Fjallkonan - 01.03.1901, Síða 1

Kemur úteinu sinni
í TÍku.JVerð árg. 4 kr.
(erlendis 5 kr. eða l’/a
doll.) borgist fyrir 1.
júlí (erlendis fyrir-
fram).
Uppsögn (skrifleg)bnnd-
in við áramðt, ðgild
noma komin sé til út-
gefanda fyrir 1. oktð-
ber, enda hafi hann þá
borgað blaðið.
Atgreiðsla: Þing-
holtsstrœti 18.
XVIII. árg.
Reykjavík, 1. marz 1901.
Xr. 8.
Landsbankinn eropinn hvernvirkandagkl.il—2.Banka-
stjórnin við kl. 12—1.
Landsbókasafnið er opið hvern virkan dag kl. 12 2 og
einni stundu lengur til kl. 3 md., mvd. og ld. til útlána.
Forngripasafnið er í Landsbankahúsinu, opið á mið-
vikudögum og laugardögum kl. 11—12 f. m.
Náttúrugripasafnið er í Doktorshúsinu, opið á sunnu-
dögum kl. 2—3 e. m.
Ókeypis lækning á spítalanum á þriðjudögum og föstn
dögum kl. 11—1.
Ókeypis tannlœkning í húsi Jóns Sveinssonar hjá kirkjunni
1. og 3. mánudag hvers mán., kl. 11—1.

Liðskönnun.
II.
Yér skulum ekki fara i mannjöfnuð eða
deila um það, hvort liðið ré fríðara, stjórn-
breytingarmannanna eða íhaldsmannanna, en
hitt er óhætt að fullyrða, að stjórnbreytingar-
llðið eða stjórnarbótariiðið er miklu fjðlskipaðra
mentuðum mönnum, bæði í Reykjavík og út
um landið. Af embættismanna-skránni úrReyk-
javík, sem stendur í fyrra hlut þessara grein-
ar, má sjá, að örfáir af embættismönnum í
Reykjavík eru á móti stjórnarbreytingunni, og að
þessir örfáu eru landshöfðingi og þeir sem hon-
um standa næstir að tign og vináttu. Það er
líka óhætt að fallyrða, að af öðrum mentuðum
borgurum höfuðstaðarins er síór meiri hluti
með stjórnarskrárbreytingunni, svo sem helztu
kaupmenn og aðrir stærstu atvinnurekendur,
enda mega kaupmenn í Reykjavík eiga það nú,
að þeir eru orðnir þjóðlegri og meiri framtíðar-
menn en þeir voru áður.
Út um landið verður hið sama upp á ten-
ingnum. Meiri hluti þeirra, sem ætla má að
nokkurt vit hafi á stjórnmálum, eru með stjórn-
arskrárbreytingunni, svo sem flestir embættis-
menn, þar með taldir nálega ailir prestarnir,
sem ætíð hafa verið fremstir í flokki í stjóinar-
baráttu vorri, og flestir helztn bændurnir.
í hinum flokknum, íhaldsliðinu, eru fáeinir
sýslumenn, og eru það einkum þeir, sem hafa
verið skrifstofumenn landshöfðingja, eða eru
virktavinir hans, svo sem Lárus Bjarnason,
Hannes Hafstein, Gísli ísleifsson o. s. frv., og
má af því ráða, frá hvaða vígi er barist. í
þeim flokki eru líka eigendur eða forstöðumenn
fáeinna dansk-islenzkra stórverzlaua, svo sem
Ásgeirsens veizlunar, Örum & Wulfls verzlunar
o. s. frv.
Þá má heldur ekki gleyma öðru vígi íhalds-
liðsins. Það er kunnugt, að íslenzka stjórnar-
deildin í Kaupmannahöfn er í móti þessu stjórn-
arskrármáli. Embættismenniniir í þessari stjórn-
ardeild, Dybdal deildarstjóri og Ólafur Hail-
dórsson skrifstofustjóri, eru báðir stækir mót-
stöðumenn stjórnarskrárbreytingarinnar, og þeir
hafa líka sína fylgismenn. Mörgum mun vera
í minni sú ofstækis ræða móti stjórnarskrár-
breytingunni, sem séra Lárus, bróðir Ólafs skrif-
stofustjóra, hélt hér í Reykjavík á undirbún-
ingsfundi undir kosningarnar í haust. Vér
höfum engan mann heyrt tala af siíkum fítons-
anda.
Hvað eru þá „heimastjórnarmennirniru, „fram-
8óknarmennirnir“ og „föðurlandsvinirnir", sem
sjálfir nefnast svo?
Það eru æðstn embættismennirnir og nokkr-
ir ombættismenn aðrir, vinir þeirra og venzla-
menn, og fáeinir dansk-íslenzkir stórkaupmenn,
Biöjiö ætíö um:
OTTO MONSTEDS
danska smjörlíki,
sem er alveg eins notadrjúgt og bragðgott
og smjör.
Verksmiðjan er hin elzta og stærsta í Danmörku, og býr til óefað
hina beztu vöru og ódýrustu í samanburði við gæðin.
1PW Fæst hjá kaupmönnunum.
auk nokkurra aiþýðumanna, sem ekki hafa enn
áttað sig á málinu. Þessir „föðurlandsvinir“
hafa aðalstöðvar sínar í Kaupmanaahöfn, í
Reykjavík og í helztu kaupstöðunum kringum
landið. Hinir, sem „heimastjórnarmennirnir“
kalla „innlimunarmenn11 og „föðurlandssvikara“,
standa í þéttustum fylkingum upp til sveita;
það sást víða á kosningunum.
Það er þorri alþýðunnar og mikill hluti hinna
lægri embættismanna, sem gerðir eru að föður-
landssvikurum og flónum, en æðstu embættis-
mennirnir og útlendir stórkaupmenn, sem hafð-
ir eru til skýjanna sem föðurlandsvinir og
frelsispostular.
Skýrsla
frá
holdsveikraspítalanum í Laugarnesi 1900
o. fl.
Heilsufar holdsveikiinganna var miður gott
fyrri hluta ársins. Tvær landfarsóttir komu i
spítalann, blóðkreppnsótt og iuflúenza.
Blóðhreppusóttin (Dyseuteria) kom í spítal-
ann í marzmán. og gekk þar í apríl, maí og
fram í júní. Hún hefir efalaust komið úr
Reykjavík sjálfri, þar sem hún var að stinga
sér niður hingað og þangað alian veturinn.
Lýsti hún sér þar með sömu einkennum, en
var víst miklum mun vægari, eða að minsta
kosti drap hún eigi fólk þar að neinum mun. —
í holdsveikraspítalanum aftur á móti, þar sem
sjúklingarnir eru orðnir svo veikir fyrir afsín-
um langvinna sjúkdómi, varð sótt þessi aliskæð.
Um 40 sjúklingar fengu hana, auk tveggja
starfsmanna. En 5 hóldsveiklingar dóu úr
henni.
í júnímánuði kom svo inflúenzan. Hún tók
á skömmum tíma nálega alla íbúa spítalans.
Var hún íremur væg og dó enginn úr henni.
Á árinu komu 15 nýir sjúklingar, en 14 dóu
alls. Sjúkdómstegundina má sjá á eftirfarandi
töflu:
Lík )ráir Limafallssjúkir Ekki Sam-
karlar konur karlar kouur holdsv. tals
I. jan. 1900 voru eftir í
spítalanura 22 18 12 9 1 62
sama ár komu 4 3 6 2 15
Sjúki.talan als árið 1900 26 21 18 11 1 77
Dánir 1900 7 3 3 1 14
1. jan. 1901 vöru eft. íspít. 19 18 15 10 1 63
37 25
Hjúkrunardagatalan var árið 1900 alls 22003
Sjúklingafjöldinn að meðaltali daglega 60.is
Spitalinn hefir verið fullskipaður, eftir því sem
gert var ráð fyrir upphaflega, bæði árin, en þó
betur árið 1900. Árið 1899 vóru hjúkrunar-
dagarnir alls ekki nema 21758 og sjúklinga-
fjöldinn að uppjifnaði daglega 59.ai.
Sjuklingarnir, sem komu á árinu, vóru úr
þessum sýslum;
1 úr Beykjavík.
1 — Gullbringnsýslu.
1 — Borgarfjarðarsýsla.
1 — Mýrasýslu.
2 — ísafjarðarsýslu.
2 — Skagafjarðarsýslu.
4 — Eyjafjarðarsýslu.
1 — Norður-Múlasýslu.
1 — Vestur-Skaftafellssýslu.
Meira en helmingurinn af þessum sjúkliagnm,
eða 8 af 15, voru limsfallssjúkir. Það væri
auðvitað langæskiiegast, að hinir líkþráu væru
fyrst og fremst teknir, því það er hvorttveggja,
að þeir þurfa eiukum hjúkrunar við, og svo er
hitt, að þeir eru óofað miklum mun hættulegri
fyrir þá, sem eiga saman við þá að sælda, held-
ur en hinir, af því likþráin er miklu næmari.
Við þessu verður þó ekki gert, úr því umsókn-
irnar koma ekki svo ört, að hægt sé að vinsa
úr þsim. Öllum þeim sjúkliugum, sem sótt var
fyrir, var leyft að koma. Af 94 sjúklingum,
sem hingað til hafa komið á spítalann, voru
33 limafallssjúkir, en hinir 61 likþráir.
í marz dóu 2 sjúklingar spítalans, 5 í apríl,
1 í maí, 1 í júní, 1 í júlí, 2 í ágúst, 1 í okt.
og 1 í nóvember.
Af þessum sjúklingum voru 10 karlar og 4
konur. Helmingurinn var kominn yfir fimtugt,
og þar af voru 2 komnir yfir sjötugt.
Það verður einlægt erfitt að segja með nokk-
urnveginn vissu, hve lengi sjúkdómurinn hafi
staðið. Sjúklingarnir leita ekki til læknisins
fyrr en sjúkdómurinn er farinn að baka þeim
einhver óþægindi, eða þeir þá verða varir við
hnúska eða blett. Og það er víst, að
oft verða þeir ekki vaiir við sjúkdóm-
inn fyrr en eftir langan tíma, og ef um lima-
fallssýki er að ræða, ef til vill ekki fyir en
eftir nokkur ár.
Eftir því sem var hægt að komast næst eftir,
samkvæmt sögusögn sjúklinganna, hafði einn
haft sjúbdóminn í 28 ár, 1 í 24 ár, 1 i 19 ár,
2 í 16 ár, 1 í 10 ár, 1 í 8 ár, 2 í 6 ár, 1 í
5 ár, 2 í 4 ár og 1 í 3 ár. Sjúkdómstíminn