gefa erlendum þjóðuin rjettari og betri
hugmyndir um land vort og hagi þess,
heldur enn menn almennt hafa haft að
undan förnu. Vjer þekkjum vel, hversu
undarlegar og jafnvel heimskulegar
hugmyndir margir Danir hafa urn land
vort og þjóð, þó þeir haíi nú verið
fjelagsbræður vorir í sama ríki í funm
aldir (síðan 1380), og þá væri öll von
til þess að fjarlægari þjóðir hefðu eigi
rjettari Iiugmynd uin landið og jijóðina.
í*að er því eigi lítii velvild, er herra
Willard Fiske sýnir oss íslendingum
með því að breiða þessar skýringar
sínar út um allan heiin svo sein hann
nó gerir.
Til þess að gefa lesendum vorum
sýnishorn af þessum smágreinuin vinar
vors frá „Vínlandi hinu góða“, setjuin
vjer hjer eina þeirra lauslega þýdda
um loplslag á Islandi.
Meðal þjóða þeirra, er inæla enska
tungu, er almennt álitið að á íslandi
ríki sífeldur kuldi. Þessi ranga ímyndun
er að sínu leyti svipuð þeirri, sem
margir fáfróðir inenn liafa enn í dag,
að lslendingar sjeu Eskimóar eða
Skrælingjar, þó þeir raunar sjeu af
sama kynþætti sein aðrar norrænar
þjóðir. Jþetta kemur án efa að miklu
leyti af því, að hið enska nafn Iandsins
(Iceland) er bein og bókstafleg þýðing
þess, er landsmenn sjálfir kalla landið
og merkir „land íssins“; en nafn þetta
var landinu gefið af einum þeirra, er
fundu það í öndverðu, Flóka Vilgerðar-
syni, af því svo hittist á, að hann sá
þar á einum firði hafís, sem ekki er
þó íslenzkur heldur grænlenzkur. Aptur
hafa hvorki Bjóðverjar nje Frakkar
þýtt landsnafnið, heldur tekið það
óbreytt upp í sín mál, og bendir því
nafnið þessum þjóðum cins til íssins.
Hið sanna er, að kuldinn er engu meiri
á íslandi heldur enn í mörgum öðrum
norðlægum löndum, er engin íinyndun
um óþolanda kulda hefir þó fest sig við.
Vetrarhitinn í Beykjavík er að meða!-