Suðri - 31.12.1885, Blaðsíða 2

154
síðarnefnda muni á ýmsutn stððum
hafa hroðalega misheppnast. |>essu
til skýringar viljum vér hér í fám
orðum yfirvega núverandi ástand bún-
aðarfélaganna í voru héraði.
|x5tt vér megum játa, að vér etki
hókstaflega séum kunnugir búnaðar-
félögum vorum, pá leyfum vér oss
samt að dæma eptir pví sem höfum
bæði heyrt og séð um framför peirra
félaga sem stofnuð voru fyrir c. 4—5
árum síðan Af verklegum framförum,
höfum vér hingað og pangað séð parta af
stýflugörðum, óvíða fullgjörða, mjög ó-
víða framræslu, og hvergi tilraun til
púfnasléttunar, pví síður annað. Einnig
vitum vér ekki til, að nokkurt af félögum
vorum eigi svo mikið sem mykjukvísl,
pví síður önnur jarðyrkjuverkfæri. Hin-
um elztu félögum vorum mun líka held-
ur vera að hnigna, par vér höfum heyrt
meðlimi peirra bera sig upp undan
pví, að félagsvinnan fari í óreglu, og
pað svo, að ekkert hafi verið unnið
í heilt ár eða meir, sem mest mun
vera hirðuleysi fyrírliða að kenna. J>ar
sem svona er ástatt, munu félagsmenn
heldur fækka en fjölga, sem sýnilegt
er, pá ávinningurinn er enginn, að eins
eitt hneykslanlegt nafn, sem hið fyrsta
ætti að strikast yfir.
Yér viljum nú spyrja: í hvaða til-
gangi ætli pessi búnaðarfélög hafi ver-
ið stofnuð? Vér hugsum að pau helzt
hafi verið stofnuð tilgangslaust, og ef
til vill hugsunarlaust, eða í öllu falli
sjáum vér ekki að pessháttar stofnan-
ir séu almenningi til uppbyggingar,
nei, mikið frekar til niðurdreps. Til
að ráða bót á pessum misskilningi fyr-
ir seinni tímann, viljum vér ráða
til, að ganga ekki í pað félag (hvort
pað nú heldur er búnaðarfélag, eða
annað félag), sem menn skilja ekkert
í og vilja ekkert fyrir gjöra, pví unni
maður ekki stofnaninni og leytist ekki
við á allar lundir, að gera allt sem í
voru valdi stendur, til að auka og
glæða framför vora, er ekki við öðru
að búast, en að slíkar stofnanir sem
eru án marks og miðs, fari snögglega
í hundana með litlum orðstýr. Einn-
i g viljum vér ráða öllum búnaðarfé-
lögum vorum til, sem peninga eiga
fyrirliggjandi, að verja peim til jarð-
yrkjuverkfærakaupa, pví allir hljóta
að viðurkenna, að jarðyrkjuverkfærin
eru aðalskilyrði fyrir pví, að nokkuð
verulegt verði gjört. |>au búnarfélög,
sem vildu kaupa jarðyrkjuverkfæri, en
ekki hafa peninga fyrirliggjandi,
mundu strax fá hjálp af sýslusjóði, til
svo nytsamlegs fyrirtækis. Yér vitum
heldur ekki betur, en að flezt eða öll
búnaðarfélög vor fái meiri eða minni
hjálp af sýslusjóði, pótt oss finnist pað
með öllu ósanngjarnt og óverðskuldað,
eptir núverandi fyrirkomulagi félag-
anna; en máske er pað af pví, að for-
menn búnaðarfélaganna opt eru í
sýslunefndinni, en fyrir ókunnugleik
eða hirðuleysi sýslumanns fá máli
sínu framgengt.
Jafnvel pótt margt mætti enn pá
tilfæra viðvíkjandi búnaðarfélögum
vorum, viljum vér samt ekki fara fleiri
orðum um pað mál að sinni, par vér
ætlumst til að peir sem oss eru fær-
ari láti petta mál ekki afskiptalaust.
Tilgangur vor með línum pessum er
að vekja eptirtekt manna á gjörðum
og ásigkomulagi búnaðarfélaga vorra.
Elestir eða allir hljóta að viðnrkenna,
að miklu má til leiðar koma með
góðum félagsskap, og vor meining er,
að búnaðarfélögin séu oss alveg nauð-
synleg og máske aðal-skilyrði fyrir
framförum vorum í búnaði og jarð-
rækt, ef menn að eins láta sér ekki
nægja með nafnið tómt.
Með iðni og ástundun, samfara
góðum og einbeittum vilja, má miklu
til leiðar koma, par ætíð er nóg að
starfa.
Ástin í siuni hlægilegu mynd.
(Fyrirlestur eptir ungfrú Montez).
Nú ætla eg að fara nokkrum orð-
um um ástina í sinni hlægilegu mynd.
Eg eíast eigi um að flestir af til-
heyrendum mínum pekki nokkuð til
ástalífsins. J>að væri ef til vill heppi-
legt, að eg byrjaði með pví að biðja
kvennfólkið fyrirgefningar á pví, að eg
ætla að segja nokkuð hlægilegt um
slíkan helgidóm sem ástin er, og eg
skal líka fyrir fram geta pess, að pað
er eigi hin hreina, skynsama ást, sem
eg leik á penna hátt.
Eg skal aldrei tala nerna með
hinni mestu virðingu um pá hina
fögru tilfinningu, sem er ekki eins
heit og ástríða, en aptur heitari en
vinátta, um pað pegar sálir tveggja
dragast hver að annari af svo hrein-
um og óeigingjörnum hvötum og á
svo töfrandi en pó svo eðlilegan hátt.
En pað er til önnur heimskuleg og
skáldsöguleg ást, sem skáldin stund-
um víðfrægja og sem karlmenn og
konur gera sér upp, og pessi ást er
rétt til að hlægja að. J>essi ást er
heimskuleg, pví hún á ekki bú 1
hjartanu, heldur í ímyndunaraflinu;
pað er bóla sem pýtur fljótt upp og
hjaðnar eins fljótt aptur.
Hið pýzka skáld Wieland sagði,
«að ástin byrjaði með andvarpi og
endaði með hinum fyrsta kossi».
Plató1 sagði, að ástin væri «voldugur
djöfull*; og pað er víst, að sá maður
eða sú kona, sem óð er af peim djöfli,
mun eiga bágt með að reka hann út.
J>að er til skrítin saga um pað, að
') Alkunnur giískur heimspekingurífornöld.
fögur stúlka hafði nær pví stöðvað
Alexander mikla á frægðarbraut hans.
J>egar lærifaðir hans, hinn víðfrægi
spekingur Aristoteles, varð pess var,
vakti hann aptur hetjuanda Alexand-
ers með pví að gera kveifarskap ást-
arinnar hlægilegan; og petta dugði að
svo miklu leyti sem pað áorkaði pví,
að Alexander sleit sig lausan úr peim
ástarlæðingi, er liin fagra mey hafði
lagt hann í. 1 nokkurn tíma grét
meyjan forlög sín í einveru, en par
kom að, að hún ekki gat lengur pol-
að petta ástand og gat með brögðum
náð fundi konungs. Fegurð hennar
ralc aptur frægðardrauma hans burt,
og sagði hann að Aristoteles væri or-
sök til ástarofsins. Hin fagra mey
varð fjúkandi vond yfir pví að heim-
spekingurinn pannig vildi spilla gæfu
sinni, og fullvissaði Alexander um, að
Aristoteles hefði engan rétt til að gefa
slík ráð, með pví hann sjálfur engan
veginn væri ómóttækilegur fyrir töfr-
um ástarinnar. Hinn næsta dag fór
hún út á fallega grasflöt, sem var rétt
fyrir framan herbergi Aristotelesar,
færði sig nálægt glugganum og fór að
syngja ástarsöngva. Hinir djúpu og
viðkvæmu tónar hrifu spekinginn frá
skruddum lians. Hann læddist út að
glugganum og leit fegri meyjarmynd
en nokkurntíma hafði borið fyrir hann
í draumum hans. Engin blæja huldi
andlit hennar og hinir fögru lokkar
liðuðust í bylgjum niður eptir liinum
svanhvíta hálsi, en kyrtillinn lýsti
hinu fagra og unaðslega vaxtarlagi
hennar. J>egar meyjan varð pess vör,
að Aristoteles horfði stöðugt á liana,
færðist hún nær glugganum og söng
með blíðri og viðkvæmri rödd, að sér
væri ómögulegt. að komast burt úr
sporum pessum, svo harðlega væri hún
fangin af ást. J>essi söngur féklc
mikið á Aristoteles og fegurð hennar
ljómaði enn meir í augum hans en
áður. Skynsemin hvíslaði reyndar að
honum að hann gæti ekki upptendrað
ást, pví hár hans væri orðið hvítt af
elli og enni hans hrukkótt af bók-
lestri og vísindalegum rannsóknum;
en hvað stoðaði pað? Mærin gekk
eins og af hendingu fast upp að glugg-
anum, og greip hann pá í kyrtil henn-
ar. Hún hlustaði á ástarjátningu hans
með uppgerðar-undrun, sem jók ástar-
bál hans enn meir, og síðan svaraði
hún honum með pví að ásaka hann
fyrir pað, að hann hefði reynt að
svipta sig ást Alexanders. Spekingur-
inn sór og sárt við lagði, að hann
skyldi aptur koma Alexander til að
elska hana, ef hún vildi sýna sér nokk-
urt blíðlæti. Hún lét sem hún myndi
uppfylla ósk hans, en fyrst sagði hún
að hann yrði að uppfylla ákafa löng-
un sína, en hún væri sú, að mega fara á
bak einhverjum vitringi og ríða lion-