Austri - 20.02.1884, Blaðsíða 1

a 5 w
» ^
. ^ . ÖD
fcc ^ 5
3 S «*
ö <j ^
»r\
O _
<-í4 «
r V-
^ 2
c i2
S §
.~. <o
to
c •• rt co ú
c .y
c 'ú u 50
fcc 2 § 1 é? £ s n cð Q -e 2 :2, 3 Æ- T3
■< CO *2
ö
<D
>
-Ö
3 ^
« r2
_ Q>
O *r
iO r£J
Austri
1884.
œ *y
O
5* 3
cr S»
pr
o* o
22. 3
e £•
05 Í3
P'C
»i „
— • »
*■ <ff'
►-* rt
• O'
m o*
O 00
►O S-
&o S' c tr CC
O: £»- ►-, O) ö:
?s?«f
s. -i'(2. ii. S=
°5. ~.2> a =.
1. árg. Seyðisfirði, miðvikudag 20. fehrúar. Nr. 5.
49 50 51
Um
1) ú n a ð a r s k ó 1 a m á 1 i ð.
(Niðrl.)Vér vitum vel að þeir eru
margir. erætla að búnaðarskólarnir séu
eigi bezta, því síður eina, ráðið til að
hefja landbúnaðinn úr peirri niður-
lægingu og þeim barndómi, er liann
er í og liefur verið um langan aldur.
Margir ætla að pað muni nægja, að
láta búfróða menn ferðast um til að
áminna og leiðbeina bændum. stofna
smá búnaðarfélög í sveitum, sem fái
svo að njóta einhvers styrks af al-
mannafé, eins og verið heiir fyrirfar-
andi ár og veita einstökum mönnum,
sem fram úr skara, verðlaun eða
heiðurslauti. Vér viljum heldur
eigi segja að skólarnir séu eina ráðið
og að fleira purfi eigi að hjáljíast að
í pessu sem öðru. En vér ætlum að
peir séu, eptir pví sem til hagar á
voru landi, aðalráðið. Til pess að
hitt verði að tilætluðum notum, út-
heimtist miklu grundaðri búfræðisleg
pekking, miklu fjörugra framfaralíf og
sterkari áhugi en á sér stað á voru
landi. jþar sem pessi skilyrði vantar,
eins og hjá oss íslendingum, verða
verðlaunin vanbrúkuð bæði að pví
leyti, að pau koma sjaldnast rétt niður,
og að pví leyti, að pau hafa pann
árangur helztan að gjöra pá, sem pau
hlotnast pakkláta við gjafarann! J>ótt
búnaðarfélögum sé veitt af fjárveit-
ingarvaldinu fé til styrktar framkvæmd-
um peirra (og pað í bezta skyni). pá
er eins um pað, að engin minnsta
vissa og jafnvel engin líkindi eru til,
að pví fé sé varið til pess, sem skyldi,
og til er ætlazt. |>ótt einstakir bú-
fróðir menn ferðist um og leiðbeini,
pá verður petta opt og einatt eigi að
tilætlaðri nytsemi. Bæði er pað, að
slíkir menn eru misjafnlega glöggir til
að sjá í fljótu bragði, hvað bezt hag-
ar á hverjum stað, og bændur slá á
sín ráð, strax og liinir eru farnir.
J>að parf reyndar eigi að bera íslenzk-
um á brýn að peir séu seinir að taka
upp ýmsar nýjúngar i búnaðarkáttum,
sízt pegar um eitthvað er að ræða,
sem vænt er eptir að gefi fljótan a.rð
með lítilli fyrirhöfn, og enda pótt tals-
verð sé fyrirliöfn og áhætta. En mönn-
um hættir svo mjög við, að rasa i
pessu fyrir ráð fram, meta hinn fijóta
°n óvissa arð meir en hinn sígandi
en vissa, og fara öfugt að mörgu, en
detta svo alveg af baki, pegar til-
raunin heppnast eigi. Af pessu er
pað sprottið, að nautgripirnir hafa
fækkað á síðari árum, en sauðféðfjölg-
að; af pessu er pað sprottið, að tún-
ræktinni liefir farið aptur við pað, að
menn hafa gefið útengjaræktinni meiri
gauin en áður; af pessu er pað sprottið
að pegar menn hafa viljað hafa kyn-
bætur á sauðfé, pá hafa menn helzt
reynt til að fá feitlagið fé úr land-
betri sveitum í landléttari, án pess
að bæta hirðingu og hjúkrun að pvi
skapi, og innleitt með pví bráðafár og
allskonar kvilla; af pessu er pað
sprottið, að menn eru svo óvandir að
drýging og meðferð áburðar, vatns-
veitingar o. fl.; af pessu er pað sprottið,
að garðrækt og púfnasléttan er viða
livar í apturför; af pessu er pað sprott-
ið, að pótt húsagjörð sé nú viða betri
en áður að pvi að hús séu reisulegri,
rúmbetri og ásjálegri, pá eru pau
víðast kaldari, og ótraustari, að veggj-
um og viðum; af pessu er pað sprottið,
að mönnum er svo gjarnt til að kenna
öllu öðru en sjálfum sér um, pá er
AGRIP
AP
S0GU AUSTFIRÐmGA.
eptir
J ó n piófast Jónsson iBjarnarnesi
(Niðurl..) Einkennilegt við deilur
pcssar er pað, að J>orvarður;J>órarins-
son fór suður á Rangárvöllu til að fá
menn til atfara við Sæmund Ormsson,
En Oddur J>órarinsson fékk að eins 80
menn í lið með sér, og fór halloka
fyrir Sæmundi, er liafði ekki annað
en Skaptafellsping til forráða, og átti
par pó voldugan mótstöðumann, par
sem Ogmundur var. J>etta virðist ljós
vottur pess, að höfðingjar Austfirðinga
hafi ekki haít jafnmikið vald yfir ping-
mönnum sínum, og aðrir höfðingjar á
peim tíma, og heiir pá eflaust verið
par meira bændafrelsi en í öðrum
héröðum landsins. Ólíkt var paðpessu
t. d. pegar Kolbeinn ungi Arnórsson
höfðingi Skagfirðinga, átti deilur við
Snorra Sturluson, pví pá reið Kolbeinn
á ping með sex hundruð manna, og hafði
hann pó varla um pær mundir miklu
meira ríki að víðáttu og fólksfjölda
en peir J>órarinssynir höfðu um petta
leyti. Eigi höfðu J>órarinssynir svo
lítið vald fyrir pá sök, að peir væru
sjálfir lítilmenni, pví sagan sýnir að
peir voru harðfengir menn, ódælir og
kappgjarnir. Sæmundur Ormsson virð-
ist að vísu hafa verið ríkari í héraði.
enda var hann í mægðum og vináttu
við hina mestu höfðingja - lands-
ins, en pó átti liann fullt í fangi með
Ögmund Helgason, er var valdalaus
maður, en vinsœll af bændum. og
seinast varð Ogmundur honuin yfir-
sterkari og lét drepa liann og Guð-
mund bróður hans. J>essar deilur Aust-
17
firðinga á 13. öld voru annars hvorki
langvinnar né ;mjög mannskæðar, og
virðist svo, sein alraenningur hér eystra
liafi tekið miklu minni pátt í peím,
en alpýðan í öðrum landsfjórðungum
varð að taka í óíriði peim, er geysaði
parum sama leyti, og endaði’með undir-
okun landsins. Austfirðingar hafapann-
ig að miklu leyti sloppið við ,hörinung-
arpær, er Sturlunga-öldin leiddi yfir all-
an porra landsmanna, og peir voru líka
tregastir til, að sleppa frelsi sínu og
liverfa undir vald Noregskonunga. J>ó
kom svo uin síðir. að höfðingjar peirra
(J>orvarður J>órarinsson í Múlapingi
og Ormur Ormsson í Skaptafellspingi),
sáu sér ekki annað fært, en að fylgja
dæmum annara og afsala sér goðorð-
um sínum Noregskonungi til handa
(1264, eða tveim árum síðar enmegin
porri landsbúa gekk undir konung),
Eptir að landið var komið undir
konungsstjórn, doí'naði smá saman