Fróði - 05.12.1881, Blaðsíða 4

58. bl.
F B Ó Ð 1.
1881-
338
339
340
er lítið mýrlendi, en ekki engi að fá
nær enn í Skeiðasveit. þangað sækja
margir þeirra keyskap árlega, en nú
næstum allir svo að segja allan utantúns
keyskap sinn. jpað er þakklátrar við-
urkenningar vert kve góðfúslega peir,
sem engi gátu ljeð, ljetu kinum nauð-
stöddu pað í tje, pó þeir gæti ekki
fyllt með öllu parfir svo margra sem til
sóttu. það sýnir sig að nauðsyn ker
til að frelsi manna sje ekki kundið í
pessu efni. Gefi löggjöfin tilefni til
pess, er kætt við að landsdrottinn tak-
marki um of kjálpsemi leiguliða síns í
pví efni. Frjálst engja lán mun enga
jörð kafa skaðað, en mörgum kjálpað
og svo mun enn verða. I slíkt má lög-
gjöfin ekki klanda sjer, pó írumvörpin
kafi gert pað.
Yegna kins mikla töðubrestur er
mikill kúafellir fyrirsjáanlegur. Fæstir
hafa efni á að fóðra kýr á mjöli, sízt
þeir sem langt eiga til kaupstaða, pví
flutningar kosta ekki lítið kjá oss. En
kúaíækkun leiði búskort eptir sig.
Óskanda væri að sýsluneíndin vildi
nú skerast í leikinn og gera ráðstöfun
til pess að sá kreppur, eða þeir hreppar
sem bezt eru staddir taki kýr til fóðurs
af peim sem bágast eru staddir; náttúr-
lega móti sanngjarnri borgun. En ekki
er víst að nógu margir af sýslunefndar-
mönnum finni köllun kjá sjer til þess
að óska auka fundar í þessu skyni.
J>ó mun síðar vandara úr að ráð. J>að
væri víst vel falkð að oddviti hefði
keimild til að kalla samann sýslunefndar-
fund, pó færri enn kelmingur sýslunefnd-
armanna óski pess, sje um alvarleg vel-
ferðarmál að ræða.
Akureyri, 1. des.
— A fundi amtsráðsins 14. d. septembr.
seinastl. voru komnar skýrslur frá 10
búnaðurfjelögum, en að því amtsráðinu
var kunuugt, vöutuðu skýrslur frá 6.
Rjeði ráðið til að veita þeim 10 kúu-
aðarfjel. sem skýrslur voru komnar fra
1140 kr., af þeim 2000 kr. er í fjárl. 6. gr.
c 4. eru ætlaðar til eflingur búnaði á yfir-
standanda ári þannig sundurliðaðar:
1. Búnaðarfjel. Svínavatnsbr. kr 250,00
2. Framfarafjel Hrafnagilshr. 35,00
3. ---- Saurbæjarhr. 35.00
4. ---- Öngulstaðuhr. 100,00
5. ---- Skriðuhr.— 65 00
NYFUNHiNAll KONUNGAGBAFIIl
EGIBTALANDI.
Við hina fornu þebuborg á Egipta-
landi hafa nýlega fundrst enn þá gamlir
kouungalegstaðir, er eigi voru áður kunn-
ir. Menn hittu á tilbyrgða gröf hjer um
bil 40 fet niður í jörbina og lá hún nið-
ur í dálítið ferhyrnt jarðhús en úr þvi
lá aptur gangur til hliðar, bæði mjór og
lágur, og pvert út úr honum á einum
stað önnur gnng, langt um rúmlegri, og
meira enn hundrað álna iöng. f þessum
göngum voru allmargar likkistur og líkin
í þeim rnjög vel varðveitt og óskemmd,
þar á meðal lík einna 15 konunga er lif-
að höfðu 14—17 öldum fyrir Kristsdaga.
Ujá kistunum var sett ákaflega mikið al
ymsum gripum og fórnum, og meðal þeirra
hátt á fjórða þúsund af smáum líkneskj-
um, sem nú hafa verið fluttar í gripa-
safnið í Bulak. Meðal ýmsra merkra
hluta, er þarfundust, má teíja stórt lor-
tjald úr leðri alsett myndaletrí þv( sem
tiðkaðist hjá Egiptum í forneskju, og fjór-
ar bækur, sem líklegt er að geti frætl
menn um marga hluti. Ilinar fornu bæk-
ur eru eigi með sömu lögun sem bækur
gerast nú, heldur eru þær einlæg lengja,
er ritað hefir verið á, og sem vafin er
saman í stranga Hver þessara fjðgra bóka
var þannig framundir 30 álnir að lengd
Margt virðist lúta að því, að þetta
haQ eigi átt að vera eiginlegur legstaður
fyrir konunga þá, er þar hafa nú hvilt
milli 30 og 40 aldir, jarðgöng þessi eru
eigi nógu skrautleg til þess, og gripun-
um, er höfðu verið látnir fylgja hiuum
framliðnu, var eigi raðað reglulega nið-
ur, heldur voru peir í körfum og kistum,
er stóðu hverofau á öðrum. Mest líkindi
eru til þess, að likin og það er þeim |
fylgdi hafi verið falin á þessum stað, þ i
er utlend þjóð herjaði í landinn (Persar?)
svo þau yrðu eigi vanvirt eða rænd af
óvinunum.
6. Búnaðarfjel. i Fljótum og Sigluf. 125,00
7. Framfarafjel. Fnjóskdæla. 350,00
8. Búnaðarfjel. I-'ellnahrepps 125.00
9. -----Skriðdæla 35,0* >
10.---------
Vallah. í Siiðurmnlas. 20,00
Og hefir landshöfðingi staðlest veít-
ingu þessa.
Ilinar 860 kr. rjeði amtsráðið til a?
leggðnst fyrst um sinn til búnaðarsjóðs
Norður- og Austuramtsins til úthlutunar
milli þeirra búnaðarfjelaga er síðar mundn
senda bónarbrjef með skýrslum til ráðsins.
í haust kefir verið í Parísarborg
mikil gripasýniug af alls konar rafmagns-
vjelum. Eyrir nokkrum árum var varla
minnzt á rafmagnstól, svo sjaldgæf voru
pau pá; nú er komin upp mesti sægur
af alls konar áhöldum, sem rafmagnið er
notað með til mjög margvíslegra hluta í
j parfir vísindanna, listanna, iðnaðarins
| og hins daglega lífs.
|>essí sýning ber ljósan vott um pað.
! að nýtt tímabil er að hetjast í sögu vís-
! indanna. Hún ber vott um pað, að
nýtt náttúruafi er nú að komast í önd-
vegissætið. par sem gufuatlið hefir nú
setið um kríð. Eptir pá Watt og Stepken- j
son, sem mest og bezt unnu að pví '
að innleiða gufuna, pessa máttugu tröll-
konu, koma nú aðrir, svo sem Gramme,;
j Siemens, Jablochkofi', Bell, Edison og 1
j margir fleiri liðsmenn pessa fjölkunnuga '
j karls, rafkraptarins, sem nú er að brjót-
I ast til valda.
Meðal ótölulegra vjela á sýningunni
má nefna járnveg eða sporveg, par sem
rafmagnið keyrir vagnana áfram. Eyrir 1
sjónum peirra, sem á horfa, eður í vögn-
uuum sitja, er ekki neitt sem dregur
vagnana eptir veginum með þessari
fleygiferð, pað er ósýnilegt afl, sem
hrindir peim áfram. þar sem guíuvagn-
inn verður að flytja heila gufuvjel með
sjer til að komast úr stað, parf rafmagns
vagninn einskis pví um líks. Eptir veg-
inum liggur að eins vírstrengur, sem
varla gætir neitt og sýnist mjög ómerki-
legur, en pað er þó eptir pessum málm-
præði sem kið ósýnilega afl, er snýr
vagnkjólunnm, kemur frá rafmagnsvjel
við annan enda vegarins í íjarlægð.
þá er á sýningunni allmikil vitaturn
með ákaflega skæru raímagnsljósi. Er
turn pessi að öllu leyti sem vitaturnar
{>eir, sem nú er verið að byggja víðs veg-
ar á ströndum Erakklands, par sem
allir olíulampar skulu nú bráðum lagðir
niður, og ljómandi rafmagnsljós sett í
þeirra stað.
Yjel til að kúa til fregnpræði með
nýrri aðferð, sem Berthoud kefir fundið,
er par og meðal margra annara eldri
vjela til kins sama, en sem minni ný-
lunda er nú orðin að sjá. þessi vjel er
daglega starfandi, svo sýningargestirnir
geta sjeð af hverjum toga og kvernig práð-
urinn er spunninn. Utan um eirvírinn,
sem kallaður er „sálin“ í præðinum, legg-
ur vjelin lag af baðmull, gagnvættri af para-
fini og harpix og par utan yfir kúð af
blýi. Jafnframt pví sem blýið vefst ut-
an um práðinn, vindur vjelin bann upp
á aíarstór kefli, og á práðarkeflum pess-
um er kann svo seldur og fluttur þang-
að sem á að leggja hann og nota.
A sýningu pessari er fjöldi mikill
alls konar vjela frá hinum ameríkska
Yölundi, Edison, ganga pær allar af
rafmagni og eru lagðar til að gera
nokkurnveginn hvert einasta verk, sem
fyrir getur fallið á hverju keimili eður
í smiðjum kandiðnamannanna. J>ó ein
slík vjel væri a kverjn heimili í all-
stórum stað, geta pær allar fengið
hreyfiafl frá einni uppsprettu og verið
svo misjafnar að burðum sem vara
vill, ein að eins nógu sterk til að snúa
sauma>jel, önnur nægilega öflug til að
lýja járu o. s. írv., í stuttu máli, pær
má kafa fyrir vinnukonur til velliestra
kluta, er gera parí innan kús, án pess,
af peim sje nein kætta fyrir eldsbruna
eður ókeilnæmi. J>á getur og rafmagnið
jafnframt lýst kvert kús utan sem innan,
eptir pví sem kver óskar á kverjum
tíma, og ern engin umsvif við pað að
að kveykja eða slökkva, glæða eða
deyfa ljósið önnur enn að snúa lítið eitt
dáíitJuin iykli eður snerli. Ljós Edisons
lifir jafnt í stormi sem logni og engu
miður niðri ívatni, sem eðlilegt er,par sem
pað er innan í lopttómum glerknetti.
þar eru kinir fergildu fregnpræðir,
sem geta flutt fjórar orðsendingar í
einu eptir einum vírstreng og það jafn-
vel í gagnstæðar áttir. þar eru kljóð-
’.berar, sem geta flutt söng eða ræðu
látið keyra hvert kljóð og kvert orð
fu.ll skýrt. J>ar eru hljóðritar, verkfæri
sem taka þegjandi til sín öll kljóð og
orð sem töluð eru við pan, geyma pau
í sjer svo lengi sein vera vill, en kafa
svo orðin rjett eptir síðar, þegar menn
vilja, með öldunvis sömu rödd og pau
voru töluð. f>ar eru enn frá Edison eins
konar kitamælar, svo margfalt næmari
enn nokkrum manni kefir áður orðið auð-
ið að gera pá, að finna má með peim
kitageisla í ljósinu frá fastastjörunum,
sýna hreyfinguna á ljósöldum o s. frv.
Mundi seint vinnast að telja tól pau öll,
er púsundvjelasmiðurinn Edison hefir
smíðað af hugviti sínu, og sem flest
eru á sýningu þessari. ______
Útgefandi »g prentari: Björu Jóiibsuu.