Fjallkonan - 03.08.1904, Síða 2

122
FJALLKONAN.
Sem dæmi um átrúnaðinn á líkneski
þessu má geta þess, að Nikulás
Rússakeisari tók sér ferð á hendur
til Kasan við upphaf ótriðarins tii
þess að heita á hina heilögu guðs-
móður til liðveizlu í styrjöldinni. —
Líkneskið var gulli búið og gim-
steinum sett; hafa þjófarnir að lík-
indum látið ginnast af fjárvoninni.
Kússneskur fallbyssubátur, —
Smolensk, húsvitjaði þýzkt póstgufu-
skip, Prinz Heinrich, á Rauðahaflnu
15. f. m. og tók í sínar vörzlur 31
póstbrófapoka og 24 póstsendinga-
poka, sem alt átti að fara til Japan.
Af þessu hafa Þjóðverjar gert hark
mikið, segja alþjóðarétt brotinn og
heimta, að þýzka stjómin krefji
Rússa um póstpokana og hins jafn-
framt, að þetta komi ekki fyriraftur.
ltáð Finna virðist lítið vænkast
þótt Bobrikoff væri veginn. Hafa nú
verið fangelsaðir ýmsir háskólakenn-
arar og vísindamenn, sem getið hafa
sór frægðarorð jafnvel utan endi
marka Finnlands. Fyrstu dagana í
f. m. voru teknir höndum og fluttir
til Pétursborgar lögfræðingarnir dr.
E. Estlander og fríherra R. Wrede og
og náttúrufræðingurinn Th. Homén.
Finskir stúdentar hafa áður þrjósk-
ast gegn ólögmætu varnar- eða her-
mensku-útboði og drógu þá háskóla-
kennararnir taum þeirra. Ætla menn,
að nú sé hegningin eða hefndin fyrir
þá synd að koma fram. Þá hefir og
bankastjóri Schybergson verið hönd-
um tekinn og dreginn til Pétursborg-
ar og sömuleiðis Schaumann hinn
eldri, faðir þess, er vó Bobrikoff. —
Húsleit var og gerð hjá háskólakenn-
ara Donner í Bomarf. Tóku vopn-
aðir menn hús á honum á næturþeli
og sneru öllu um, sem innanstokks
var. En ekkert fundu þeir, sem sak-
næmt gæti talist, og ekki lögðu þeir
hendur á húsbónda. Þykir þetta
með fleiru benda á, að lítið muni
batna við landsstjóraskiftin.
Bindlndlsinannafundur, mjög
fjölmennur, hófst í Khöfn 8. f. m.
Voru þar saraankomnir margir bind-
indismenn af Norðurlöndum og víðar.
Fundarstjóri var kosinn Herman Trier,
varaform. dr. polit. Helenius frá Sví-
þjóð og ritari járnbrautarstjóri Vedsæt
frá Noregi. Þar kom og Josep Malins
frá Englandi, aðalformaður Goodtempl-
arreglunnar. Á fundinum voru haJdn-
ir fjölda margir fyrirlestrar, stundum
6 í einu. í skrúðgöngu bindindis-
manna tóku þátt 60—60,000 menn
að ætlað var. Játuðu Danir það, að
sú sveit væri fríð og gott og þarft
það mál, sem þeir menn berðust
fyrir.
Áustræni ófriðurinn
gengur í sama þófinu; rigninga-
tiðin stendur yflr þar eystra og er
þá erflðara um alla herílutninga á
meðan. Hinn 8. f. m. vann Oku af
Rússum borgina Kaiping, norðan til
á Liao-tungskaganum; og fám dög-
um síðar vann hann af þeim aðra
borg, er Inkov heitir og er hafnar-
bær frá Níútsvang, við botninn á
Liao-tungflóanum.
Þá varð mikill bardagi með Jap-
önum og Rússum 17. f. m. þarsem
heitir í Motienskarði í Mantschúríi.
Þetta skarð er í fjöllum þeim, sem Jap-
anar eiga yfir að sækja áleiðis til
fundar við Kuropatkin. Rússar vildu
taka skarðið aftur af Japönura; en
unnu ekki á og urðu frá að hverfa
við manntjón mikið. Er mælt, að
fallið hafl af þeim 2000 manna. Af
Japönum féllu að sögn 300 — 400.
Bardaganum í Motienskarði stýrði
Kuroki hershöfðingi, og er jafnmikið
orð gert á ráðsnild hans og her-
kænsku og hugprýði Japana.
Sagt er, að stjórnmálagörpunum
heima í Pótursborg sé sumum hverj-
um tekið að lítast miður vel á blik-
una og sóu teknir að óttast, að Kuro-
patkin verði milli steins og sleggju
þar austur frá; muni Japönum tak-
ast að króa hann og koma honum
og liði hans fyrir kattarnef.
Japanar smáþrengja hringinn utan
uár Port Arthur og halda aðsókn-
inni jafnt og þétt áíram. Hinn 8. f.
m. lögðu Japanar 4 tundurbátum að
höfninni. Skutu Rússar 2 af þeim í
kaf, en 2 komust aftur úr greipum
þeirra. Þá gerðu og Japanar atlögu
að borginni 11. f. m. Féllu þá af
Rússum um 1000 manna og bryn-
dreki þeirra einn, Norvik, skemdist
allmikið.
Brynsnekkju eina inistu Japanar
8. f. m. Rakst hún á sprengivél
fyrir utan borgina Dalny og sökk.
Manntjón lítið.
Wladivostock-flotinn hefir enn lát-
ið frá landi og ætlað, að hann muni
hafa haft það ráð með höndum, að
heilsa upp á Tokio, höfuðborg Japana.
Hafði jafnvel heyrst skothiíð skamt
þaðan á braut 22. f. m. En varnir
kváðu styrkar þar á landi.
Þegar Krímstríðinu Jauk, samdist
svo um með stórveldunum, að ekki
mættu önnur herskip en tyrknesk
sigla um Sæviðarsund að Tyrkjum
fornspurðum. Nú gerðust snemma í
f. m. þau tíðindi, að 3 rússnesk her-
skip stálust út úr Svartahafl undir
kaupmennskufána og út í Miðjarðar-
haf. En er þangað kom, drógu þau
herfána á stöng, tóku fallbyssur úr
búlka og héldu síðan austur um
Súezskurð og austur í Rauðahaf. Eitt
af þeim var Smolensk, sem áður er
nefnt; hin nefndust Orel og St. Pét-
ursborg. í Rauðahafi tóku þau enskt
gufuskip, Malacca, hlaðið skotfærum,
á leið austur til Yokohama í Japan.
Sögðu Rússar, að hergagnakostur þessi
væri Japönum ætlaður og því upp-
tækur að alþjóðalögum. Sneru svo
Rússar heimleiðis með skipið og farm-
inn til Sebastopol við Svartahaf, og
hugðust þar að heyja féránsdóm yflr
hvorutveggja.
Bretar sögðu farminn ætlaðan flota
þeirra í Kyrrahafi. Brugðust þeir
reiðir við tiltekjum þessum og höfðu
i þungum heitingum, að láta Miðjarð-
arhafsflota sinn taka Malacca aftur
af Rússum. Síðustu íréttir sögðu
líkur á, að Rússar mundu leggja nið-
ur rófuna, sleppa skipinu úr haldi og
bæta fyrir uppivöðsluna.
Merkir gestir
tveir eruhór í höfuðstaðnum umþessar
mundir, báðir komnir frá útlöndum.
Annar er 0. P. Monrad, prestur.
Hann er í ætt við D. G. Monrad,
biskup og stjórnmálamann með Dön-
um um miðja síðustu öld. Hann
ætlar að flytja fyrirlestur hér í bæn-
um um stórskáldið Björnstjerne Björn-
son,
Hinn er N. Chr. Dalhoff, prestur
við hina kristnu hjúkrunarkvenna-
stofnun í Khöfn. Hann er bindindis
frömuður mikill og í þeim erindum,
að kynna sér bindindishreifinguna hór
hér á landi og hjúkrunarráðstafanir.
Hann hélt á laugardagskveldið fyrir-
lestur um bindindi í Iðnarmannahús-
inu og predikaði síðdegis í dómkirkj-
unni á sunnudaginn. Enn fremur
ætlar hann að halda 1 eða 2 fyrir-
lestra um hið kristilega hjúkrunar-
starf.
þjóðhátíð Reykvíkinga
var haldin í gær, mjög fjölmenn.
Rignt hafði kveldið áður og um
nóttina, og var dimt veður og dumb-
ungslegt. fyrst um morguninn. En
er kom fram úr dagmálum, birti til
og gerði íegursta veður; var svo all-
an daginn, þótt ekki væri jafnbjart
og heiðskýrt síðari hluta dagsins.
Eins og að undanförnu byrjaði há-
tíðahaldið með veðreiðum á melun-
um. Var þar eins og vant er saman-
kominn múgur og maigmenni.
Skeiðhestar, sem þátt tóku í veð-
hlaupinu, voru alls 11, og klárhestar
13. Veðreiðunum stjórnaði Daníel
Daníelsson ljósmyndari.
Fyrstu verðlaun fyrir skeið fókk:
Brúnn hestur, 10 vetra, 140 centi-
metia á hæð á herðakamb, stærstur
allra þeirra hesta, sem nú tóku þátt
í veðhlaupunum. Eigandi Ásgeir
Þorvaldsson á’Blönduósi. Þessi hest-
ur rann skeiðvöllinn á enda, 145
faðma, á 24 sekundum.
Önnur og þriðju verðlaun voru að
vísu veitt, en lélegum hestum, sem
í rauninni áttu engin verðlaun skilin.
Hestarnir, sem með þeim voru reynd-
ir, voru miklubetri; en þeir „hrukku
upp“, sem kallað er, á sprettinum og
því gátu þeir ekki komið til álita.
Fyrstu verðlaun fyrir stökk fékk:
Blesóttur hestur, 9 vetra, 131
centim. á hæð. Eigandi Guðmund-
ur Helgason á Blesastöðum á Skeið-
um. Hann hljóp skeiðvöllinn, 145
faðm., á 17 sekundum. Það hefir
einn hestur áður gert og átti hann
Dan. Daníelsson ljósm.
Önnur verðlaun fékk:
Grár hestur, 9 vetra, 128 centim.
á hæð. Eigandi Bogi Þórðarson í
Rvík.
Þriðju verðlaun fókk:
Grár hestur, 8 vetra, 136 centim.
á hæð. Eigandi Ásgeir Gunnlögsson,
verzlunarm. í Rvík.
KJárhestarnir voru allir ágætir,
jafnbeztir allra þeirra hesta, sem á
veðhlaup hafa komið í Rvík.
Aftur voru skeiðhestarnir fyrir sitt
leyti lakari og um suma lítt sýni-
legt, í hvaða erindum að komið var
með þá til veðreiða.
Að sumu leyti var betri regla á
þessum veðhlaupum en flestum að
undanförnu; þannig þeystu menn
ekki fram og aftur á hestunum milli
þess að þeir voru reyndir, eins og
títt hefir verið að undanförnu.
Sumir reiðmennirnir sátu vel og
reiðmannlega á hestunum. En það
var líka skömm og skapraun að sjá
suma; þeir tifuðu og böðuðu öllum
öngum, börðu með svipunum og
lömdu með hælunum. Er það fyrir
sig, að láta okkur íslendinga sjáþessi
kjánalæti; «n enn þá lakara samt, að
bera þau á borð fyrir útlendinga.
Á hverju landi öðru en íslandi
mundu þeir menn, sem létu eins fer-
lega á hestbaki, reknir með háðung
af skeiðvelli. Þeir hestar, sem þarf
að lemja áfram, og þeir menn, sem
láta svipuna ganga á báðar hliðar á
hestunum á harðasta spretti, ættu
hvorugir í veðhlaup eða veðreiðarað
koma.
Fyrstu verðlaun voru 50 kr., önn-
ur 30 kr. og þriðju 20 kr.
Að loknum veðreiðum á hestum
hófust veðreiðar á hjólum. í þeim
tóku þátt 6 menn. -
Fyrstu verðl. hlaut Erik Banemann,
danskur bókbindari; voru þau 15 kr.
Önnur verðlaun hlaut Jónatan
söðlasmiður Þorsteinsson, 10 kr. —
Síðan gengu menn til dagverðar.
Að loknum dagverði söfnuðust
menn saman á Lækjartorgi og gengu
í fylkingu með hornþeytaraflokk i
fararbroddi til hátíðarsvæðisins, upp á
Landakotstún.
Á hádegi setti bæjarfulltrúi Kr. Ó.
Þorgrímsson þjóðhátíðina með stuttri
ræðu. Var sungið á eftir: „Ó, guð
vors Jands".
Þá mælti endurskoðari Indriði
Einarsson fyrir minni konungs og
var leikinn á horn á eftir þjóðsöng-
ur Dana: „Kong Christian" etc.
Því næst flutti ritstj. Björn Jóns-
son langa og fagra tölu fyrir minni
íslands. Var sungið á eftir kvæði
eftir Guðm. skáld Guðmundsson, það
er hór fer á eftir.
Lag: Hvað er svo glatt,
Þitt nafn í söng og sögu’ um eilífð hljómar
og sendir heiðljós yfir Norðurlönd.
Þin frægðarstjarna fagurskærast ljómar
þó fátæk sért og víða ber þín strönd.
En hýr í dölum þinum veit eg víða
að vaka blóm við þýðan lækjarnið.
Og ljúflingarnir langspil upp til hlíða
í logni knýja’ og sumarnætur frið
Eg trúi því, að lindir gulls og gæða,
sem geymir þú, nú opnast muni skjótt.
Eg trúi því, að sárin, sem þér blæða
og sveið þig í, þau grói máske fljótt.
Eg trúi’ og veit, að framsókn, dáð og frelsi
til frama og sigurs niðja þína ber.
Eg trúi’ og veit, að sérhvert haft og helsi
mun höggvið verða karlmannlega’ af þér,
Sjá, friðarbogann blika’ í miðjum hlíðum
og bjartur annar hátt of fjöllum skín!
Vér gleymum því, i ströngu þótt vér stríðum,
ef strauma frelsis leiðum vér til þín.
Vort föðurland, um e'ilífð auðna’ og gengi
þig örmum vefji, foldin hjartakærst!
Vér hrópum glaðir; „Ísland lifi lengi
og ljómi stjarna þess sem allra skærst!“
Að þvi búnu leituðu menn sér
skemtunar eftir föngum þangað til
miðdagsverðartími var kominn.
Einni stundu eftir nón að loknum
miðdagsverði hófst hátíðarhaldið aft-
ur. Sté þá Guðm. læknir Björnsson
í ræðustólinn og mælti snjalt og
skörulega fyiir minni Reykjavíkur.
Var sungið á eftir kvæði eftir Guðm.
skáld Guðmundsson, svo hljóðandi:
Lag: tú bláfjallageinnir með heiíljöklahring.
I dag koma bömin þín, drotning vors lands^
sem dáðríka von í brjóstum ala,
úr bláiiljum, rósum þau knýta þér kranz
| : og kveða ljóð um þig á grænum bala : |
Og dísir frá Iugólfstíð birtast og blítt
þér brosa uú við svo undur-glaðar,