Austri - 07.06.1884, Blaðsíða 1

Austri - 07.06.1884, Blaðsíða 1
o ... OQ _ T3 s| o g co g fi.S fl lí <o fcD 50 .rðs w ro • ^ 2? M 3 S - o <1 s 5 iC V) t*j 'f jí S rs S ö # ■“*) co .« = « -I C O £ 2 rQ Austri. 1884. ® Í3- *_ $L 5' 3* s o* <x>s pT ?r 2. S' 2 ^ g. 3 - o cr* I. s -■C3| I æ CO £ *' 3' 5" p 3' “ —— 5'&f OQ *—* •-3 * 2. ö co C> o CD co a •g. C g 2 o I *■ r P' oq fi' Öco Ö" *t3 3 &3 ^ í> pt g e s» p ** p CD « fi CD 9- 2 1. árg. Seyöisfiiði, laugardag 7. júní. Nr. 12. 133 134 135 NOKKEAE ATHUGASEMDIR um afnám Amtmannaembættanna. á lcomum vér til peirra mála, er amtmenn hafa umsögn um, eða eptirlit með, en heyra að öðru leyti undir landshöfðingja. J>eir eiga að hafa eptirlit með embættisfærslu og embættisrekstri embættismanna, bygg- ing pjóðjarða og meðferð umboðsmanna og leiguliða á peim. J>að„er að segja, peir eru aðstoðarmenn, eða undirtyllur landshöfðingja í pví er til pessara mála kemur, pví hann hefur hið æðsta vald í peim. |>ví verður eigi neitað, að pau störf amtmanna,er hér ræðir um, geta haft nokkra pýðingu ef vel er á- haldið, en pví er miður, að sú hefur orðið raunin á, að petta eptirlit hefur koimð að litlu sem engu haldi, eins og að hefur verið farið nú um langa tíma. Eptirlitið er sem sé ekki ann- að, en tómar bréfaskriptir og útásetn- ingar, sem ekki hafa mikið að pýða. J>ess eru — að vorri ætlun — mjög fá dæmi, að embættismanni hafi verið vikið frá embætti sökum embættis- færslu, og margur ónytjungur og óreglu- maður hefur orðið ellidauður í em- bætti sínu, og pað rétt undir handar- Arabiskur ferðaniaður á 14. öld. Bptir J>orvald Thoroddsen. (Niðnrl.) Brá vagnborg- soldáns fór Ibn Batúta til aðalbæarins í Tatararíkinu, sem hét Iarai við Yolga. paðan fór hann 10 dag- leiðir norður á við til þess að komast að raun nm, hvort það væri satt, er hann hafðiheyrt, að næturnar væru þar svo stuttar á sumrin. Ejörutíu dagleiðum;norðar var honum sagt að væri rRökkur-land“, en ekki fór hann þangað, honum þótti það of langt. Úr því landi segir hann að komi dýrindis skinnavara, safali og hermelín. petta ftökkurland hefir þá að öllum líkindum verið norður og austurhluti Síberíu. Hann fékk ýmsar fregnir nm þessi lönd, og benda þær allar til Síberíu. par var honum sagt að norðan til væri jörðin öll frosin og ein. tóm svell, þar væri eigi hægt að koma við jaðrinum á háyfirvöldumlandsins. Eyrir pess konar eptirlit er eigi gefandi einn eyrir, enda ætlum vér, að almennings álitið sé, og eigi að vera, sterkasta eptirlitið með embættismönnum. J>að er alpýðan sem sýpur súrast af hirðu- leysi og óreglu peirra, og hafi hún eigi rænu á að bera sig upp um pað, eða reka réttar síns, mun petta papp- írs eptirlit koma að léttu haldi. J>á hafa amtmenn úrskurðarvald í fátækramálum og pegar ágreiningur verður milli hreppa um sveitfesti og framfærslu, en jafnaðarlegast er pó peim úrskurðum skotið til landshöfð- ingja. Yér getum eigi fundið neina tilknýjandi ástæðu til, ’að hafa prjú úrskurðarvöld í fátækramálum, sýslu- mann, amtmann og landshöfðingja. J>að er að eins til að auka ómak og kostnað, og veita prætucjörnum mönn- um tækifæri til að flækja málin, og tefja fyrir endilegum úrslitum peirra. Eðlilegast og óbrotnast • er, að hver sýslunefnd leggi fullnaðar-úrskurð á öil sveitamál innan sýslu, en hlutað- eigendum veitist kostur á að leggja málið undir dómstólana, ef peir kjósa pað heldur, pví einatt eru sveitamál pess eðlis, að pau purfa ýtarlegrar rannsóknar við, sem pessi úrskurðar- völd leiða jafnaðarlegast hjá sér. hestum, en hundar væru látnir draga sleða. í Síberíu norðantil nota menn enn þá hunda- sleða. pangað koma engir nema kaupmenn þeir, sem káupa skinnin, segir Ibn Batúta, þeir hafa með sér matvæli og eldivið til margra vikna, af því svo langt er á milli mannabyggða og hvergi tré né skógar. Einn hundurinn er forustuhundur, hann er fremstur, stýrir ferð- inni og ratar, þess konar [forustuhundar eru afar-dýrir, opt mörg þúsund krónur, og er farið einstaklega vel með þá. í Sarai sá Ibn Batúta í fyrsta sinn eiginlega Rússa. „Rússar eru“ segir hann, „kristnir, rauðhærðir, bláeygðir, ófríðir í andliti, undirförulir og slægvitrir. peir eiga silfurnámur og þeir flytja frá fjöllunum silfur- stykki, sem eru notuð í stað peningaí þessum löndum; hvert þeirra vegur 5 únsur“. Af þéssu sézt að námugröpturinn hefur verið byrj- aður í Úralfjöllunum á þessum tímam. pegar Ibu Batúta kom aptur til Tatara- soldáns, langaöi grísku drottninguna að fara til Miklagarðs til þess að heimsækja frænd. fólkið, og það varð úr, að Ibn Batúta slóst ; 45 En pegar ágreiningur verður milli sýslufélaga, virðist nægja að svo stöddu, að landshöfðingi gjöri einn út um pað. Og loks eiga amtmenn að segja álit sitt um nálega hvert mál, sem til landshöfðingja á að ganga, og undir hans aðgjörðir lýtur, hvort pað er smátt eða stórt. Vér skulum eigi dæma um pað, hverja pýðingu pessar álitsgjörðir hafa með tilliti til úrslita málanna, en hitt er oss ljóst, að pað liggur hverjum heilskyggnum manni í augum uppi, að pessar mörgu bréfagjörðir og rekstur málanna milli yfirvaldanna, tefur mjög mikið fyrir úrslitum peirra, hlutaðeigenduin jafnaðarlega til mikils meins.Vér skulum taka sem dæmi, að einhver í Múlasýslum leitar til lands- höfðingja með eitthvert mál, sem ef til vill er mjög einfalt, svo landshöfð- ingja væri innanhandar að gjöra pegar út um pað, og senda pað aptur til baka með næstu póstferð. En í pess stað sendir liann málið amtmanninum í Norður- og Austur umdæminu „til pess hann láti í té póknanlegt álit um pað“. Nú sendir amtmaður málið hlutaðeigandi sýslumanni, til að fá hans álit og upplýsingar um pað, og pannig undirbúið gengur málið aptur til landshöfðingja. Til pessa hrakn- ings á málinu fram og aptur gengur förina. Var drottningnnni fengið til fylgdar bæði mikið lið og frítt, og var svo haldið á stað suður og vestur með Svarta hafi og allt farið landveg. Dónárlöndin voru þá að mestu leyti í eyði, eintóm mannlaus öræfi; höfðu þessi fögru lönd eyðst svo af sífeldum ófriði. pegar þeir komu suður yfir Dóná, urðu fyrir þeim grískir kastalar og víggirtar borgir hver af annari. Við eina þeirra kom ríkiserfinginn úr Miklagarði með 10,000 brynjaða riddara til móts við systur sína til þess að fagna henni. pegar Ibn Batúta kom til Konstantínópel, lokaði hann sig inni þrjá fyrstu dagana, og þorði ekki að fara út á göturnar; hann hélt að skríllinn mundi ónáða sig af þvi hann væri Arabi og Múhameðstrúar. Síðan var hann leiddur fyrir keisarann, og lét keisarinn hann segja sér nákvæmlega frá ferðum sinum og gaf honum að skilnaði heiðursklæðnað og sól- hlif. Var honum síðan fenginn hestur og | fylgd og farið með hann um bæinn með lúðra- i blæstri; gekk kallari á undan og kunngjörði I þá sæmd, er keisarinn hafði sýnt honuni. Eptir

x

Austri

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Austri
https://timarit.is/publication/120

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.