Austri - 18.08.1887, Blaðsíða 1

1 8 8 7.
4. árg.
Framfor Englendinga á næstliðn-
um 50 árum.
í síðastliðnum júnímán. var mikið
hátíðahald á Englandi, meira en nokkru
sinni áður á þessari öld. Viktoría
drottning, sem allra þjóða menn lirósa,
hafði rikt 50 ár 20. júnímánaðar, og
petta hátíðahald átti sér ekki ein-
göngu stað á hinum litlu eyjum, sem
mynda hið eiginlega brezka ríki. pað
átti sér stað að meira og minna leyti
um allan heim, par sem hinn engil-
saxneski pjóðflokkur heí'ur náð fót-
festu og vaxið. pað voru márgar
milj. manna, sem pann dag sungu:
„God save the Queen“. Jafnvel í
peim löndum, sem ekki eru tengd
pessum kynfiokki taka menn einnig
pátt í gleði hinna ensku talandi pjóða.
þó peir ekki unni Englendingum, pá
bera peir samt virðingu fyrir pjóð-
ílokknum, sem hefur hroðið sér veg
gegnum fylkingar kringumstandandi
risapjóða, pangað til hann í dag stend-
ur fremstur allra pjóðflokka, hvað
auðlegð, veldi og fólksfjölda- snertir.
Ekki einungis standa Englendingar
fremst hvað petta upptalda áhrærir,
heldur einnig í öllum hinum stórkost-
legu framfara byltingum heimsins á
pessari öld. Svo er ,og stjórnarfyrir-
komulag peirra fyrirmynd flestra hinna
yngri ríkja, hvort heldur pau standa
í sambandi við konungsríki eða eru
sjálfstæð lýðveldi. Jafnvel hið vold-
ugasta lýðveldi heimsins, Bandaríkin,
byggja lög sín á grundvallarlögum
Breta. Congressið í Washington er
ekkert annað en parlamentið enska
með öðru nafni, en fyrirkomulagið er
alveg hið sama. J>annig er pað, hvaða
grein framfaranna sein maður tekur
fyrir, pá annað tveggja stendur Eng-
land fremst eða er fyrirmynd annara
ríkja. j>að er ekki einungis hin sann-
kallaða nýlendu móðir, heldur einnig
stjórnfrelsisins móðir.
Hinn eini blettur á sögu Englands,
pessi 50 ár, er meðferð pess á ír-
landi. J>að er líka stór blettur og
óafmáanlegur. J>að er óskiljanlegt að
Englendingar, eins írjálslyndir og peir
eru annars yfir höfuð og eins frjálst
stjórnarfyrirkomulag og peir sjálfir
heimta og hafa, eptir að hafa peytt af
sér oki konungsvaldsins og gjöreytt
valdi hans, par til pað er í mörgum
Seyðisfirði. fimmtudag: 18. ágúst.
Nr. 15.
greinum hvergi nærri eins mikið og
vald forsetans í Bandaríkjum, að peir
samt sem áður skuli pola að sjá
bræðrapjóðina, næstu nábúa og með-
borgara undirokaða eins og Irar eru.
Baunar hefur Englandsstjórn stöðugt
verið að káka við ýmsar stjórnarbæt-
ur á írlandi, pessi síðustu 50 ár, en
peim litlu umbótum hafa æfinlega
fylgt einhverjar svo barbariskar laga-
skipanir að umbótanna hefur ekki gætt.
Af pessu hefur leitt, að allar hinar
miklu og margvíslegu framfarir, sem
hafa svo að segja umskapað heiminn
á stjórnaráruin Viktoríu, hafa ekki
gjört vart við sig á Irlandi; hafa ein-
lægt farið annaðhvort fyrir ofan garð
eða neðan. Iðnaður og búskapur
stendur par á sama stigi og við byrj-
un aldarinnar, ef honum hefur ekki
hnignað. J>að eitt er víst að fólks-
fjöldi landsins er mikið minni en fyr-
ir 50 árum síðan, og pað bendir pó
ekki á framfarir. En hvað veldur
pessari harðstjórn ? Ekki fólska hinna
ensku löggefanda, pað er pað vissa.
J>að er landveldi einstakra , manna,
sem er höfundur og fullkomnari allr-
ar harðstjórnarinnar og eymdarinnar
á Irlandi. í>eir, sem valdir eru að
böli íra, eru sams konar piltar og
peir, sem sugu merg og blóð Róma-
veldis forðum, par til peir loks gátu
lagt pað í eyði. Og peir eiga eptir
að gjöra hið sama við hið volduga
brezka veldi enn, nema pví duglegar
verði tekið í strenginn og pað fyrr
en síðar.
*
* *
l>að var stuttu fyrir kl. 5 um
morgunin hinn 20. júní 1837 að skraut-
búinn vagn með 4 hestum fyrir peytt-
ist upp að aðaldyrunum á Kensing-
ton-höllinni í London. í vagninum
voru peir Dr. Howley, erkibiskupinn
af Kanterbury og Markvisinn af Co-
nyngham. Erindi peirra var alvar-
legt. þeir höfðu farið frá Windsor-
kastalanum kl. 2,30 um nóttina, 10
mínútum eptir að Vilhjálmur konung-
ur IV. andaðist, til pess að flytja
prinzessu Alexandrínu Viktoríu tíð-
indin, og að bún væri ríkiserfingi.
Allir voru i svefni i höllinni, og máttu
peir æði stund knýja hurðina og hringja'
áður en opnað var. Eptir að peir
komust inn gjörðu peir boð eptir pjón-
ustumey prinzessunnar og sögðu henni
að vekja hana. Hún neitaði, kvað
synd að raska ró hennar svo snemma,
pví hún svæfi vært. „Segðu henni“
sögðu peir alvarlega „að við séum
hér komnir á fund drottningar
í erindagjörðum rikisins, svo hún má
ekki láta svefn aptra sér frá að gegna“.
l>essi boðskapur hreif. Eptir 2—3
minútur kom prinzessan ofan í salin
í náttserknum einum með sjal slegið
um herðarnar, og berfætt í' morgun-
skónum. Hún varð svo felmtsfull við
pennan alvarlega boðskap að hún gaf
sér ekki tið til að klæðast, heldur
paut á fund sendimanna í náttklæð-
unum með stýrurnar i augunura, og
voru pau full af tárum. pegar hún
kom ofan. l>eir kunngjörðu henni
erindið, fóru síðan og kölluðu saman
stjórnarráðið er kom saman par í höll-
inni kl. 11 f. m. Var pá lesinn upp
boðskapurinn, að Alexandrina Vik-
toria væri drottning hins sameinaða
konungdæmis Bretlands hins mikla og
írlands. Hún hlýddi á boðskapinn,
stóð síðan upp og ávarpaði ráðið, og
enti ræðu sína ápessaleið: „Mennt-
uð á Englandi, og alin upp undir um-
sjón elskulegrar móður, hef eg frá
barndómi lært að bera virðingu fyrir
grundvallarlögum föðurlands míns.
l>að verður mín dagleg hugsun að við-
halda hinni reformeruðu kirkju, eins
og hún er með lögum grundvölluð, en
jafnframt sjá svo til að allir aðrir
trúartíokkar hafi óskert frelsi. Og eg
skal stöðugt, af öllum mætti, vernda
og auka velferð og frelsi pegna minna“.
Stjórn hennar um 50 ár, er sönnun
fyrir pví, að hún hefur gjört sitt til
að enda petta loforð. — jþegar hún
hafði lokið ræðunni, gengu ráðsmenn-
irnir og allir helztu menn Lúndúna-
borgar, er par voru samankomnir, til
hennar og krupu niður við hásætið
(sem pá var ekki annað en almenn-
ur hægindastóll) og sóru henni holl-
ustueið. Og frá peim degi hefur hún
stjórnað hinu brezka veldi. þegar
petta var, var hún 18 ára og 27 daga
gömul; var lædd 24. maí 1819.
Daginn eptir voru stjórnendaskipt-
in lirópuð um gjörvallt ríkið. Hin
unga drottning ók um borgina til St.
James hallarinnar og sýndi sig par
við glugga að fornri venju. En pað
var lítið um hátíðahald pessadagana;
öll borgin var í sorgarbúningi, eptir
hinn nýlátna konung. Londonbúar
unnu pað aptur upp árið eptir, 28.

V V.