Fjallkonan - 29.02.1884, Side 1

1. BLAÐ.
KEYKJAVÍK, 29. FEBRÚAK. 1884.
fNEMMA í yetr sendi „félag eitt í Reykja-
vík“ út um land boðsbréf, þar sem al-
þýðu var geíinn kostr á nýjn og ódýru
blaði, er heita skyldi „Fjallkonan11. All-fá af
boðsbréfunum hafa verið endrsend enn sem
komið er, enn að því er vér vitum til, hafa þau
fengið mjög góðar viðtökur, og áskrifendr orðið
miklu fleiri enn við var búizt i fyrstu. Vér
höfum frestað útkomu blaðsins vegna þess, að
vér vildum fyrst sjá, hversu almenningr tæki
boðsbréfunum; höfum vér nú góða von um, að
blað vort fái álíka marga kaupendr og in önnur
islenzku blöð.
I boðsbréfi voru var ákveðið verð blaðsins.
Þeir, sem borguðu blaðið fyrirfram, eða fyrir lok
marzmánaðar, skyldu fá það fyrir eina krónu og
fimmtíu aura, ella skyldi það kosta tvær krónur.
Vér lengjum nú frest þennan til aprilmánaðar-
loka, svo að þeir, sem þá verða búnir að standa
oss skil á andvirði blaðsins, þurfa eigi að borga
nema 1 kr. 50 au. fyrir eintakið (árganginn).
Vér vonum, að allir sjái hve fjarska ódýrtþetta
blað er, og hve miklu það er ódýrara enn öll
önnur íslenzk blöð, þar sem 24 arkir kosta að
eins 1 kr. 50 au.
Sölulaun eru sjötta hvert eintak. I boðsbréfinu
var drepið á, hvað verða mundi helzta efni blaðsins.
Vér viljum fyrst og ffemst geta þess, að vér
munum eigi þreyta lesendr vora á löngum stjórn-
mála-ritgerðum i blaði þessu. Oss virðist þarfara,
að fræða almenning um þau efni, er oss skortir
mest til að jafnast á við nágranna þjóðir vorar.
Að þvi er snertir frjálsari stjómarskipunarlög,
ódýrri og innlendari stjóm enn vér nú höfum,
munum vér smámsaman gera grein fyrir stefnu
blaðs þessa.
Það er öllum kunnugt, hve mjög vér stöndum
á baki nágrannaþjóða vorra i verklegri menning
og atvinnuvegum.
Landbúnaðrinn stendr á svo veikum fótum,
að hve nær sem harðr vetr kemr, horfellr fénaðr-
inn fyrir sakir fóðrskorts, af því að jarðræktin
er svo lítt á veg komin.
Vér munum smámsaman færalesöndum vorum
ritgerðir um búnað eftir góða og reynda búmenn,
svo og skýra frá öllum nýjungum og framför-
um í þá átt.
Sjáfarútvegr vor er ávalt stopull fyrir þá sök,
að oss vantar haífær skip (þilskip) til fiskiveiða
í hafi úti, svo að hve nær sem fiskr eigi géngr
á grunnmið, verðum vér að svelta fiskilausir í
landi.
Vér munum styðja svo sem oss er unt í blaði
þessu að samtökum til framfara í sjáfarútvegi,
einkum þilskipa útvegi, og skýra greinilega frá
öllu er gerist í þeim efnum.
Verzlunin hefir talsvert batnað in siðari ár,
enn mikið vantar á, að hún sé svo eðlileg og
hagfeld, sem verða mætti. Virðist það enn eiga
langt i land, að vér færum sjálfir verzlun vora,
svo að allr ágóðinn lendi í landinu sjálfu; þar
til vantar oss miklu meiri menning og mentun
enn vér nú höfum, svo og haffær skip og sjó-
menn. I öðru lagi er mest öll vor verzlun vöru-
skipta-verzlun, enn sú verzlunar-aðferð tíðkast
mest meðal nýlendu manna og viltra þjóða. Hér
kemr og fram ið mikla mein landsins, að hér
er engin peningastofnun, svo að eiginleg peninga-
verzlun getr eigi átt sér stað.
Um þessi mikilvægu mál vildum vér geta
flutt lesendum vorum góðar ritgerðir.
Mentun landsmanna er enn mjög skamt á
veg komin í raun réttri. Keyndar er mentun
vor í eðli sínu þjóðleg og stendr á gömlum merg,
enn vér förum mjög á mis við ina nýju heims-
mentun vegna þess, að land vort er fjarri öðrum
löndum og vantar nægar samgöngur og viðskifti
við aðrar þjóðir. Oss vantar búnaðarskóla, alþýða-
skóla og unglingaskóla.
Yér munum í blaði þessu tala nákvæmlega
um alla skólamentun alþýðu.
Bókagerð er hér mikil að tiltölu við mann-
fjölda, ef bækr vorar væri að því skapi góðar
og nytsamar. Langmest er hér gefið út af skáld-
skaparritum, enn fullr þriðjungr af því er litt
merkt, eða leirburðr; þá eru ýmiss konar tímarit
og blöð, þa guðfræðibækr, enn miklu minna af
eiginlegum fræðibókum eða vísindabókum, og ná-
lega ekkert í sumum greinum. Almenn fræðirit
handa alþýðu eru ekki teljandi. Blöðin eru in
einu rit, er öll alþýða getr lesið sér til mikils
gagns, og verðr það eigi nægilega brýnt fyrir
almenningi að nota sér blöðin og lesa þau. Yér