Fjallkonan - 05.06.1885, Qupperneq 3

FJALLKONAN.
43

í höndum sjer eru feður þeirra. þ>að er skylda
þeirra, að bera jafna umhyggju fyrir velferð barna
sinna, dætra sem sona. Sólon, hinn vitri löggjafi
Aþenuborgarmanna, ákvað, að sá faðir, sem ekki
hefði kennt syni sínum neina iðn, ætti ekki heimt-
ing á umsjón sonarins í elli sinni. En hvernig
verður sagt, að sá faðir sjái barni sínu borgið í
því tilliti, sem neytir föðurrjettinda sinna til að
neyða barnið að leggja eitthvað það fyrir sig,
sem það er óhæft til, og sem það hefir óbeit á,
án þess að hafa tillit til vilja þess og hæfileg-
leika? Með með því móti gjörir hann það að
andlegum umskiptingi, og það barn, sem hafði
hæfilegleika og löngun til að verða nýtur limur i
þjóðfjelaginu, ef kraptar þess og vilji hefðu ver-
ið rjett notaðir, verður nú opt, ef ekki öðrum til
þyngsla og hneykslis, þá samt sjálfu sjer til
byrði og öðrum gagnslaust. f>ótt þetta muni
nú ekki þykja glæsileg meðferð, eru það þó kjör
kvenna, gangi hæfilegleikar þeirra og vilji í aðra
átt enn að óskum foreldranna. þ>ótt margir menn
sjeu góðir og umhyggjusamir feður, eru þeir þó
ekki almennt komnir svo langt áleiðis, að þeir
geti hafið sig yfir forna venju og hleypidóma.
Dæturnar eru fyrirfram ákvarðaðar af þeim til að
vera stoð og stytta móðurinnar í hússtjórninni, og
þetta er í sjálfu sjer rjett og eðlilegt. En nú
kann stundum að bera svo við, að unglingstúlk-
an hafi óbeit og leiðindi á bústörfum, en sterka
löngun og góða hæfilegleika til einhvers annars.
Ef til vill er óbeit hennar á venjulegum kvenn-
störfum sprottin af því, að hana vantar menntun
og þekkingu til að sjá, hve nauðsynleg þau geta
verið, og fengi hún að ganga þann veg, sem hún
er hæfust til, mætti heldur vænta að hún mundi
siðar með aldri og þekkingu verða hæfari til hús-
stjórnar, og vinna með ljúfara geði að bústörf-
um, en ef það er ekki, hvern rjett eiga þávanda-
menn hennar til að meina henni að ganga þann
veg, sem hún er hæfust til, og liggur þeim þá
ekki nær að beina veg hennar, svo að hún geti
notað hæfilegleika sína og „spilað á sínar spít-
ur“, enn að leggja stein í veg fyrir hana, og
verða þannig orsök í ógæfu og auðnuleysi henn-
ar, sem svo opt hefir orðið hlutskipti bæði karla
þeirra og kvenna, sem ekki hafa fylgt hinni
upphafiegu löngun sinni og hæfilegleikum ?
En til þess að dæturnar geti orðið nýtir limir
þjóðfjelagsins, verða foreldrar og vandamenn
þeirra að taka jafnt tillit til vilja þeirra og hæfi-
legleika sem sonanna. þ>eir verða að hætta að
gjöra þenna mikla mun á mey og manni. þ>eir
verða að láta sjer hugfast, að ábyrgðin hvílir að
miklu leyti á þeim, hvaða stefnu og hugsunar-
hátt börnin hafa. 1 Eins og það er hin fyrsta
skylda foreldranna, að vekja tilfinningu hjá börn-
unum fyrir öllu fögru, sönnu og góðu, eins eij
það helg skylda þeirra að vekja þá sjálfstæðis og
sóma tilfinningu hjá þeim, að ekki hæfi neinum
að liggja á liði sínu eða þurfa jafnan styrktar
annara við. Hafi dæturnar ekki í fyrstu ljósa
hugmynd um, hversu það sje ósæmilegt að ung-
ar stúlkur geti ekki vikið sjer við án hjálpar
bræðra þeirra eða annara manna, þarf að glæða
hana. þ>ær þurfa að finna, að hið góða og gamla
orðtæki: „ef jeg finn ekki veg. ryð jeg mjer
sjálfur braut“, á eins við þær og bræður þeirra,
— að finna hversu atorka og einbeittur vilji geta
komið miklu til leiðar. þ>ær verða að sjá, hversu
tildur og tepruskapur er hjegómlegt, og einkenni
menntunarskorts og lágra hugsana, en hin mesta
og varanlegasta fegurð sje göfugur og atorku-
samur vilji og viðleitni að starfa sjer og öðrum
til gagns. þ>að væri sannlega nauðsynlegt, að
menn vendu dætur sínar meira við utanhúss stjórn
og almenn málefni, enn nú gjörist. Enginn skyn-
samur maður mun geta látið sjer þykja nokkur
kona afneita hinu kvennlega eðli sínu og hæfi-
legleikum, þótt hún vilji vera svo sjálfstæð og
öðrum óháð, að hún geti tekið jafnan þátt í verk-
stjórn utanhúss og almennum viðskiptum sem
innanhúss vinnu, og þannig komizt hjá að sjá
allt með annara augum, — þótt hún vilji heldur
styðjast við þekkingu og reynslu sjálfrar sinnar
en eiga undir viti og góðvilja annara. Oss finnst
auðsjeð, að fengi konur Qölbreyttari og praktísk-
ari menntun, mundu þær verða sjálfstæðari og
færari að hafa sjálfar fjár síns forráð en hingað
til hefir átt sjer stað. Gefi menn gætur að upp-
eldi kvenna og beri það saman við uppeldi drengja,
er fljótt auðsjeð, að aðal-orsök framkvæmdarleysis
kvenna og ódugnaðar í fjárhagslegu tilliti er fólgin
í því, að þeim er aldrei kennt að hugsa, nje sýnt
hið eðlilega samband orsaka og afleiðinga. Af
því leiðir, að þeim er opt brugðið um fljótfærni
og fyrirhyggju skort, og að þær byggi ekki ráð
sín eða ásetning á gildum rökum, og má opt játa,
að slík ásökun er ekki með öllu ástæðulaus.
Væri nú uppeldi þeirra hagað þannig, að þær
fengju sem fjölbreyttasta þekkingu á öllu, sem að
búnaði lýtur, mundu færri feður kvarta um, að
dætur sínar yrðu þyngstir ómagar með fullorðins
aldrinum. (Endir næst)
SITT ÚR HVERJU LANDI.
Herlið nokknrra ríkja. Af hverju þúsundi
landsmanna hefir Svíþjóð 38 hermenn, J>ýzkaland
33, Danmörk 24, Rússland 23, Noregr 10, Banda-
ríki í N-Ameríku V2.
Norðrfor hafa Bandamenn í Norðr-Ameríku
enn í ráði, og standa fyrir því máli þeir Greely,
er var foringi norðrfararinnar 1881-84 og heim
kom í fyrra sumar, og Melville, er var á „Jean-
nette“ og síðar á öðrum eftirleitarskipum. J>eir
vilja nú fara norðr með Franz-Jósefslandi; vill
Greely hafa 2 skip til fararinnar, enn Melville
álítr eitt skip munu nægja, enn slíkt skip með
útbúnaði kostar 130000 dollara.
Pðstflutningr með þéttilofti. Nú á að koma
á póstflutningi fyrir bréf og böggla milli Lundúna
og Parísar í pípum með þéttiloftsrekstri. Póstflutn-
ingrinn verðr klukkutíma á leiðinni milli borg-
anna. Sams konar póstflutningr er í ráði milli
Parísar og Briissels.
Gruðleysi. í bæjarstjórninni i París hefir fyrir