Fjallkonan - 08.06.1887, Side 1

Kemr út þrisvar á mán-
uði, 36 blöö um áriö.
Árg. koetar 2 krónur.
Borgist fyrir júlilok.
FJALLKONAN.
Valdhnar Asmundarson
ritstjóri þessa blaðs býr
í Þingholtsstrœti og er
aö hitta kl. 3—4 e. m.
16. BLAÐ.
REYK.TAVÍK, 8. JÚNÍ
1887.
l’östskipið Laura kom í gærmorgnn með allmarga farþegja.
Tíðarfar. Síðan liretið batnaði i t. m. lietir verið bezta tíð
hvarvetna sem til hefir spurzt, og er gróðr orðinn álitlegr. Að
norðan og vestan er að frétta ágæta tíð siðan, enn
hafís er enn fyrir norðrlandi, að minsta kosti milli Horns
og Skaga. enn víðara hefir ekki frezt. Eftir síðustn t'réttum
var ísinu á Híinaflóa heldr að lóna frá landinu.
llarnaskóli í Haukadal i Dýrafirði (eftir bréfi þaðan). „Skóli
þessi er stofnaðr af fimm mönnum, og hafa þeir lialdið liann á
sinn kostnað. Það eru þrír skipstjórar, Kristján Andrésson í Með-
aldal, Andrés Pétrsson, Sigurðr Jónsson og Matthías Olafsson
stnd real. og Ólafr G. Jónsson, allir í Haukadal. Allir lögðu
jafnt til hj'ggingarinnar, enn eigi eins og „ísafold" sagðist frá.
að einn hefði lagt svo að segja alt fram. í fyrra (1885—86)
vóru 17 hörn á skólanum, og vóni greiddar 25 kr. með liverju
barni. í liaust var kenslueyrir færðr niðr í 20 kr., og urðu þó
börnin færri enn í fyrra, eflaust vegna liarðærisins".
Slysfnrir. 22. apr. varð íiti á Laxárdalslieiði maðr, er Bene-
dikt liét Jónsson. — í f. m. druknaði Gísli bóndi frá Hrafna-
björgum í Dalasýsln á leið úr Stykkishólmi; féll útbyrðis af
báti. — í f. m. druknuðn 4 menn af báti í Hornafirði, Bjarni
hóndi Gíslason á Uppsölum og 3 vinnumenn. 2 komust af og
gátu vaðið í land. — Seint í f. m. druknaði stúlka í Hvassá
í Norðrárdal, er Kristjana hét, úr Reykjavik.
l)áin er í Reykjavík 3. þ. m. frú Elín Thorsteinsen, 86 ára
að aldri.
Hvalrekar. Um sumarmálin var drepinn 30 áina langr
hvalr i Hornafjarðarósi, og 9. f. m. rak lival í Hreggsgerðis-
lóni í Suðrsveit, álíka mikinn.
Austr-Skaftafelbsýaln, 12. maí. „Hér hefir oftari liverju ver-
ið auð jörð síðan í byrjun marzmán, nema kast gerði um og
eftir 17. marz og aftr um sumarmálin til 16. þ. m. Síðan
hefir verið fremr hlýtt veðr, enn gróðr er litill. — Heyleysi er
að frétta fjær og nær, enu fellir verðr þó óvíða tilfinnanlegr.
Um aflabrögð er það að segja, að í Suðrsveit eru hæstir hlutir
um 150, og er það mesfr afli hér í Austr-Skaftafellssýslu“.
Dalasýslv, 28. maí. „Stórkostlegr norðanbyir var hér í viku
um uppstigningardagsleytið með 8—-10° trösti. Mest varðfann-
koman fram til Dala, einkum í Haukadal og Laxárdal. Af
þessn kasti leiðir stórau tjárfelii, einkum í þeim bygðarlógum.
— Bæði frá ísafjarðardjúpi og nndan Jökli er að frétta góðan
fiskafla“.
Yesh•-Skaftnfdbsýshi (Meðallandi), 20. maí. „Um pálmasd.
fór að snjóa og frjósa. enn brá til bata með bænadögunum.
Síðan allgóð tíð til sumarmála. Gerði þá bylji með grimdar
gaddi (9—14° R.), svo Kúðafljót varð mannhelt, er enginn man
til að fyrri hafi borið við um þann tíma árs. Þetta íhlaup stóð
í viku og brá þá til bata þar til í miðjum þessnm mánuði, er
aftr gerði norðankast með grimdarfrosti, sem nú er dálítið að
slota. — Almenningr er heylaus, fénaðr farinn að falla og kýr
nytlausar. Flest heimili bjargarlans, og sumir hafaekki mjólkr-
mörk fyrir mann livern kveld og morgna. — Hér hefir verið
sjaldróið þessa vertið, enda hefir verið fiskilaust að kalla. I
austr-Meðallandi held ég hlntarhæð vera 20—30. Hér er ekki
fyrir að sjá annað enn liuugr og mannfelli; það sem tórir af
fénaði, verðr gagnslaust. Líklega rekr að því að taka liallær-
islán. Enn nær mundi það verða borgað þar sem allar jarðir
hér ganga árlega af sér, svo að líkindi eru til, að Meðalland
(Leiðvallarhreppr) verði orðið að einni sandauðn að fám árum
liðnurn"?
Hvnavatvssýslu, 25. maí. „17. þ. m. gekk hér í voðalegt
norðanáfelli með miklu frosti og ódæma fannkomu. Fenti fé
hrönnum víða hér um sveitir, einkum í Þingi og Vatnsdal, á
roörgum bæjum 30—40 og þar yfir, sumstaðar alt að 100, sem
talið er víst að hafi farizt; sumt af fénu lirakti í ár og vötn.
— Mesti bjargarskortr er hér, og sér á fólki, einkum á Skaga-
strönd“.
—-----------------------
Búnaðr og landstjórn.
Eftir Magnús Jónsson.
--------------
Eins og víða mun kunnugt orðið, er hér nyrðra
eitthvert hið bágasta útlit með almenningshag sem
verið helir i langa tíð. Mikil bjargarþröng fyrir
menn og skepnur, sem er eðlileg afleiðing af hinu
bága sumri næstliðna og hinum rosasama vetri, sem
hér heíir verið, og yfir höfuð aí hinum undanfórnu
bágu árum. Skepnur manna hafa varla ætlað að
halda lífi á heyjunum, svo vóru þau skemd og lirak-
in, og kýr hafa lítið eða ekkert gagn gert. Féð var
var í haust óspart látið á markaði og í kaupstaðina,
því kaupmenn kölluðu skuldirnar. enn verðið afar
lágt; þess vegna þurfti svo margt að láta hjá því
sem áðr liefir verið, og fyrir þetta eru nú margir í
miklum skorti. Skepnustofn manna er orðinn hér
yfir höfnð helzt til litill, og það sem verra er, víða
í slæmu ástandi. Það er því ekki sjáanlegt, að liann
verði fullnægjandi til framfærslu manna framvegis
og til lúkningar allra skulda og skatta, er á honurn
hvíla. sem óðum þyngja á, sérilagi skuldarentur og
sveitarútsvör, þvi nú koma menn í hópum á sveit-
irnar, eins og vant er þegar harðærið kemr.
Svona mun nú ástandið vera víða á landi hér. f»að
tekr þó út yfir, að mikið af þessum litla bjargarstofni
manna er skuldafé, svo að afnotin af honum ganga
ekki í búin, heldr til skuldalúkninga, bæði til kaup-
manna og til afborgana í banka og landssjóð o. s.
frv.
Eg veit, að sumir álita, að ekkert annað enn gott
árferði og sparsamlegt lif alþýðunnar geti bætt á-
standið. Ég játa líka að þetta er að mörgu leyti
satt, því að það er drjúgast sem drottinn gefr. Enn
jafnvel þó að mikið sé prédikað fyrir alþýðu manna
um að lifa sparsamlega, þá hefir þó sparsemin eins
og alt annað skynsamleg takmörk; það er ómögu-
legt að sú þjóð, sem er talsvert mentuð og sem hefir
mikla mentunar og framfara löngun, geti lagt á sig
að lifa skrælingjalífi.
Hins vegar verðr því ekki neitað, að sá bóndi sem
kann góðar reglur í búskap og hefir góða stjórn á
heimili sínu getr lifað góðu lífi hér í landi og það
jafnvel þótt 2—3 hörð ár kæmi, ef hann inætti þá
sjálfr njóta efna sinna fyrir sig og heimili sitt, enn
væri ekki étinn upp af öðrum eins og oft á sér
stað.