Fróði - 12.04.1883, Blaðsíða 1

r o
i
IV. Ar.
JOÖ. blað. AKUREYRI, FIMTUDAGINN 12. APRÍL 1883,
109 110 111
Ágrlp af verðlagsskrám, sem gikla í Kordnr-
og; Aiistiiriiniclaeiiiliiu l§i!i3-lS8l.__________________
Kýr tímabær 3—8 vetra
Ær með lambi i fardögum
Sauður á hausti 3 5 vetra
__ - — tvævetur
__ - — veturgamall
Ær - — geld .
___ - — mylk
Áburðarhestur í fard. 5—12 v.^69
llryssa jafugömul
Hvít ull, vel þvegin 1 pd.
Mislit ull — — 1 — •
Smjör . • 1 — •
Tólg . • 1 — •
Tvíbands gjaldsokkar 1 par
Sjóvetlingar . .1 —
Vaðmál . . 1 alin
Saltur fiskur . 80 pd.
llarður fiskur . 80 —
Hvallýsi . . 8 pottar
Hákarlslýsi . .8 —
porskalýsi . .8 —
Nautskinn . . 10 pd.
Kýrskinn . .10 —
Hross-skinn . .10 —
Sauðskinn betra . 10 —
Lambskinn einlitt
Æöardúnn hreinsaður 1 pd.
Fuglafiður . .10 —
Fjallagrös . .10 —
Dagsverk um heyannir
Lambsfóður
Meðalalin ....
I Subur-I i O o Zi í bing- f Fyjalj. f Skaga- 1 Hunav,
'múlas. nrmúlas. eyjars. sýslu. fjarðars. sýslu.
Kr. au. Ivr. au. Kr. au. Kr- au. Kr. au lcr au.
87 32,5 89 32 89 37,5 90 8^,5 93 103 40
14 11 14 35 14 63,5 13 21 13 13 13 vo
17 02,5 17 07.5 17 43,5 15 35,5 15 'o9,* 17 12
13 82 14 24,5 14 81 12 76,5 12 47,5 14 74
9 77 10 24,5 59 60,5 8 46 8 63 9 73,5
13 32 13 71 13 53,5 11 91,5 11 75 13 79,5
9 01,5 8 81,* 8 90 7 52 ”7 50 8 48,5
69 72 44,5 77 44,5 71 17,5 66 27,5 58 (TL
59 80 65 95 68J86 64 02 54 29 46 29
80 80 80,5 80 83,5 79
56 56,5 58 54 58 54,5
72 67 57 58,5 |59 63,5
34,s 34 33,5 35 334 37,5
90 65 66 66 60,5 59
34 48 25 25 E.22 20,5
1 54 1 44 1 14 1 07 1 28 1 30s'
12 92 12 11,5 12 33,5 13 19,5 12 78 10 75
12 88 12 62,5 12 07 12 23 11 17,» 11 96,5
2 39,5 2 77 2 29 2 36,5 1 83 2 07
2 82,i 2 85 2 90 2 94 3 09 ,& 3 05,*
2 22,* 2 42 2 32,5 2 26 2 63,5 2 73,5
12 94,5 12 30,5 12 85,6 14 12 13 29 14 91,*
10 39,5 9 85' 10 81 11 85 11 12 34
8 84 8 31,5 8 96 9 88 9 20 9 65
6 79,5 6 73 6 70 6 25 6 67,5 7 71
16,5 20 26 24,5 23 22,5
11 90 10 90 11 95,5 11 75 10 86,5 11 55
9 51 9 08,5 8 81 7 50 7 90 8 26,5
2 17 1 75 1 41 1 52,5 1 28 80
3 06 2 76,5 2 55 2 50,5 2 35,5 2 33.&
4 20,5 4 31 4 65 4 48 4 35 4 49,5
55 59 55 53 53 55
Kokkrai' atltugagreinir,
eftir
Arnljót Olafsson.
Eg finn mér skylt að ávarpa pig,
l„Fróði“ minn, með smágrein nokkurri.
l.En hvað á pað að vera? — Eitthvað
fróðlegt. — Sjálfsagt. Annað er pér
| heldr eigi boðlegt. — Og gagnlegt —
Já, svo vildi eg líka vera láta, Fróði
góðr; enda veit eg að pú finnr næsta
[vel, að allr fróðleikr á að vera til
einhvers gagns, orðið gagn tekið í víð-
tækasta skilníngi, svo sem í sömu merk-
jing sem orðin farsæld, heill. Eg vil
þá rita um eitthvað fræðandi og gagn-
|legt. Enihvað helzt? Nú á dögum er
einna mest rætt og ritað um harðindin og
neyð landsmanna. Sannarlega væri pað
uæsta l'róðlegt og gagnlegt, ef ritað væri
ýtarlega* og skilmerkilega um pað mál,
*) Orðið ýtarlega (sbr. út, út í æs-
ar) hetirí daglegu tali mjög svo hina
sömu merkíng sem orðið fyllilega.
og sýnt greinilega og röksamlega hvað
harðindin sje og í hverju neyð lands-
manna sje fólgin, af hverju neyðin
komi og til hvers, og sýna glögglega
muninn á pví tvennu, til hvers neyðin
á að verða landsmönnum og til hvers
hún pví rniður of oft verði. J*vi sann
arlega er saga harðærisins eigi eingöngu
frásagan um harðviðrin, stormana, hríð-
arnar, bleytuslettínginn, krapann, um
kuldann og ísinn, um grasleysið og purk-
leysið, um dílasóttina og allan pann ó-
argasæg af sóttum og sjúkdómum er
henni fylgdu. Nei, harðærissagan er
eugan veginn eintom nattúrusaga nc
veðrsaga, heldr er hún öllu fiemi
saga landsmanna, sagan um viðreign
landsmanna, um bardaga þeirra og bar-
áttu við allar þessar óvættir, alla pessa
dökkálfa, pussa og bergrisa náttúrunn-
ar. Seztu nú niðr, lesari góðr, og rendu
huga pínum yfir, hvernig bardaginn
gengið hafi í pinni sveit, og pú munt
sjá hverir menn fallið hafa dauðir niðr
(= flosnað upp, farið á hreppinn), hver-
ir orðið hafa óvígir(= orðið ósjálfbjarga)
hverir flakað sundr af sárum, hverir
fengið mörg sár og stór eðr fá og smá,
en allir staðið pó og haldið velli (=
orðið fátækir,* látið meira fé eðr minna),
hverir flúið haii af orustuvellinum (=
farið til Yestrheims); pú munt og sjá
hverir staðið hafa fastir í fylkíng, hverir
gengið hafa fram um merki og vegið til
j beggja handa (==■ hjálpað sveitúngum
;sínum). J>essir menn hafa eflaust verið
; peir hinir bezt vopnuðu, vígfimustu og
I hraustustu (=■ birgustu að heyum og
: fleiru, útsjónarsömustu, duglegustu og
hughraustustu). Saga harðindanna, saga
. vor frá pvi á 13. öld er nálega eingöngu,
j og saga pjóðanna er að meira eðr minna
jleyti saga lífsbaráttunnar, er lífssaga
mannsins í viðreign hans við náttúruna-
pessir tveir málendr: maðrinn og nátt-
úran, eiga alstaðar og ætíð í höggi sam-
an, og sá vinnr jafnan sigrinn er sterk-
ari er. Náttúran er jafnan sjálfri sér
ik, hún gengr með allri tilbreytninni
sjálfkrafa eftir sínum óbreytilegu lögum;
hallæri og góðæri, blítt og strítt skiftist
jafnan á eftir ásköpuðu lögmáli, hinar
feitu og mörgu kýr Faraóns koma aftr
og aftr. En maðrinn aftr á mót, hann
er framfærr, hann getr og hann á að
taka sífeldum framförum. jpað er ætl-
unarverk og pað er verkefni hans æ og
jafnan. Ef pú nú, lesari góðr, vilttaka
vel eftir og aðgæta — en eftirtektasem-
in og aðgæzlan er hið fyrsta skilyrði til
náms og pekkíngar —, pá sérðu, að
sveitúngar pinir hafa polað harðindin
að sama skapi vel og illa, sem peir voru
mennirnir til og höfðu áhöldin (= vopn-
in) til; en að harðindin voru hin sömu
í sömu sveitinni, ef um lítinn landsblett
var að gjöra. Eg játa fúslega, að harð-
indin hafi komið misjafnt niðr á sveit-
irnar, og að veikindin hafi komið onn
misjafnara niðr. En hitt veit eg og
hefi fyllilega séð, að sveitúngar mínir
hafa afborið mjög misjafnlega jöfn harð-
indi. Fall og flótti og sigur í pessari
harðindalegu lífsbaráttu hefir mest verið
undir mönnunum sjálfum komið og að-
stæðum peirra. Eg sleppi peim mönn-
um öllum úr tölu pessari, er haUærið
snertir lítt eðr als ekki nema að orð-
spori, pví að peir hafa í engum bardaga
verið.
Eg vejt að margr maðr er mér