Fjallkonan - 09.04.1901, Blaðsíða 1

Kemur út einu sinui
í viku. Vetð árg. 4 kr.
(erlendis 6 kr. eða l'/a
doll.) borgist fyrir 1.
j 611 (erlendis fyrir-
fram).
Uppsögn (skrifleg)bund-
in við áramót, ógild
nema komin sé til út-
gefanda fyrir 1. októ-
ber, enda hafi kaupandi
þá borgað blaðið.
Aígreiðsla: Þing-
holtsstrœti 18.
XVIII. árg.
Reykjavík, 9. apríl 1901.
Nr. 18.
Landsbankinn er opinn hvernvirkandagkl.il—2.Banka-
stjórnin við kl. 12—1.
Landsbóltasafnið er opið hvern virkan dag kl. 12—2 og
einni stundu lengur til kl. 3 md., mvd. og ld. til útlána.
Forngripasafnið or í Landsbankahúsinu, opið á mið-
vikudögum og laugardögum kl. 11—12 f. m.
Náttúrugripasafnið er í Doktorshúsinu, opið á sunnu-
dögum kl. 2—3 e. m.
Ókeypi8 lœkning á spítalanum á þriðjudögum og föstu
dögum kl. 11—1.
Ókeypis tannlœkning í húsi Jóns Sveinssonar hjá kirkjunni
1. og 3. mánudag hvers mán., ki. 11—1.
-Jx* -sjr* *\þ* ^ *\p«

Testament Póturs mikla.
Testamaöt Péturs mikla, eða eríð tskrá hans,
nefnist skjai eitt eða skipunarskrá, er haun á
að hafa látið eftir eig, og eegir fyrir, hvernig
stjórnendur eigi &ð hugsa og að hverju
marki þeir eigi að stefna í utenríkispólitík.
Eússar hafa að vísu þrætt fyrir, að skjal þetta
sé ekta, en hvað eem því líður, þá er hitt þó
víst, að Eússa8tjórn hefir reynt og reynir stöð-
ugt að fylgja þeim regíum, sem þar eru settar.
Meðal annars segir þar svo:
„í nafni hcilagrar óskiftilegrar þrenningar
mælum vér Pétur hinn íyrsti o. s. frv. þetta
til allra eftirkomenda vorra og eftirmanna í
ríkisstjórn Eússaþjóðar:
Guð hinn hæsti, söin oss hefir lífið og kórón-
una gefið, og veitt ose upphald með ljósi eínu
og guðiegri vernd, hann blæs þeírri trú i brjóst
mé’-, að rússneska þjóðin eé til þess kölluð að
drotna yfir Evrópu.
Eg byggi skoðun mína á þeirri saniireynd,
að íiestar Evrópuþjóðir eru komnar, eða eru að
komast, á dáðlausan örvasa aldur, sem vafa-
laust mun láta þær verða auðtekið herfaug
fyrir unga þjóð með óþreyttum kíöftum, jafn-
skjótt sem hún er komin á hæsta þroskastig.
Þetta ókomna drotaunarvald norðursins yfir
ve3trinu er í míuum augum að eins umferðar-
leg breyfiug í gangi sögunnar að ráði guðlegrar
forsjónar, rétt að sínu leyti eins og þegar róm-
verska þjóðin yngdist upp fyrir innrásir „bar-
baranna11.
Þessar innrásir heimskauts þjóðanna eru á-
þekkar yfirflæðingu Nílfljótsins, sem á vissum
tímum með aurburði sínum feitir hinn útmeg-
raða jarðveg Egyptalands. Þegar eg tók við
Eússlandi, var það á; nú er eg skil við það,
er það fljót; og nú kemur til kasta eftirkom-
enda minna, að gera það að voldugu hafi, sem
hefir það hlutverk að frjófga hina þursognu
Evrópu. Allir stíflugarðar, af veikum höndum
gerðir, skulu eigi megua að stemma rásina, ef
eftirkomendur minír kunna réttlega að beina
straumum hennar. En til þess að þeir verði
færir um það, eftir skil eg þeim reglur þær,
sem hér fara á eftir, og ræð þeim til að hafa
þær jafnan fyrir augum og fara eítir þeim.
1. Það á jafnt og stöðugt að hafa rússnesku
þjóðina herbúna, svo að liðsmennirnir séu ætíð
æfðir og vígtamir. Eigi skal maður unna sér
hvíldar nema til að bæta fjárhag ríkisins, gera
þarfar breytingar á hernum og vera á varð-
bergi til þess að gera árásir er tækifæri býðst.
Friðurinn skal þjóna ófriðinum og ófriðurinn
friðinum til þess að markinu verði náð, semer:
vöxtur og veldisauki Eússlands.
3. Það verður að hiutast til allra Evrópu-
mála og alira miskliða, einkum á Þýzkalandi,
sem oss varðar mestu, af því það er oss
uæst.
4. Póllaudi skal koma á riugulreið og ala
þar á innanlands óspektura og öfnnd flokkanns,
og kaupa með peningum fylgi höfðiogjanna.
5. Svíþjóð skal minka, svo sem framast er
nnt, og espa hana til árása, syo yfirvarp fáist
tii að undiroka hana gersamlega. Til þess að
koma því tii ieiðar verður að einangra hana
fráDanmöík, og Daumörk eins frá Svíþjóð, og
halda sem bezt við ríg þeim, eem þar er á
miilum.
8. Yér skuium án afláts færa oss út norðan
með Eystrasalti og sunnan með Svaxtahafi.
9. Vér verðum að færa oss svo nálægt
Konstantíuópel (Miklagarði) og Indlmdi sem
framast er koslur á. Sá, sem þar nær yfir-
tökum, verður í raua sréttri heimsdrotnari. Ta
þess að fá því framgengt, skal stöðugt hafa
ófrið með höndum, ýmist við Tyrki og ýmist
við Persa. Við Svarlahaf skai hafa herskipv
stöð. Það verður að ná yfirráðum yfir þvíh&fi
eins og Eystrasalti, hvorttveggja er jafnómiss-
andi til þess að náð verði tiigangi vorum.
Þuð verður að flýta fyrir hnignun Persaríkis.
Til Persaflóa verðum vér að komast til þess að
koma á aftur hinu forna verzlunarsambandi
við Austurlönd Sýrlandsleiðina og þoka veldi
voru til Indiands, sem er vörubirgðastöð ails
heimsins. Þegar þangað er komið, er maður
ekki kominn upp á gull Englendinga.
10. Vér verðum að gera oss mikið far um
bandalag við Austurríki. Á yfirborðinu skul-
um vér styðja það til öndvegis í Þýzkalandi,
en undir niðri vekja öfundarhug gegn því hjá
furstunum. Eíður á að véia svo um, að ýmist
þessi eða hinn máisaðiiinn beiðist liðveizlu
af Eússlandi, svo vér með þeim hætti getum
náð að baita eins konar verndarvaidi, sem þá
að lyktum býr EÚ3s!andi í hondur algert
drotnunarvald yfir löndum þessum.
11. Eúsaland á sð fá Austurríki ti! þess að
ljá hjálparhönd • til brottreksturs Tyrkja úr
Evrópu. Öfund Austurríkis yfir þvi, &ð Eúss-
land leggur undir sig Evrópu, skal slá af lag-
inu með því, að flækja það í styrjöld við eitt-
livert af hinum gömlu rikjum Evrópu, eða þá
með því að láta það fá nokkurn hluta af her-
fanginu, sem svo vitanlega skal aftur frá því
takast.
12. Eússland á að binda í samlag við sig
alla Grikki, sem eru á víð og dreif í Ungara-
landi, Tyrkjaríki og suðurhluta Póiiands. Þeir
skulu eiga miðpunkt sinn i Eússiandi; þaðskal
styðja þá og ráða yfir þsim, þegar á alt er
litið, fyrir eins konar andlega yfirtign. Þar
sem Grikkir eru, mun þá Eússland eiga sér
vini í herbúðum óviaa sinna.
13. Þegar Svíþjóð er limlest, Persaland
sigrað, Pólland kúgað og Tyrkland unnið undir
ose, þegar herir vorir eru saman komnir, og
Eystrasalt og Svartahaf þakið herflotum vorum,
þá skai slá upp á því, fyrst við hirðina í Ver-
sailles og síðau við hirðina í Vínarborg, með
mestu ieynd og við hvora í sínu lagi, að kostur
sé á að eiga jafna hlutdeild í heimsvaldinu með
Eússlandi. Gangi nú annaðhvort stórveidið að
þessum kostj, sem eflaust verður, ef metnaðar-
girnin og eigingirnin er hæfilega kitluð, þá
notar maður það til að undiroka hitt stórveldið.
Síðan verður samt að gera út af við það veld-
ið, sem eftir er, með því að þröngva því til
styrjaldar við sig, sem auðvitað er, hvernig
fara muni, þegar Eússland hefir nndir sér
Austurlönd og mikinn hluta Evrópu.
14, Skyidu nú, mót allri von, bæði stór-
veídin hafna boði Eússlands, þá verður að
flækja þau i deilur sín í millum, svo að þau
þreyti og örmagni hvort annað. Þegar svo
býðst hentugur tími, ræð3t Eússland af alefli
á Þýzkaland, og lætur samtímis tvoöfiugaflota
með múgamergð af Asíuliði leggja út úr höfn-
unum við Asow og Arkangel; skal þá öðrum
íií'giu frá Miðjarðarhafi vaða yfir FrakkUnd,
en hinum megin frá Norðarsjónum yfir Þýzka-
land. En að þeim löndum yfirbuguðum mun
það, sem eftir er af Evrópu, auðveldlega og
ornstaiaust beygja sig undir ok vort.
Þetta er veguiinn til að undiroka Evrópu,
og þannig skai því framgengt verða“.
Presthólamálin.
Háttvirti nerra ritatj óri! Út af greinuca
þeim, sem staðið hafa í „Fjallkonunni“ um
þessi mál, ieyfi eg mér að biðja yður um, að
taka þessa yfirlýsing upp í blaðið.
Stiftsyfirvöldin hafa alls eigi fengizt neitt
við afsetning síra Halldórs Bjarnarsonar, og
munu heldur ekki hafa nein afskifti af inn-
setning hans í Presthólabrauðið aftur. Það
er alveg rangt, að bendla þau við þessa hlið
Presthólamálauna. Aftur á móti hafa stifts-
yfirvöidin staðfest úttektina á Presthólum 31.
maí f. á., sem síra Benidikt prófastur Krist-
jánsson á Grenjaðarstað stóð fyrir, og sira
Halldór Bjarnarson skrifaði undir, og þykjast
þau fult eins vel geta dæmt um það, hvort
staðarúttekt só í iagi og sá, sem samið hefir
greinarnar um Presthólamálin.
Setning landamerkja milli Presthólastaðar
°g j jóðjarðarinnar Efrihóla, hin upphaflega,
var ííliiiu röng, en landshöfðÍDgi gerði endi-
lega út um þetta mál með úrskurði sínum,
dagsettum 5. apríl 1898, eftir tillögum stifts-
yfirvaldanna, og að fengnum mjög ítarlegum
og nákvæmum skýrslum.
Eg þarf ekki að halda uppi neinni vörn
gegn árásum þeim, sem þeir prófastarnir sira
Benidikt Kristjánsson á Grenjaðarstað og sira
Árni Jónsson á Skútustöðum verða fyrir í
Presthólamáls greinunum, því þær geta ekki
rýrt það álit, sem almenningur hefir á þess-
um heiðuramönnum, sem eru alkunnir að sam-
vizkusemi í embættisfærslu og sómasamlegri
framkomu.
Reykjavík, 30. marz 1901.
Yirðingarfylst.
J. Havsteen.
íslenzk skemtisamkoma í Khöfn,
Túristafólagið danska hafði skemtisamkomu
í Kaupmannahöfn 27. febrúar í vetur, sem
g6tið hefir verið í íslenzkum blöðum, en af
því þau eegja ekki að öllu leyti sem réttast
frá, er hór tekin stutt frásögn eftir fiestum
Kaupmannahafnarblöðunum.
Túristaféiagið bauð til þessarar samkomu
öllu tignasta og helzta fólki í Kaupmanna-
höfn af öllum stéttum, hinu konunglega fólki,
ráðgjöfum, ríkisþingmönnum í báðum deild-