Fróði - 06.07.1886, Page 2

F K Ó i) I.
1888.
8i W.
88
89
99
pingið í sumar væri sem skip útá regin
haíi, fyrir fram væri ekki hægt að segja
hvaða strik skipverjar mundu taka pað
færi eptir pví sem veðurstaða væri,
hvort skipvc jum pætti ráðlegt að balda
áfram eða sigla aðra leið til hafnar eða
snúa aptur. Hvort kostnaðar aukinn
j-rði mikill eða nokkur við stjórnarskrár-
breytinguna væri ekki liægt að segja
pví ef hún kæmist 4 pyrfti að breyta
allri embættisskipun landsins, enda
væri sti, er nú væri gömul og úrelt.
Amtmaður Havsteon bar upp pá
spurningu fyrir B. Sveinsson hvar ætti
að taka fje fyrir kostnaðarauka pann
er af stj örnarskr A rbreytingunni hlyti
að leiða, hann sagði að pau gjöld sem
hvildu á landsjöði yrðu ekki minkuð
til muna en margt pyrfti aptur á móti
umbóta og fjárstvrks með. Atvinnu-
vegi landsins og alpýðumenntun pyrfti
betur að efla með almannafje en verið
hefði og s'imuleiðis vegagjörðir og sam-
giingur. Hann sagði að landsmenn
vildu stofna ný embætti i Reykjav k
en hugleyddu ei að par af myndi leiða
að öumflyanlegt yrði að leggja nýja
skatta á bændur, sem pegar hefðu pó
ærið að borga til allra stjetta.
Benidikt Sveinsson sagði að hvorki
liann nje aðrir gætu sagt hvort kostnað-
urinn yrði mikill eða lítill við hið nýja
stjórnarfyrirkomulag par pað væri algjör-
lega komið undir atkvæði alpingis hve
mörg ný embætti yrðu stofnuð og live
há laun peim væru ætluð (Eiun tillieyr-
andi: En konungur hefir pó rjett til
að leggja orð í með) En amtmanninum
kvaðst hann vera samdóma um að efla
pyrfti atvinnuvegi landsins og alpýðu-
menntun.
Amtmaðurinn lýsti yfir pví að hann
áliti ekki spurningu sinni svarað af ping-
mannsefninu.
Arnljótur prestur Ólafsson bað
pingmannsefnið útskýra hvað íslending-
ar innu af persónulegum og pjóðlegum
rjettindum við pað að stj rnarskráar-
breytingin kæmist á, liann sagði að peir
ynnu ekki hið minnsta heldur einmitt
töpuðu miklu og færði pað til er nefnt
er í ritgerð hans i Fróða í vetur.
B. Sveinsson mótmælti sumu af pvi
og sagði að siglingar gætu heyrt undir
atvinnuvegi landsins.
Tryggvi kaupstjöri Gunnarsson bar-
pá spurningu upp. Hversvegna kj' s-
endur og pingmannaefni legðu nú alla
áherzlu á stjórnarskráarbreytinguna, par
sem i yfirstandandi harðæri væru mörg
önnur mál, er meira riði á að snúa
hugum manna eindregið að, og par sem
stjórnarskr .rbreytingar prer, er i fyrra
vor voru nlitnar pær einu lientugu fvr-
ir landið væru nú orðnar allar aðrar í
hið minnsta mretti sjá af ritgjörð Jóns
Signrðssonar i Fróða að hann liefði pá
verið á annari skoðun en nú.
Jón Sigurðsson bar ekki m'.ti pví
en sagði að hann hefði eptir áskoran
pingvallafundarins, og af tilhliðrunar-
semi við meðnefndarmenn sina í stj rn-
arskráarmílinu á pingi fundið heppileg-
ast að leggja frumvarpið frá 1873 til
grundvallar fyrir stjórnarskrárbreyting-
unni.
Jólianna Ivristjana Schutz.
fœdd Briem.
á íslandi 20. jan. 1806, dáin í Bielefeldt
á jpýzkalandi 15. apr. 1886.
J>að er til minningar um einhverja
hina fegurstu og beztu islenzku konu, að
pessar linur eru ritaðar. Til minning-
ar um hana. sem í 62 ára fjærveru bar
órjófandi ást til feðraeyjar sinnar, liins
fagra sögulands, sem engar ferðir, eng-
in Suðurlanda dýrð, nokkurnt ma gat
burt numið úr hjarta hennar. J>ess
lands hvers mil hún skrifaði og talaði
til dauðadags; og hvers syni og dætur
hún lét sér svo ósegjalega annt um til
sinnar siðustu stundar.
* *
*
JÖhanna Krhtjana Briem var dóttir
kammerr ' ðs Brierns, sýslumanns í Eyja-
firði, er í byrjun pessar aldar hafði
gengið að eiga Yalgerði Arnadóttir og
s'ðar byrjaði búskap, meðhinni ungu á-
gætu konu sinni, á Grund i Eyjafirði.
|>ar fæddist J ó h a n n a Kristjana
liinn 20. janúarmm. 1806, og eyddi par
hinum fyrstu glöðu og mjög svo skáld-
legu æskudögum sínum*.
J>egar hún var á 12. árinu t k fað-
ir hennar hana með sjer á embættis-
ferð, er hann fór til KaupmannaUafnar.
Samvistamenn hans diðust mjog að
hinu frábærlega fagra barni í hinum is-
| lenzka búningi. — Sýslumaðnr Briem,
i sem bæði var gefinn fyrir skáldskap og
j fagrar listir, hafði á stúdenta árum sín-
■ um lært uppdráttarlist á ípróttaskól-
! anum i Kpmh., par kynntust peir og
lieilsaði henni, sem íslending og dótt-
ur æskuvinar sins, haustið 1826, pegar
hún með fósturforeldrum s:num, ? fyrsta
sinn kom inn í listaverkaherbergi hans,
í B.'.maborg. Hann p' ttist pekkja á
hinu fagra andliti svip af föður hennar,
sem hann sjílfur hafði gjört mynd af
á ungdómsárum peirra*. En hvernig
var hún komin pangað frá hinu fjar-
læga heimkynni sinu Eyjafirði?
* ' *
*
Eptir að hún, eins og áður er sagt,
ferðaðist til Kaupmannahafnar er hún
var á 12. érinu, lét hún opt í ljósi
mikla löngun eptir að sjá meira af
heiminum. |>ar eð faðir hennar átti
góða vini i Danmörku gaf hann pað
eptir, að láta hana fara pangað til eins
árs dvalar í Kanpmannahöfn. Og móð-
ir hennar, er bar mikla ást og virðingu
fyrir hinum lærða bróður s num Páli
Arnesen, er var búsettur par, gaf sam-
pykki sitt til pessa skilnaðar, en engan
af viðkomendum grunaði pá, að skilnað-
ur sá yrði æfilangur.
Jóhanna var pá 18 ára. Bl'ður byr
har liana til Danmerkur. Eptir að hún
hafði dvalið hjá m ðurbróður s num P.
Arnesen um nokkurn tima, varð hún
fyrir pví l'iii að vera tekin sem fist-
urdóttir í hús vinar fóður hennar, etas-
riðs Börge Thorlacius. |>essi ágæti
rnaður var giptur Benediktu Kall —
d.ittur iiins fræga sagnafræðings Abra-
hams Kall, — hún bar m ðurlega um-
hyggju fyrir liinni islenzku ungu mey.
J>að var með pessum hj num að hún
eptir tveggja ára dvöl i Kaupmh., fjekk
að fara hina skemmtilegu för yfir J>ýzka-
land, Frakkland, Sveiz og ítal u og vera
lengi i Florents, Róm, Neapel og Par-
ís Allstaðar vakti hún eptirtekt, ekki
einungis með sinni óviðjafnanlegu fegur ð
sem pi stóð í s num mesta æskublóma,
en jafnframt með s nu nátt irlega, lit-
lausa og tilgjörðarlausa viðm'.ti. Hún
krapti, sem minnti
á fossana pegar peir frá jökulheim
urðu hinir einlægustu vinir, hann og ta.laði með fjöri og
jafnaldri hans og skölabróðir Albert j,
j Thorvaldsen , er seinna varð svo víð- Pynni s nu steypist niður í dalina. Eti prátt
frægur. J>á dreymdi pá ekki um hina fvrir alla pá upphefð og eptirlæti er
henni var sýnd, p '.tti henni samt sú
komandi framt ð eður forlög pau er síð-
ar skipuðu öðru pessara ungmenna í
sæmd mest, að
vera
fædd á
Islandi og
jfyrsta flokk frægustn manna Norður lf-! vera komin af hinurn voldugu höfðingja-
j unnar, og liinu i embætti í Eyjafirði; * ættum, sem til pess að varðveita frelsi
sem reyndar var heiðarlegt og farsælt sjtt og sjálfstæði fluttu sig frá Noregi,
en sem enga eptirtekt vakti í hinni v ðu 1 pegar Haraldur hárfagri gjörðist par
veröld. En pð 1 fsstaða peirr yrði mjög einvaldur. J>etta nafn ínlehd[ng'ir, sem
ól ku gleymdu peir samt aldrei endur- henni p tti svo vænt um og æbð lét
minningunni um peirra ungdómsvináttu.
Meðal hinna mörgu skemmtana, j i, af
öllu pvi d 'ilæti, er J ó h a n n a B r i e m
hafði af að segja frú s num góðu æsku-
dögum, er henni auðnaðist að nj ta, var
ekkert, eptir hennar eigin sögusögn, er
nefna sig fyrir ókunnum mönnum, hlýt-
ur að hafa hlj mað fr ibærlega vel á Suð-
urlöndum, pvi eptir bæði munnlegum
og skriflegum upplýsingum að dæma
hefir húu i pessari löngu ferð sinni,
einkum i R m aflað sjer mikils álits,
meira gladdi hjarta hennar, en pegar meðal annars fyrir fegurð og g fur.
Thorvaldsen, liinn heimsfrægi snillingur, J>að væri oflangt að tala hjer um öll
*) Minning þessara daga er geymd í kvæða lli*1 skemmtilegu, sumpart mjög sk ’.ld-
flokki að nafniiiu „Jðhanna", er bæði sjer- legu æfintýri, er mættu henni á pess-
prentaður og ( kvæðasafninu „Fra mit arj tveggja ára ferð. En hún rnátti Og
stille liv“ getur um hina f0gru d íttur Sögu-
laudsins.
*) Eptir þeirri mynd er til stei nprentuð mynd