Fróði - 22.08.1882, Page 3

1882.
F E Ó Ð 1.
81. bl.
247
enn peir sjeu vissir uin að hafa nóg fóð-
ur fyrir í innistöðu um 20 vikur og 8
vikna priðjung til hálfrar gjafar með
haga. þetta fyrir sauðtjenað, en fyrir
hross næga gjöf af eingöngu heyi frá 6
til 10 vikna, eptir pví sem vanalega er
hagasamt á hverri jörðu. Kúm parf
hjer að ætla fulla gjöf um 35 vikur.
Væri pannig ásett af öllum, og einstök-
um mönnum nokkuð betur, mundi eigi
purfa að óttast harðindi nje hungurs-
dauða, hvorki fyrir menn nje skepnur.
það er pví sönn pjóðminnkun, að íslend-
ingar — sem sagt er um, að peir sjeu
nú vaknaðir af sínu fyrra doðadái —
skuli láta um sig spyrjast og útbreiðast
til annara pjóða, að fyrsta eður annað
harðinda ár. eyði bústofni peirra. Hvern-
íg mun pá fara, ef h:ð priðja og harð-
asta væri eptir? (sjá 18. athugas. hjer
að framan). Hvorugur pessara síðast-
liðnu vetra hafa mátt kallast jafnir hin-
um hörðustu, sem yfir landið hafa kom-
ið, og er pað lítil framsýni, að standast
eigi í harðara lagi meðalvetur, en hafa
pó alið allan aldur sinn á íslandi, og
hafa nógar sögur um fyrri harðindi.
Hver ráð duga nú til pess, að eigi
verði enn meiri peningsfellir á Islandi
enn orðinn er ? Fyrst og fremst verður
að hirða vel túnin, svo pau geti gefið
sem mesta töðu ; og er pað nú einkum
áríðandi að haganlega sje unnið á og
að á sje borið par sem vantar, og pað
jafnóðum úthrært í vatni og ausið jafnt
yfir. Einnig ættu menn að leggja af
pann mjög skaðlega vana, að líða hest-
um að bíta nokkurt strá á túni á nokkr-
um tíma ársins; hestanag eyðir frjóefni
pví, sem grös og jurtir eiga að fá vöxt
og næringu af, svo pað tún, sem hestum
er beitt á, eða peim liðið að naga, eink-
um svöngum ferðamannahestum, gefur
af sjer víst 7« parti minni töðu næst
eptir, enn ef hestur hefði aldrei á pví
bitið, og er petta mikið tjón. Enn frem-
ur verða nú allir að leggjast á eitt með
ástundun og dugnað við heyskapinn yfir
höfuð, og hafa pað jafnan hugfast, að
fóðuraflinn hlýtur að ganga á undan
búfjárfjölguninni, annars leiða menn frí-
viljuglega yfir sig felli og á eptir mann-
dauða. Svo parf vandlega að gæta pess,
að ætla mjög lítið eða ekkert upp á úti-
gang næsta vetur, heldur setja eigi
fleira á heyfeng sinn, enn að nægilegt
fóður sje fyrir fjenaðinn, og að nægilegt
fæði sje fyrir heimilismenn. þegar bóndi
lætur sig vanta hvorttveggja undir eins,
gerir hann sjer fjórfaldan skaða. Enn
fremur pyrfti hver sveit að eiga forða-
búr, sem í væri maís, bygg, hafrar og
fleiri fóðurtegundir.
Ismlemlar Irjettir.
Úr brjefi úr pingeyjarsýslu 6. ágúst.
Jeg parf ekki að segja frjettir af
veðráttunni í vor, hún hefir verið hjer
248
engu síður enn annarsstaðar á landinu
einhver hin bágasta, sem elztu menn
muua eptir að vorlagi. Mjer er nærri
óskiljanlegt hvernig allur porrinn af
skepnum manna hefur haldið lífi í slíkri
tíð, par sem fóðurbyrgðir svo fjölda-
margra voru á protum löngu áður enn
líkiudi voru til að nokkur skepna gæti
lifad fóðurlaus í hinni óttalegu kuldatíð,
snjóhretum og gróðurleysi. J>ó allir
könnuðust við, að ásetningur manna í
haustið var væri eigi svo góður sem vera
bæri hjer um sveitir, pá lítur út fyi'h',
að hann hafi enn pá óforsjálegri verið í
suinum öðrum hjeruðum landsins, par
sem frjettirnar segja, að stórkostlegur
fellir hafi orðið í vor; eður pá að menn
hafa að minnsta kosti par gætt pess síð-
ur enn hjer, að hhfa skepnum sínum við
að hrekjast úti í hinni ofsafengnu storma-
tíð sem gekk um miðjan veturinn
og seinni hluta hans; pví sú óstilling,
sem pá var í veðráttunni, hlaut að hafa
verstu afleiðingar fyrir pær skepnur, sem
pá var beitt ofmikið úti, pó jörð væri
einatt snjólítil um pær mundir. Trauð-
lega hefir tíðarfarið verið óhagstæðara í
sjálfu sjer par, sem skepnur manna hafa
fengið versta útreið á vorinu, heldur
enn hjer nyrðra, og ofan á veðráttuna
hefir pað pó bætzt fyrir okkur, að við
höfum haft hafpök af ís og hvern fjörð
og hverja vík íspakta frá páskum að
kalla stöðugt til pessa dags, svo mest
öll björg af sjó hefir verið bönnuð, og
siglingar og verzlun að miklu leyti teppzt
allt hingað til. Af öllu illu er hafísinn
okkur hjer á norðurströnd landsins hið
versta og voðalegasta, pegar hann ligg-
ur við á vorin og sumrin, og enginn
má lá pað, ’pó við álítum hægra fyrir
pá að bjarga sjer, sem hafa lengstum
auðan sjó. Allar kaupskipaferðir hjer
norðanlands komast nú á mestu ringul-
reið, og sjálfsagt má telja, að aðflutn-
ingar af nauðsynjavörum verði stórum
minni enn vant er. Mörg kaupskip, sem
hingað lögðu snemma í vor og áttu að
fara 2—3 ferðir landa í milli á sumriuu,
eru ókomin enn í dag, pó 16. vika sum-
ars sje komin; pau liggja sum fyrir
austan og sum fyrir vestan og enn er
ekki að vita hvenær pau komast, pví
ísinjn hefir aldrei á vorinu og pað sem
af er sumrinu verið pjettari heldur enn
nú. Útlitið er pví hjer ekki glæsilegt,
Grasvöxstur er að vouum víðast sárlítill,
og sláttur varð ekki byx-jaður fyrr enn
miklu seinna heldur enn vanalega, og
svo bætist enn par ofan á, að mislínga-
sóttin er nú að geysa hjer og taka
fjölda fólks frá heyskapnum. Komi nú
priðji harðindaveturinn hjer ofan á, sem
fremur er hætt við, pá er.pað kvíðvæn-
legt, En við pessu ættu menn að búast
sem bezt kostur er á, pví eigi dugar að
leggja árar í bát pegar sízt má. Menn
verða að við hafa alla hagsýni og spar-
semi í tíma, áður enn pað er oi'ðið of
seint. J>að dugar ekki að mæna vonar-
I 24J
augum til sveitastjórna eða landstjórnar,
sveitasjóða eða iandsjóðs, pað mundi
verða svikul von, pegar allur pori'i
manna er svo tæpt staddur á heljar-
pröminni sem nú. Hið heillavænlegasta
ráð er sjálfsagt, að hver berjist nú fyrir
lífi sínu og sinna med öllum peim sálar
og flkams kröptum, sem G-uð hefir hon-
um gefið til pess.
VApnafirði 27. aprílA
— — Veturinn fratn til páska mátti
tkki lieita ueitt harður eptir því sein
hjer gerist, svo út leit iyrir að gripir
gengju vel undan í vor. Batinn í
vikunni íyrir páskana gerði hjer öríst,
cu á páskadagsmorguninn gekk veðrið
til norðurs ineð frostum, sem haldizt
hafa síðan. |*ó harðnaði frostið með
sumarkomunui, svo síðan hefir það ver-
ið stöðugt 10 —16° R. í gær og í
dag kalaldshríð, svo hver skepna stend-
ur við jötu.
Vjer Vopnfirðingar sjáum enn skarð
fyrir skildi, síðau síra Halldór leið.
Allt til þessa höíum vjer alið þá von,
að vjer íengjum að halda Jóni presti
syni hins iátna; hann þekkjuin vjer
og treystuin honum öðrurn fremur að
lylla skaröið. Vjer báðum þvf allir
veitingarvaldið hjerlenzka að mæla
frarn með því við konung, að síra Jón
fengi Hof, en nýlega frjettist að það
sje veitt Jóni nokkrum presti að Mos-
íelli. Áöur hafði heyrzt, að hann einn
sækti um þaö móti presti vorum. Skor-
uðu menn þá undir eins á sóknarnefnd
og safnaðariulitrúa, að fá Jón prest
á Mosfelli tii að afsala sjer brauðinu,
ef honum yrði veitt það, í von utn,
að enginn yrði þá til að sækja um
það móti presti voruin. — Ekki kenna
menn stjórninni um, að bæn vor var
ekki tekin til greina, heldur þeiin sem
beðuir voru aö mæla frain með henni.
Eu hvað getur þeiin gengið til að
ganga fram hjá, að jeg ckki segi fót-
um troða, eindreginn vilja og sanngjarna
bón safuaðarins? Lögin segja: „Söfn-
uðurinn hefir rjett til að mæla fram
með eiuum umsækenda4. Var þessi
rjettur veittur, svo veitingarvaldið gæti
haft hann til að storka söfnuðunum?
Oss hefir orðið það á, að leggja annan
skilning í tjeða grein, því í einfeldni
vorri höfum vjer haldið, að presturinn
væri til fyrir söfnuðinn, en ekki söfn-
uðurinn fyrir prestinn, eins og veiting-
arvaldið mun álíta.
Annað áhugamál vort er að koma
upp minnisvarða á leiði sjera Ilalldórs
sál. Hefir það mál mætt fjöruguin
undirtektum hjá sóknarmönnuin. En
þess er einnig tilgetandu, að þeir menn
víðs vegar uin landið, sem áttu honum
margt og mikið gott að þakka, láti
ekki sitt eptir liggja. Minnisvarðinn
er pantaður og á að koma hingað í
baust.
i___________________
*) Rrjef þetta hefir verið lengi á leið-
ínni og kemur því svo seint í
blaðið. Ritst.