Fjallkonan - 12.05.1903, Side 3

FJALLKONAN
75
1. Hrútar veturgamlir og eldri
2. Ær 2—6 vetra.
Verðlaunum verður úthlutað á sýn-
íngum þessum, um 300 kr. á hverri.
J>ar af leggur Búnaðarfélag íslands til
helming, en hinn helminginn búnaðar-
félög þau, sem taka þátt í sýningun-
um, í Arnessýslu með styrk úr sýslu-
sjóði og hlutaðeigandi sveitarsjóðum.
Verðlaun verða þrenns konar: 1., 2.
og 3. verðlaun. Fyrir hvern flokk
verða að einshöfð ein eða fá 1. verðlaun,
miklu fleiri 2. verðlaun og flest 3.
verðlaun. Verðlaunin verða höfð hæst
fyrir hesta, lægri fyrir nautgripi og
lægst fyrir sauðfé, og hærra að tiltölu
fyrir karlkyn en kvenkyn. Stærð og
fjöldi verðlaunanna verður ákveðinn
dagana fyrir sýningarnar, þegar
sýningauefndirnar hafa fengið að vita,
hve margir gripir verða sýndir hverrar
tegundar.
|>rír dómarar eru tilnefndir fyrir
hverja skepnutegund. J>eir ákveða,
hvaða skepnur skuli verðlauna og með
hvaða verðlaunum.
Sýningarnar byrja á báðum stöðum
kl. 10 árdegis áðurnefnda daga, og verða
þeir, sem vilja fá verðlaun, að koma
sýningargripum sínum fyrir þann tíma
á sýningarsvæðið. Ekki fá aðrir verð-
laun en félagsmenn í búnaðarfélögum
þeim (eða hreppafélögum), sem styrkt
hafa sýningarnar.
Með því að óhætt mun vera að gera
ráð fyrir, að veitt verði talsvert fé til
sýninga næsta fjárhagstímabil, svo að
hægt verði að halda þær ámiklufleiri
stöðum næsta vor, vil eg leyfa mér
að skora á formenn búnaðarfélaga í
nærsveitunum og nærsýslunum, svo og
aðra, sem hafa áhuga á búpenings-
rækt, að sækja þessar sýningar og
kynna sér sem bezt alt fyrirkomulag
þeirra.
Eg hefi verið í ráðum með sýning-
arnefndunum um undirbúning beggja
sýninganna, og verð viðstaddur á þeim
báðum, og veiti alla þá fræðslu og
bendingar, er eg get eftir því sem
tími og ástæður leyfa.
Formenn sýningarnefndanna eruþeir
óðalsbændurnir Ágúst Helgason í Birt-
ingaholti og Björn J>or»teinsson í Bæ.
Reykjavík 7. maí 1903.
Guðjón Guðmundsson.
Síra Bcnedikt Eiríksson
uppgjafapi estur f Saurbæ í Efri-
Holtaþingum andaðist 4. þ m.
Síra Benedikt var elztur allra
núlifandi lærðra tnanna hér á landi
og allra andlegrar stéttar manna
um alt Danaveldi. Vatð hann 96
ára gamall og 6 mánaða, 8 dög-
um fátt í.
Hann var fæddur að Árnanesi í
Hornafirði 12. nóv. 1806; voru for-
eldrar hans Eiríkur hreppstjóri
Benediktsson og Þóiunn Jónsdótt-
ir. Lærði hann undir skóla fyrst
hjá síra Guttormi Pálssyni á Valla-
nesi og síðan hjá Jóni Bergssyni,
er þá var aðstoðarprestur að Stafa-
felli 1 Lóni, en síðar prestur að
Hofi í Álftafirði, og fór í Bessa-
staðaskóla haustið 1825. ' Útskrif-
aðist þaðan árið 1832 og var vigð-
ur næsta ár aðstoðarprestur til
síra Brynjólfs Guðmundssonar í
Kálfholti. Gekk skömmu síðar að
eiga Málfríði dóttur hans og var
svo aðstoðarprestur föður síns
þangað til hann andaðist árið
1847. Þá fekk hann Efri-Holta-
þing og þjónaði hann þeim þang-
að til í fardögum 1884 að hann
lét af prestsskap; hafði hann þá
verið prestur í 50 ár og einu miss-
iri lengur.
Hann eignaðist 10 hörn og voru
9 af þeim dáin löngu á undan
honum. Tveir synir hans dóu af
slysum. Annar. Eiríkur, druknaði
uppkominn í Þjórsá; hinn, Brynjólf-
ur, varð undir kletti i túnjaðrin-
um í KáJfholti og beið bana af.
Margt var fleira mæðusamt í lííi
hans, er margan mundi hafa beygt.
En hann bar alt mótlæti með stakri
stillingu; rósemi hans og geðprýði
raskaðist aldrei.
Síra Benedikt var mjög skyldu-
rækinn og samvizkusamur prestur;
var hann ástsæll mjög af sókuar-
börnum sínum. Enda var hann
mannkostamaður hinn mesti, greið-
vikinn og hjáipfús við alla bág-
stadda, nærfærinn við sjúka og
góðgerðasamur við fátæka. Ólu
þau hjón upp mörg umkomuJítil
börn og mönnuðu þau vel. Reynd-
ist hann þeim öllum sem bezti
faðir og það engu síður þótt þau
færu frá honum. Áttu þau jafn-
an til vinar að leita þar sem hann
var.
Á yngri árum var síra Bene-
dikt fjörmaður, léttur og glaður í
lund, en þó staðfastur og lítt upp-
næmur, ef svo bar undir.
Systkyni síra Benedikts voru
þau Stefán sál. alþingismaður í
Árnanesi, Guðmundur 1 Hoffelli og
Vigdis, móðir Eiríks Magnússonar.
Nú munu eftir lát hans ekki
fleiri. en þrír lifandi af hinum
fornu Bessastaðamönnum, þeir
sagnfræðingur Páll Melsted, þjóð-
skáldið Benedikt Gröndal og Dan-
íel prófastur á Hólmum í Reyðar-
firði. í þeirri fylkingu var marg-
ur góður og gagnlegur leikmaður.
Rættust á mörgum þeirra orð
skáldsins, að þeir voru »þéttir á
velli og þéttir í lund, þrautgóðir á
raunastund«. Megum vér hinir
yngri minnast þeirra margra með
virðingu og þakklæti fyrir störf
þeirra.
Af Eyrarbakka er skrifað 7.
maí: »Söngfélag Eyrbekkinga«
bélt þrjá samsöngva í aprílmán.,
til ágóða fyrir sjúklinga hér og á
Stokkseyri. Samsöngvar þessir
voru sóttir fremur vel. Þeir, sem
kunna að dæma um söng, sögðu
sum lögin vel sungin, önnur dá-
vel o. s, frv.
Allir tekstar voru sungnir á ís-
lenzku, (þeir útlendu þýddir af
Brynj. Jónssyni frá Minna-Núpi).
Lögin voru bæði eftir innlenda og
og útlenda höfunda.
Good-templarar héldu nýlega
opinberan »útbreiðslufund« ogbuðu
þangað sýslunefndarmönnum, sem
þá voru staddir hér. Samkoma
þessi var að mörgu leyti hin bezta
af þess konar samkomum.
Vertíðin hefir nú batnað mjög
mikið síðan 1. maí. Hæstur hlut-
ur kringum 600, þar af á annað
hundrað af þorski.
Látinn er Jón Magnússon frá
Nýjabæ, eftir tveggja ára legu.
Berklaveiki dauðamein. Hann
var ungur maður, efnilegur og sér-
lega kurteis í allri framgöngu.
Milli íjalls og ijöru.
F i s k i s k i p i n eru flest kom-
in inn nú, en misjafnt hafa þau
aflað á vertíðinni að tölunni til.
Björn Ólafsson (Bj. Ólafsson) hefir
fengið 32.000, Swift (Hjalti Jóns
son) 29.000 tæp, Björgvin (Krist-
inn Magnússon) 25.000, Georg
(Kolbeinn Þorsteinsson) 24.000,
Margrét (Finnur Finnsson) 23.000,
og hinir þaðan af minna, alt nið-
ur i 8.000, en það er bót í máli,
að fiskurinn er mjög vænn yfir-
leitt.
Reykjavíkin kom frá Man-
dal 6. þ. m., og hóf ferðir sínar
hér um flóann þ. 8.
Ceres fór vestur 6. þ. m., og
tóku sér far með henni m. a.
Sigurður Pálsson, verzlunarstjóri
á Hesteyri, Lárus Snorrason,
kaupm. á ísafirði, R. Riis, kaupm.
á Borðeyri, Pétur Ólafsson, verzl-
unarstj. og Guðm Jónasson, kaup-
maður. Þá fór og landlæknir til
Onundarfjarðar í embættiserind-
um, vegna mislinganna, sem gert
hafa vart við sig þar.
Strandferðabátarnir komu
báðír að morgni 9. þ. m. Hólar
urðu hvergi varir við ís; með þeim
kom m. a. síra Jóhann L. Svein-
bjarnarson á Hólmum 1 Reyðarfirði.
Skálholt hitti ís við Horn og komst
því ekki lengra; að vísu fór hvala-
bátur allra sinna ferða frá Siglu-
firði til ísafjarðar um það leyti,
en þeir kalla nú heldur ekki alt
ömmu sina; annars lftur út fyrir
að þessi ís sé ekki nema hrafl
eitt við Horn og inni á Húnaflóa
vestanverðum.
Lausn frá prestskap hefir
konungur veitt síra Friðriki Hall-
grímssyni á Útskálum, sem fer til
Vesturheims í sumar, en lands-
höfðingi sira Ingvari Nikulássyni
í Gaulveujabæ, sakir heilsubrests.
Vitavarðarsýslan á Reykja-
nesi 2. þ. m. veitt Jóni Helgasyni,
vitaverði á Garðskaga.
Trúlofuð eru: frk. Lovisa
Pálmadóttir og cand. jur. Guð-
mundur Sveinbjörnsson.
6. þ. m. lézt sfra Jósef Kr.
Hjörleifsson á Breiðabóls-
stað á Skógarströnd, 37 ára að
aldri. Hann var sonur Hjörleifs
prófasts Einarssonar á Undornfelli,
útskrifaðist úr lærða skólanum
1886, af prestaskólanum 1888, og
var samsumars vígður að Otrar-
dal, en tveim árum síðar fluttist
hann að Breiðabólsstað. 1889 gift-
ist hann Lilju ÓJafsdóttur, dóttur
Ólafs sál. Jónssonar, kaupmanns í
Hafnarflrði, er lifir hann ásamt 7
börnum. Prestskap sagði hann af
sér í vor sakir heilsubrests. Hann
var prýðisvel látinn af sóknarfólki
sinu og þótti prestur hinn bezti.
ISLENZKUR S0GUBALKUR.
Æflsaga Jóns Steingrímssonar,
prófasts og prests að Prestsbakka.
[Eftir eiginhandr., Landsbókas. 182, 4to.]
Enda hef eg hjá fleirum aðkomist, að
eins hefir yerið ástatt fyrir þeim og
hefir mig aldrei iðrað þess litla ómaks.
Þéni og þessi frásaga til þess, að hver
sá guðsþénari, sem les eða heyrir þessa
frásögu, að hann ta.ki hér af eina sterka
anleiðing til þess hins sama. Sýslu-
maður Bjarni Nikulásson, hann sálaðist i
Bæarstað, sem hann hafði bygt i Sólheima-
nesi; hann lagðist veikur, kallaði mig til
að þjónusta sig og sagði: »Afliðna nótt
var eg alla í stríði; þá sótti satan með
öllum vondum öndum eftir mér. Allra
mínar heimuglegar og opinberar syndir,
em hafði drýgt frá barnæsku og eg hafði
gleymt og eg vissi að mér var búið af
guðs hálfu að fyrirgefa, komu nú 1 ljós.
En guðs náð varð yfirsterkari, so uppá
þau ansvör, er eg fekk, vil eg mér til trú-
arstyrkingar og sálarveganestis upp á mína
siðustu reisu taka mins frelsara herrans
hold og blóð, sem hann og guðrækilega
meðtók. Kvaddi mig so, sina ektakvinnu
og dóttur og sagði: »Drottinn, eg sleppi
þér ekki fyr en þú blessar mig. Eg
bið, að út af þessum orðum sé yfir mér
talað, nær eg verð jarðsettur*. Bauð svo
öllum góðar nætur, sneri sér upp til veggj-
ar og fekk með sætum svefnblundi sálu-
hjálplegt andlát. Hjá honum var gamall
maður nokkra stund, sem hét Jón Hall-
dórsson. Hann lagðist banalegu; var hann
þá í Hvammi. Eg var sóttur að veita
honum sacramentið. Þegar hann hafði
það meðtekið, bað hann mig gefasértóbak
í nefið; eg sagði, mér sýndist annað væri
nú nær hjá honum; iét hann þó ráða þvi.
Að því gerðu segir hann: Lofaður veri
nú guð, sem nú hefir látið gleðja mína sál
og líkama. Nú lofar bann mér að deyja
og nú day eg glaður. Guð taki við minni
sálu«, og þar með gaf hann upp andann.
Mórinn er glögt dærai þess,
hvernig iðnaður nútfðarinnar breyt-
ir á skömmum tíma efnum, sem
hingað til hafa verið talin verð-
litil, í dýra og gagnlega hluti.
Flestum er kunnugt, að mórinn og
mómylsnan drekkur í sig raka og
loft; hefir hann því víða verið
notaður til að binda og um leið
bæta með honum fénaðartað. Líka
hefir verið sagt, að mómylsna
væri hentuggegn munn-og klaufa-
veiki; en um það eru deildar
meiningar.
Þá er mómylsnan einkar hent-
ug til ísgeymalu, og reynt hefir
verið að nota hana til að geyma
í henni nýtt ket, fisk, egg, ávexti
og kartöflur; hefir tilraun sú gef-
izt vel; ketinu reyndist hættara
við að ofþorna en morkna.
En það hefir verið gert meira
við mómylsnuna en það, sem nú
er talið. Hún hefir verið hnoðuð
saman við tígulsteinsleir og áþann
hátt gerður úr henni holóttur
steinn, sem reynzt hefir mjög
sterkur og notagóður til bygginga
Úr mótrefjum hafa og verið ofnir
dúkar og ábreiður og upp á sið-
kastið eru menn teknir að gera
pappír, einkum veggjapappír, úr
þessu efni. Þá eru mennogtekn-
ir að hagnýta móinn við eldspltna-
gerð. Er honum þá þrýst og
þjappað saman þangað til hann
er orðinn það fastur og þéttur, að
gera má úr honum eldspítur.
Efnafræðingarnir hafa og leitað
ýmsra bragða í við móinn og
hafa íengið úr honum bæði »gas«
og »parafín«; líka hefir þeim tekizt
að fá úr honum edik. Langt er
síðan menn reyndu á Frakklandi
að breyta viðarmauki í áfengi.
Lík tilraun hefir verið gerð við
móinn og kostað minni fyrirhöfn
og minna fé. Úr 2000 pundum af
mó hefir fengizt jafnmikið áfengi
sem úr 1000 pundum af kartöfl-
um.
Til {aÉbÉmanna.
Eins og að undanförnu sel eg
gaddavírsgirðingar með járn-
stóipum. Ennfremur galvaníser-
aða teina til girðinga, 6 feta langa
og s/8 tomm. að gildleik, á 46 au.
stykkið og ódýrara, ef styttri eru.
Menn geta pantað svo marga eða
fáa, sem þeim þóknast.
Þorsteinn Tómasson,
járnsmiður.