Fjallkonan - 04.10.1901, Blaðsíða 1

Kemur út einu sinni
í viku. Verð árg. 4 kr.
(erlendis 5 kr.eða 1’/*
doll.) borgist fyrir 1.
júli (erlendis fyrir-
fram).
UppBögn (skrifieg)bund-
in við áramðt, ógild
nema komin sé til út-
gefanda fyrir 1. oktð-
ber, enda hafi kaupandi
þá borgað blaðið.
Afgreiðsla: Þing-
holtsatrœti 18.
XVIII. árg.
Reykjavík, 4. október 1901.
Xr. 87.
Landsbanhinn er opinn hvern virkan dag kl. 11—2.Banka-
stjðrnin við kl. 12—1.
Landsbólcasafnið er opið hvern virkan dag kl. 12—2 og
einni stundu lengur til kl. 3 md., mvd. og ld. til útlána.
Forngripasafnið er í Landsbankahúsinu, opið á mánu-
dögum miðvikudögum og laugardögum kl. 11—12 f. m.
Náttúrugripasafnið er í Doktorshúsinu, opið á sunnu-
dögum kl. 2—3 e. m.
Ókeypis lækning á spítalanum 4 þriðjudögum ^>g föstu
dögum kl. 11—1.
ókeypis tannlækning í húsi Jðns Sveinssonar hjá kirkjunni
1. og 3. mánudag hvers mán., kl. 11—1.
•Þ -J- -1- ■ik-jk „4- -I- -4- .....
'Jí 'A 'A '£ 't! V- 'A VJ"r7/^'A~,^2r,A &
íslands ráðgjaíinn
Skyndifregn lieíir borist, að sérstakur
íslands ráðgjafl baíi átt að taka við em-
bætti 1. þessa mánaðar.
Biöjiö ætíö um:
OTTO MONSTEDS
danska smjörlíki,
sem er alveg eins notadrjugt og bragðgott
og smjör.
Verksmiðjan er hin elzta og stærsta í Danmörku, og býr til óefað
hina beztu vöru og ódýrustu í samanburði við gæðin.
sSaf* Fæst hjá kaupmönnunum.
Meðferð á landsfé.
Það er ekki mannsaldur síðan margir aí veg-
legustu embættismönnunum okkar með gyltu
bólunum í endanum höfðu embættin á leigu og
guldu af þegnum sinum eins og leigufé.
Þessi frjálslega tilhögua þótti þeim góð, sem
von var, og ekki hefir orðið drýgra í búi hjá
þeim síðan, þó Iaunin virðist viðunandi. Innan-
sleikjan var oft drjúg hjá bændunum fyrrum,
og ekki þurfti að skrifa þessa endalausu reikn-
inga sem nú gerast.
Embættisstörfia hafa nú breyzt, en geðið og
dygðin er hin sama.
Margir af embættismönnunum hafa nú inn-
heimtu á tekjum landssjóðs og umsjóu á fleira
almanuafé, meðal annars dáuarbúum og fé
munaðarleysingja.
Yenjulega munu þeir ekki vera í rónni íyrr
en þeir hafa gert reikningskap ráðsmeusku
sinnar á landssjóðsfé; þeir eiga þá hægra með
að gefa sér nseði tii að stunda dánarbúin, sem
blómgast hjá sumum þeirra mörgum árum sam-
an, og &ð telja fé munaðarleysingjanna svo
vandlega, að ekki tapist einn eyrir.
Þó hefir það komið fyrir, að út af þessu
hefir borið.
Fyrir nokkrum árum áleit veitingarvaidið
það makiegast, að veita dönskum manni eina
tekjumestu sýsluna hér á landi, og hefir eflaust
álitið manninn einkar-efailegan, eins og raun
gaf iika vitni. Eftir fáein ár fór hann að verða
heldur fastheldinn á landssjöðsfénu, en ekki
var honum þó gefið það að sök, fyrr en yfir
20 þúsund krónur vantaði í sjóðinn hjá honum.
Þetta var svo í góðu gengi árum saman;
háyfirvaldið lét sýsiumanninn að eins sæta smá-
sektum, lægri miklu en blaðamenn eru dæmdir
í, þegar þeir segja sannleikann hispurslaust.
Landshöfðinginn tók mjúklega á þessum
breyskleika sýslumannsins. Hann lagði það loks
til við stjórnina (það var 1885), að þessum
væna fingralangi væri vikið frá embætti, en
— veitt sérstÖK eftiriaun.
Það var ólánið hans að hann átti engan
annan hauk í horni, engan annan bakhjarl
í embættismannaríkinu, að undanteknum amt-
aianninum.
Dómararnir vóru svo hlálegir, að dæma hann
í vistina hjá Sigurði.
En síðan hafa embættismennirnir notið sömu
sakleysis-værðarinnar og áður.
Á síðari árum hefir fleiri og fleiri starfs-
mönnum „hins opiubera“ verið fengið iandsfé
í hendur. Ekki bólar á öðru en að þeir séu
aliir harðfrómir. Og þó skæðar tungur hafi
stundum kveykt einhvern kvisinn og sakamál
hafi 3tuadum varið tilbúin, hefir alt farið skap-
lega undir handarjaðri þeirrar tiúu og röggsam-
legu stjórnar, sem vér nú höfnm.
Alþýðau er orðin svo siðferðilega þroskuð,
að hún finnur ekki grand til þess, — þykir
ekki lengur orð á þeim hégóma hafandi, þó
eitthvað af landsfé sls»ðÍ3t í meðförunum.
Og iandstjórnin, sem alt af er á verði og
orðin sjóndöpur af árvekni, þarf að rýna í skjöl-
in sín árum saman til þess að verða vör við
annað eins lítilræði og eina Fensmarks-fúlgu.
Þetta alt saman viðurkenua lika vorir frjáls-
lyndu og þjóðhollu „haimastjórnarmenn11. Þeim
þótti þsð stakasti óþarfi á þingi í sumar, að
vera að gera rekistefnu út af því, Jþótt fuil-
nægjandi reikningsskii vantaði fyrir stórfé.
Skjöiin höfðu að sögn einhvernveginn mislagzt
hjá blessuðum reikniagshaldaranum, og var gert
ráð fyrir, að hann yrði búinn að finna þau
árið 1903.
Þeir héidu þar hópinn dygðamennlrnir eins
og vant er.
Landsstjórnin okkar er svo atilt og gætin,
að engin hætta er á því að hún brjóti af sér
tærnar fyrir snarræðissakir í öðrum eius mál-
um.
Og ef þau seint og um síðir koma undir
rannsókn, er alt máð úr hinum þéttskrifuðu
samvizkum og engin man nokkuru skapaðan
hlut.
Svo er að sjá, sem Norðmenn hafi meira eftir-
lit á starfsmönnum „hins opinbera11 en íslend-
ingar.
Á síðasta stórþingi Norðmanua kom frara
„almenn gremja“ út af hinum „tíðu og miklu
fjársóunum við opinberar byggingar11. Það var
afráðið að sýna forstöðumönnum slíkra bygg-
inga einu sinni í tvo heimana með því að vikja
byggingameistara og byggingarnefnd úr stöðu
sinni, sem staðið hafði íyrir stórhýsi, sem bygt
var á kostnað ríkissjóðs í Bodö og var það
samþykt með meiri hluta atkvæða, og það jafu-
framt, að reynt yrði að láta þá menn, er hlut
áttu að máli, sæta ábyrgð eins og lög frekast
leyfðu. Enn fremur var rætt um, að skipa
þyrfti byggingastjórn í landinu, er hefði yfir-
umsjón og eftirlit á öilum opinberum byggiug- I
um meðan á verkinu stæði.
Ósvífni og ósannindi Þjóöólfs.
Þjöðólfur ber Fjallkonunni á brýn í 46.
tölublaði, 27. september:
1. að húu telji fólki trú um &ð H(aDnes)
H(afstein) hafi farið með „rokna ósann-
indiM í „Nationaltidende11 um flokkaskip-
unina á þingi o. fl., en hann hgfi einmitt
skýrt fullkomlega rétt frá henni.
2. að Fjallkonan búi það tii af eigin vísdómi
sínum að H(annes) (Hafstein) hafi viljað
„slá öilu á frest11.
Til þess að sanna það, að Þjóðólfur fer hér
með bíræfnustu ósannindi, þykir réttast, að koma
hér með þá kafla úr skýrsln hr. Hannesar
Hafsteins í Nationaltíðindunum, sem hér að
lúta. Hann segir:
1. „Vi har alle Althingets Bönder paa vor
Side“.
2. „Vi vil i hvart Fald ikke have det, der
skal bygges, bygget paa et Grundlag, der
var afpasset efter Regjeringsforhold, som
nu ikke mere existerer. Derfor er det
vi siger: Lad Sagcn blive stillet i
Bero. Det vil være forhastet, at tage
Hensyn til den tilfældige Majoritet, der er
bleven samlet om det Gudmundsonske
Forslag. Allerede oppe i Althinget
virkede vi f'or en saadan Stillen - i -
Bero, og saa meget langt fra at sætte
dette Önske igjennem var vi vel ikke;
men saa, i sidste Öjeblik, viste P.»rti-
standpunkterne sig alligevel altfor til-
spidsede til at en Overenskomst kunde op-
naas“.
Þeir sem dönsku skilja, geta séð, að hér er
ekki eitt einasta orð rangfært í þýðingunni í
síðasta tölublaði Fjallk.
1. Hr. Hannes Hafstein segir, að allir bænd-
ur þingsins hafi verið í sínurn flokki, lands-
höfðingja flokkinum.
Þetta er tilhæfulaus ésannindi, eins og all-
ir vita auk þess sem allir prestarnir, að
Vs presti undanteknum, voru með stjórnarbót-
armönnum, en prestana má óefað telja með
bændaflokkinum og hafa þeir jafnan fylgt þeim
flokki á þinginn (t. d. síra Hannes Stephensen,
síra Halldór Jónoson, síra Guðmundur Einars-
son, síra Sigurður Gunnarsson, síra Benedikt
Þórðarson, síra Benedikt Kristjánsson, síra Þor-
kell Bjarnason; síra Jakob Guðmundsson, og
margir fleiri. Þeir hafa verið í umbótaflokk-
inum, og verður engum þeirra brugðið um í-