Suðri - 31.12.1885, Blaðsíða 1

Af Suðra koma 3-4 blöí út
& mánuði. Uppsögn með
3 mán. fyrirvara frá ára-
mótum.
Argangurinn 40blöðkortar
3 kr. (erlendia 4kr.),«em
borgiat fyrir júlílok ár
hvert.
3. árg.
Forngripasafnið opið hvorn miðviku-
dag og laugardag kl. 1—2 e. h.
Landsbókasafnið opið hvern rúmhelg-
an dag kl 12—3 e. h.; útlán á mánu-
miðviku- og laugardögum kl. 2—3 e h
Sparisj óðurinn opinn hvern miðviku-
dag og laugardag kl. 4—5 e h.
„S U t) R 1«.
Nýir kaupendur að 4. árgangi
,,Suðra“ fyrir áríð 1886 eru beðnir
liið fyrsta að gefa sig fram, annað-
hvort hjá undirskrifuðum útgefanda
bliiðsins eða hjá ritstjóra þess, Gesti
Pálssvni.
Stærð blaðsins, 40 arkir, og verð
þess, 3 kr. inuanlands, verður hið
sama og verið hefur þetta ár.
Reykjavík 20. desbr. 1885.
Einar pórðarson,
útgefandi ,,Suðra“.
Hver er tilgangur vor með stofnun
húnaðarfélaganna ?
Eptir búfræðing.
J>á útlit er fyrir að tilgangurinn
með stofnan búnaðarfélaganna sé
hroðalega misskilinn, pá leyfum vér
oss, að gera nokkrar athugasemdir í
því efni. Einnig óskum vér að sem
flestir vildu rita um þetta mál ef ske
kynni, að það gæti orðið almenningi
að notum fyrir seinni tímann.
Aðalskilyrði fyrir framförum er
að vér söfnum kröptum vorum saman
og leggjumst allir á eitt, því: <marg-
ar hendur vinna létt verk* segir hið
fornkveðna, og mun það eflaust svo
vera. En til að safna kröptum vorum
saman, munu hin svo kölluðu búnað-
arfélög eða «vinnufélög», vera mjög
hentug, ef þau á annað borð ekki eru
stofnuð í hugsunarleysi og tilgangs-
laust að eins til að vera með að nafn-
inu til. Menn hafa fundið til þess nú
um langan tíma, hve erfitt það er
fyrir hvern einstakan að fá nokkru
verulegu til leiðar komið, þar oss vant-
ar bæði fé og krapta, og þess vegna
hafa menn fundið nauðsynlegt að safna
kröptum sínum saman, til þess því
betur með aðstoð hvers annars, að
vinna að eflingu og framförum búnað-
ins, sem er að mestu leyti fólginn í
jarðræktinni. Oss er boðið að fram-
leiða brauðið af jörðinni, og grafa upp
hina huldu fjársjóði, sem um hundr-
Reykjavík Bl. desember 1885.
uð ára hafa legið ónotaðir. J>ótt vér
séum olnbogabörn náttúrunnar, mund-
um vér samt miklu geta til leiðar
komið, ef vér hefðum einbeittan og
góðan vilja, því oss vantar ekki krapta,
en oss vantar vilja og ástundun; vér
erum allt of hirðulausir um velferð
sjálfra vor, og höldum allt af fast við
háttu forfeðra vorra, og þess vegna gef-
um vér ekki gaum að nýbreytingum
nútíðarinnar, sem munu þó eflaust í
mörgum greinum vera eptirtektar-
verðar. Yér stoínum allt svo búnaðar-
félögin, af því vér íinnum að oss
muni verða meira ágengt við jarða-
bætur og þesskonar, og til þess að sem
flestir geti verið með á vegi framfar-
anna. Yið stofnun búnaðarfélaganna
þyrftum vér að íinna til þess, hve
nauðsynleg stofnunin er fyrir oss, til
þess að komast feti framar; því, sem
vér allir vitum og viðurkennum, erum
vér langt á eptir öðrum þjóðum, svo
vel í jarðyrkju sem öllu öðru, þess
vegna er nauðsynlegt að vér, hver og
einn, gerum allt, sem í voru valdi
stendur, til að auka og eíla framför
vora, svo vel í búnaði sem í öðrum
greinum. Ekkert mundi vera á móti
því þótt vér spyrðum sjálfa oss að
við stofuan búnaðarfélaganna: «Hvers
vegna stofnum vér þetta félag?» Svar-
ið mundi hljóða þannig: «Vegna þess
það er alveg ómissandi, til að efla og
auka skilning vorn og þekkingu á
jarðrækt og búnaði».
Mikið er undir því komið, að fyr-
irliðar félaganna hafi augun opin fyrir
tilgangi stofnananna og af öllum
mætti leytist við að leiðbeina öðrum
í því sem miðar að framfórum. Pyr-
irliðinn mun líka sem optast hafa
mest að segja, þar flestir félagsmenn
láta sig leiða af honum, og því, sem
allir sjá, er mest undir því komið, að
hann unni stofnaninni og gangi á
undan öðrum félagsmönnum, með góð-
um eptirdæmum, þá framför og fall
félagsins má heita í hans höndum.
Heppilegast mundi að liafa búfræðinga
fyrir félögunum, þeir ættu að vera
hæfari til þess en einhver annar, sem
er málinu alveg ókunnugur, og sem
þar að auki vantar allan viljatil þess,
eins og því miður lýsir sér allt of víða
meðal vor. Búfræðingar vorir fjölga
nú óðum, og mun þess ekki langt að
bíða að í það minnsta hver sveit hafi
búfræðing, sem þá strax væri sjálf-
153
39.—40. blíið.
sagður fyrirliði fyrir búnaðarfélag-
inu.
Vér álíturo að búnaðarfélögin þurfi
að vera og eigi að vera einskonar fyr-
irmynd fyrir verknaði vorum. Af
félagsvinnunni ættum vér að geta lært
öll þau verk, sem jarðyrkjunni eru
samfara, svo sem framræslu, þúfna-
sléttun, stýflugarðahleðslu, kálgarðarækt
og ýmsar sáningatilraunir. Einnig
þyrftum vér að læra að brúka hesta
vora oss til léttis, svo sem fyrir
plógi, kerrum (vagni) herfum, sleðum
o. s. frv.
En til þess vér getum lært þetta
allt saman, þurfum véi að hafa öll
þau verkfæri, sem til þessarar vinnu
eru nauðsynleg. Allir vita, að verk-
færin eru aðalskilyrði fyrir því, að
nokkuð sé gert sem gagn er að við
félagsvinnuna, þess vegna álítum vér
óumflýjanlegt fyrir félögin, að útvega
sér hin helztu jarðyrkju verkfæri, svo
að almenningur við félagsvinnuna fái
tækifæri til að kynna sér þau og nyt-
semi þeirra. Eptir að vér svo af fé-
lagsvinnunni höfum lært þau verk
sem vér ekki áður kunnum, mundum
vér af fremsta megni nota alla þá
tíma til jarðabóta á heimilum vorum,
sem vér annars erum vanir að ganga
iðjulausir, og eptir því, sem vér smátt
og smátt sæum árangur erviðis vors,
mundi löngunin eptir að gera meira
aukast og margfaldast. J>egar nú al-
menningur hefur lært jarðyrkjuverk-
færin og nytsemi þeirra að þekkja,
erum vér vissir um, að bændur vorir
mundu gjöra allt til að útvega sér hin
helztu jarðyrkjuverkfæri, þar þeir
mundu sjá, að lítið eða ekkert verður
gert án þeirra.
J>að væri mjög ósanngjarnt af oss,
að ætlast til þess, að bændur vorir,
sem aldrei hafa séð önnur verkfæri en
lélegar búðarrekur, og sem máske ekki
hafa hugmynd um að hægt sé að
brúka annað, mundu fyrir fortölur ein-
stakra manna stofna sér í þann vanda,
að gefa út ærið fé fyrir þá hluti,
sem þeir ekkert hafa við að gera, svo
lengi sem þeir ekki hafa lært að brúka
þau. Eyrst þurfa menn að sjá, heyra
og skilja, áður en hægt er að ætlast
til verulegra framfara hjá almenningi.
Með stofnun búnaðarskóla og bún-
aðarfélaga mun tilgangur manna ef-
laust vera sá, að auka og efla þekk-
ingu manna á jarðyrkjunni, þótt hið