Fjallkonan - 21.02.1901, Blaðsíða 3

FJALLKONAN.
3
börnum sínum í þessum málum, að hann hafði
þar eingöngu réttindi kirkjunnar fyrir aug-
um, en sleppti þar á móti að gera tiikall til
sinna eigin hagsmuna, þegar um það var að
tefla, að vekja ekki ófrið.
Það er ekki nýtt hór á landi, að skyldu-
ræknustu og samvizkusömustu prestar hafa
orðið óvinsælir af sóknarbörnum sínum, eða
öðrum, af því þeir hafa reynt til að vernda
eignir og ítök kirknanna gagnvart þeim mönn-
um, sem ekki virðast hafa Ijósa hugmýudum
eignarróttinn. Halldór prófastur Jónsson á
Hofi í Vopnafirði var orðiagður merkisprest-
ur á sinni tíð, en af því að hann helt fram
rótti Hofs kirkju í rekamálum, var honum
brugðið um ágirnd og skammaður í blöðun-
um fyrir það, sagt að hann „þreifaði eftir
hverri hvaltusku sem að landi bæri“ og færi
eftir „pápiskum“ (!) rekaskrám (Norðanf. 8.
marz 1865). Þeir vildu ekki meta þann eign-
arrótt að neinu, sem bygður var á skjölum,
sem kaþólskir menn höfðu skrifað.— Svipað-
ar skoðanir munu þeir hafa haft sem áttu í
fyrsta þrasinu við séra Halldór Bjarnarson,
enda ortu þeir níðkviðlinga um sóknarprest
sinn fyrstu árin út af landamerkjunum og
rekanum.
Þessi landaþrætumál og rekamál jöfnuðust
þó, og landamerkin vóru samþykt af öllum
hlutaðeigendum og síðast úrskurðuð af lands-
höfðingja, alveg eins og sóra Halldór hafði
haldið fram.
Þrátt fyrir þetta hefði því samkomulagið
orðið viðunandi í Presthólasókn, ef ekki hefði
verið vakinn nýr ófriður og alt annars eðlis,
þegar Benedikt Sveinsson hóf sakamálsrann-
sóknina gegn Halldóri prófasti, sem verður
Benedikt heitnum til stórminkunar lífs og
liðnum. Geta má nærri hver áhrif það hefir
haft á safnaðarlífið í Presthólasókn, er síra
Halldór var ákærður fyrir glæp, og eftir lang-
an málarekstur, þar sem hinir fyrri óvinir sóra
Halldórs eru notaðir sem aðalvitnin, er hann
svo dæmdur í fangelsi við vatn og brauð, og
dómurinn reynist eftir alt saman á engu viti
bygður.
Óvinir síra Halldórs, eða réttara öfundar-
menn hans'lengra frá, sem hafði sviðið það, að
hann varsetturí prófastembætti, og munu hafa
efast um að honum yrði komið í tukthúsið
með þjófnaðarkærunni, þó ekkert væri til
sparað af þeirra hálfu, lótu sér því ekki lynda
með hana, heldur sendu út um sama leyti
eitt hið sv&rtasta níðrit um síra Halldór, sem
komið hefir út hér á landi um nokkurn ein-
stakan mann, þar semsíra Halldóri var brugð-
ið ua nálega alt ilt. Þetta rit var prentað
á Seyðisfirði 1897 og höfðu þeir fengið „hey-
brók“ eða lepp nokkurn, sem Einar hét að
að bera að nafninu ábyrgðina. Aftan á þetta
níðrit voru svo fjandmenn séra Halldórs
gintir til að skrifa vottorð sín um hann sem
prest og mann, og er þar líka huoðað sarnan
þeim illmælum, sem prúðmennum þessum
hafa dottið í hug.
í niðritinu, sem kallað var „svsr til herra
biskup3 Hallgríms Sveinssonar“, og glögt má
sjá hver ritað hefir, og í vottorðunum aftan
við það, er síra Hslldóri meðal annars brugð-
ið um þjófnað, ósannsögli, ágirnd og óáreið-
leik í öllum greinum, sagt að hann sé sá ó-
dyggasti maður sem þekkist og honum likt
við mjög illkynjaða pest, auk þess sem alt af
er verið að tyggjast á hinu upplogna þjófn-
aðirmáli. Auðvitað gátu þeir ekki rökstutt
neitt einasta orð og ekki einu sinni fuudið
neitt að embættisfærslu sira Halldórs nema
það, að í sóknum hans væru 4 börn fullra
14 ára, sem ekki væri fermd og eitt barn ó-
skírt 6 mánaða! Þetta vóru embættisafglöp-
in. Hór í höfuðstaðnum er fjöldi barna ekki
férmdur fyrr en alt að 15 ára og jafnvel síð-
ar, og börn eru hór stundum ekki skírð fyrr
en eftir missiri eða meira (jafnvel 1—3 ár),
Þotta er svo undir handarjaðri biskupsins og
láta allir hlutaðeigendur sér vel líka.
Illgirninni fykýr oftast heimska, og ein-
feldnislegt er það af höf., þar sem hann í
þessu riti sínu er að skýra frá því, að einn
nágranni síra Halldórs (helzti fjandmaður hans)
hafi stöðugt skýrt biskupi frá ósæmilegu fram-
ferði sóra Halldórs mörgum árum saman og
mint hann meðal annars á þjófnaðarmálið, sem
þeir lótust líka ætla að kæra fyrir ráðaneyt-
inu og Sjál&nds biskupi.
Svona komu þeir rógburðinum upp um sig.
Eins og vænta mátti var „ieppurinn“ og
allir vottorðsmennirnir dæmdir í sektir (50
kr. hver og Einar í 130 kr. fyrir yfirdómi) fyrir
illyrði sín. í undirréttinum vóru þó sektirnar
helmingi lægri, eða hér um bil lægstu sektir,
sem dæmt er í fýrir prentuð meiðyrði, enda
hefir það verið svo, að mótstöðumenn síra
Halldórs hafa altaf sloppið furðu vel við
undirréttinn, en hann hefir aftur orðið að
sæta þar þyngstu áföllunum, þó hann hafi
verið sýknaður í æðri réttum.
Þrátt fyrir þann dæmafáa fjandskap, sem
þessir vottorðsmenn höfðu sýnt síra Halldóri,
mest fyrir uudirróður einstaks öfundar- og
haturs manns, ætlaði þó síra Halldór að sætt-
ast við þá og stefndi þeim til sátta, ensátta-
nefndin gerði ekkert við málið, og við vott-
orðsmennina varð ekkert ráðíð. Af þessari
sátt hlauzt barsmíðarmálið, sem sira Halldór
hefir nýlega verið dæmdur í sekt fyrir í hæsta-
rétti og sektin færð niður am helming (í 100
kr.). Þetta á að hafa ýtt undir kirkjustjórn-
ina að víkja síra Halldóri frá embætti, en til
þess getur þó ekki verið minsta átylla, enda
hefir aldrei komið til orða, að víkja öðrum
presium hór á landi úr embættum, sem sekt-
aðir hafa verið fyrir líkar sakir og meiri.
Eftir dómsgerðum hæstaróttar er mál þetta
ekki nægilega upplýst og þykir verjanda
sennilegast, að óróaseggirnir hafi ráðist á
síra Halldór að fyrra bragði með illyrðum,
en það hefir ekki orðið nægilega sannað. Hitt
ætti þó ^ð vera öllum ljóst, að hér vóru þess-
ir sömu menn, sem mestan fjandskap höfðu
sýnt síra Halldóri undanfarin ár, höfðu reynt
að gera hann að þjóf og svívirt hann svo,
&ð fá dæmi eru til, og var þvi engin furða
þó honum rynni í skap er þessir þokkapiltar
ofan á alt saman fóru &ð raska heimilisfriði
ha.ns, — Annað striði í málinu mun og hæp-
ið; það er læknisvottorðið, enda höfum vér
skýrslur um að vottorð iæknisins er ekki sam-
kvæmt meðferð hans á hendinni; vér meturn það
líka harlalítils, þó óvalinn læknir gefi vottorð um
Jítilsháttar beinbrot, þar sem vór höfum ver-
ið sjónarvottur að því, að tveir helztu lækn-
ar landsins hafa gefið vottorð um beinbrot á
sama kiukkutímanum; kvað annar það vera
beinbrot, en annar ekki.
Það hefir verið tekið réttilega fram í blöð-
unum, að það gegni furðu, að síra Halldór
Bjarnarson hefir getað afborið ailar þær of-
sóknir og meingerðir, sem hann hefir orðið
að sæta mörgum árum saman af óaldarlýð,
ekki sízt þar sem yfirvöldin hafa snúist móti
honum. En hinu má ekki gleyma, að hann
hefir ekki búið til neitt mál fyrir sjálfs sin
sakir nema til þess að vernda mannorð sitt,
og hefir honum verið þar nauðugur einn
kostur, og að hann hefir jafnan verið fúa til
sátta, ef við menn hefði verið að eiga.
(Framh).
Makí myrkranna.
Eftir
Bram Stoker.
7. kap. Leit eftir Tómasi Harker.
Nú víkur sögunai til Vilmu. Húu fékk orð-
sending frá húsbónda Tómasar Harkers, Hawkins
málflutningsmanni, að hann viidi fá að tala við
hana. Hann hafði látið spyrjast fyrir um Harker
i héraðinu í grend við Drakulitz, og sendiroað-
urinn, Tellet, einkis orðið vísari annars, en að
sagan sagði, að Harkor hefði leugi verið á
flækingi þar i sveitinni, og einkum hefði hann
hafst við á veitingahúsinu i Zolyva, smábæ þar
í grendinní, og verið með ýmsum slörkurum og
spilafuglum. Hann hafði líka átt vingott við
Margrétu, dóttur veitingamannsins þar, og hafði
húti fnndist myrt skamt frá Drakuliíz-höliinni,
og var Harker afment grunaðnr um að lrafa
drepið hana.
Sagt var að hann hefði sézt nm þessar slóðir
í byrjun júlí-mánaðar, en síðan hafði ekkert
spuizt til hans. Greifinn hafði farið burt úr
höllinni í júnílok, og var höllin nú í eyði.
15. júlí hafði allmikið fé verið tekið í banka í
Budapost undir nafni Harkers og lýstu banka-
meun svo manni þeim, sem féð tók úr bankau-
ura, að hann virtist býsna líkur Harker.
Vilma bað um allar þessar skýrslur og fekk
þær með miklum eftirgangsmunum. Hún dró
engan efa á, að þær væru rangar. Hún lagði
síðan á stað og létti ekki ferðinni fyrr en hún
kom íii Budapest.
Þar tók húu sér bústað hjá ensku fólki, sem
var kunnugt húsbónda Harkers. Eftir það húu
var komin þangsð, fór hún eitt sinn með því
fólki út úr borginni til smábæjar eins við
Doná.
Þar komu þau að veitingahÚ3Í og fengn eér
þar hressingu. Meðan þau stóðu þar við, urðu
þau vör við Tatara'aóp, sem hafðiet þar við.
í þessum hóp sá húu mann, sem var svo líkur
Tómasi Harker, að varla var liægt að þekkja
þá sundur. En litlu síðar fréttist að maður
hefði verið drepina þar í bænum, og sannaðist,
að það var þessi Tatari. Hann var mjög líknr
Tómasi Harker, og var álitið, að hann hefði
verið sá maður, sem liefði átt þátt í þeim
klækjum, sem Tómasi Harker vóru eignaðir.
Hinn enski rannsóknarmaðnr þóttist nú sjá,
að hann hefði farið villur vegar, og hóf nú
nýjar leitir.
8. kap. Heimsókn að Drakulitz.
Daginn eftir fóru þau Viima og Tellet til
Bistritz. Á leiðinni gat sendimaðnrinn þess,
sem var gamall lögreglumt.ður, að hann hefði
beðið um einn af hinum fremstu starfsbræðrum
sínum að heiman, Binington, sér til aðstoðar.
Það væri nú orðið víst, að hér væri fundið
flókið samsæri og að liklegt væri, að gamli
greiiinn Draculitz væri einn af þeim sem hefðu
taumhaidið á því. Það væri mjög erfitt við-
fangs, en gæti Barrington ekki komist að sann-
leikanum, mundi það ekki verða á margra fæii.
Þegar tíl Bistrltz kom, fóru þau bæði inn í
veitingahús það, sem Tómas Harker hafði búið
3x/2 máunði áður.
Vilma taiaði við veitingakonuna, og mundi
húu vel eftir „fína easka herranum“, sem hafði
búið hjá henni. Hún gat þess líka, að hún
hefði reynt að telja honum hughvarf að fara
til Draculitz, og að hún hefði gefið honum kross-
inn evo sem verndargrip.
Hún gat þó eða vildi ekkert segja um greif-
ann, en Vilma þóttist skilja á henni, að búast
mætti við öllu illu.
Það leið ekki á löngu, að B&rríngton kom
til Biatritz, og raeð honum Hawkins gamli mála-
flutningsmaður, og fagnaði Vilma komu þeirra.
Þegar þeir höfðu hvílt sig eina nótt eftir
ferðina, iögðu þau öli á stað til bæjarins Zolyva,
því þar þóttist Teilet hafa spurt tii Tómasar
Harkers, þó þær freguir virtust vera tómur
uppspuni. Þaðan var að eins klukkutíma ferð
til Drakulitz. Þau settust þar að á veitinga-
húsi og létust vera að ferðast sér til skemtun-
ar. Þau gerðu sér þá fyrst ferð að gamni sínu
til Draculitz-hnllarinnar.
Vegurinn lá um skógivaxið fjalllendi. Öku-
maðarinn var mjög tregur til að fara þessa
leið og þegar kom á fjallás einn, þar sem sjá