Fjallkonan - 18.10.1887, Blaðsíða 2

122
FJALLKONAN.
köld væri; heyskapr varð í betra lagi og nýting hin bezta. —
Entrlendingar hafa nú pessa dagana verið að kaupa fé hér 4
Austfjörðum og hafa gefið hæst 35 kr. fyrir sauðinn, enn borg-
að flestar kindr 13—14 kr. og svo 12—9. Kjötverð í verzl-
unum hér er hæst 15 a. og lægst 10 a.“
Vestr-Skaftafellssj/slu, 1. okt. „Með 13. sept. brá hér til ó-
perra og síðan hefir oftast verið kalt og stormasamt.— Heilsu-
far er hér allgott og engir hafa hér dáið nafnkendir; nýdáinn
er gamal bóndi hér í hreppi á tíræðisaldri; hann var næstelzti
maðr hér nærlendis, enn elzt er hér um slóðir kona ein, sem
komin er á annað hundrað ára“.
Strandasýslu, 8. okt. „Sumarið var hér kalt og óperrasamt.
Hey hafa aflazt vel í meðallagi, enn miðr hirt, einkanlega vegna
úrfellanna seinni part septembermánaðar. — 1 norðankastinu 26.
—27. sept. slitnuðu upp tvö skip á Keykjarfirði (kaupskip og
fiskiskip), er Thorarensen kaupmaðr átti, og brotnuðu pau bæði
svo, að varla mun verða gert við pau“.
Hagir íslendinga í Ameríku.
Gardar, Pembina, Dakota, 3. sept. 1887.
Herra ritstjóri. — I 35. númeri Isafoldar þ. á.
stendr játning Sigurðar nokkurs Gíslasonar, sem
hann hefir gefið ritstjóra þess blaðs um ástand Is-
lendinga í Ameríku. Þessi játning er samhljóða
fréttum sem óg hafði áðr séð í Fjallkonunni; enn
mælgisfyllri að því leyti sem ritstjórinn hefir auð-
sjáanlega haft hönd í bagga með. Slíkar greinir
gefa mönnum heima, sem eru öllu hór ókunnugir,
alveg ranga hugmynd um ástand Isl. i Ameriku,
og landið yfir höfuð; þurfa þær því athugasemda
og leiðréttinga við, einkum þar sem farið er eins
langt og í þessari grein, að það er ekki einungis,
að eins dæmi séu gerð að algengri reglu, heldr
er tilhæfulausum ósannindum bætt ofan á.
Það er fyrst minst á ýmsa landa hér vestra sem
væru komnir upp á liornið, þ. e. lifðu „on the
county" og ættu miklu betri daga. með þvi móti,
„enn við hinir“. I „Fjallkonunni" er það svo orð-
að: „Fjöldi af þeim orðnir ósjálfbjarga, eða komn-
ir á sveitina“.
Þetta á að sanna að Isl. sé ófært að lifa hér vegna
þess þeir geti aldrei orðið sjálfbjarga menn, og
mundi lika gera það, e/ aðalatriðin væru sönn, nfl.
að fj'óldi af þeim væri á sveitinni, og hitt að þeir
væru orðnir bsjáljbjarqa, þ. e. hefði hnignað að efna-
hag síðan þeir komu hingað. Enn það er hvort-
tveggja ósatt. Það eru að eins fáir íslendingar
tiitölulega, sem hafa fengið sveitarstyrk hér, og
það menn, sem komið liafa hingað bláfátækir, orð-
ið fyrir sérstökum óhöppum, veikindum, atvinnu-
skorti, sem hefir leitt af sérstökum ástæðum, t. d.
að þeir ekki hafa getað farið frá heimilum sínum
og íjölskyidu, eða eignamissi, og þeir menn hafa
ekki fengið stöðugan styrk, heldr að eins nóg til
að geta iifað tíma og tíma að vetrarlaginu, þegar
þá hefir brostið forða, enn ekki haft lánstraust eða
eignir til' að gefa í veð fyrir því sem þeir hafa
þurft með, enn að þeir menn lifi miklu betr enn
við hinir, vil ég biðja Sig. Œslason að kalla aftr.
Það að Isl. hafi notið sveitarstyrks hér, sannar að
eins, að stjórnarfyrirkomulag og mannfélagsskipun
er á því stigi að hver hjálpar öðrum, jafnvel að til-
hlutun hins opinbera, svo enginn þurfi að líða til-
finnanlegan skort vegna ýmsra óhappa, sem fyrir
alla geta komið. Þetta nær jafnt til allra íslend-
inga sem annara þjóðflokka. ísl. standa hér ekk-
ert öðrum þjóðum á baki í almenningsálitinu. Þeir
eru alment viðrkendir að standa öðrum jafnfætis,
ef ekki framar, ekki einungis að skarpleik og þekk-
ingu á landsháttum, lögum og venju, heldr líka í
praktisku tilliti, dugnaði í búskap og lagi að vinna
sig áfram, og ef litið er á þau efni, sem innflytj-
endr af öðrum þjóðum koma með, í samanburði við
það, sem ísl. flytja hingað, þá er búskapr ísl. nú
á betra stigi. Það hafa að visu margir þeirra tek-
ið 200- 300 dollara lán mót veði í löndum sínum,
til þess að geta búið og gert umbætr á þeim; það
var eina ráðið fýrir flestum sem það gerðu, til að
byrja búskap og geta eignast löndin, sem nú eru
frá 1200—2500 dollara virði að gangverði. Þessu
til stuðnings vil ég geta þess, að lánsfélög hafa
það fyrir reglu, að lána ekki meiri peninga en ]/3
af gangverði þess, sem þeir taka í veð, og það er
engin bújörð í allri þessari bygð, sem ekki væri
talin gott veð f'yrir 500—1000 dollars.
„Af 200 ísl. bændum eru ekki tveir svo staddir,
að þeir gætu komist heim aftr, þó þeir vildu. Eng-
inn sem keypt getr, nema helzt stöku maðr ný-
kominn að heiman með peninga“.
Eg efast um að Sig. Gíslason hafi nokkurn tíma
kynst 200 ísl. bændum í Ameríku, enn af þeim
sem ég þekki til eru fáir svo staddir, að þeir qætu
ekki komið eigum sínum i verð og haft nægan far-
areyrir til Islands, ef þeir vildu. Ef ekki fengjust
peningar fyrir neitt frá öðrum enn nýkomnum að
heiman, værihér engin bygð af hvítum mönnum.
Eg veit ekki um fleiri enn 3—4 menn, sem hafa
komið hingað efnaðir að heiman; öll verzlun þeirra
til samans hefði ekki orðið nógr markaðr fyrir einn
meðalbónda hérna.
„Farið lieim kostar 186 kr., vestr 130 kr. Þrengra
er útgöngu enn inngöngu“, segir Isafold.
Þetta er eðlileg afleiðing þess, að Ameríka í heild
sinni styðr innflutninga. Canadastjórn hlynnir sér-
staklega að innflytjöndum, og flutningafélögin hér
í Bandaríkjunum, eins og þar, flytja þá fyrir lægra
gjald enn aðra. Þetta sannar að það er hagr fyr-
ir þjóðina í heild sinni að fá innflytjendr til þess
að landið byggist; það sannar það: að kringum-
stæðurnar hér eru svo, að þeir sem hingað koma
verða dugandi og sjálfbjarga menn, því það þarf
ekki nema lítið af heilbrigðri skynsemi til að sjá,
að það væri niðrdrep enn enginn hagr fyrir land-
ið að fá menn hingað sem yrðu sveitarlimir ævi-
langt; þeir menn væru tollaðir eða reknir aftr eins
og Kinverjar. (Niðrl. næst).

BOKMENTIR.
Ti-úarjátning framtíðarinnar (niðrl. frá síð. blaði). — Ef ein-
hver héldi nú, að pað væri ætlan Gerhards að afnema trúar-
brögðin, pá væri pað mesta villa, enn pó sú villa, er tíðum
hendir pá meun, er fastheldnastir eru á gömlum skoðunum, er