Fjallkonan - 09.07.1895, Blaðsíða 2

114
FJALLKONAN.
XII 28
in umburðarbréf til kvenþjóðarinnar, þar sem skorað
var á alþingi, að bauna innflutniug, sölu og tilbú-
ning áfeugra drykkja, og var ætlazt til, að öll kven-
þjóð landsins skrifaði undir skjölin.
Ég veit eigi með vissu, hvaða undirtektir mál
þetta hefir fengið hjá kveuþjóðinni. Eun þegar varð
ég næsta skelkaðr um, að af þessu myndi leiða sundr-
þykkju í hjónabandinu, fjandskap og jafnvel algerðan
skiluað. Ég bjóst sem sé við, að konur myndu skrifa
undir áskorunina í trássi við bændr sina. Framtíðin
sker úr þessu. Enn hvort sem bindindisbréfdúfur þess-
ar draga á eftir sér lengri eða skemri hala, þá eru
miklar líkur til, að hin blóðlausa samþykta hugmynd
verði vakin upp úr grafreiti síðasta þings, og henni
síðan hottað út á almenninginu. Það er ekki líklegt,
að hún myndi tapa hjartanu fyrir augnaráði konung-
sins, og þaðan af ólíklegra, að ráðherrann myudi
kljúfa hana í herðar niðr, svo aðalborin sem húu er.
Enn þó væri það lítið þrekvirki af manni, sem hefir
5 í einu höggi, eins og Úlfar sterki og félagar hans.
— Ég skal játa, að flutningsmönnum þessarar sam-
þyktar hugmyudar gengr gott til. Eun ,þegar fara
á betr enu vel, þá fer ver enn illa’, segir meistari
Jón. Þessari setningu vildi ég mega beina að ridd-
urum og skjaldmeyjum samþyktarorðunnar og tileinka
þeim hana. — Að svo mæltu sný ég mér að samþykta
hugmyndinui og kryf hana. — Samkvæmt fyrirmælum
frumvarps síðasta þings, um bann gegn innflutniugi,
sölu og tilbúningi áfengra drykkja, er sýslunefndum
gefin heimild til þess, að greiða atkvæði um málið;
greiði a/8 fundarmanna atkv. með banninu, og ef amt-
maðr setr amen undir gerninginn, þá gildir samþyktin
sem lög í því héraði, sem hún nær yfir. Flutnings-
menn þessa máls halda því fram, að samþyktir þessar
geti eigi talizt til nauðungarlaga, með því að þær
standi og falli frjálsum vilja meiri hlutans. Nú skyldi
óveðr eða veikindi hamla héraðsbúum, að sækja fund-
inn, að undanteknum þeirn, sem næstir búa fundar-
staðnum, og leiða svo þessir fáu samþyktina til lykta.
Verðr ekki samþyktin í slíku tilfelli nauðungarlög
gagnvart þeim sem heima sitja, ef þeir eruhennimót-
fallnir? Auk þess mýndu samþyktir þessar ætíð verða
svipa á hrygg viunumanna og lausingja, yfirleitt. Ég
þori að fullyrða þetta, og er orsökin sú, að mestr
hluti vinnumanna og lausingja eru menn á unga aldri,
og þá eru menn ekki heilir heilsu, ef þeir hneigjast
ekki til almennra nautna og lystisemda. Það má vel
vera, að þetta ætti ekki svo að vera; enn svona er
það, heflr verið og verðr að líkindum. Ennfremr getr
það vel verið, að flutningsmenn þessa máls vilji ekk-
ert tillit taka til þess, sem þessir atkvæðislausu menn
vilja. Þó hygg ég, að ervitt muni verða að sanna,
að þeir eigi ekki, sanngirnislega skoðað, heimting á
því, að njóta borgaralegra réttinda, þótt þeir sé eigi
kvaddir til málanna. Það er all-sennilegt, að sam-
þyktirnar komist á í einni sýslu enn ekki í annari.
Er þá hægt að fyrirbyggja það, að mörlandinn bregði
sér ekki yfir sýslutakmörkin til þess að fá sér neðan
í því? Ékki myndi efnahagr manna batna við það,
þótt flakk jykist milli héraða í slíkum erindum. —
Eða hver ætti að sjá um, að þessir væntanlegu drykk-
jutilberar flyttu ekki heim með sér í (belanum’ og
spýttu í náungann? Það má víst gera ráð fyrir því,
að íslendingar verði ólöghlýðnir hér á eftir eins og
hiugað til. Það er því verra enn þýðingarlaust, að
kingja yfir þjóðina lögum, sem víst er og áreiðanlegt,
að mestr þorri manna myndi virða að vettugi og brjóta.
í þeim löndum, sem hafa ötulli löggæzlu á að skipa,
getr slíkt orðið að gagni. Enn hér á landi alls ekki,
þar sem næstum alla löggæzlu vantar og framkvæmd-
arvaldið er mest á pappírnum.
Ég hefi nú bent á sterkar líkur til þess, að sam-
þyktir þessar yrðu brotnar blátt áfram og hlífðar-
laust. Enn auk þess myudi og farið í kringum þær
á allar lundir. Sölusmyglar myndu þjóta upp eins
og gorkúlur á haug, enn eigi myndu þeir halda eins
kyrru fyrir og gorkúlurnar; þeir myudu fijúga
um þverar og, endilangar sveitirnar og selja áfengi
í bakdyrum og launkofum og jafnvel á þjóðvegum og
gatnamótum. Ekki myndi hagr landsmanna batna
við það, að þessháttar embættismenn bættust við aila
embættismannaþvöguna, sem fyrir er.
Það er hugsanlegt, að samþyktirnar næðu yfir
alt land. Ennfremr má setja dæmið þannig niðr, að
allr iunflutningr, sala og tilbúningr verði bannað með
lögum. Enn hvað myndu íslendingar þá taka til
bragðs? Þá myndu þeir hrista af sér klyfjar og reið-
inga og stökkva úr landi burt hópum saman í hund-
raða tali og þúsunda, eitthvað út í buskann, eitt-
hvað þangað, sem þeir fengju að njóta almennra
mannréttinda og sólin fengi að skína á þá fyrir mold-
ryki laganna. Og þótt öll lönd verði numin, eða út-
flutningar fólks bannaðir með lögum, þá gætu þó allir
orðið hómopatar fyrir sjálfa sig og fengið meðalaspritt
til að slökkva í sér þorstann! Ég nefni þetta sem
dæmi þess, að í lengstu lög muni mega koma vilja-
num fram að því takmarki, sem haun endilega vill
ná. Ég er þeirrar skoðunar, að landið væri betr farið,
ef enginn dropi áfengis flyttist inn í það; enn svo
mætti og segja um kaffi, tóbak o. fl. munaðarvöru.
Mannskepnurnar vilja hafa brunnana opna, og það er
ekki rétt af löggjafarvaldinu, að loka þeim með of-
beldi.
Þau lög gilda hér á landi, að Bjarna er heimilt,
að stinga hendinni í pyngju Árna, og taka úr henni
hneíafylli sína af peningum, ef þeir eru þar til. Þessi
lög þykja alltannsár og naglhvöss, enn ekki bætir
það úr skák, að bæta þar á ofan lögum, sem banna
Árna að kaupa svaladrykk fyrir eigið hold sitt og
blóð, ef hann vill leggja það í sölurnar, eða innan-
sköfur þær, sem Bjarni skildi eftir, ef nokkrar eru.
Og þegar svo er komið högum þjóðarinnar, að
svo má að orði kveða, að búið sé að negia hana á
ristunum niðr í gaddinn norðr undir heimskautabaug,
þar sem allra veðra er von: stórhríðar í dag og bruna-
næðings á morgun, — skyldu íslendingar þá ekki,
sér að meinlausu, geta haft vistaskifti við ríka mann-
inn. sem getr um í dæmisögunni? — Ég held vissu-
lega. O. F.
Aths. ritstj. Fjallk. er ekki að öllu leyti sam-
dóma höf. þessarar greinar, enn með því að skoða
þarf málið vendilega í krók og kring, þótti rétt að
gefa honum hljóð.
Alþingi.
I.
ÞingsályktunartiUögur tvær eru komnar fram
í tveimr stórmálum.