Heimskringla - 05.05.1887, Page 2

kemur út (aS forfallalausu) á hverjum
fimmtudegi.
Skrifstofa og prentsmiðja:
16 .James St. W........Winnipeg, Man.
Útgefendur: Prentfjelag Heimskringlu.
Blaðið kostar: einn árgangur $2,00 ;
hálfur árgangur $1.25 ; og um 8 mánuði
75 cents. Borgist fyrirfram.
Smá auglýsingar kosta: fyrir 1 þl.
nm 1 mánuð $2,00, um 3 mánuðl $5,00,
um 6 mánuði $9,00, um 12 mánuði
$15,00.
Þakkarávörp, grafminningar ogeptir-
mæli kosta 10 cents smáleturslinan.
Auglýsingar, som standa í blaðinu
skemmri tíma en mánuðt< kosta: 10 cents
línan í fyrsta skipti, og 5 cents í annað
og þriðja skipti,
Auglýsingar standa í blaðinu, pang-
að til skipað er að taka þœr burtu,
nema samið sje um vissan tíma fyrir
fram.
Allar auglýsingar, sem birtast eiga
í ncesta blaði, verða að vera komnar til
ritstjórnarinnar fyrir kl. 4 e. m. á laugar-
dögum.
Sbrifstofa blaðsins verður opin alla
virka daga frá kl. 11 til kl. 12 f. h. og
frá kl. 1 til kl. 2 e. h. nema á miðviku-
dögum.
Aðsendum, nafnlausum ritgerðum
verður enginn gaumur geflnn.
f-AílAÁKVAKÐANIK VIÐVÍKJANDI
FR.JETTABLÖÐUM.
1. Hver maður, sem tekur reglulega
móti biaði frá pósthúslnu, stendur i á-
byrgð fyrir borguninni. hvort sem hans
nafn eða annars er skrifað utan á blaðið,
•g hvort sem liann er áskrifandi eða
•kki.
2. Ef einhver segir blaðinu upp,
verður hann að borga allt, sem hann
skuldar fyrir það; annars getur útgef-
andinn haldið áfram að senda honum
blaðið, þangað til hann hefur borgað
alit, og útgefandinn á heimting á borg-
un fyrir allt, sem hann hefur sent, hvort
sem hinn hefur tekið blöðin af pósthús-
inu eða ekki.
3. þegar mál koma upp út af blaða-
kaupum, má höfða málið á l>eim stað,
sem blaðið er geflð út á, hvað langt
burtu sem heimili áskrifandans er.
4. Dómstólamir hafa úrskurðað, að
kað að neita að taka móti frjettablöðum
eða tímaritum frá pósthúsinu, eða flytja
burt og spyrja ekki eptir þeim, meðan
>au eru óborguð, sje tilrauu til svika
(priwui facie of intentional fraud).
"'i' ■
Vjer höfum fengið ákúrur Or
ýmsum áttum fyrir að prenta svar
Kristófers Jansons til sjera Jóns
Bjarnasonar, og f>að áður en grein-
in var sett I stíl.
í>að má vel vera, að pað hefði
verið rjettara að neita gTeininni um
rúrn í blaðinu. En vjer álítum [>að
enganvegin skaðvænlegt fyrir vora
lutersku kirkju, |>ó andstæðar skoð-
anir komi fram oj>imberlega. Dvert
á móti álítum vjer það heppilegra.
Deir eru að voru áliti verstir viður-
eignar, sem vega að manni f myrkr-
inu.
Setjum nú svo að f>að sje til
islenzkir menn, sem f anda fylgja
u/utara-kenningunni pó peir að
nafninu sje meðlimir í lúterskum
söfnuði. Er [>á ekki einmitt gott,
er ekki parflegt að svona greinir
komi út? Dað er vor meining.
Deir sem kunna að hafa henni sam-
hljóða skoðanir, hljóti pá að koma
fram í sinni rjettu mynd, beinlínis
eóa óbeinlínis. Og pá fáhinir allir,
sem halda fast við sína feðra trú,
tækifæri til að vinna en öruggar og
kappsamlegar í víngarðinum, en
peir gerðu nokkurntíma áður. Dað
fær pá hver einstaklingur tækifæri
til að hugsa meira nm, og vinna
meira útbreiðslu kristindómsins en
honum annars hefði dottið í hug að
vinna, á meðan hann athugunarlaus
ruggaði sjer i vöggu aðgerðaleysis-
ins, hugsandi sem svo, að ekkert
væri að óttast og að pað væri prests-
ins eins að útbreiða kenninguna
um fagnaðarboðskapinn.
t>að vilja máske sumir segja,
að pað komi ekki til, pað hafi engir
ísleiulingar unitariskar . skoðanir.
Vjer segjum ekki heldur að pað sje,
vjer segjum éinungisað pað sje ekki
óhugsandi. Eða hversvegna er ólík-
legt að íslendingar kunni að hafa
pær skoðanir? Er ekki andvara-
leysi í trúarefnum, ef ekki algert
trúleysi, viðurkennt að eiga sjer
stað að meira og minna leyti um
pvera og endilanga Ameríku? Sje
pað viðurkennt, er pá ekki að búazt
við að fleiri eða færri íslendingar
fylgji straumnum? Það er aauðlærð
ill danska”, og svo er um petta. Og
pað er öldungis eins líklegt að meðal
peirra kunni að hittast menn, sem
liafa pessar eingyðisskoðanir, eins
og meðal peirra kunna a® hittast
menn, sem eru algerlega trúlausir.
En, án sjerstaks tilfellis er ó-
mögulegt að segja pennan eða hinn
hafa svona skoðanir. I>eir, sem
kunna að hafa pær, eru fæstir svo
djarfir eða framgjarnir að peir fari
að hrópa upp með pær fyrir almenn-
ingi. Þeir láta sjer nægja að kunn-
gera pær vinu'm og kunningjum í
kyrrpey og útbreiða á pann hátt
pessar skoðanir á bak við pá, sem
mundu andæfa peim að gagni. Iön-
in vinnur, og I kyrpey getur pess-
um mönnum tekist að sundurbora
allan grunnmúr kyrkjunnar. Dað
pykir máske freklega mælt petta, en
pað er athugandi, að pegar búið er
að ná einum steini úr inúrveggnum,
pá er auðvelt að losa pann næsta.
Grein eins og pessi getur pessvegna
orðið fremur til gagns en ógagns.
Menn ræða um hana og opinbera sig
um leið. Hún verður pá einmitt
meðalið til að draga pá úr myrkr-
inu fram í dagsljósið, sem hafa skoð-
anir henni samdóma og pá segjum
vjer að mikið sje fengið. Hver og
einn er pannig kemur frain, er orð-
inn uppvís; pað er tilgangslaust fyrir
hann að reyna að dyljast framvegis.
Dað sjáallir sem vilja, aðhann hefur
skoðanir andstæðar vorri barnakenn-
ingu, og geta bent á hann sem óvin
hinnar lútersku kirkju. Og pessi
vissa um óvin mitt á meðal vor, ætti
sannarlega að vera hvöt fyrir hvern
einstakling að gera sitt til að fá krist-
indóminn útbreiddan meðal pjóð-
flokks vors hjer, að reyna að laða pá
inn í flokkinn, sem eru hálfvolgir og
draga sig út úr, og gleyma pvl ekki
að allir, undantekningarlaust, hafa
rneiri og tninni áhrif, annað hvort
sainansafnandi eða sundurdreifandi.
Viðvlkjandi pví að vjer gerum
illa að taka greinina af pví hún sje
rituð gegn sjera Jóni Bjarnasyni, og
pað á peim tírna sern hann er jafn-
illa fyrir kallaður, par hann er
heilsulaus, sem stendur. Við pví
höfum vjer ekki annað að segja en
í, að vjer efumst um að nokkur
maður hjer í bæ beri meiri virðingu
fyrir honum en vjer gerum, hvort
heldur vjer skoðum hann sem kenni-
mann eða sem prívat meðborgara.
En pað aptrar oss ekki frá að standa
við orð vor með að halda blaðinu
opnu fyrir greinum, sem ekki eru
persónulega meiöandi, hversu and-
stæðar sem pær kunna að vera vorum
eigin skoðunum á pví og pví máli.
Vjer skulum annars geta pess
að endingu, að oss er illa við allar
deilur um trúarbrögð í frjettablöðum
og munum framvegis neita að hafa
mikiö af peim meöferðis I Heims-
kringlu, hver sem í hlut á.
ÍSLANDS-PÓSTU RIN N.
V'jer höfum verið beðnir að
taka I blaðið áætlun um ferðir póst
gufuskipanna inilli íslands og út-
landa á yfirstaiulandi ári. Jafn-
framt og vjer verðum við pessum
tilmælum landa vorra I nýlendunum
skulum vjer geta pess, að vjer állt-
um ónauðsynlegt að tiltaka burt-
ferðardaga skipanna, frá Khöfn, og
alltað einu ónauðsynlegt, að tiltaka
komudaga peirra á smáhafnir við ís-
land, og pess vegna setjum vjer
áætlunina I pessu formi,
Þess skal og getið, að blöð og
brjef frá Winnipeg liafa nægan
tíma til að ná I skipið ef pau eru
send af stað hjeðan 16 dögum fyrir
burtfarardag pess frá Granton. Sama
tíma munu og brjef frá Minnesota
nýlendunni purfa. En peir I Da-
kota nýlendunni og I Argyle ný-
lendunni I Manitoba, mega ætla
brjefuin sínum ekki minna en 18
daga til ferðarinnar.
Fylgjandi útdráttur er tekinn
eptir Fjallkommni:
ÚTDRÁTTUR
úr fertináotlun póstgufnskipanno milli Is-
lands og Granton áSkotlandi:
Skipið fer frá Granton til íslands;
Laura, 19. jan., 5. marz og 23. apr. Thyra,
10 maí; Laura, 1. júní; Romny 18 júní;
Thyra, 5. júlí; Romny 21. júlí; Laura,
6. ágúst; Thyra, 1. sept.; Lmira, 1. okt.
og 10 nóv.
Skipiö á aö koma til Reykjavíktir
26. jan., 14. marz, 80. apríl, 27. maí, 7.
og 25. júiií, 25. og 28. júlí, 21. ágúst, 16.
sept., 10. okt. og 20. nóv.
Skipiö fer frá Reykjavík til Granton
3. febr., 22. marz, 7. maí, 3. og 29. júní,
1. og 31. júlí, 5. og 28. ágúst, 24. sept.,
16. okt. og 29. nóv.
Kemur tii Granton9. febr., 29. marz
14. maí. 19. júní, 6. og 19. júlí, 11. og
15. ágúst, 13. sept., 8. og 23. okt. og 6.
desember.
Skipið fer frá Kaupmannaiiöfn 4
dögum fyrr en það fer frá Granton,
og kemur til Grantou 4 dögum fyrr en
það kemur til Khafnar.
Til Seybisýjarbar kemur skipiö, 16.
maí, 12. júní, 10. júlí, 11. ágúst, 5.
september, og 6. október.
Til Akvreyrar kemur skipið 18. maí,
16. júní, 13. júlí, 14. ágúst, og 8. september.
Til fsufjarSar 21. maí, 18. júní, 16.
júlí, 16. ágúst, og 11. september.
ATVINNUMÁL.
Enn sem komið er, er fremur
pröng á atvinnu hjer vestra. Vinna
við opinber verk er enn ekki byrjuð
nema lítillega, svo sem aðgerð á
járnbrautum o. s. frv. I>ó er útlit
fyrir að vinna verði töluverð 1 sumar.
En að kaup verði nokkuð hærra en
en pað var I fyrra er ekkert útlit
fyrir. Innflytjandastraumurinn hing-
að til vesturlandsins er tvöfalt meiri
nú enn I fyrra, svo pað parf ekki að
búazt við purð á verkamönnum,
jafnvel pó fleirihlutinn af innflytj-
endum sje landnemendur. Dví pað
er vanalega fleiri og færri af land-
takendum, sem purfa að gefa sig
við vinnu nokkurn hluta fyrsta sum-
arsins, og svo slæðast æfinlega fleiri
og færri með, sem ekki hafa nokkra
nugmynd um aö taka upp land,
heldur koma einungis í atvinnuleyt.
Dað er annars von um að mikið
verði byggt af járnbrautum I sumar.
Ekki Canadamegin línunnar einungis,
heldur I Dakota. St. Paul, Minne-
appolis og Manitoba járnbrautarfjel.
t. d. hefur ákvarðaðað byggja miklu
meira af járnbrautum I sumar en pað
hefur gert 2 -3 undanfarin suiniir.
Fyrst og freinst er pað einhuga með
að byggja brautina vestur að hafi,
og ætlar sjer að koma henni af I
einum fieng I sumar vestur gegnum
Dakota og Montana, vestur að fjöll-
um. Til pess parf pað 10—12,000
manns allt sumarið. Og paö er nú
pegar byrjað á pessu verki, eða um
pað bil. Sama fjelag hefur og á-
kveðið að byggja brautargrein frá
Park Hiver norður að landamærum,
gegnum hina Islenzku nýlendu I
Dakota, og við pað verður allmikil
vinna. t>á er Northern Pacifie fje-
lagið. Það er búið að kaupa Duluth
brautina, er liggur til Grand Forks,
og parf margra inanna með allt
sumarið til að gera við haua milli
Duluth og Grand Forks. Svo ætlar
pað og að byggja brautina áfram
norður að línu frá Grand Forks,
líklega nálægt vestur bakka Rauðár
og gegnum Pembina. Af pessu er
auðsætt að I vestur og norður Dakota
verður ekki svo lltil atvinna við
járnbrautabygging í sumar.—Auk
pess verður og að Hkindum gert
töluvert mikið við Rauðá, bæði á
milli Moorehead og Grand Forks,
og Grand Forks og Pembina. Con-
gress hefur að si'ign veitt meira fje
til umbóta árinnar nú en nokkru
sinni fyr.
Hvað mikið verður byggt af
járnbrautum I Manitoba og Norð-
vesturlandinu I Canada I sumar, er
enn nokkuð óákveðið, og í tilliti til
peirra, sem fyrirhugaðar eru suður
um fylkið frá Winnipeg, er pað al-
veg óákveðið vegna neitunarvalds
Ottawa stjórnar. En af peim braut-
um, sem neitunftrvaldið snertir ekki
erákveðið að byggja pessar I sumar:
Iíegina og Long Lake járnbrautina
50 mílur, Wood Mountain & Qu’Ap-
pelle-brautina 75 mílur, North West
Central brautina (frá Brandon norð-
vestur) 150 mllur, Manitoba & Nórth-
Western brautina 50 mílur, og Mani-
toba Suövestur brautina (frá Glenboro
vestur að Souris ánni) 10—15 mllur.
Viðvíkjandi North West Central
brautinni má segja, að pað er sama
brautin, sem liefur átt að byggja eitt-
hvað áleiðis nú um undanfarin 2
sumur, pó ekkert hafi verið gert enn.
En forstöðumenn brautarfjelagsins
hafa nú kunngert Brandon-búum, að
innan fárra daga verði tekið til, uin
síðir. Og Manitoba og norðvestur
fjelagið að líkindum byggir ekki
minna en 50 mílur, miklufremur má
búazt við aö pað byggi meira, ef
dæmt er eptir áframhaldi pess um
undanfarin ár. I>að fjelag áhrærandi
m& geta pess, aö [>að [>á og [>egar
upp úr purru er líklegt til að byrja
á brautarbyggingu frá Portage La
Prairie til Winnipeg (60 mílur).
Það vita allir að fjelagið ætlar sjer
til Winnipeg með brautina við fyrsta
tækifæri, en hvert pað byrjar á pví
verki í sumar, ketnur að miklu leyti
undir pví, liver afdrif frumvörpin,
um brautarbygging suður að landa-
mærum, fá I Ottawa.
Hinar aðrar tirautir, sem fyrir-
hugaðar eru, ef lcyfi fylkisstjórnar-
innarverðaekkiónýtt, erurWinnipeg,
St. Boniface og Carillon-brautin (50
mílur af henni eiga að byggjast I
sumar), Manitoba Central, og Win-
nipeg & Southern brautirnar. Hvor
pessarabrauta, um 70 mílur á lengd,
á að fullgerast að öllu leyti fyrir
næsta nýár. En, sem sagt, pað
kemur alveg undir Ottawastjórninni
hvort nokkur pessara [>riggja brauta
verður byggö- Fáist pað leyfi ekki,
pá er samt llklegt að Iíauðárdals-
brautin, sem fylkiö sjálft ætlar að
byggja á sinn kostnað, verði byggð
suður á landamærih, 70 inílur. Það
er næsta ólíklegt að sambands-
stjórnin svipti fylkisstjórnina frelsi
til aö vinna opinber verk, enda er
ekki ómögulegt að hún verði byggð
samt, prátt fvrir boð og bann frá
höfuðstaðnum.
Um Hudson-tíóa brautina er
ekkert hægt að segja. Sutherlainl
fullyissaði menn um pað í vetur, aö
livort sem hanu hreppti pingmans-
embættið fyrir Winnipeg eða ekki,
pá yrðu 200 mílur af brautinni
byggðar í smnar, að pað væru til 4
milj. dollarstil aðkosta liygginguna.
En einlægt síðan hefur liann pagað
eins og steinn og enn pá er ekki
byrjað á vinnu við brautina, ekki
svo mikið sem aðgerð á pessum 43
mílum, sem byggðar voru í liaust er
leið.
Vinna hjer I bænum verður
töluvert meiri I sumar en I fyrra.
Bæði verður skurða gröptur tölu-
vert inikill svo og timburlagniug
stræta. Auk pessa er byrjað á tölu-
vert fleiri byggingum nú en um
saina mund í fyrra, en að þær haldi
áfrain pannig sumarið út er vand-
ráðin gáta. Svo mikið er víst, að
enn pá eru talsvert fleiri menn i
bænum en fá vinnu.
Raddiralineiinings.
[Ritstjómin ábyrgist ekki meiningar
þær, er frara koma í „röddum almenn
ings”.]
AÐSENT FRÁ B. PJETURSSYNI.
í 2. nr. 2. árg. Sameiningarinnar
stendur dómur síra J. Bjarnasonar um
ræður, sein jeg hef snúið á vora tungu.
þessi dómur er sendur út um allar áttir
með u8am.” áður enu ræðurnar koma út
úr prentsmiðjunni, og þanuig úr garði
gerður, að hefði jegekki svo leugi þekkt
síra J. B., sem einn hinn samvizkusam-
asta og sannleikskærasta inann, þá hef ði
jeg ugglaust haldið að dómuriun hefði
verið saminn í þeim tilgangi aðvilla sjón-
ir fyrir mönnura fremur enn til að leið«
beina lesendum.
Hver sem ber þennan ritdóm saman
við „Nauðsynlega hugvckju” eptir síra J.
B., mun fljótt finna, að þar ræður allt annar
andi; þar skín þessi sannleiks,mannúðarog
hógværðar andi, sem síra Jf B. er svo
eiglnlegur, út úr hverju orði. En þegar
hann reit hugvekjuna var hann lieilbrygð-
ur, og hafði góðan málstað, en nú hef-
ur liann lengi verið veikur og liggur enn
rúmfastur. Það gerir allan muninn. Þess
vegna likist þessi ritdómur síra J. B.
mest óstilliugar oröum sjúks manns, er
hann grípur til í hálfgeröu ráðaleysi.
•Jeg tek því ekki nærri mjer þær smá-
linútur, er jeg liefl fengið, en get þó ekki
látið þeim alveg ósvarað. Jeg kann ekki
við, að menn haldi að jeg liafl áminum
gömlu dögum orðið svo Jiugfanginn’ af
þessum ræðum, að jeg hafi allt í einu
snúizt og kastað barnatrú minni. Sira J.
B. veit mikið vel, að jeg liafði sam-
kynja skoðun, og kemur fram í ræðum
Kr. Jansons, mörgum árum áður en jeg
sá þær, já, löngu áður en jeg heyrði
únitara nefnda á nafn. Eu það er al-
menningi ókunnugt, og því get jeg þess
hjer.
Hvað (örverpi K. Jansons’ viðvíkur,
erauðvitaö, aðjegvarð að útieggjaræöur
annarsmanusorðrjett, úr því jeg tóUst pað
á hendur, hvort sem það var þarft eða
óþarft með tilliti til íslendinga e*a hinn-
ar íslenzku kirkju. Að öðru leyti skal
jeg geta þess, að jeg man ekki betur en
það stæðl í Framfara heitnum, að Lúter
hefði lagt fyrir að byrja barnaskírn með
exorcísmus (útsæring djöfla), og að sumir
»y»o(I«-prestar, sem vitaulega fylgja Lút-
ers kenningu fastast allra manna, köll-
uðu óskírð ungbörn „spirende djevle ”(vax-
andi púka). Svo jeg hef í öllu falli ekki
orðið fyrstur manna til að unga þessu
örverpi út á íslenzku.
í niðurlagi dómgreinarinnar spyr
síra J. B., livort nokkurt vit sje í því frá
skynseminnar sjónarmiði, að fara að óska
mönnum guös blessunar í nafni Sókrat-
esar, Konfuciusar, Þorgeirs Ljósvetninga-
goða, B. Guiiulögssonar, eöa K. Jansons
og B. Pjeturssonar? Nei, ails ekki, að
jeg held. Eu liver gerir það? Og væri
nokkurt meira vit í því að óska guðs
blessunar í nafni þessara manna frá sjón-
armiði hinnav lútersku kirkjutrúar, og
það enda þó niaður bætti nafni sira Jóns
Bjarnasonar aptan við hin nöfnin.
Að endingu skal jeg að eins drepa á
aðra spurningu sra J. B., sem er óendan-
lega merkilegri og meir áriðandi, sem er
og hefur verið lifsspurzmál ailra hugs-
andi manna: ((IIvernig víkur því við, aö
glið sknpar þessa heims maskínu eins og
hún er, og lætur náttúrulögmál sitt lirinda
henni á stað, viftindi með fullkominni
vissu að hún, þessi voðalega vjel dráps
og eyðileggingar hlýtur að lendaáótelj-
andi þúsundum þúsunda mannaumingja
og merja þá og mola”. Ja, hvers vegna
hefur guð skapað heiminn? Og hvers
vegna liefur hann skapað mennina, vit-
andi með fullkominni vissu, að allur
þorri þeirra, þessi ótölulegi ara-grúi af
miljóuum miljóna mundi fyrr eða síðar
lenda í óumræðilegum, óendanlegum hel-
vítis kvölum, að því er‘orþódoxian’kenn-
ir? Það er ekki fyrir ((skynsemistrúar-
menn“ að svara slíkum spurningum. Það
er ekki annara meðfæri en þeirra „rjett-
trúuðu’. Engir aðrir vita neitt um at-
hafnir, orð og hugsanir guðs frá eilífð
um það, hvað hanti hafi ætlað, viljað,
getað o. s.* frv. Að öðru leyti liefur K.
Janson svarað flestum spurningum og
aðfinningum síraJ.B. í greitiarkorni, er
jeg hef þýtt, og kemur hjer á eptir.