Fjallkonan - 21.06.1901, Side 1

Kemur út einu sinni
í viku. Verð árg. 4 kr.
(erlendis 6 kr. eða l'/a
doll.) borgist fyrir 1.
júlí (erlendis fyrir-
fram).
UppBögn(skriflag)bund
in við áramót, ógild
nema komin sé til út-
gefanda fyrir 1. októ-
ber, enda bafl kaupandi
þá borgað blaðið.
Atgreiðsla: Þing-
holtsstrœti 18.
Reykjavík, 21. júní 1901.
Xr. 24.
Biðjið ætíð um:
OTTO MONSTEDS
danska smjörliki,
sem er alveg eins notadrjúgt og bragðgott
og smjör.
Verksmiðjan er hin elzta og stærsta í Danmörku, og býr til óefað
hina beztu vöru og ódýrustu í samanburði við gæðin.
Fæst hjá kaupmönnunum.
XVIII. árg.
Landsbankinn er opinn hvern virkan dag kl. 11—2.Banka-
stjórnin við kl. 12—1.
Landsbókasafnið er opið hvern virkan dag kl. 12—2 og
einni stundu lengur til kl. 3 md., mvd. og ld. til útlána.
Forngripasafnið er í Landsbankahúsinu, opið á mánu-
dögum miðvikudögum og laugardögum kl. 11—12 f. m-
Náttúrugripasafnið er í Doktorshúsinu, opið á sunnu-
dögum kl. 2—3 e. m.
Ókeypis lækning á spitalanum á þriðjudögum og íöstu
dögum kl. 11—1.
Ókeypis tannlœkning í húsi Jóns Sveinssonar hjá kirkjunni
1. og 3. mánudag hvers mán., kl. 11—1.
„Alexandra” skilvindan
er nú til sðlu með niðursettu verði í
Reykjarík hjá S. B. Jónssyni, Laugaveg 12.
..jXlexaildLra,” er heimsfræg
vél, einföld og endingargóð, menn mega reiða
sig á ])að.
Hún heflr fengið hæstu verðlaun á 18
sýningum víðsvegar um heim síðastl. 10—20
árin, sem sú bezta.
Hún er nú ódýrari, að tiltölu, en allar aðrar
skilvindur sem bjóðast hér á landi, að því sem
kunnugt er.
S. B, Jónsson kennir verMega meðhöndl-
un vélanna, og útvegar alla hluti sem tiiheyrir
smjörgerð.
ir..>. g-r. .»..r-r. r..r. r.jr, ;
Bókmentir.
EIMÉEIÐIN VII. úr, 2. h., er nýkomið hing-
að, en fremur er hún með daufara móti í
dálkinu í þetta sinn.
Fyrst er í henni stutt ævintýr eftir Einar
Hjörleifsson, „Góð loð“. Það er það langbezta
í heftinu, og eflaust það bezta, sem sézt hefir
á prenti eftir höf., að uudanskildum tveim
eða þremur smákvæðum. Að forminu til svip-
ar því mikið til indverskra æfintýra, en
efni þess er fagurt og frumlegt, — málið gott
og tignarlegt. Þar er prýðisvel sýnd skilyrð-
islaus valdafíkn mannsandans, sem ekki kærir
sig um neitt annað en að drotna, drotna! Og
skáldið gerir líka kærleikanu að umtalsefni
sínu og lýsir því, hver eru laun mannvinanna
i heiminum. „Þar getur ekki einu sinni guð
almáttugur vakið ást á þeim mönnum, sem
elska aðra“, segir hann. Og loks vill manns-
sálin ekki það, sem mest er í heimi:
hún hafnar kærleikanum. — Þetta minnir
mig annars á æfintýri eítir ungan danskan
höfund, sem eg las nýlega; það heitir „Eros
og Anteros“. Efni þess er það; að Eros fer
á stað að leita að Anteros bróður sínum. Hann
flýgur yfir láð og lög lengi, lengi og kallar:
„Anteros, bróðir minn Anteros!11. Og alt af
er svarið: „Eros, Eros!“ — En hann finnur
hann hvergi. Loksins heyrist honum hljóðið
færast nær sér, hann flýgur á hljóðið, kemur
að ísþöktum hömrum og verður þess vís sér
til skelfingar, að svarið hefir bara verið berg-
mái af hans eigin orðum. Anteros finst ekki
á jörðu. Og Eros flýgur fast að berginu,
gullnu vængirnir hans brotna, hann missir
flugið, hrapar og hverfur í hafsins djúp. Kær-
leikurinn getur ekki lifað og notið sín án þess
að finna endurást. — í ævintýri E. H. vill
mannsálin ekki kærleikann, úr þvi að hún fær
ekki að njóta ástríkis maunanna á móti. Ævin-
týrið ættu allir að lesa með athygli; það hefir
miklu meira skáldlegt gildi en „flugan“ höf-
undarins, sem séra Friðrik Bergmann flýtti
sér að gleypa, — það þarf öflugan maga til
að melta það góðgæti og mun guðsmönnun-
um vestan hafs einum fært.
Þá er „Afi og amma“, sögulýsing eftir Guðm.
Friðjónsson. Þar er frá mörgu vel sagt, en
ekki laust við smekkleysur með köflum; hefir
lýsing þessi reyndar frekar menningar-sögu-
legt en skáldlegt gildi. — Undarlegt virðist
minni höfundarins eða frásegjanda hans. Hann
getur lýst út i yztu æsar öllu, sem hann sá
þegar hann var nýfarinn að ganga milli rúma
einn saman. Raunar má búast við því, að
hann hafi komist seinna á fót fyrir „beinkröm“
sína en titt er um börn, en alt að kalla sem
hann lýsir, fer fram áður en hann er 6 ára
gamall! Slíkt má stálminni heita.
Ritgerð er í hefti þessu um Otto Wathne
með allgóðri mynd af bonum, eftir ritstjór-
ann; fremur er lítið á henni að græða og
nærri helmingur hennar er tilvitnanir í erfi-
Ijóð séra Matthíasar eftir Wathne, sýnist hafa
verið haft fyrir texta til að leggja út af.
Tvenn eftirmœli eru í heftinu eftir Guðm.
Friðjónsson; j>au eru víða snotur; þétt eru
þau saman rekin úr kjarnyrðum, sumstaðar
þunglamaleg, en sumstaðar kveða við léttari
og Ijúfari tónar. Hringhenda, eftir sama höf.,
í þessu hefti, er fremur stirð; tungutak höf.
virðist ekki nógu mjúkt til þess að fara vel
með þann bragarhátt; menn geta borið sam-
an, hvað formið snertir, þessar hringhendur
og hringhendurnar í „Þyrnum“ Þorst. Er-
lingssonar: „Margoft þangað mörk og grund“.
Þar er stór munur á.
Myndbreytingar fóstursins eftir Stgr. Matt-
híasson, Jochumssonar, stud. med. í Khöfn, er
fróðleg þó stutt sé, og vel samin ritgerð, ljós
og greinileg, með nokkrum myndurn til skýr-
ingar.
Mikill hluti af hefti þessu eru ritdómar um
ýmsar bækur eftir ýmsa höfunda. — En á
þeim er sannarlega lítið að græða. Eimreiðin
hefir áður fundið að því við blöð og tímarit,
að ekki væri getið nýrra bóka. Þvi skal
ekki neitað, að góðir ritdómar geta gert gagn,
en menn eru litlu bættari með slíka ritdóma
og þessa í Eimreiðinni; þeir gera hvorki höf-
undum, útgefendum né lesendum gagn, og
væri rúxni því, sem þeir taka i heftinu, til
annars betur varið og það þótt lélegt væri
sett í staðinn. Slíkt hefir enda mátt segja
um fleiri ritdóma Eimreiðarinnar en þennan.
Þá eru nolchur Ijóðmæli eftir Ólöfu Sigurð-
ardóttur. — Það er all-langt liðið siðan
nokkuð hefir sézt á prenti eítir hana. Eftir
hana vóru gefin út „Nokkur smákvæði“ 1888,
lítið en snoturt kver, lipurt kveðin ljóðmæli,
en málið ekki sem bezt. Kona þessi, sem nú
býr á Hlöðum í Eyjafirði, hefir átt við alló-
blíð lífskjör, heilsuleysi og örbirgð að búa.
Kvæðasafn hennar var þrungið þunglyndi, og
þó nú sýnist kominn meiri gleðiblær á kveð-
skap hennar, enda þó ljóð hennar í Eimreið-
inni á þessari raunalegu vísu:
Ellin nú varla veitir grið,
varnir má kalla snauðar,
í valinn er fallið vænsta Iið,
vonirnar allar dauðar.
Þessi ijóðmæli hennar eru fremur efnislítil,
en í snotrum búningi yfirleitt; þó ýmislegt
sé athugavert við rímið sumstaðar, er það
prýðisgótt annarsstaðar. — Beztu kvæði henn-
ar munu enn vera óprentuð, og er sízt að sjá
eftir rúmi því, sem Eimreiðin ljær þessari
einu íslenzku alþýðukonu, sem nokkuð gefur
sig við ljóðagerð, sem heitið getur því nafni.
Af því sem þá er eftir í heftinu má geta
sögu: „Dansinn og dauðinn“, eftir Halldór
nokkurn Gruðmundsson. Ekki er mér kunnugt
um höfundinn að öðru en nafni hans. Sagan
er stutt og ekki ólipurt skrifuð, en léttvæg
er hún fremur, og að efhi til er hún mjög
svipuð sögu eftir Guðm. Friðjónsson, sem
einu sinni kom í Eimreiðinni. Þar . verður
stúlka úti fyrir dansleik, en hér verður faðir
stúlku úti fyrir að hún fer á dansleik.
Islenzlc hringsjá eftir ritstj. o. fl. er í
Eimreiðinni eins og að undanförnu. Ýmislegt
er þar ekki ómerkilegt.
Hjarrandi,
Heimullegar kosningar.
Reynslan hefir sífelt í ýmsum löndum verið
að leiða í ljós þörfina á að vernda sannfæringu
hvers kjósanda, svo að hver maður geti hik-
laust greitt atkvæði eftir sannfæringu sinni,
án þess að þurfa að óttast óvild eða ofsóknir.
Því er nú í flestum hinum heldri löndum
búið að lögleiða heimullegar kosningar. Danir