Fróði - 31.07.1882, Page 1

F r ó ð i.
III. Ár.
79. blað.
AKUKEYRI, MANUDAGINN 31. JÚLÍ
1882.
217
218
I
119
Smátt skamtar faðir vor
suyörið.
pessi alkunnu knittyrði duttu mjer
í kug, þegar jeg las Stjórnartíðindin
seinustu, sem komu með póstinum í
aprílmánuði og sá pau lagaboð, er ráð-
gjafi Islands hafði ungað út á pví hart-
nær 4 mánaða tímabili sem leið milli
póstskipsferða frá pví í nóvember til
pess í marzmánuði. Með mikilli eptir-
væntingu höfðu menn práð komu póst-
skipsins, og búist við ymsum stórum ný-
ungum frá stjórn vorri í Höfn eptir pað
svefnmók, sem hún virðist hafa verið í að
undan förnu, og eptir rúms eins misseris
umhugsunartíma, frá pví alping hætti
störfum sínum í fyrra sumar. En viti
menn, vjer fáum að eins 3 lagaboð, fyrir
utan bráðabyrgðarlögin um útflutnings-
gjald af fiski og lýsi, sem ráðgjafinn hefir
tekið upp hjá sjálfum sjer, og eru pau ekki
pess efnis, að hann þyrf'ti langan um-
hugsunartíma um þau. Skal pá fyrst
telja vixillög, og lög um vixilmál og |
vixilafsagnir, bæði staðfest 13. janúar
p. á., og er ólíklegi að ráðgjafinn hafi
purft langan umh :gsunartíma áður enn
hann bar pau undir konung , par sem
pau eru alveg óbreytt eins og pau voru !
lögð fyrir pingið, að öðru enn því, að pað ■
lagaði að nokkru málið á peim, svo pau!
yrðu heldur skiljanleg, pví áður voru'
pau víða óskiljanleg. En svo eru pessi
merkilegu hreppstjóra launalög, sem
staðið hafa svo lengi fyrir brjóstinu á
ráðgjafanum, að hann máske bíður aldrei
sitt barð, eptir pær prautir er hann hefir
beðið við að unga þeim út. Hið merki-
legasta við pessi lög er það, að pau fá
fullt gildi áður enn pau eru gefin út og
staðfest, og mun pað eindæmi í stjórnar-
sögu vorri. Keyndar mátti búast við
pví, að pessi lög yrðu til með einhverjum
ósköpum, par sem stjórnin hafði nærfellt
í 30 ár verið að velta pví fyrir sjer,
hvernig hún ætti að fara að pví, að
sletta einhverju litilræði í pessar lægstu
undirtillur sínar, hreppstjórana — sem j
hún sannarlega hefir ekki sparað til j
slydduverkanna — en aldrei fundið!
nokkurt ráð til pess fyrri enn nú, að
þingið fór að hjálpa upp á sakirnar.
Hvort stjórnin og þingið hafi tekið hag-
fellt eða heppilegt ráð til að launa hrepp-
stjórum — ef slíku má pað nafn gefa —
skal jeg ekki dæma um að pessu sinni.
Annað merkilegt við útkomu pessara
laga, er afsökun ráðgjafans í brjefi 22.
febrúar p. á. (St.t. B. 67) fyrir laga-
afbrigði þau, sem orðin eru við innleiðslu
peirra, og sem eigi að leiða af pví ýms-
ar villur höfðu slæðst inn í lögin, sem
ráðgjafinn vildi fá leiðrjettar, en fjekk
ekki. Drógst svo tíminn til pess í ó-
tíma var komið, og greyp pá ráðgjafinn
til pessa óyndis úrræðis að fá konung
til að staðfesta lögin 13 dögum eptir
p£fð pau ganga í gildi eptir peirra eigin
hljóðan og sjálfs hans fyrirmælum í
nefndu brjefi. J>að vill nú reyndar svo
vel til, að enginn mun geta fundið pess-
ar villur í lögunum, nema ráðgjafinn
sjálfur, en væri hjer um nokkrar villur
að ræða, hverjum eru pær að kenna?
Af alpingistíðundum verður eigi sjeð, að
pingið hafi gert nokkrar breytingar á
þeim greinum laganna, sem villurnar eiga
að vera í |3, og 4. gr.), svo ráðgjafinn á
pær sjálfur og hefir alla ábyrgð á peim.
Og hverjum ætli sje pægð í pví, að ráð-
gjafinu er að unga út lögum, sem hann
sjálfur álítur illbrúkandi t'yrir lögvillur?
Mundu ekki vesalings hreppstjórarnir
hafa þrælað launalaust 1—2 ár til svo
ráðgjafinn eigi pyrfti að grípa til þeirra
laga afbiigða, sem eru ísjárverð í sjálfu
sjer, og hættuleg í reyndinni. 1 öllu1
falh verður hann sjálfur að bera ábyrgð-
ina fyrir petta tiltæki, sem að vísu fær
allt annað útlit, pegar pað er skoðað frá
rjettu sjónarmiði. |>að er sem sje auð-
sætt, að þessar umtöluðu villur í lögun-
um purftu ekki að vera staðfestingu þeirra
til fyrirstöðu í tæka tíð, því ráðgjafinn
hafði nægan tíma til að leita þeirra
leiðrjettinga er honum pótti þurfa á
peim. En hitt er það, að pessu frum-
varpi hefir verið kastað í sömu ruslakist-
una, sem hinum öðrum málum, sem frá
pinginu komu seinast, og svo ekki litið
ofan í hana um langa tíma. Svo einn
góðan veðurdag, eða þegar ráðgjafinn
hefir haft lítið að gera heíma fyrir lítur
hann ofan í skrínuna og gripur úr henni
nokkur frumvörp af handakófi (par á
meðal þessi roerkilegu pjóðmál? um
löggilding Kolkuóss og Hesteyrar) og
læturkonung staðfesta pau 4. nóvemb.
f. á rjett áður enn póstskipið fór sein-
ustu ferðina til landsins, til pess pó að
láta okkur fá eitthvað aflögum að moða
í. Hvort hann hefir rekist á hrepp-
stjóra launalögin í pað skipti, eða ein-
hvern tíma öðru sinni, skal jeg láta ó-
sagt, en hitt er auðsætt, að liann hefir
i tebið of seint í höfuðið að fá þau stað-
; fest.
Enginn getur borið á móti pví, að
i l,að er n'jög margt sem parfnast um-
bóta hjer h,á oss bæði í lögum og land-
j stjórn, og fl. sem er úrelt, og ekki sam-
! svarandi þörfum og kröfum pessara
tíma. Yerkefni alpingis er pví mjög
mikið og margbrotið eins og reynslan
hefir pegar nægilega sýnt, þarsem ping-
ið ekki hefir getað sinnt nærri pví öllum
peim málum sem pví hafa borizt í liend-
ur, og verður pó eigi sagt með sanni, að
pað hafi legið á liði sínu, síðan pað
fjekk löggjafarvald. f>að liggur í aug-
um uppi, að par sem þingið að eins hefir
6--8 vikna tíma til starfa sinna annað-
hvort ár, þá verður að nota tíinann vel,
eigi nokkuð að verða ágengt í umbóta-
verkinu. En pað er eigi nóg að þingið
vinni baki brotnu. Ráðgjafinn verður
að leggja fram sömu alúð og árvekni
að sínum hluta. ]aað er sem sje lífs-
spursmál fyrir oss, að pau mál sem ping-
ið nieð sínum veiku kröptum og tak-
markaða tíma undir býr, sjeu greiðlega
og \el búin undir konungl. staðfestingu-
|>að skal fúslega viðurkennt að ráðgjafínn
hefii allt til skamms tíma sinnt pjóðmál-
um vorum tilhlýðilega, eða nokkurnveginn
svo sem með sanngirni var heimtandi af
honum, enda má eigi annað segja enn
að gott samkomulag hafi verið milli hans
og pingsins allt til pessa. En pví er
miður, að nú virðist vera farið að draga
af ráðgjafanum og dofna yfir fram-
kvæmdum hans, hvort sem pað er að
kenna áhuga- og viljaleysi, eða einhverju
öðru. Til að sannfærast um petta, parf
eigi annað enn líta yfir það, sem pingið
hefir unnið að lagasmíði síðari pað hyrj-
aði 1875, og. setja jafnframt á sig hve
fljótt og greiðlega ráðgjafinn hefir búið
lögin frá pinginu undir konungl. stað-
festingu. Læt jeg hjer með fylgja stutt
yfirlit yfir þetta, þeim til fróðleiks er
eptir vilja taka.
j jLög staðf. af konungi Óst. f.
1 Q CT ! :__ m.’.n
Lög undirbú- sept. ,
in af pinginu októb.
1875 25 9
1877 26 8
1879 27 14
1881 29
i nov.
og des.
6 '
13
3
10
i jan
„°g
It'br.
8
2
6
3
6 mán.
eptir
ping
2
3
4
16
í*að má margt af pessu yfirliti læra,