Heimskringla - 09.12.1886, Blaðsíða 3

Radðir almcimings.
{RiUtjórniii dbyrgiat rkki meiuingar
pœr, er frám koma í u röddum almrnn
inga”.J
Um bindindt.
1 umlanförnum númerum
u Heimskrinjoflu ” hefur Asaint fleiru
verið getið um skort á framförum
meðal íslendinga hjer vestan iiafs.
Dað hefur einnig verið sýnt fram fi
margt af p>ví sein ábótavant er og
nauðsynlega Jjarf að lagast, og jafn-
framt getið um ýms atriði, sem
helzt eru til fyrirstööu framförum á
meðal vor. En f>ó hefur enn ekki
verið dregið fram eitt af aðal alrið-
unurA sem mest standa í vegi fyrir
framförum, sjerstaklega á meðal vors
J>jóðflokks. Þessvegna vil jeg lijer
með fáum orðum leyfa mjer að minn-
ast á f>að J>ó jeg hafi ekki hæfileg-
leika til að lýsa J>ví eins vel og vert
erT.
t>etta atriði er : w nautn áfengra
drykkja”. t>að er einmitt Bakkus,
sem er versti J>röskuldur á framfara-
vegi vorum hjer í Ameríku, og til
J>ess að framfarir geti eflst á meðal
vor, j>á þurfum vjer að brjóta hann
niður.
Hvorsvegnn J>arf J>að fremur að
vera til fyrirstöðu framförum á með-
&1 vor íslendinga en annara J>jóða ?
Að vísu er J>áð mikið til fyrirstöðu
öllum J>jóðum í heiminusi, en J>að
ber mest á j>ví á meðal vorrar J>jóð-
ar. fyrst og fremst vegna J>ess að
ísl. hafa svo lítið unnið að J>vi að
sporna á ftióti vítidrykkjum, Og aun-
að J>að að vor J> jóð br svo fátíék og
fámenn, að til J>ess að nokkrar fram-
farir geti átt sjer stað hjá oss, J>á
þurfa allir að . vefa saintaka. En á
meðan fjöldi a| J>eim eyða miklum
hluta af ágÓða vi'nnu sinnar f drykkju-
skap, á meðan margir af bændum eru
svo umhugsunar og skeytingarlausir
um velferð sína í framfaralegu tilliti
að J>eir eyða peiin peningum í
ilrykkjuskap sem ættu að ganga í
skuldir peirra, á meðan fjöldi af ung-
urn og einhleypum mönnum, setn
ekki hafa fyrir neinum að sjá nema
sjálfum sjer, eyða pannig kaupi
sínu svo J>eir ekki enn margir hverjir
eiga nokkurt cent J>ó peir sjeu búnir
&ð vera hjer í 10 eða 12 ár, á meðan
fjöldi af peirn ísl. sem hingað eru
fluttir vestur um haf fara svoleiðis
með ágóða vinnu sinnar svo J>eir
ekki geta lifað sjálfir skamlaust, pá
er auðsaettað J>eir hafa enga peninga
til að stiðja [>au fyrirtæki, sem miða
*ð eflingu framfara á meðal vor. .1 eg
hef sjálfur verið sjónarvottur að J>ví
að menn sem komið hafa utan af
hrautum a!5 hausti eptir að vinna þar
aNt sumarið hafa eytt snmarkaupi
síl’u á stuttum tima á drykkjuskap,
°8 svo J>urft að fara að taka til láns
læði eptir nokkrar vikur.
Á- meðan petta allt viðgengst á
meðal vor, allra helzt meðal hinna
ungu manna, sem liklegastir væru
til að stiðja aft effingu framfara, J>á
verður litlu hægt að koma f verk,
pví til pese purfa samt/Jk.
Jeg lief lieyrt suma unga menn
segja að peim væri sama á hverju
gengi of I>eir að eins eiuhvernveginn
gætu lifoð og notið skemmtana
Bakkusar sem J>eir svo kalla. En
hvort pe’r ^*fa sjálfum sjor og J>jóð
sinni til hei Kurs og sóma, og landi og
Jýð til uppbyggingar, eða hið gagn-
stæða, pað hugsa peir ekki um, ef
peir með einhverju móti geta haft of-
an i sig, og fjelagsskap við J>ann eitur-
orm sem eyðilegguv bæði likams og
sálar krapta peirra. Til pess að geta
oáð framföruin bæði f menntalegu og
peningalegu tilliti purfum vjer að
hagnýta oss betur ágóða vinnu
vorrar, j>ar soni pað er j,að eina sem
vjer getum l,y^t uppá.
Ef nokkru af p„jm peningum og
tíma, sem gangn f ,lrykkjuskap, væri
varið til að mennta j>júð Vora, pá
mundum vjer fljótt komast á lietri
veg í framfarálegu lilliti. Kn hver
er J>á helzti vegurinn til aft vinna á
raóti pví að petta gangi svo til?
Aðal vogurinn er sá að vinna yfir
höfuð, að tala meira að bindindis
málum í hverri einstakri nýiendu, og
sporna á móti J>ví af öllum kröptum
að vinsOlubúðir fjölgi J>ar, pað parf
jafnvel að stofna mörg bindindisfje-
lög f hverri nýlendu svo allir liefðu
tækifæri til að ganga í pau, J>arf um-
fram allt að fá pá menn til að stýra
hverju einstöku fjelagi, sem fyrst og
fremst væru sannir bindindismenn,
og J>ar að auki hefðu sterkan áhuga
á að vii u i af ýtrustu kröftum að
>eim málefnum meðal annara, síðan
ættu f>essi fjelög aS sameinast í eitt
fjelag, og ef vjer kæmum á fót ís-
lenzku allsherjar bindindisfjelagi pá
værum vjer sannarlega komnir á veg
framfaranna. En til J>ess að J>etta
geti haft framgang, og haft nokkurn
árangur, pá purfa einhverjir góðir
menn og duglegir að taka sig frain
með að brýna J>etta J>etta mál fyrir
J>jóð vorri.
Kirkjufjelagið hefur að vísu á-
kveðið, að vinnaað bindindismálum,
en jeg er mjög hræddur uin, að ]>að
lm.fi aldrei eins eóðan árangur veinia
J>ess, að margir af embættismönnum
sumra safnaða eru engir bindindis-
menn, og pess vegna að llkindum
hafa lítin eða engan áhuga fyrir peim
málum. Enjegpekki nokkra nienn,
einkum i Dakota, sem ekki standa í
söfnuðum, sem bæði hafa ágæta hæfi
leika og góðan viljaáað vinna ámóti
Bakkusi, og ef |>eir á annað borð
færu að vinna að pvf, J>á mundi J>að
ekki' verða árangurslaust; peir hafa
áður sýnt að J>eir hafa áhuga á að
vinna að peim málum, sem lúta að
velferð alj>ýðu, og jafnframt haft sig
ur, J>ar sein peir hafa komift fram
sem vinnandi alpýðu vinir. En par
sem unnið er að bindindi innan safn-
aða, J>á liafa peirekki einsgott tæki-
færi til að vinna að pvf.
Víkurbúar f Dakota börðust
vel og drengilega móti J>ví, að
vínsölubúð væri byggð par í fyrra
vetur, og meðal peirra var sjera H.
Thorgrimsen fremstur í flokki, en
pegar peir voru búnir að fá sigur
á pví, páurðuísl. til J>ess aft byggja
J>ar upp drykkjustofu, en livernig
peir hafa farið að fá leytí hjá Vfkur
búum til ag byggja J>ar, es mjer ó-
ljóst. !>að er ólíklegt að peir liafi
fyrirstöðulaust gefið pað eptir, par
sem J>eir svo hraustlega börftust á
inóti pví sköminu áður. Jeg pyk-
ist vita að orsökin til pess hafi verið
sú, að sjea Hans hefur pá verið
kominn burtu, og pess vegna hatí
hinir verið svo óstöðugir á svell-
inu. En hvernig svo gem peir hafa
Tvomist J>ar inn, [>á var pað vissu-
lega ómannlegt af péim, að fara að
byggja J>ar upp ]>ann freistinga-
stað, sem er til að steypa nýlendu-
búum algerlega í efnalegu tilliti,
pvf án efa eru J>ar margir, sein ekki
geta staðist freistingar Bakkusar,
[>egar hann er rjett við hliðina á
peim. Og Þegar lætur eins illa f
ári, eins og síðastliðið sumar, og
bændur fá jafnlitin ágóða af vinnu
sinni, |>á veitir ekki af að hagnýta
hanií vel. Muiuli ekki l>etra aS
verja nokkru af pví, sem eytt er á
peirri vínsölubúð, til eflingar fram-
fara f nýlendunni.
I>að er ekki einungis að nautn
Bakkusar sje pannig til fyrirftöðu
framföruin í lfkamlegu tilliti, lieldur
einnig f andlegu tílliti. I>að hafa
sumir mótstöftumenn vínsins sagt,
að drykkjustofur væru hlið helvítis;
]>að er að minnsta kosti óhætt að
segja svo mikift, að pær sjeu hlið á
veginum J>angað. f>að er ekki ]>ar
með sagt, að allir verði sáluhólpnir,
sem ekki koma á drykkjustofur, ekki
heldur aft allir peir, sem koma pang
að, fari illa, ]>ví margir neiti ]>ess i
hófi. Og svo framarlega, sem nokk
uft getur orgið til að steypa mannin-
um í timanlega og eilífa glötun, J>á
er ]>að afleiðiug af nautn áfengra
drykkja. Vjer höfuiii svo mörg
dæmi til |>ess, að út út drykkjuskap
á vínsölubúðum hafa verið franiin
manndráp og Jijófnaður, ineira að
segja, mest af ódáðaverkum, sem
drýgð liafa verið eru afleiðingar af
drykkjuskap eða liafa verið framin í
drykkjuæði.
I>ó petta hafi ekki átt sjer stað
meftal vor íslendinga, Jrá ættum vjer
samt að taka oss pað til varúðar,
einkanlega hinir ungu menn á með-
al pjóðar vorrar, sem ekki eru al-
búnir að gefa sig á vald Bakkusar.
I>að eru einmitt peir, sein Jiyrftu og
ættu að jtaka petta mál til grand-
gæfilegrar íhugunar. Ef vjer hin
unga og uppvaxandi kynslóð hugs-
um nokkuð um að efla velferð J>jóð-
ar vorrar framvegis, [>á er nú tfmi
til að bvrja að vinna.—-I>egar vjer
skoðum drykkjuskap frá hinu reynslu
lega sjónarmiði, pegar vjer göngum
út frá ]>ví, sem vjer bæði heyrum
og sjáum daglega, Bakkusi viðvíkj-
andi, J>á hljótuin vjer að skilja að
hanti parf að brjótast niður, ef vjer
eiirum að ireta komiðnokkrti f verk.
o
I>að liirirur beinast við að skoða
Bakkus sem tálsnöru Satans, sem
hann liafi til að veiða í hi'naj veiku
sálir mannkynsins, og J>ar af leið-
andi pá, er selja áfenga drykki sem
uinboðsmenn satans, til að hjálpa
honum til f pessu verki. Er [>að J>á
ekki hörmulegt, J>egar vjer sjáuni
landa vora inn á drykkjustofu vera
að ílækjast í J>essari banvænu snöru
og geta ekki hjálpað J>eim. I>ó er
enn voðalagra að sjá suina af lönd-
um vera f hugsunarleysi að vinna
að pvf að steypa bræðrum sínutn í
tímanlega og máske eilífa glötun,
að sjá J>á vera að uppbyggja pann
J>repskjÖld, sem mest er til fyrir-
stöðu framförum á meðal vor í stað
j>ess að vinna að eflingu peirra, að
sjá pá vera að níður kefja allar sóma
tiltínningar manna S stað pess að
glæða pær. Ef ekki er mögulegt
að græða peningana með iiðru móti,
enn vfnsölu hjer í Ameríku, pá er
betra að hafa engan starfa á hendi.
I>að er líklegt að flestir, J>egar
peir fyrst byrja að drekka, byrji
með-{>eim ásetningi að neyta víns í
hófi. En liversu margir hafa ekki
verið ofveikir til að standast, pegar
J>eir á annaft borð hafa byrjað. I>að
eru nógar freistingar, sem menn
purfa að striða á móti, pó maður
ekkisjálfur vísvitandi gangi út í J>ær
sem hægt er að komast hjá, eitis og
er með J>ær freistingar, sem vinið
hefur í sjer fólgnar, ineð pví móti
að bragða ]>at> aldrei.
Margir ungir mehn hafa pá
hugmynd að J>að sje óhauðsynlegt
fyrir J>á að ganga í bindindi, fyrst
peir ekki liafa neina tilhneging til
áfengra drykkja, en mörgum hefur
orðið pað að ásteytingarsteini, J>ví
J>egar svo ber undir, að peiin er
boðið staup af kunningja peirra, J>á
hugsa peir sém svo: T>að gerir mjer
ekkert, J>ó jeg bragði eitt eða tvö
stauj>. Jeg’ er ekki f bindindi og
brýt pess vegna ekkert með pvf.
Þannig hafa niargir koiuist f fjelags-
skap við Bakkus, og að stuttum
tfma liðnum verið orðnir honum svo
innlffaðir, að peir hafa ekki getað
skilið si<; við hann.
Ef ]>eir hefðu frá upjihafi verið
í bindindi, mundu J>eir hafa staðið
stöðugir, par sem J>eir ]>á liefðu
enga tilhneging haft til vfnsins.
Þess vegna, allir ]>jer ungu
menn, gangið í bindindi, pó yður
finnist J>jer vera óhræddir um yður
fyrir freistingum Bakkusar og fje-
laga lians, Þá komið samt og bygg-
ið upp fjelagsskap vorn. Það eru
einmitt peir, sem oss vautar, sem
eru og geta framvegis verið og
unnið setn sannir bindindislimir, en
ekki pá, sein brjóta ináske á næsta
degi.
Með hverju móti er mögulegt
að fækka vínsölubúðum framvegis
eða koma í veg fyrir að pær fjölgi
mikið framvegis? Með pví að vinna
uð pví af atorku, að fá hina ujip-
vaxandi kynslóð í bindindi. Það
parf að leiða peim fyrir sjónir, hversu
illar afleiðingar drykkjuskapurínn
getur liaft og liefur í för með sjer.
Að vísu ætti hver skynsamur, ung-
ur maður, sem kominn er til vits
og ára, að geta sjeð J>að sjálfur,
ef hann íhugaði pað vel, en pað er
fjöldí ungra manna, setn ekki hugsa
neitt um framtíðina, sem ekki hugsa
neitt um að komast hjá peim at-
riðum I lífinu, sem eru til fyrir-
stöðu velferð peirra, af pví peir
sjaldan eða aldrei hugleiða, hver
pau eru. Þannig ganga margir
áfram æskuferil sinn í skeytingar-
leysi, pangað til peir sjálfir fara að
reyna mótlæti í veröldinni, pá sjá
peir að pað hefði verið betra fyrir
pá, að eyða öðruvísi æskulífi sínu.
Meðan vjer erum ungir, er oss
áríðandi að taka vel eptir lífi peirra,
sem á undan oss ganga og eru
gengnir, og láta dæmi peirra vondu
vera oss til viðvörunar, en kapp-
kosta að feta í fótspor hinna (af peirra
ávöxtum skuluð pjer pekkja pá).
Þegar búiS er að fá megin-
hlutann af ungum mönnuin í bind-
indi, og ef J>á verður barist djarf-
lega móti Bakkusi <>g hans fylgj-
öndum, J>á mun verða erfitt að halda
honum til lengdar á lojiti: meiri
hlutinn hlýtur að ráða í hverju sem
er, og jeg vona að sá tími komi,
fyrr eða síðar, að bindindi hafi fræg
an sigur.
Jeg tala hjer um vínið, eins
og með pað er farið á pessum tíin-
um, en ekki eins og J>að hefur ver
ið gert fyrir mörgum öldum síðan.
En nú er upplýsingar öld, og J>eir,
sein með vín fara nota pekkingu
sína til pess að blanda pað með
ýmsiskonar eiturtegiindum, sem
mest eru orsök í pví, hve hið rjetta
eðli mannsins umhverfist við nautn
pess. Þetta halda sumir að sje
heiðarlegur starfi, af pví leyfi til
pess er keypt fyrir peninga. Ef
að einhver leitaðist við að fá leyfi
til að mega reyna að koina bróður
sinum i glötunarstaðinn, pá mundi
liann sjálfsagt fá pað fyrir peninga,
og um leíð verið álitið ærlegt. Það
er líkt með Þá, sem halda vínsölu-
búðir að J>vi leyti, að afleiðingarnar
verða oj>t pær, að peir leiða bræð-
ur sína afvega, pó tilgangur peirra
sje ekki beinlíuis annar enn að
græða peninga á pví. Það "verður
ekki mögulegt að koma í veg fvrir
pessa vanbrúkun 4 vininu með öðru
móti en pví, að brjóta alla iiautn
pess niður.
Kæru, ungu landar og jafnaldr-
ar! hvað sem pjer Jtakið fyrir, ]>á
hugsið uiu endirinn. Þegar pjer
hafið í hyggju að taka eitthvað sjer
stakt fyrir, pá spyrjið sjálfa ygur
að einni mikilsvarðandi sjiurningu,
og hún er ]>essi: Er J>að rjett, ef
að liver og einn hefði J>að hugfast,
að taka ekki annan starfa fyrir, en
pað sem væri rjeít og ærlegt, ekki
einungis fyrir niönnum, heldureinn-
igfyrir guði. Þá mundi minna vera
gert af illu, J>á mundi vera færri
vfnsölubúðir byggðar, enn eru.
Sjera Jón Bjarnason er sá eini,
sem af alvöru hef.ur barist fyrir bind-
indi hjer vestan hafs á meðal ísl., og
pað varmest honum að pakka, að
kirkjufjelagið tók J>að mál fyrir, og
ef allir embættismenn hinna j'msu
safnaða ynnu að pvf máli með áhuga,
pá er jeg viss um að pað hefur góð-
an árangur.
Jeg ætla ekki að fjölyrða petta
meira í bráð,'en vona af alhug, að
pjer ungu landrr takið vel á móii
pessari grein, jafnvel Þó hún sje
mjðg ófullkomin f alla staði. Þjer
megið ekki búast við neinni orð-
snilld eða vfsindalegum hugmyndum
par sem jeg er alveg ómenntaður og
imglingur. Jeg læt hjer að eins í
ljósi skoðanir infnar á málinu ej>tir
beztu sannfæringu.
Jeg bið alla hina heiðruðu les-
endur uHeimskringlu” að virða mjer
til vorkunar minn ófullkomlegleika,
og færa J>að, sein ábótavant er, á
betra veg.
Að endingu ’ vil jeg ftreka við
alla, sem eru í bindindi allstaðar á
meðal landa, sjerstaklega ungu
mennina, að vinna af alefli að pvi,
að fá jafnaldra sína í pann fjelags-
skap, samt með ]>ví móti, að peir
geti J>að með góðri sannfæring.
Vjer skulum allir berjast fyrir
rjettindum voruin, J>angað til vjer
höfum s i g u r.
Vlnhatari.
€ a n a d a.
Framhald frá fyrstu síftu.
í Montreal er nú verið f óða-
önn að sinfða stálplóga, fyrir
gufubáta, sem eiga að sprengja ís-
inn á Lawrence-fljótinu í vetur.
Quebecfylkisstjórnin hefur loks af-
ráðið að reyna J>etta, en einungis á
45 mílna löngu svæði milli bæjanna
Three Rivers og Sorel, par sem er
hættast við stíflum á vetruin. Tak-
ist pað, að halda fljótinu ojmu á
pessu svægi, og verði kostnaðurinn
ekki fjarskalega mikill, hefur stjórn-
in ákvarðað aS halda öllu fljótinu
ojmu, neðan frá flóa og upp til
Montreal á næsta vetri, og með pví
mynda óslitið skipalagi f borginni
árið um kring.
Grand Trunk fjelagið hefur lof-
að bæjarstjórninni f Mont.eal að
byggja stóljiabraut (Elevated Itail-
way) og vinda bráðan bug að pví
gegnum borgina frá hinum nýju
vagnstöðvum til Point St. Charles,
sem er eitt af porjiunum í útjöðrum
borgarinnar.
Yfir 250 miljónir feta af sög-
unartimbri verða tekin út f Ottawa-
dalnum f vetur.
Tekjur Kyrrahafsbrautarinnar í
síðastl. október voru alls 1,077,630
dollars ; par af hreinn ágóði 467,946
dollars. Hreinn ágóði fjelagsins á
pessum 10 mánuðum ársins er 2,975,
004 dallars, nálega 300,000 meira en
á sama tfma í fyrra.—Fjelagið hefur
ákvarðað að byrja innan skainms á
brautargreininni suðvestur um Ont-
ario vestarlega, sem á að liggja
til Sault Ste. Marie, á milli Lake
Huron og Efravatns. Hefur pað
helzt f hug að fá pá braut fullgerða
snemma næsta sumar, um pað leyti,
sem brautin austur pangað frá Minne-
apolis verður albúin.— Fjelagið hefur
leigt brautir milli Montreal og Bost-
on og hefur pvf ákveðið að Boston
en ekki Portland verði endastöð
brautarinnar á vetrum, meðan braut-
in til St. Johns N. B. er ekki albúin.
Grassett hershöfðingi, sem var
foringi Grenadiers flokksins í Riels-
uppreistinni í fyrra, hefur verið kjör-
inn lögreglustjóri í Toronto.
Ógrynni af kolum hefur fundist
á Queen Charlotteeyjunni í British
Coluinbia. Kolalagið er 18 feta
pykkt par sem grafið var niður, og
kolin af beztu teound.
o
Manitoba.
f premur kjördæmum eru ping-
kosningar afstaðnar. Það erað segja
pingmenn voru kallaðir sjálfkjörnir
á undirbúnings fundi á fimtudaginn
var. Tveir pessara manna eru con-
servatives og einn óháður. Ogtveir
]>essara manna eru rjettkjörnir, en
oinn peirra er ekki rjéttkjörinn að
votu áliti. I>essir J>rír menn eru :
A.A.C. LaRiviere (fyrir St. Boniface)
rjettkjörinn, par sótti enginn annar;
Thomas Gelly (fyrir Cartier) rjett-
kjörinn, enginn annar sótti; og
Joseph Burke (fyrir St. Francois
Xavier), sem að voru áliti er ekki
rjettkjörinn. Það var nefnilega
pannig ástatt, að par til daginn fyrir
utidirbúninosfund voru tveir menn
O
úr reformflokki er sóttu um einbættið,
en pá hætti annar allt f einu, og utn
kvöldið hætti hiun líka oggaf öðrum
manni af reformflokknum nöfn pau er
hann hafði fengið. Þessvegna urðu
skjöl pessa mans er sfðast tók við
ekki útbúin fyrr en um eða eptir
miðnætti aðfaranótt undirbúnings-
fundsins. Maðurinn lagði sín skjöl
fram á fundinum og atkv.móttöku-
inaðurinn sagði ekkert við pvf, en
eptir fund auglýsti hann að Burke
væri rjettkjörinn pingmaður, skjöl
McKenzies (svo hjet J>essi síðbúni
sækjandi) væru ólöglega útbúin,
pau hefðu ekki verið búin til fyrr en
aðfaranótt pessa dags, en ætti að vera
útbúin innan mánaðar á undan und-
irbúninsrsfundi. Móttökuinaðurinn
O
áleit nefnilega að pað væri ólögmætt
samkvæmt lögum, aðbúaút skjölin