Austri - 19.03.1884, Qupperneq 2

i. ár-g.]
AUSTHl.
lagafrumvarps í efri deild 1879 og 83,
skuli komast að alveg gagnstæðri á-
lyktun, með algjörlega gagnstæðri rök-
semdaleiðslu, við pað, sem alpingi
1869 tók fram að réði pví, að pað
beiddi konung að skipa nefnd til að
undirbúa petta albugamál pjóð-
arinnar. Yér böfum pegar áður
getið ummælanna i álitsskjali pings-
ins 1869, sem sé að fá lög pessi í sam-
bengi, svo eigi purfi að leita eldri
lagaákvarðana, — en nefndin í efri
deild kemst svo að orði: „Á sama
hátt hefir og nefndin reynt til pess
að búa 6. og 7. kapítula frumvarps-
ins (sama sem petta nýja lagafrumv.
alpingis 83) svo úr garði, að ef eitt-
bvert atriði skyldi par mót ætlun vera
ónefnt, pá megi ganga til eldri laga
og finna par pá ákvörðun sem við á,
ef bún skyldi par vera!
(Framb.)
Um páskakomu.
Eins og kunnugt er, eru páskar
ein af peim hátíðum ársins, sem kall-
aðar eru hræranlegar; pá ber ekki
ætíð á sama mánaðardag, heldur breyt-
ist páskakoman eptir gangi tunglsins,
eins og gjörist bjá Gyðingum.
|>að voru pegar á annari öld
eptir Krist, megnar deilur í kyrkjunni
um pað, á hverjum tima rétt væri að
halda páska, par eð hinir kristnu
söfnuðir í Asíu héldu páskahá-
tíð á sama tímá og Gyðingar, á
fimmtánda degi í mánuðinum Nisan, —
sem byrjaði með tunglkomu — hvert
sem sá fimmtándi dagur var sunnudag-
gullið reykur og hégómi, en heiðurinn hið
æðsta í heiminum. í öllujhefir því hin sænska
þjóð gjört Karl tólfta að eptirlætisgoði sínu.
Kviðlingurinn um ósigur Moskóvítanna og
hetjan í orustunni hjá Narva eru ógleyman-
leg; og frægðarverk hins mikla kappa, Ijóma
sí og æ á spjaldi sögunnar. í hreysum Nor-
egs eru enn í dag sagðar sögur af Karl1
tólfta, og þykja jafnán betri en allar aðrar,
því bak við hið töfrandi afl ímyndunarinnar'
stendur andi sögunnar og sýnir Karl tólfta
sem sanna ímynd æsku og hreysti, er eingöngu
helgaði líf sitt því, sem var tignarlegt og fagurt.
Einusinni var það, að hópur tíginna
manna þeysti á fjörugum gæðingum yfir brúna,
sem lá að konungshöllinui í Stokkhólmi; það
var Karl tólfti með föruneyti sínu, og kom
hann í þetta skipti af veiðum. Menn voru
kátir og ræddust ýmislegt við, meðan þeir
fóru af baki og gengu iun í riddarahöllina,
þar sem stóð matbúið borð. Sætið á hægri
hönd konungi var í þetta skipti autt, sem
ætíð var skipað ekkjudrottningu Svía, Hedevig
Eleonoru, og innir konungur brytaeptir hver
sé orsök til þess, að amma sín sitji ei
að morgunverði, sem hún sé vön; en bryti
laut konungi án þess að svara spurningu hans,
ur eða ekki. f>ar á móti héldu aðrir
söfnuðir fram venju hinna rómversku
biskupa, sem var tekin í arf frá dög-
um postulanna; en eptir peirri venju
átti páskahátíðin ætíð að haldast á
sunnudegi, par eð pað var á pessum
„drottins degi“ að Kristur reis upp
frá dauðum. J>að voru meðfram pess-
ar deilur (páska-deilurnar), sem gáfu
tilefni til pess að hinn fyrsti kristni
keisari, Konstantínus hinn mikli, boð-
aði til kirkjufundar í borginni Nicæa
í Litlu-Asíu árið 325. Sagt er að
keisarinn sjálfur hafi verið oddviti
pessa fundar, og að par hafi komið
saman 318 biskupar. Á pessumfundi
var sú ákvörðun gjörð, sem enn er
fylgt, að páskar skuli ávallt haldast
næsta sunnudag eptir hina fyrstu
tunglfylling, sem verður eptir hvers
árs vorjafndægur. J>ar eð núvorjafn-
dægur eru ætíð 20. eða 21. marz, og
umferðartími tunglsins, eða sérhver
tunglskipti eru 29 dagar, pá geta
páskar aldrei verið fyr en 22. marz
og aldrei síðar en 25. apríl.
Hin gamla rímregla, að telja til
páska eptir tunglaldar-árum (gyllini-
tali) og sunnudagsbókstöfum, er marg-
brotin, og kemur ekki öðrum að'haldi
en peim, sem talsvert kunna í rími;
en fyrir nokkrum árum hefur nafn-
frægur stjörnufræðingur — Gauss að
nafni — fundið upp aðra reglu, mjög
einfalda, til að finna páskakomu, og
getur hver sá, sem kann einfaldann
reikning, komizt að pví með henni,
hvenær páskar eru, eða hafa verið á
hverju ári sem til er tekið.
Grein um petta efni og leiðbein-
ing má finna í hinu danslca tímariti,
svo þögn varð um hríð, og enginn dirfðist
að mæla orð. Konungur leit yfir riddara
hópinn, og var sem hann spyrði hvern um
sig, en allir létu brýr síga og gengdi enginn i
að síðustu segir hann: „Ekkjudrottning Sví-
þjóðar er vissulega veik og ég er leyndur því,
en þér skuluð vita, að fyrir konunginum á
engu að leyna, segið mér sannleikann, því
hann vil ég vit.a“.
Allir þögðu. nema Maguús Stenbock stóð
upp, leit hvasst til hins unga einvalds og
mælti: „Satt er það herra! fyrir konunginum
á ekkert að vera leynt, ekki einusinni hans
eigin yfirsjónir, þó hann minnist þeirra ei
framar. |>ér eruð sjálfur skuld í því að sætið
við hlið yðar er autt. í_ gærkvöldi þeg-
ar hið Spánverska vín tók að svífa á
yður, gleymduð þér sjálfum yður, gleymd-
uð þeirri lotningu, sem konum ber, þér
mæltuð svívirðiiegum orðum til ekkju
Karls Gustavs! petta er sannleikurinn, sem
þér viiduð vita“.
Konungur roðnaði við, hratt frá sér stóln-
um og fyllti bikar sinn víni, og óttuðust allir
svar það er Maguús Stenbock fengi. pegar
konungur var staðinn upp, rnælti hann: „góðu
herrar! þér sem voruð viðstaddir i gær skuluð
26
[nr. 7
78
„Rundt paa Jorden11, árið 1877. En
pessi er aðfarðin:
Eyrst skal taka tölu pess árs,
sem finna skal páskakomu á, og deila
henni með 19; leifarnar skal rita og
kalla pá tölu a. Síðan skal deila
sama ártali með 7 og rita leifarnar,
sem pá koma og kalla pá tölu b; og
enn pá deila sama ártali með 4, og
kalla pær leifar c. Eyrstu leifarnar,
sem vér kölluðum a skal nú margfalda
með 19, og bæta 23 við pað pródúkt;
og pegar vér deilum pessari tölumeð
30, fáum vér nýjar leifar, sem vér
getum kallað d. Nú höfum vér eptir
leifarnar b, c og d; b margföldum
vér með 4, c með 2 og d með 6; síð-
an leggjum vér saman pessar tölur,
sem með pessum hætti hafa komið og
aukum pá tölu með 4. J>eirri tölu,
sem nú höfum vér fundið, deilum vér
með 7, og köllurn pær leifar e. Að
síðustu leggjum vér d og e saman og
ef sú tala, sem vér fáum pá, e r
m i n n i e n 9, aukum vér henni við
22, og fáum pá út mánaðardaginn í
m a r z-mánuði, „ sem páskar eiga að
haldast á. Sé par á móti taland-f-e
m e i r i e n 9, drögum vér 9 frá, og
fáum pá mánaðardagstalpáskanna, en
pá eru peir í a p r í 1-mánuði.
Yér viljum nú — til dæmis —
finna með pessari reglu hvenær pásk-
ar verða árið 1884, pá byrjum vér á
pví að deila 1884 með 19; vér hirðum
ekki um hlutatalið, en leifarnar 3 rit-
um vér og köllum a, pað er, a=3.
f>ar næst deilum vér 1884 með 7, og
leifarnar köllum vér bogritum b—1,
og seinast með 4 og pá verða 0 leif-
ar, pessvegna er c=0. Nú margföldum
vera vitni í dag“. Gekk hann síðan úrhallar-
salnum, ásamt mönnum sínum, með bikarinn
í hendinni og til ekkjudrottningarinnar. Hiu
gamla konungamóðir hafði hallað sér aptur á
bak í stólnum, eins og hún svæfi, og byrgði
hún andlit sitt. pegar hún leit sonarson sinu
svona rjóðan, með bikarinn í hendinni, á'samt
mönnum þeim, er heyrt höfðu smánaryrði
konungs dagirm áður, var eins og af svip
lrennar mætti lesa þessi orð: „einusinni var
ég þó drottning í 8víþjóð“ og var eins og
hún vildi haia hendur fyrir sér til að verjast
nýjum árásum; eu þegar hún sá hinn hreina
svip Karls, sem lýsti auömýkt, minntist
hún þess, að frammi fyrir henui stóð fagur
kvistur af Yasa-ættinni. í þessu lautkonung-
ur henni og mælti: „pú hin ágæta drottn-
ing Svíþjóðar! með blygðun og hryggð hefi
ég heyrt að ég hafi misboðið þeirri viröiugu,
sem yður bar, sem móður föður míns, þvi er
ég hér kominn með afsökun og bæn um fyrir-
gefningu. Vínið var orsök í broti mínu, og
má slíkt aldrei optar ske. „Sko!” mælti hanu
enn fremur, „ég hefi fyllt bikar þenna, og
drekk úr honum til þess að árna yður heilsu
og hamingju, skal það vera sá seinaati á æfi
minni“. Konungur tæmdi bikarinn og kast-