Suðri - 31.12.1885, Síða 3

155
um eins og hesti. Aristoteles var svo
hlindaður af fegurð hennar, að liann
gat eigi neitað henni um nolckurn
hlut. Hann varpaði sér til jarðar og
skreið á fjórum fótum, en hún settist
á hak honum og lamdi hann áfram.
Að fáum augnablikum liðnum voru
pau komin á flðt eina, sem var rétt
fyrir neðan herbergisglugga konungs-
ins. Sá hann pau gegnum gluggann
og hló sig máttlausan að pessari hlægi-
legu sjón. Hinn ofboðslegi hlátur kom
vitringnum til sjálfs sín aptur, og
sagði hann pá við lærisvein sinn, að
sig skyldi ekki furða að æskan léti
sigrast af ástinni, par sem hún jafn-
vel gæti sigrað ellina.
pað er líka til önnur sönn saga,
en par er pað ung og fögur mey, sem
ber elskhuga sinn á bakinu. Egin-
harður, kapellán og ritari Karlamagn-
úsar keisara, vann sér ást og hylli
hinnar fögru Emmu, dóttur keisarans.
Einu sinni höfðu pau sem optar fund
með sér. J>að var um kvöldtíma. J>au
vissu ekkert hvað tímanum leið, fyr
en morgunroðinn sýndi peim hvað var
orðið íramorðið. Hinn velæruverðugi
herra gjörðist næsta hræddur, er hann
sá að snjóað hafði um nóttina. Hvað
átti nú að gera? Spor hans 1 snjón-
um hefði pegar komið upp um hann,
og sagt frá, að karlmaður hefði verið
í herbergjum keisaradótturinnar. En
konuna skortir aldrei hyggindi, pegar
á parf að halda. J>annig var líka með
hina íögru Emmu; hún lagði elskhuga
sinn á bak sér og bar liann yfir hall-
arplássið, og í snjónum sást að eins
för eptir kvenmannsfætur. En pað
vildi svo illa til, að pennan niorgun
var keisarinn snemma á fótum, og sá
hann dóttur sína vaða snjóinn með
pessa einkennilegu byrði á bakinu.
Haun sagði ekkert við hina ungu elsk-
endur, en næsta dag kallaði hann
saman ráð sitt, sagði því upp alla
söguna og spurði hvað hann ætti að
gera. Allir ráðgjafarnir sögðu að hinn
seki kapellán ætti að fá harða hegn-
ingu, en keisarinn var ekki á pví.
«J>að er betra*, sagði hann, «að hefja
Eginharð til peirrar stöðu, að liann sé
hæfur til eiginmanns handa dóttur
minni, heldur en opinbera æskusynd
hennar». Hann lét pegar sækja hinn
seka og sagði við hann: «Eyrir hina
löngu og dyggu pjónustu yðar geri
eg yður að hertoga og gef yður dótt-
ur mína, sem bar yður á baki sér >.
|>essi saga er alveg sönn að allra dómi,
og menn gætu tiltínt fleiri dæmi upp
á pesskonar ást, en pó munu pau að
eins finnast hjá hinum æðri og mennt-
uðu stéttum. í Ameríku er til allrar
hamingju lítill munur á stéttum, enda
her pað opt við, að hinn aumasti skó-
ari, sem á einhverja kofamynd nálægt
iöll einhvers auðmannsins, er miklu
gáfaðri en hinn auðugi og drambsami
nágranni hans. Standi nú svona á,
getur vel komið fyrir að skóarinn
reyni til að koma sér vel við konu
auðmannsins; en fari svo, mun auð-
maðurinn eigi verða uppvægur heldur
gjalda líkt líku í mesta bróðerni. J>að
að gjalda líku líkt er lög hjá öllum
pjóðum. Astin veit eigi af neinum
stéttamismun og skapar með pví ótal
hlægileg tilfelli. |>egar dóttir auð-
mannsins str/kur burt með pjóni föð-
ur síns hlæja allir, ekki af pví að
ástin í sjálfu sér sé hiægileg, heldur
af pví, að í pessu tilfelli kemur hún
óheppilega niður og hlægilega. Allir
sjá að hjarta konunnar hefir borið
skynsemi hennar ofurliða, og sorgin
mun skjótt eyðileggja sælu peirra.
Hin skáldlega ást getur ekki próast í
jarðvegi fátæktarinnar. Hin auðuga
mey, sem hefur strokið burt með manni,
sem stendur henni langt að baki að
menntun og uppeldi, hlýtur eptir
stuttan draum að vakna til meðvit-
undar peirrar, sem gerir hana ógæfu-
sama fyrir alla æfi hennar. Og aum-
ingja maðurinn verður eigi síður ó-
gæfusamur, nema hann hafi fengið
með henni peninga, sem geri hann
færan um að fullnægja sínum kröfum
í félagi við menn, sem eru honum
líkir að smekk og menntun. Og hversu
hlægileg er eigi ákefð og tímaeyðsla
elskhugans, pegar hann er að «gera
hanabein» ef hún er tekin til saman-
burðar við varanlegleika ástar hans?
Hversu ákafur er eigi veiðimaðurinn
pegar hann er að elta dýrið; en peg-
ar kvöld er komið og hann hefur
sigrað, hvar er pá öll ákefðin? Hann
hrýtur eins og skorinn kálfur, stein-
sofandi í hinu mjúka rúmi sínu.
J>annig er líka um marga elskendur;
pau halda að pað sé ómögulegt, að
ást þeirra geti nokkru sinni dvínað,
en pví fer miður, að eptir skamman
tíma er opt hið ákafasta ástarbál út-
siokknað. Astin er eins og sönglag,
sem manni þykir fallegt í fyrstu, en
að lokum pykir leiðinlegt, af því
menn hafa heyrt pað of opt sungið.
J>að er hnittið hjá Swift', þar sem
hann segir, «að giptu fólki sé hætt-
ara við að missa ást hvort á öðrn, af
pví pað sé svo fast sameinað, eins og
þeim hnútum sé hættara við aðlosna,
sem fast séu reirðir*. Ef maður bara
gæti saltað ástina eins og kjöt og
geymt hana pannig óskemmda, hvílík
blessun væri pað eigi fyrir margar
púsundir manna, en eg er hrædd um
pað sé erfitt. Margir elskendur segja:
«Yið skulum aldrei skiljast að, heldur
ávallt vera saman*. J>etta er heimsku-
legt. Mitt ráð er, að elskendur skilj-
ist við og við, ástin próast við skiln-
') Swift var Englendingur alkunnur fyrir
fyndni
aðinn og fögnuður fylgir samfundum.
Ein ung, gipt kona sagði einusinni
við mig: «Ó, eg vildi óska að maður-
ínn minn og eg værum eins lukkuleg
og pegar við biðluðum hvort til
annars!» «Hvers vegna hélduð pið
eigi áfram að biðla hvort til annars?*
sagði eg. J>egar maður ogkonahætta
að reyna að geðjast hvort öðru, pá er
ástin að fara út um dyrnar. J>að er
miklu hægra að afla sér elskhuga en
að halda honum föstum. J>að er
sannarlega hlægilegt að sjá hversu
mikla erfiðismuni karlar ogkonurgera
sér til að ná hvort í annað og svo
hversu lítið pau skeyta um að halda
hvort öðru föstu. Fornmenn höfðu
rétt, er þeir hugsuðu sér ástarguðinn
blindan, pví ekki að eins lætur hann
karla og konur leita hvort að öðru
eins og í «skollaleik», heldur gerir
hann pau og blind, svo þau sjá eigi
ráð til að halda hvort öðru föstu.
Einhver hinn hlægilegasti viðburð-
ur í sögu ástarinnar átti sér stað við
hirð Maximilians keisara annars.
Tveir aðalsmenn, annar þjóðverskur,
hinn spánverskur, báðu hann um dótt-
ur hans Helenu sér til eiginkonu.
Keisaranum pótti vænt um þá báða,
pví þeir höfðu unnið margan sigur
fyrir hann og svaraði peim því, að
hann virti þá báða jafnmikið og væri
sér ómögulegt að kjósa annan þeirra
fremur sér að tengdasyni og yrði egin
hreysti peirra að gera greinarmuninn.
En með pví hann óttaðist að missa
annanhvorn þeirra, ef peir færu í ein-
vígi, lét hann færa sér stóran poka og
sagði að sá þeirra, sem gæti troðið
meðbiðli sínum í pokann, skyldi eign-
ast hina fögru Helenu. í viðurvist
hii'ðarinnar flugust peir svo á og stóðu
þær ryskingar í heilan klukkutíma.
Veslings spanski aðalsmaðurinn beið
ósigur að lokum. Hinn þýzki barún
tróð honum í pokann, tók hann svo á
axlir sér og lagði hann niður fyrir
fætur keisarans.
En hin hlægilega ást hefur líka
smeygt sér inn i trúarbrögin. Á þrett-
ándu öld reis upp flokkur manna á
Frakkíándi og stofnaði nýtt trúarfé-
lag, sem nefndt var: «j3amfélag peirra,
er unnast». J>eir höfðu ýmsar skrítn-
ar skipanir viðvíkjandi helgihaldi, en
einkum reyndu peir að sannfæra menn
um hversu heit ást peirra væri með
pví að skeyta ekkert um ársthnann
eða veðurlagið. Giptir menn og ó-
giptir, karlar og konur, sem gengu í
petta félag, urðu að sverja pess dýran
eið að ganga í þunnum léreptstötrum
pegar sem harðast var frostið, en í
þykkum ullarfötum pegar heitast var
á sumrum. Á sumrurn logaði mikið
bál á arni félagsmanna, en á vetrum
var aldrei kveikt í ofni, heldur var
hann pakinn utan blómskrúði og lauf-