Austri - 07.06.1884, Side 1

o ...
OQ
_ T3
s|
o g
co g
fi.S
fl
lí
<o
fcD 50
.rðs
w ro •
^ 2? M
3 S -
o <1 s 5
iC V)
t*j 'f jí S
rs S
ö #
■“*) co .«
= « -I
C O £
2 rQ
Austri.
1884.
® Í3- *_
$L 5'
3* s
o* <x>s
pT ?r 2.
S' 2 ^
g. 3 -
o cr*
I. s
-■C3|
I æ
CO £
*'
3' 5"
p 3'
“ ——
5'&f
OQ
*—* •-3
* 2. ö
co C> o
CD co a
•g. C g
2 o
I *■
r P'
oq
fi'
Öco
Ö"
*t3 3
&3
^ í>
pt g
e s»
p **
p
CD «
fi CD
9- 2
1. árg. Seyöisfiiði, laugardag 7. júní. Nr. 12.
133 134 135
NOKKEAE ATHUGASEMDIR
um
afnám Amtmannaembættanna.
á lcomum vér til peirra mála, er
amtmenn hafa umsögn um, eða
eptirlit með, en heyra að öðru leyti
undir landshöfðingja. J>eir eiga að
hafa eptirlit með embættisfærslu og
embættisrekstri embættismanna, bygg-
ing pjóðjarða og meðferð umboðsmanna
og leiguliða á peim. J>að„er að segja,
peir eru aðstoðarmenn, eða undirtyllur
landshöfðingja í pví er til pessara mála
kemur, pví hann hefur hið æðsta vald
í peim. |>ví verður eigi neitað, að
pau störf amtmanna,er hér ræðir um,
geta haft nokkra pýðingu ef vel er á-
haldið, en pví er miður, að sú hefur
orðið raunin á, að petta eptirlit hefur
koimð að litlu sem engu haldi, eins
og að hefur verið farið nú um langa
tíma. Eptirlitið er sem sé ekki ann-
að, en tómar bréfaskriptir og útásetn-
ingar, sem ekki hafa mikið að pýða.
J>ess eru — að vorri ætlun — mjög
fá dæmi, að embættismanni hafi verið
vikið frá embætti sökum embættis-
færslu, og margur ónytjungur og óreglu-
maður hefur orðið ellidauður í em-
bætti sínu, og pað rétt undir handar-
Arabiskur ferðaniaður á 14. öld.
Bptir
J>orvald Thoroddsen.
(Niðnrl.) Brá vagnborg- soldáns fór Ibn
Batúta til aðalbæarins í Tatararíkinu, sem
hét Iarai við Yolga. paðan fór hann 10 dag-
leiðir norður á við til þess að komast að raun
nm, hvort það væri satt, er hann hafðiheyrt,
að næturnar væru þar svo stuttar á sumrin.
Ejörutíu dagleiðum;norðar var honum sagt að
væri rRökkur-land“, en ekki fór hann þangað,
honum þótti það of langt. Úr því landi segir
hann að komi dýrindis skinnavara, safali og
hermelín. petta ftökkurland hefir þá að öllum
líkindum verið norður og austurhluti Síberíu.
Hann fékk ýmsar fregnir nm þessi lönd, og
benda þær allar til Síberíu. par var honum
sagt að norðan til væri jörðin öll frosin og ein.
tóm svell, þar væri eigi hægt að koma við
jaðrinum á háyfirvöldumlandsins. Eyrir
pess konar eptirlit er eigi gefandi einn
eyrir, enda ætlum vér, að almennings
álitið sé, og eigi að vera, sterkasta
eptirlitið með embættismönnum. J>að
er alpýðan sem sýpur súrast af hirðu-
leysi og óreglu peirra, og hafi hún
eigi rænu á að bera sig upp um pað,
eða reka réttar síns, mun petta papp-
írs eptirlit koma að léttu haldi.
J>á hafa amtmenn úrskurðarvald
í fátækramálum og pegar ágreiningur
verður milli hreppa um sveitfesti og
framfærslu, en jafnaðarlegast er pó
peim úrskurðum skotið til landshöfð-
ingja. Yér getum eigi fundið neina
tilknýjandi ástæðu til, ’að hafa prjú
úrskurðarvöld í fátækramálum, sýslu-
mann, amtmann og landshöfðingja.
J>að er að eins til að auka ómak og
kostnað, og veita prætucjörnum mönn-
um tækifæri til að flækja málin, og
tefja fyrir endilegum úrslitum peirra.
Eðlilegast og óbrotnast • er, að hver
sýslunefnd leggi fullnaðar-úrskurð á
öil sveitamál innan sýslu, en hlutað-
eigendum veitist kostur á að leggja
málið undir dómstólana, ef peir kjósa
pað heldur, pví einatt eru sveitamál
pess eðlis, að pau purfa ýtarlegrar
rannsóknar við, sem pessi úrskurðar-
völd leiða jafnaðarlegast hjá sér.
hestum, en hundar væru látnir draga sleða.
í Síberíu norðantil nota menn enn þá hunda-
sleða. pangað koma engir nema kaupmenn
þeir, sem káupa skinnin, segir Ibn Batúta,
þeir hafa með sér matvæli og eldivið til margra
vikna, af því svo langt er á milli mannabyggða
og hvergi tré né skógar. Einn hundurinn er
forustuhundur, hann er fremstur, stýrir ferð-
inni og ratar, þess konar [forustuhundar eru
afar-dýrir, opt mörg þúsund krónur, og er farið
einstaklega vel með þá. í Sarai sá Ibn Batúta í
fyrsta sinn eiginlega Rússa. „Rússar eru“ segir
hann, „kristnir, rauðhærðir, bláeygðir, ófríðir
í andliti, undirförulir og slægvitrir. peir eiga
silfurnámur og þeir flytja frá fjöllunum silfur-
stykki, sem eru notuð í stað peningaí þessum
löndum; hvert þeirra vegur 5 únsur“. Af
þéssu sézt að námugröpturinn hefur verið byrj-
aður í Úralfjöllunum á þessum tímam.
pegar Ibu Batúta kom aptur til Tatara-
soldáns, langaöi grísku drottninguna að fara
til Miklagarðs til þess að heimsækja frænd.
fólkið, og það varð úr, að Ibn Batúta slóst ;
45
En pegar ágreiningur verður milli
sýslufélaga, virðist nægja að svo stöddu,
að landshöfðingi gjöri einn út um pað.
Og loks eiga amtmenn að segja
álit sitt um nálega hvert mál, sem til
landshöfðingja á að ganga, og undir
hans aðgjörðir lýtur, hvort pað er smátt
eða stórt. Vér skulum eigi dæma um
pað, hverja pýðingu pessar álitsgjörðir
hafa með tilliti til úrslita málanna,
en hitt er oss ljóst, að pað liggur
hverjum heilskyggnum manni í augum
uppi, að pessar mörgu bréfagjörðir og
rekstur málanna milli yfirvaldanna,
tefur mjög mikið fyrir úrslitum peirra,
hlutaðeigenduin jafnaðarlega til mikils
meins.Vér skulum taka sem dæmi, að
einhver í Múlasýslum leitar til lands-
höfðingja með eitthvert mál, sem ef
til vill er mjög einfalt, svo landshöfð-
ingja væri innanhandar að gjöra pegar
út um pað, og senda pað aptur til
baka með næstu póstferð. En í pess
stað sendir liann málið amtmanninum
í Norður- og Austur umdæminu „til
pess hann láti í té póknanlegt álit
um pað“. Nú sendir amtmaður málið
hlutaðeigandi sýslumanni, til að fá
hans álit og upplýsingar um pað, og
pannig undirbúið gengur málið aptur
til landshöfðingja. Til pessa hrakn-
ings á málinu fram og aptur gengur
förina. Var drottningnnni fengið til fylgdar
bæði mikið lið og frítt, og var svo haldið á
stað suður og vestur með Svarta hafi og allt
farið landveg. Dónárlöndin voru þá að mestu
leyti í eyði, eintóm mannlaus öræfi; höfðu þessi
fögru lönd eyðst svo af sífeldum ófriði. pegar
þeir komu suður yfir Dóná, urðu fyrir þeim
grískir kastalar og víggirtar borgir hver af
annari. Við eina þeirra kom ríkiserfinginn úr
Miklagarði með 10,000 brynjaða riddara til
móts við systur sína til þess að fagna henni.
pegar Ibn Batúta kom til Konstantínópel,
lokaði hann sig inni þrjá fyrstu dagana, og
þorði ekki að fara út á göturnar; hann hélt
að skríllinn mundi ónáða sig af þvi hann væri
Arabi og Múhameðstrúar. Síðan var hann
leiddur fyrir keisarann, og lét keisarinn hann
segja sér nákvæmlega frá ferðum sinum og
gaf honum að skilnaði heiðursklæðnað og sól-
hlif. Var honum síðan fenginn hestur og
| fylgd og farið með hann um bæinn með lúðra-
i blæstri; gekk kallari á undan og kunngjörði
I þá sæmd, er keisarinn hafði sýnt honuni. Eptir