Fjallkonan - 23.11.1901, Blaðsíða 1

Kemur út einu sinni
í viku. Yerð árg. 4 kr.
(erlendis 5 kr. eða l*/a
doll.) borgist fyrir 1.
júlí (erlendis fyrir-
fram).
TJppsögn (skrifleg)bund-
in við áramðt, ðgild
nema komin sé til út-
gefanda fyrir 1. oktð-
ber, enda hafl kaupandi
þá borgað blaðið.
Afgreiðsla: Þing-
holtsstrœti 18.
Reykjavlk, 23. nóvember 1901.
>r. 44.
Biöjiö ætíö um:
OTTO MONSTEDS
danska smjörlíki,
sem er alveg eins notadrjúgt og bragðgott
og smjör.
Verksmiðjan er hin elzta og stærsta í Danmörku, og býr til óefað
hina beztu vöru og ódýrustu í samanburði við gæðin.
Fæst hjá kaupmönnunum.
XVIII. árg.
Landshankinn er opinn bvern virkan dag kl. 11—2.Banka
stjórnin við kl. 12—1.
Landsbókasafnið er opið hvern virkan dag kl. 12—2 og
einni stundulengur til kl. 3 md., mvd. og ld. til útlána.
Forngripasafnið er í Landsbankahúsinu, opið á mánu-
dögum miðvikudögum og laugardögum kl. 11—12 f. m.
Náttúrugripasafnið er i Doktorshúsinu, opið á sunnu
dögum kl. 2—3 e. m.
Ókeypis lœkning á spítalanum á þriðjudögum og föstn
dögum kl. 11—1.
Ókeypis tannlœkning í húsi Jðns Sveinssonar bjá kirkjunni
1. og 3. mánudag hvers mán., kl. 11—1.
Útlendar fréttir.
Ófriðarefni milli Frakka og Tyrkja.
Sem fyrr hefir verið getið í blöðunum, eiga
Frakkar stórfé hjá Tyrkjum, bæði fyrir bygg-
ing hafnarmúra eða skipakvía í Konstantín-
ópel og fyrir járnbrautir, en Tyrkir hafa
svikist um að borga, og ekki einu sinni viljað
leyfa Frökkum, að nota skipakvína eftir þörf-
um. Þeir hafa altaf lofað öllu fögru, þegar
Frakkar hafa krafið þá um skuldina, en svik-
ið öll sín loforð jafnóðum. í>etta hefir líka
alt af verið venja Tyrkjan3, þegar um skulda-
greiðslu hefir verið að ræða.
Frakkar höfðu því engin ráð önnur, en að
hóta Tyrkjum að fara með herflota á hendur
þeim.
Soldáninn, Adul Hamid, var þá ekki lengi
að lofa góðu.
En Frakkar eru fyrir löngu orðnir leiðir 4
þessum loforðum, og hafa heimtað tryggingar
fyrir því að þau væru haldin. En það hefir
vafist fyrir soldáninuru, að láta í tó áreiðan-
lega tryggingu. Tyrkinn þarf heldur ekki
að ætla að hann geti fengið lán á svipstundu.
Ekkert ríki og engin peningstofnun mun fús
á að lána Tyrkjasoldáni peninga. Helzt
gæti hugsast. að hann kynni að láta eitthvað
af þeim mörgu dýrgripum að veði, sem hann
geymir að sögn í höllum sínum.
Frakkar gátu því ekki lengur látið sór
nægja loforðin tóm, og sendu Caillard (frb.:
Kajar) sjóliðsforingja með flota inn í Grikk-
íandshaf. Sagt er að Frakkar ætli sér nú að
sæta tækifærinu, að gera frekari kröfur á
hendur Tyrkjum, þegar skuldamálinu er lokið.
Mælt er og að flotasending Frakka þangað
austur hafi orðið til þess að önnur ríki ætli
að serada þangað líka flota sína, og hafi ensk,
ítölsk og grísk herskip fengið skipanir um
að hraða sór þangað, Þessar fréttir hafa
vakið óhug meðal almennings á Frakklandi,
en stjórnin segir, að ekki þurfi að óttast að
önnur stórveldi skifti sór að neinu leyti af
viðureign Frakka og Tyrkja.
Það er sagt, að Deloassó, utanríkisráðgjafi
Frakka, hafi átt tal við stjórnir stórveldanna
um þetta mál, áður en flotinn var sendur á
stað, og hafi verið ánægður með svör þeirra.
Eeyndar segja þýzk blöð, að Delcassé hafi
ekki tilkynt stórveldunum það opinberlega, að
flotinn yrði sendur á stað, og hafi stórveldin
því ekki getað látið í Ijós neitt álit um það
málefni. En þótt svo hafi verið, getur Del-
cassó hæglega hafa komist eftir afstöðu stór-
veldanna í þessu máli.
Að líkindum munu stérveldin ekki skifta
sér neitt af því, þó Frakkar taki ómjúklega
á Tyrkjanum, brúki kanónur sínar og taki
hafnborgir í ríki hans. En hins vegar má
búast við, að stórveldin muni ekki þykjast
mega sitjandi hlut í eiga, ef Frakkar fara
að kasta eign sinni á eitthvað af landeignum
Tyrkja.
Því er vert að gefa gaum að þeim fréttum,
sem fara í þá átt, að flotar stórveldanna muni
vera í þann veg, að fara suður í höf Tyrkja,
En þar af má ráða, að þau vilji vera til taks
að heimta sinn hlut, ef að því ræki, að reyt-
um Tyrkjans yrði skift.
Eftir siðustu fregnum er Caillard þegar
farinn að sýna Tyrkjum í tvo heima, og hefir
tekið þrjár hafnir á eynni Mitylene og lagt
löghald á tolltekjur eyjarinnar. Þar hafði
engin vörn verið veitt. Meira verður ekki
að gert þar til soldáninn hefir svarað kröfum
Frakka, en þær eru auk fjárkröfunnar, um
það, að stjórn Tyrkja viðurkenni alla franska
skóla og öll trúarbragðafólög, sem standa
undir vernd Frakka, eða franskir menn eiga
þátt í þar eystra; sömuleiðis alla franska spítala;
heimili að endurbyggja alla skóla og aðrar
stofnanir sem eyddar vóru í óeirðunum í Ar-
meníu 1895 og 1896 o. s. frv.
Delcassé tók það fram á þinginu, að Frakk-
ar gætu varið það fyrir öllúm heiminum,
hvernig þeir hefðu farið að við Tyrki; það
væri eingöngu illvilja og svikum Tyrkja að
kenna, að Frakkar hefðu orðið að fara í hart
við þá.
Hann gat þess og, að Frakkar mundujgera
alt sem þeir gætu tii þess að koma á spekt
og friði í Armeníu. Einn af þingmönnum
(Sembat) lagði til, að rökstudd dagskrá væri
samþykt á þá leið, að franska stjórnin gerði
ekki skyldu sína nema þvi að eins, að hún
tæki Armeníu í vernd sína, ásamt hinum stór-
veldunum; ráðaneytisforsetinn, Waldeck-Rou-
sseau, mælti á móti þessari tilögn af þeirri
ástæðn, að hún veikti traustið á stjórninni,
en síðan var önnur rökstadd dagskrá sam-
þykt með meirihluta atkvæða og hljóðaði svo,
að þingið vonaði, að stjórnin mundi gera
sitt til, að efla hagsmuni og heiður Frakk-
lands i þessu máli.
Búa-stríðið.
30. október varð allhörð orrusta milli Búa
og Breta. Fyrir Bretum var Benson ofursti
og fell hann í byrjun orrustuunar. Tók þá
Sampson við stjórninni, og gerðu Búar enn
mikil áhlaup, og varð nokkurt mannfall hjá
þeim, segja Englendingar (200—400). Eng-
lendingar héldu velli þar til þeim kom lið-
styrkur 1. nóvember. Þá urðu Búar frá að
hverfa, en höfðu náð tveimur kanónum. —
Er ekki að sjá sem búist só við, að ófriðinum
sé lokið að sinni. — Fjármálaráðherra Eng-
lendinga, Hichs-Beach, hólt ræðu í Bristol 5.
þ. m., og sagði þar, að hann hefði með fúsu
geði útvegað fé til hernaðarins gegn Búum,
af því hann hefði vonað, að óíriðurinn mundi
brátt á enda kljáður. Feiknamikið lán hefði
verið tekið til þess að standast kostnaðinn,
en það hefði ekki lagt jafn-þungar byrðir á
þjóðina sem ýms fyrri ián, og ekki haft áhrif
á peningamarkaðinn svo á bæri. Sykurtollur
og aðrir tollar hefðu ekki verið til neinna
þyngsla. Tekjuskattur væri nú hærri en á
dögum Krím-stríðsins, en skattgreiðendnr borg-
uðu hann eigi að síður með fúsu geði, af því
þeir væru svo góðir föðurlandsvinir. Hann
gæti ekki sagt þær íróttir, að stríðinu væri
lokið, því miður, eða að skattarnir mundu
lækka; vel gæti verið, að skattarnir yrði að
hækka næsta ár.
19. þ. m. kvað hann tvær riddarasveitir
verða sendar til liðs við Kitchener yfirhers-
höfðingja. Enn fremur mundi i þessum mán-
uði send 1200 ríðandi fótgönguliðs, og þó
12000 þyrfti að senda, mundi ekki standa á
því. Það væri fremsta skylda stjórnarinnar,
að hlýða kröfum Kitcheners, og hún bæri
örugt traust til hans. Það væri bágt, hve margir
Englendingar dæu úr sjúkdómum þar syðra,
en stjórnin hefði nú gert ráðstafanir til að
bæta aðbúð hersins og mundu þá færri sýk-
jast en áður.
Hann kvað stjórnina fúsa til friðarsamninga,
en hún yrði að halda því fast fram, að frið-
urinn yrði ekki Bretum til vanvirðu. Hann
vonaði, að Suður-Afríka yrði með tímanum
sambandsland í brezka ríkinu eins og Ástra-
lía og Kanada væri nú.
Englendingar kaupa nú hesta, svo tugum
þúsunda skiftir til að senda hernum í Suður-
Afríku. Hafa fengið loforð um 20,000 hesta frá
Póllandi.
Pestin, sem alment er kallað, eða Svarti-
dauði, hefir gert vart við sig í Grlasgow, en
ekki útbreiðst svo teljandi sé enn sem komið
er. Þó forðast mörg skip að leggja leið sína
til Q-lasgow.