Fjallkonan - 22.02.1898, Blaðsíða 2

30
fjallkonan.
XV 8.
blaðanna hlýtr að vera of hár. Honum
telst til, að landsmenn borgi fyrir blöð-
in alt að 70 Jiús. krónur, eða nærri eina
krónu fyrir hvert mannsbarn í landinu.
Kaupendatalan, sem höf. gerir ráð fyrir,
mun fara nærri þvi sem blaða-útgefendr
sjálfir telja, eun sú tala mun vera alt
of há, með því ílest yngri blöðin munu
hafa fáa kaupendr. Þá verðr og að
gæta þess, að mikið af andvirði blað-
anna er aldrei borgað; mun láta nærri,
að 10—20% af andvirðinu sé ekki greitt,
og í sölulaun fara nær 20%- Kemr
þannig þriðjungr eða jafnvél helmingr
af andvirði blaðanna aldrei í hendr út-
gefendunum, þegar ekki árar því betr.
Þegar þessa er gætt, og jafnframt at-
hugað, hve mikið það kostar hér á landi,
að gefa út blöðin, þar sem t. d. útgáfa
blaðs eins og sFjailkonan“ hefir kostað
á hverju ári hátt á 3. þúsund krónur,
munu menn geta farið nærri um, að
blaðamenskan sé ekki „ábatavænleg" eins
og höf. jafnvel gizkar á. Það mun mega
fullyrða, að ýms af blöðunum hafa ekki
borgað og borga ekki enn kostnaðinn,
þótt þeim sé haldið uppi af metnaði. Og
mörg hafa orðið að hætta, þótt þeim hafi
verið allvel stýrt, af því þau hafa ekki
svarað kostnaði (svo sem Akreyrar-
blöðin o. 11.).
Það þarf ekki að vera af þvi, að menn
eigi sér litla örkosti, að þeir velja sér
blaðamensku að atvinnu; það getr verið
af því, að þeir séu einkum hneigðir til
þess starfa og að þeim þyki sú staða
skemtiieg. — Ekki hefir það verið afat-
vinnuskorti, að prestaskólastjóri Þórhalir
Bjarnarson og prestaskólakennari Jón
Helgason fóru að gefa út „Kirkjublaðið"
og „Verði ljÓB“. Það mun hafa verið
af kirkjulegum áhuga sjálfra þeirra.
Góðgjörðasemin
Og
Kvenfélagið.
Seinasta blað „Dgsk“ flytr grein, sem
skýrir frá að hungrsneyð sé hér í bæn-
um. Kveðst höf. vita af húsi eða hús-
um, þar sem fólkið liggi dauðveikt, skjálf-
andi í kulda, i óhreinum, ónógum rúm-
fatnaði og þar sem beinlinis er hœtta
búin lífi manna sákir langvarandi hungrs.
Höf. skorar á menn að hjálpa strax.
Enn hann skýrir ekki írá, hvar í bæn-
um þetta sé og nefnir ekki einusinni
nafn sitt, svo að ekkert gagn er að
þessari áskorun hans, þótt hún hefði
við sannleik að styðjast. Þó tekur út
yfir, að höf. segist hafa ’ peninga ligg-
jandi í skúffunni hjá sér, sem hann getr
án verið, enn kveðst þó ekki vita, hvert
hann eigi að snúa sér með þá, eftir það
hann hefir komizt að þvi, að menn liggja
hér dauðvona af hungri.
Það er kynlegt, að menn, sem eru svo
harðbrjósta, skuli vera að rita um góð-
gerðasemi.
Enn maðrinn er líklega eitthvað geggj-
aðr ,og á það bendir það, sem hann segir
um Thorvaldsensfélagið og Kvenfélagið.
— Hann segir að hér í bænum sé ekk-
ert góðgerðafelag, sem verðskuldi það
nafn, og segir að þetta félag sé „nauða-
óframtakssamt um að líkna aumingjum".
Þetta eru svívírðileg ósannindi, þvi
Thorvaldsensfélagið hefir einmittgert mjög
mikið til að hiálpa fátœklingum undan-
farin ár, og mest og bezt af sínum eig-
in efnum. Þótt] það hafi leikið sjónleiki
og haldið tombólur, hefir það einnig lagt
til mikla vinnu og lítið eða ekkert beðið
aðra. Undanfarna 2 vetr hefir það eytt
1000—1200 kr. einungis í matgjafir til
fátæklinga og má fullyrða, að það er
mikið að tiltölu af félagi, sem ekki eru
í nema 30—40 meðlimir.
Þessi ummæli höf. um Thorvaldsens-
félagið eru því svo ómakleg, sem mest
má verða.
Hins vegar ræðr hann Kvenfélaginu
reykvíkska til að taka að sér fátækling-
ana, af því Thorvaldsensfélagið sinni
þeim ekki.
Ja, Kvennfélagið!!
Það féiag hefir aldrei haft fátækling-
ana hjá sér. Það hefir horft miklu hærra.
Það hefir verið að safna fé til háskóla-
byggingar og til þinghallar byggingar á
Þingvelli o. s. frv.
Beyndar vantar það ekki, að forustu-
kvendin í Kvenféíaginu ættu samkvœmt
stöðu sinni og af öðrum ástœðum að vera
kunnugri fátæklingunum hér í bænum
enn flestir aðrir bæjarbúar. Það ætti
því að standa Kvenfélaginu næst, að
hjálpa fátæklinguaum, enn þeim sem
mestu ráða í því hefir fundizt annað
nauðsynlegra. Þó heyrðist í fyrra, að
félagið mundi hafa eygt í fjarska eitt-
hvað af fátæklingum. Þá átti að stofna
sjúklingasjóð, enn hvort hann átti að
vera að eins fyrir félagið, eða einnig fyr-
ir aðra, vitum vér ekki. Til að safna
fénu vóru haidnar tvær tombólur. En
engin skýrsla hefir sézt um, hve miklum
peningum hefir orðið safnað og ekkert
hefir spurzt til sjóðsins.
„Hvítabandið", sem forustukvendi
Kvfél. standa fyrir, hafði líka að sögn
ætlað að bæta úr neyð fátækra sjúklinga
með þvi að Ijá þeim rúmfatnað og nær-
föt, sem þess þyrftu. Enn beyrzt hefir,
að stundum hafi fátækir sjúklingar sðtt
um að fá þessi lánsföt, og ekki fengið,.
þó kunnugir hafi fyrir satt, að fótin hafi
ekki öll verið í láni. Hverju þefta er
að kenna, vita ‘ekki utanfélagsmenn.
Enn svo virðist, sem þessum velnefndu
forustukvendum sé um annað sýnna enn
góðgerðir við fátæklinga og líknar-
störf.
Það er því ólíklegt, að þetta félag
gangi á undan öðrum með góðgerðasemi,
meðan þeir sitja þar að völdum, sem nú
ráða mestu. Ekki vantar það þó, að fé-
lagið ætti að hafa nðg peningaráð, þar
sem það hefir talið limi sina 6—700 hér
í bænum og grendinni, að minsta kosti
fyrstu árin. Og sé reiknað krónu árgjald
fyrir hvert nef, má telja víst, að í þessi
3 ár, sem það hefir staðið, hafi það feng-
ið greift í árgjöldum nær 1500 kr. —
Ank þess tekr félagið skatt af deildum
þeim, sem stofnaðar eru út um iandið,
og eru það dálitlar aukatekjur. Enn
um ekkert af þessu hafa neinir reikning-
ar birzt, heldr enn annað, sem snertir
fjárhag félagsins, þótt svo sé ákveðið í
lögum félagsins, að félagsreikninga skuli
birta í Arsriti þess.
„Thorvaldsensfélagið" á miklar þakkir
skyldar af Beykvíkingum fyrir góðgerða-
semi sína síðustu árin og gæti „Kvenn-
félagið11 mikið lært af þvi. Þar sem
Kvenfélagið er svo margfalt manntleira
enn Thorvaldsensfélagið, ætti það ekki
síðr að geta haft peningaráð tll góð-
gerða, ef skynsöm stjórn væri á fjárhag
þess og framkvæmdum.
ÍSLENZKR SOGUBÁLKR.
Æflsaga Jóns Steingrímssonar,
prófasts og prests að Prestsbakka.
[Eftir eiginhandarriti. Lbs. 182, 4to].
4. Faðir minn bjó á Þverá, sem fyrr
er tjáð; enginn nefndarmaðr var hann,
heldr góðr bóndi, að ætíð var heidr veit-
andi eun þurfandi, og þar hann var í gest-
götu, komu margir meiri háttar og minni
menn til hans; var því ætið tilætlað
gestarúm og aukahesthús. Hann var
maðr að meðalkæð, þrekvaxinn, rauðleitr
og kringluleitr i andliti með hrokkið hár
jarpt; karlmenskumaðr að burðum, gæða-
sláttumaðr, fjárhirðir sá bezti einn, þvi
hann bafði vanizt þar við af barnæsku,
lesandi og skrifandi lítið, enn umfram
alt guðhræddr, siðferðisgóðr, tryggr og