Heimskringla - 06.10.1887, Blaðsíða 2

„Heimskriiiíla”
kemur út (að forfallalausu) á hverjum
fimmtudegi.
Skrifstofa og prentsmiðja:
16 James St. W.........Winnipeg, Man.
Útgefendur: Prentfjeiag Heimskringlu.
IilaSi'S kostar : einn árgangur $2,00;
hálfur árgang r $1.25; og um 3 mánuhi
75 cents. Borgist fyrirfram.
Smá auglýsingar kosta: fyrir 1 þl.
um 1 mánuð $2,00, um 3 mánuðl $5,00,
nm 6 mánuði $9,00, um 12 mánuði
$15,00.
Þakkarávörp, grafminningar og eptir-
mæii kosta 10 cents smáleturslínan.
Auglýsingar, sem standa í blaðinu
skemmri tima en mánuð, kosta: 10 cents
línan í fyrsta skipti, og 5 cents í annað
Og þriðja skipti,
Auglýsingar standa í blaðinu, pang-
að til skipaS er að taka þœr burtu,
nema samið sje um vissan tima fyrir
fram.
Allar auglýsingar, sem birtast eiga
í noesta blaði, verða að vera komnar til
ritstjórnarinnar fyrir kl. 4 e. m. á laugar-
dögum.
Skrifstofa blaðsins verður opin alla
virka daga frá kl. 11 til kl. 12 f. h. og
frá kl. 1 til kl. 2 e. h. nema á miðviku-
dögum.
Aðsendum, nafnlausum ritgeröum
verður enginn gaumur gefinn.
LAGAÍ.KVARÐANIR VIÐVÍKJANDl
FRJETTABLÖÐUM.
1. Hver maður, sem tekur reglulega
móti blaði frá pósthúsinu, stendur i á-
byrgð fyrir, borguninni. hvort sem hans
nafn eða annars er skrifað utan á blaðið,
og hvort sem hann er áskrifandi eða
ekki.
2. Ef einhver segir blaðinu upp,
verður hann að borga allt, sem hann
skuldar fyrir það; annars getur útgef-
andinn haldið áfram að senda honum
biaðið, þangað til hann hefur borgað
allt, og útgefaDdinn á heimting á borg-
un fyrir allt, sem hann hefur sent, hvort
sem hinn hefur tekið blöðin af pósthús-
inu eða ekki.
3. þegar mál koma upp út af blaða-
kaupum, má höfða málið á þeim stað,
sem biaðið er gefið út á, hvað langt
burtu sJm heimili áskrifandans er.
4. Dómstólarnir hafa úrskurðað, að
það að neita að taka móti írjettablöðum
eða tímaritum frá pósthúsinu, eða flytja
burt og spyrja ekki eptir þeim, meðan
þau eru óborguð, sje tilraun til svika
(prima facie of intentional fraud).
|3ý”E>eir, sem senda ritgerðir til
blaðsins, eru beðnir að skrifa einung
is öðrum megin á pappírinn, og setja
blaðsíðutal á. Enn fremur, aðgæta
pess að skrifa læsilega. Þegar ó-
greinilega er skrifað, er vandi að
ráða fram úr orðunum, og pegar
orð eru til hálfs strikuð út og önnur
hripuð á milli línanna, pá er opt
vandræði að sjá, hvað höfundurinn
vill að falli burt og hvað ekki.
UPP8KERAN OG JÁRNBRAUTIN.
Uppskeran í Manitoba er mik-
il og gó« í ár, hefur ef til vill aldrei
verið pvílík fyr. Eptir nákvæm-
ustu fregnum úr öllum áttum verð-
ur afrakstur hveitis af ekrunni að
meðaltali ekki fyrir innan 25 bush.
I>að er \íða að bændur segjast hafa
preskt 40-50 bush. af ekrunni og
fáir viðurkenna að þeir hafi fengið
minna en 30. En J>6 maöur gefi
nú þessum sögum, sem bera svo
mikin keim af raupi, engan gaum,
þá virðist óhætl að gera meðaltal-
Íð 25 af ekrunni, einkum fyrir það,
að nýtingin var svo afbragðs göð
víðast hvar, svo hveitið hraktist
ekk nje of þornaði og er þess vegna
meginlega af beztu tegund. iVo. 1
hard vegur að sögn að meðaltali
68 pund bush. En þar sem löggilt
bush. er 60 pund að vigt, þá gera
hver 10 bush. að máli 11 bush. að
vigt, eða 25 bush. að máli af ekr-
unni gera þá 27£ löggilt bush. að
vigt. Af þessu sjest að þó meðal-
tal bush. af ekrunni næði nú ekki
25, þá getur þessi munur á vigt og
máli riðið af baggamuninn og meira
til.
Eptir síðustu uppskeruskrá ak-
uryrkjustjórnarinnar fyrir fylkið var
ræktað ekrutal í fylkinu í sumar er
leið 667,305. Þessar skýrslur eru
fengnar frá eitthvað- nálægt 400
viðskiptamönnum stjórnarinnar í
ýmsum stöðum fylkisins og eru á-
reiðanlegar það sem þær ná, þar
þær eru teknar eptir búnaðarskýrsl-
um sveitastjórna. En þær sýna
hvergi nærri allt ekrutalið, sem sáð
var í vor er leið og ekkert líkt því.
Það eru heilar byggðir og margar
stórar eptir skildar, hefur engin
skýrsla fengist þaðan, og er þeim
þá annaðtveggja sleppt algerlega
eða akuryrkjustjórnin gerir áætlun
um ekrufjöldann samkvæmt öðrum
eldri skýrslum þaðan, í sumum til-
fellum 2 áragömlum. Og sje nokk
ur áætlun gerð um viðbót þess
gamla ekrutals, þá er hún svo lág,
að stjórnin geti æfinlega sýnt og
sannað að hún hafi ekki farið með
öfgar.
Eptir þessum skýrslum var I
vor er leið sáð í ekrutal í Mani-
toba:
hveiti....................432,134
höfrum....................155,176
byggi......................56,110
kartöplum................. 10,791
hörf ræi................... 8,539
ýmsum rótaávöxtum.......... 3,541
baunum....................... 872
rúgi......................... 142
er samlagt gerir 667,305. Geri
maður þá, að hveitiuppskera verði
25 bush. af ekrunni kemur út 1
bush.tali þetta árið 10| milj.; geri
maður af höfrum 50 af ekrunni kem
ur út 7| milj. Af þessu má gera
ráð fyrir að til heimilisþarfa, út-
sæðis næsta vor o. s. frv., gangi 3
milj. af hveití og annað eins af
höfrum. Og setji maður til slðu f
milj. bush. af hvorri þessari teg-
und til að mæta of hárri áætlun,
þá verður samt eptir til útflutn-
inga af hveiti 7 og af höfrum 4
milj bush. Seljist hveiti bush. að
meðaltali að eins á 50 cents, sem
ekki er að gera sjer háar vonir um
prísinn, þá gefur það af sjer 3^
milj. doll., og seljist hafra bush. að
meðaltali að eins 18-20 cents, og
lægra verður það aldrei, gefa hafr-
arnir af sjer | milj. doll. Þessar
tvær tegundir af þessa árs uppskeru
gefa þannig af sjer 4f milj. doll. að
minnsta kosti, er jafnað niður á
fólkið gerir nálægt 40 doll. á hvert
mannsbarn í fylkinu. Og það er
meiri peningaupphæð, heldur en
komið hefur í höndur Manitoba-
manna, eptir þennan hluta af eins
sumars vinnu nokkurn' tíma síðan
1882, þegar ósköpin gengu mest á
í Winnipeg. Það virðist því ekki
að ástæðulausu að menn almennt
vonast eptir að verzlunardeyfðin, er
við hefur varað nú 1 4-5 undanfarin
ár, sje um það bil gengin fyrir garð
og heimsæki menn ekki aptur um
4-5 næstkomandi ár.
Það er líka enn önnur hlið á
þessu máli, sem vert er að llta á
jafnframt og tilvonandi nægtir af
peningum, og það er járnbrautamál-
ið. Kyrrahafsbrautarfjelagið—eins
og mönnum er kunnugt—beitir öll-
um vopnum, öllum vjelum, til þess
að hindra önnur járnbrauta fjelög
frá að ná fótfestu í fylkinu. Ástæð-
an, sem það hefur til þess er, að í
Manitoba sje ekki um svo mikinn
flutning að gera, að hann borgi
vinnulaun og vagnaslit við að flytja
hann aptur og fram, og að komi önn
ur braut inn í fylkið bggi beinast
fyrir því að hætta að brúka braut-
ina, nema yfir sumartímann, á svæð-
inu fyrir norðan Efravatn, frá Nipis-
sing tii Port Arthur, því um lítinn
sem engann flutning sje að gera á
þvl svæði og ekki nógan til og frá
Manitoba til að byrgja 2 brautir eða
fleiri. Að þessi skoðun er hringl-
andi vitlaus, það sjá allir, þvl það
er svo marg-sannað, að þess fleiri
brautir sem liggja inn I einn stað,
eða eitt hjerað, þess meiri er fólks-
straumurinn þangað, og þess fleira
sem fólkið er, þess fleiri verða at-
vinnuvegirnir, og þess meiri verzl-
un og flutningur á fólki og varningi
fyrir járnbrautafjelögin. Og þrátt
fyrir járnbrautareinveldið í þessu
fylki, hefur hveiti og hafra magnið
til útflutnings og fram yfir innan-
fylkis þarfir aukist frá engu árið
1880 til 11 milj. bush. að minnsta
kosti, 1887. Þegar þetta er tilfellið
þrátt fyrir einveldið, þá má geta á,
hvernig ástæðurnar hefðu verið nú,
ef fleiri aðal-brautir og hver annari
gagnsækjandi hefðu legið út um
fylkið.
Það er llka fróðlegt að rann-
saka, hrað útflutningur hjeðan á 11
milj. bush. af korntegundum hefur
I för jmeð sjer, og þannig komast
fyrir hversu góða ástæðu fjelagió
hefur til að kvarta um, að ekki gef-
ist nógur flutningur til að borga
vinnulaun og vagnaslit I Manitoba.
Til þess að byrja með, verður að
gæta þess, að 700 bush. af ómöluð-
um korntegundum gera meðal vagn-
hlass. Eptir þvl þarf fjelagið 20000
flutningsvagna til þess að aka burtu
þessum 11 milj. bush. í meðal
járnbrautarlest (vöruflutningslest),
sem 1 gufuvagn á að draga nokkra
vegalengd, eru 20 vöruflutningsvagn
ar, þegar allir eru hlaðnir. Ef mað
ur þá ætlar fjelaginu svo mikið verk
að það á hverjum degi vikunnar
sendi út úr fylkinu 4 vagnlestir,
hlaðnar meö hveiti og höfrum, og
20 vagna í hverri lest, þá þarf það
255 daga til að koma hveitinu burt;
með öðrum orðum, það þarf yfir 8
mán. til þess, frá 1. okt. til 10. júní, ef
maður ætlar því jafnmikinn lesta-
fjölda á sunnudaga eins og hina
daga vikunnar. En nú kemur ekki
til þess, að fjelagið geti þetta.
Til þess þyrfti það að minnsta kosti
1200 hveitiflutningsvagna, og 15
gufuvagna, er væru á jafnri verð
fram og aptur, dag og nótt, á milli
Montreal og Manitoba. Og þann
vagnafjölda getur það alls ekki misst
frá öðrum flutningum um 8-9 mán.
tíma, því þetta er ekki helmingur af
þeim flutningi, sem daglega fer ept
ir brautinni fram og aptur á þessu
sviði.
Flutningskostnaðinn áhrærandi
er vert að gæta þess, að þegar 700
bush. eru í vagninum, og hvert
vegur 40-60 pund gera )au 30,000
pund eða 15 tons. Flutniugsgjald
fyrir hveiti frá Winnipeg til Mont-
real (og enn meira náttúrlega fyrir
það sem lengra er vestur)er 50 cents
fyrir 100 pd., er gerir $150 fyrir
vagnhlassið og $3000 fyrir lestina,
sem 20 vagnar eru I. Með þessari
lest þarf I mesta lagi 5 menn og
nema laun þeirra fyrir ferðina fram
og aptur I mesta lagi $200. Annar
kostnaður er mestur innifalin í kol-
um, er fyrir ferðina fram og aptur
kostar I mesta lagi $1200. Verða
þannig í afgangi $1600 fyrir hverja
lest, er sannarlega ætti að borgafull
rlflega fyrir vagnaslit, brautaslit o.
þ. h., og hjer er líka gert ráð fyrir
að allir vagnarnir sje tómir aðra
leiðina, svo allur kostnaðurinn falli
á hveitið.
Af þossu er þá auðsætt að fje-
lagið fermeð eintóm ósannindi, þeg
ar það segir, að ílutningurinn borgi
ekki fyrirhöfnina. Og sömu ósann-
indin fer það með, þegar það segir
flutninginn ónógan, því eins og að
ofan er sýnt getur það naumlega
gúknað yfir honum nú. Og það líða
aldrei mörg ár, þar til það getur al-
veg ekki gleypt við honum, hversu
vel sem það reynir til þess.
*
* *
Síðan hið ofan ritaða var skrif-
að hefur komið út áætlun frá verzl-
unarstjórn bæjarins yfir þessa árs
uppskeru, þar sem afgangurinn til
útflutninga er gerður af hveiti 10
milj., af höfrum 2| milj., byggi 1
milj. og af hörfræi 150,000 bush., er
samlagt gerir 13,650,000, eða 2<jt
milj. bush. meiraen gert er ráð fyrir í
framanritaðri grein. Og verzlunar-
stjórnin hefur til þessa aldrei stig-
ið yfir takmarkið í áætlunum slnum.
ÍSLANDS-FRJETTIR.
Reykjavik, 27. ágúst 1887.
Alþingl var slitið í gær, kl. 5.
A þinginu hafa verið afgreidd 28 lög
(11 stjórnarfrumvörp, 17 pingmannafrum-
vörp); feld 30 frumvörp: ekki útrœdd
5 frumvörp (stjórnarskrárfrumvarpið, frv.
um breyting á launalöguni embættis-
manna, frv. til viðaukalaga við tilskip-
un um veiði 20. júní 1849; um fri’Sun
á lax; frv. um unglinga kennslu); 17
þingsályktanir voru sampykktar, 4 feld-
ar, 2 teknar aptur.
Fallin frumvörp, auk þeirra,
er fyrr er getrS: um styrktar-
sjóö handa alpýðu I e. d.; um búnaðar-
kennslustoínanir í n. d.
Lög frá alþingi. Auk þeirra, er
átiur er getið eru pessi lög afgreidd frá
þinginu:
24. Viðaukalög vi'S útflutningalögln
14. jan. 1876.
25. Lög um sainþykkt á landsrelkn-
ingnum 1884—85.
26. Fjáraukalög fyrir 1884—85.
27. Fjáraukalög fyrir 1886—87.
28. Fjárlögin fyrir 1888—89.
St j 6r n arsk r ár m á 1 i ð. Meiri
hluti nefndarinnar í efri deild í pví
máli (hinir konungkjörnu) kom með
álit sitt skömmu fyrir pinglok, og rjeð
deildinni tii aö fella frumvarpið, fyrst
og fremst af peirri ástæðu, að frum-
varpið gæti aldrei öðlast staðfestingu
konungs, og svo af þeim ástæðum oð
frv. kæmi í bága við stöðulögin, að á-
kvæ«i um kjörgengi til efri deiidar
væri ófullkomin, auk annars fleira, er
meiri hluti nefndarinnar fann að frum-
varpinu. Framhald 1. umræðu var 25.
p- m. og urðu allharðar umræður eink-
um miili framsögum. (Arni. Ól.) og
Jóns Ólafssonar. Málinu var síðan vísað
til 2. umræðu. Lengra komst pað ekki
á þessu þingi.
Yfirskoðunarmaður lands-
reikninga var endurkosinn í efri deild
Jón Olafsson með 6 atkv. Kristján Jóns-
son yfirdómari fjekk 5 atkv.
Gjöf Jóns8igurðssonar for-
seta, sem verja skal til verðlauna
„ fyrir vel samin vísindaleg rit viðvikj-
andi sögu landsins og bókmentum,
stjórn pess og framförum ”, er nú orð-
inn 9400 kr. Nefnd sú er kosin var
á alpingi 1885 til að meta ritgerðir, er
sendar væru til að vinna verSlaunin
(Magnús Stephensenlandshöfðingi, Björn
Jónsson ritstj. og Eir. Briem, presta-
skólakennari) hefur eigi tekið gildar
pær ritgerðir sem enn hafa komið
fram. Nú er kosin ný nefnd, og eru I
henni: Eiríkur Briem, Steingrímur
Thorsteinsson og Kristján Jónsson.
Dalatýnlu. 14. ágúst. „Tíðarfar hef-
ur mátt heita hið ákjósanlegasta, pað
sem af heyskapartíma er liðið, og nýt-
ing hin bezta, enn nokkuð lakari fyrir
austan fjallgarðinn. Grasvöxtur víðast
í göðu meðallagi, nema til fjalla miklu
lakari vegna túðra næturfrosta. Á Skóg-.
arströnd er sagður rýr grasvöxtur ”.
Veilur-SkaplafeUssýnlu 15. águst.
„ Síðari hluti júnímánaðar voru hjer fá-
dæma rigningar, svo að eldiviöur ó-
nýttist hjá almenningi. SÍ'San hefur tí«
verið ákjósanleg og optast perrir. Iley.
skapur hefur pví gengið vel; grasvöxt-
ur er allgóður og útlit fyrir að hey-
fengur verði með meira móti”.
Reykjavik, 8. sept. 1887.
Úrslit fjárlaganna fyrir árin 1888-89
urðu á pessa leið:
Til eflingar búnaði voru veittar 18
pús. kr. á ári, par af til Ólafsdalsskóla
2500 kr., til Hólaskóla 3500 kr., til bún-
aðarfjelagft og Eyðaskóla 6000 kr., til
sýslufjelaga 6000 kr.—Tii vegabóta 20000
kr. á ári, par af til vegfræðings 3000
kr., til að bæta vegi á aðalpóstleitSum
15000 kr., tll annara vega 2000 kr.—Til
gufuskipaferöa 9000 kr. á ári,—Launa-
bitlingar til Schierbecks og Tómasar
sampyktir með 20 atkv. móti 14,—Til
aukalæknanna eigi veitt meir enn 1000
kr. til hvers.—Til kvennaskólans I Rvík
1500 kr., par af ölmusur til sveitastúlkna
300 kr.; til kvennaskólans á Ytri-Ey 700
kr., á Laugalandi 700 kr.; auk þess til
beggja þessara skóla 1400 kr. sem skipt-
ist Jmilli þeirra eptir nemenda fjölda,
par af 500 kr. til námsmeyja.—Til £>.
Thoroddsens 1000 kr. á úri.—’Til Grön-
dals 800 kr.—Til Hermanns Jónssonar
til að gefa út búnaSarrit 12 arkir að
stærö, 20 kr. fyrir örkina,—Til að gefa
út dómasafn 300 kr. bæði árin.—Til
fornbrjefasafns 1200 kr. bæði árin.—Til
að semja skrá yfir skjalasafn stiptamts-
ins 600 kr. alls.—[Enn I sameinuðu þingi
fjell styrkurtil JónsÓlafssonar og styrk-
ur handa bæjarfóg. í Rvík til að semja
registur yfir afsals og veðmála bækur
kaupstaðarins, og sömuleiðis styrkur til
að taka þátt I sýningunni I Kaupmanna-
höfn]. Tekjurnar áætlaðar alls 810,600
kr., enn útgjöldin 850,302 kr. 84 a. Tekju-
hallinn 39,702 kr. 84 a. takist af viðlaga-
sjóðnum.
Embættiogsýslanir. 28. júlí
var Ásgeiri Blöndal hjeraðslækni í Vest-
ur-SkaftafellssýsIu veitt hjeraðsiæknis-
embættið í Þingeyjarsýslu (12. læknis-
hjerað); en í hans stað settur í Vestur-
Skaftafellssýslu frá 1. þ. m. aukalæknir
Stefán Gíslason.
Óiafi Sigurðssyni, umbotismanni
Reynistaðaklausturs, var 22. júlí veitt
lausn frá umboðsstörfum frá fardögum
1888.
Laust er pví læknishjeraðið I Vestur-
Skaftafellssýslu og umboðið yfir Reyni-
staöaklausturjörðum.
Nýlosnuð brautS: Hvanneyri, met.
1062 kr.; Eyvindarhólar metnir 1018 kr.,
bæði augl. 29. f. m. Fjallkonan.
RadðiralmBiminp.
[Iiitsljórnin dbyrgwt ekki meiningar
pær, cr fram koma I „röddum almenn-
ings”.]
MINNESOTA, LYON CO. MINN.
21. september 1887.
í 38. nr. ‘tíHeimskringlu” 1.
árg. stendur svar herra Baldvins L.
Baldvinssonar gegn (nokkrum ís-
lendingum I Minnesota’. Svarið er
mjög fróðlegt og er svara vert, að
roru áliti. Þó herra B. álíti grein
vora ekki svaraverða, þá viljum vjer
rera svo kurteisir að svara grein
hans með góðu geði, og láta herra
B. vita I eitt skipti fyrir öll, að vjer
eruni viljugir til að gefa honum öll
þau rjettindi, er sjáltír vjer sækj-
umst eptir, og ef vjer höfum rang-
hermt eitthvað I fyrri grein vorri,
f*á erum vjer fúsir á aö leiðrjetta
það og einnig reyna að gera oss
svo skiljanlega, að herra B. geti sjeð
af hvaða ástæðum vjer rituðum fyrrí
greinina, hvort það var eingöngu af
illgirni eða ineð fram af því, að oss
rann til rifja mannleg bágindi. En
til þess að gera oss skiljanlega er-
um vjer nauðbeygðir til að hvarfla
aptur I tlmann um nokkur ár, til
þess tíma, þegar vjer fluttumst til
þessa lands. Einn af brjóstmilk-
ingum Canadastjórnar var I þeirri
för, er gerði sitt ýtrasta til að tæla
osstil Norðvesturlandsins; vjerminn
umst þess mikið vel. Einn góðan
veðurdag er Ilestir karlmenn voru
upp á þilfari, kom umboðsmaður
Canadastjórnar og skipaði oss með
voldugri röddu að skipta liði, svo
að hann gæti sjeð, hvað margir ætl-
uðu að fylgja sjer á krossferðinni til
Manitoba. Umboðsmaðurinn (tals-
mann köllum vjer hann ekki, því