Heimskringla - 01.12.1887, Blaðsíða 3

2. Útflutningur sem útlieimtir aðstoð
til 'resturfara.
3. Landnámsmál, um að stofna
sjálfstæðar ísleuzkar nýlendur.
4. Atvinnumál um atvinnustofnanir
ineðíil verkamannua, laenda og iðnatSar-
mannna.
5. Menntamál um stofnun kirkna,
skóla, prentsmiðja og fræðisafna.
6. Fjelagsmál, petta innifelur svo
sem samvinnufjelög, búfjelög, verzl-
unarfjelög, pólitiskfjelög og mennta-
fjelög.
F'jelagsskapur metial íslendinga út-
heimtir eitt ullsherjar islemkt pjúS-
menninyarfjelog til að efla verklegn og
bóklega menntun og viðhalda íslenzku
pjóðerni.
Úrlausnin er því: prnktisk. msinda-
!eg og siFgaftisleg pjótSmenning.
Frlmann.
RaMiralienmp.
[JHitstjórnin ábyrgist ekki meiningar
pær, er fram koma í u röddum almen-
ings ”].
l>egar maður genfrur uin Aðal-
strætið og mætir tveimur eða fleiri
íslen/.kuin stfilkuin, Jiá skal f>að
varla bera til, að maður heyri pær
tala íslenzku saman, heldur eintóma
ensku. Hvernig stendur á f>ví, að
f>ær vilja fremur tala ensku? I>að
getur ekki verið af Oðru en því, að
f>ær skammast sín fyrir að vera ís-
lenzkar. Það er mín slcoðun. En
svo mikið get jeg sagt ykkur, að
f>ið f>urfið ekki að skammast ykkar
fyrir f>að. t>ið eruð allar saman af
betra bergi brotnar heldur en flest-
ar hjerlendar, hvort sem J>ær eru I
hærri eða lægri stiiðu, að minnsta
kosti fullt eins gýðu, ]>vi f>ó f>ið sje
uð aldar upp í einhverjum moldar-
kofanum heima á íslandi, ]>á eruð
þið engu verri fyrir ]>að, og engu
lakari helduren pær, sem alist hafa
upp í reisuleguin hfisum. t><5 að
flestar ykkar liafi farið á mis við
menntun, þá er ]>að ekki ykkur að
kennn; þið liaiið akki átt kost á að
ná henni, en jeg veit ]>að fyrir vist,
að ef ]>ið liefðuð átt kost á að læra
og átt að keppa við útlendar stúlk-
ur, ]>á hefðuð pið engir eptirbátar
orðið, en staðið peiin fullkoinlega
jafnfætis. í íslendingum öllum
rentnir sama blóðið, og pað göfugt
blóð, hvort sem þeir eru að austan,
vestan, norðan eða sunnan, aldir upp
í sveit eða í kaupstöðum, í timbur-
húsum eða moldarkofum. Þið meg-
ið ekki ímynda ykkur, að jeg sje að
hefja mig upp yfir ykkur, því fer
fjarri, þvi jeg einmitt tel sjálfan
mig með ykkur, sem ulizt hafa upp
í moldarkofunum. .b'g ólzt upp i
einum kofanum sjftlfur, og honum
mjög litlum, en eigi að síður þótti
mjer vænt um hann meðan hann
stóð, og enn þykir mjer vænt um
staðinn, sem liann stóð á, hann er
mjer helgur, og eins vona jeg að
þeir blettirog staðir, sem þið ljek-
uð ykkur á börn og eydduð æsku-
árum ykkar á, sjeu ykkur einnig
helgir staðir.
Jeg kom í hús íslenzkrar konu
í fyrra haust; konan var ágæt heim
að sækja. í húsinu voru staddar
tvær íslenzkar stúlkur, laglegar og
skemmtilegar. Þótt jeg ekki þekkti
stúlkurnar og þær ekki mig, leið
samt ekki á löngu, þangað til við
fórum að tala um hitt og þetta, en
jeg tók eptir því, að þær vildu
l'eldur tala ensku en islenzku, en
Jeg var nú ekki alveg á því. Við
skil(Jum saint góðir kunningjar.
Nokkruni döguin síðar mætti jeg
þessum sömu stúlkutn niðr í Aðal-
straeti, 0g heyrði álengdar, að þær
töluðu ensku saman. Þegar jeg er
rjett kominn aðþeim, rjetti jeg upp
hendina, tök hattinn ofan og segi
kurteyslega; ^Komið þið sælar!”
En ]>ær þögðu og 1 itu undan að
injer virtist. Svo sem J stundar
seinna mætti jeg þeim aptur, og
gjörði alveg eins og fyr, en s stað.
inn fyrir að taka heilsan minni vel
eins og samboðið var kurteysum
stúlkum, þá strunsuðu þær fram hjá
injer og settu upp á sig töluverðan
snúð. Þetta er nú beinlínis ókurt-
evsi, sem illa sæmir öllum, en þó
einkum lagleguin ungum stúlkum.
Mjer fellur betur I geð, og svo
munu fleiri segja, sú stúlka, sein
er blátt áfram, látlaus, einörð í tali
en þó kurteys, þótt hún ekki sje
sem fríðust, heldur en hin, sem er
tilgerðarleg, hrokafull og ókurteys,
og það jafnvel þó hún kunni að
vera, sem maður kallar í daglegu
tali, snoppufríð. Fríðleikinn tapar
sjer alveg, þegar þessir ókostir
fylgja með að minnsta kosti I aug-
um margra. Þetta hefði engin ensk
inenr.tuð stúlka gjört, og þess
vegna vonast jeg til, að íslands dæt-
ur taki sjer heldur til fvrirmyndar
þær sem betur eru menntaðar og
vita hvað rjett er og fallegt, lieldur
en liinar t. d., enskar vinnukonur.
sem standa á svo miklu lægra stigi
heldur en íslenzkar vinnukonur, að
þar er enginn samjöfnuður,- Jeg
vonast til, að þið, systur mlnar,
reiðist mjer ekki, þó jeg kannske
sje nokkuð liarðorður, en jeg vil
ykkur vel, og jeg vil að þið lítið
upp fyrir ykkur en ekki niður.
Jeg hitti þessar söinu stúlkur
nokkru seinna í sama liúsi, og ]>á
voru þær hinar kurteysustu, en jeg
komst að því, hvers vegna það var,
að þær ekki vildu taka heilsan minni
á Aðalstrætinu; þær sögðu beinlín-
is, að þær kynnu betur við, að þær
væru ávarpaðar ineð annaðhvort :
uHow do yon do?" eða uHow are
you?" í staðinn fyrir: A ornvS þtð
sœlar, það væri einhvern veginn
svo low, ihelzt ef einhverjir enskir
gengju frain hjá, sem þekktu sig
°g heyrðu það.
t>að er óhætt að fullyrða, að
]>að er enginn áhugi meðal manna á
[>ví að halda við íslenzkunni eða að
styðja að íslenzkum bókmenntum,
og til sönnunar máli mínu, leyfi jeg
mjer að geta þess, að í fyrra vetur
lijelt Jierra Sigurbjörn Stefánsson
sainkomu á fjelagshúsinu; ágóðan-
um átti að verja til styrktar bóka-
safni tFramfarafjelagsins’. Samkom-
an var illa sótt, því það voru að
eins eitthvað um 40 manns, sem
komu, en jeg kenndi því um, að
það hefði komið til af því, að herra
Sigurb. Stefánsson stóð fyrir henni,
af því mjer var kunnugt um, að
hann átti marga ÓTÍldarinenn eins
og reyndar allir góðir drengir eiga,
sem eru djarfir og berorðir. Dað
er lítið tillit tekið til hreinskilninn-
ar í þessum i>æ. Þessa skoðun
liafði jeg þá, en nú er jeg á ann-
ari skoðun, því nú veit jeg, að það
er beinlínis af því, að íslendincrar
o
vilja ekki styðja að bókasafni. J>ví
til sönnunar ætla jeg að geta þess.
að nokkrum tíma síðar átti að halda
fyrirlestur á húsinu og ágóðinn átti
að ganga til bókastofnunarinnar.
íslendingafjelagið hafði tsamið um
við herra Einar Hjörleifsson að
halda fyrirlesturinn; nú hugsaði jeg
með mjer, að þenna fyrirlestur
mundu íslendingar sækja, fyrst af
þvf, að íslendingafjelagið stóð sjálft
fyrir honum og svo vegna þess, að
Einar hjelt hann, því mjer kom
ekki til hugar að Einar ætti marga
óvildarmenn, þó hann eins og aðr-
ir fari ekki varhluta af þeim, þvf
Einar lijelt ekki fyrirlesturinn fyrir
sig, heldur til eflingar bókasafninu
eins og Sigurbjörn hafði gjört. En
viti menn, það komu svo fáir, að
það var álitinn ógjörningur að halda
fyrirlesturinn það kvöld. Mönnum
var reyndar nokkur vorkunn, sjer í
lagi kvennfólki, því veðrið var slæmt
um daginn. t>að var því fastráðið
að hafa hann tveimur döouin síðar.
o
Menn voru fengnir til að selja að-
göngumiða í öllum áttum, en allt
fyrir það voru ekki fullir 40 manns
som sóttu fyrirlesturinn, og þá gátu
menn þó ekki kennt um veðrinu,
því það var ágætt. Hin unga og
upprennandi kynslóð 1 jet ekki sjá
sig, sjálfsagt af því, að það var
von á því að heyra eitthvað af viti,
en trú mjer til, að hefði hún átt von
á að einhver vitleysan ætti að fara
fram t. d. negraleikur eða eitthvað
þvílfkt, þá hefði ekki centin vant-
að, og húsið verið troðfullt. Svona
er smekkur yngri kynslóðarinnar,
þvl miður. Svona hefur það geng-
ið, og svona gengur ]>að, þegar ver
ið er að lilynna að íslenzkri tungu
eða íslenzku þjóðerni, að jeg undan
taki viðleitni þá, sein íslandsdætra-
fjelagið hefur gjört innbyrðis, til
að koma sjer upp dálitlu bókasafni,
þviviljinn er mikilsvirði, að minnsta
kosti eiga þær þakkir skilið, því
með J>vS hafa þær sýnt, að þær vildu
vera í tölu framfara—en ekki aptur-
hálds kvenna.
Jeg vona að enginn taki svo
orð mSn, að jeg sje á móti þvl að
íslendingar leitist við að læra ensk-
una svo fljótt sem þeim er unnt.
£>að er ekki mfn meining, heldur
þvert á inóti; jeg vil einmitt að
hver og einn gjöri sitt ýtrasta til
þess að komast niður í enskunni úr
því þeir eru hingaö komnir. En
hitt vil jeg einnig brýna fyrir
inönnum, að sú helga skylda liggur
á herðum þeirra, að halda viS tungu
feðra sinna og láta hana ekki verða
að einhverrihræðilegri málýzku, sem
ekkert vit er S, og þannig ósómi
fyrir þjóðina í heild sinni.
Sýnishom af ameríkanskri íslenzku.
Winnipeg-mál:
1. Við verðum einhvern veg-
inn að tneiku monni.
2. Hvað heldurðu jeg eigi að
tjarsa honum fyrir það?
3. Jeg meika aldrei mistek á
því.
4. Er ekki vatnið orðið heitt S
baulimum?
5. FixáQu lijerna til í rúminu
og törna'Qubeddanuni meðan jeg fer
uj>p á lopt; mig vantar að múva
sœdborbið niður. Hún Mrs. John-
son skal ekki bíla mig 1 hásklíningu
0. Jeg lifi á Iloss Street og
borða mig sjálfur; ef þig vantar aö
sjá mig, þá finnur þú mig heima
about seven.
7. Ó,mœ goodness, er það satt!
8. Við skulum inætast á plat-
forminu hjá fœrholinu, þvS batatlí-
ónin startar þar og þaðan tnarsar
hún ofan á starsíónina.
9. TrenuS startar ekki fyr en kl.
11 svo við höfum tima til að fara
suður með strltkaritm og bakk.
10. Jeg ímynda mjer að það
kosti ekki meira að inkorporeta fje-
lagið heldur en nemur því, sem
borgað er fyrir taxes á propertíinu.
11. Jeg álít það rjett að dis-
kössa mftlið á næsta fundi.
12. Hvernig skrifarðu orðið typ-
hoid? Skolla korntð jeg man það,
en það iná finna þaö í dictíonaríinu.
14. En geturðu þá sagt mjer,
hvar í heiminum bærinn Shellmouth
er, jeg sá einu sinni getið um hann
S ttLeifi” sál. Ekki veit jeg hvar
hann er, en það má finna hann út
á stóra veraldar tnapinu.
VSsa orkt við teningskast, eptir
Kr. JúlSus:
Hjer hef jeg ása fengið fæv
og fyrsta hross, ó DSses.
Bæ the Moses bet you læf.
Jeg bít þig ol to pS»es.
JMkota-mál.
£>ú getur tekið tnóerinn, hann
er niður hjá greniAinu, svo erþjer
bezt að taka rótina, sem liggur suð-
ur með filnum og sláðu sro fram
ineð slúnni suður frá brösunum.
Jeg þarf að skreppa norður til hans
Jóns og vita, hvort hann getur ekki
lánað mjer kluvus, þvi jeg braut
minn S iniðri förrónni.
Minnesota-mál.
Já, ekki er hann vel ræpur
fUlinn sá arni.
Ef þú þarft að fá þjer bað, ]>á
er þjer langbezt að skreppa hjerna
niðr I röveren.
Þetta er nú ekki nema sýnis-
liorn af Sslenzkunni, sem töluð er
hjer vestra, en jeg álít það nægi-
legt til þess að sanna mál mitt, þar
sem jeg sagði, að íslenzkan yrði,
þegar framllða stundir, það hrogna-
mál, sem enginn skildi, og ekki
Þeir sjálfir.
Winnipeg, 28. nóvenrber 1887.
Einar Svemundsson.
Fyrir áskorun margra íslendinga
hjer í Winiiipeg, vil jeg lijer með
fáum orSuin gefa lýsingu af nýlendu
svætii pví sem jeg og nokkrir aðrir
íslendingar skoðuðum í sumar.
Eptir að hafa skoðað svæðitS
frá svo kölluðum Great Cut Arm
Creek, alla leið vestur aS Hound i.ake,
með fram Qu’Appelle dalnum að norðan
verSu, tókum okkur land norðan
við hann, 18—20 mílur í há-su'Sur frá
Þingvalla nýlendunni og hjer um lúl 1 ýý
mílu fyrir vestan Great Cut Arm Creek
(sem fellur í Qu’Appelle ána í section
2 tp. 18 H. 31), og 7—8 mílur fyrir
austan Little Cut Arm Creek (sem
fellur ! Qu’Appelle ána i section 11 Tp.
18 lí. 33).
I.andspartur pessi norðan við Qu’-
Appelle ána í milli lækjunna í tp. 18 H.
31, 32 og 33 virðist sjerstaklega vel
fallinn fyrir íslendinga sem hafa alist
upp heiina á Fróni, og pess vegna
sein eðlilegt er, líkar miður fláka-sljett-
ur svo langt sem augað eygir, lieldur
en öldumyndað hálendi, sem ár eða
lækir falla gegnum, og mynda pannig
djúpa og fagra dali, eins og lijer á
sjer stað inilli lækjanna norðan við
Qu’Appelle dalinn, sem liggur frá vestri
til austurs. Er liann einka vel laga'Sur
fyrir sauð fje, og yflr liöfuS allan kvik-
fjenað. Frá ánni upp að brún að
norðanverðu er dalurinn liallalíðandi
grassljettur með smá víðirunnum hjer
oe par, og víða góð slægju ker niður
í dalnum ineð ánni. Dalbrúnin er víða
með djúpuin hvömmum í liverjum vi5a
eru vatns uppsprettur og smá skógar-
belti af eik og popplar. Strax frá dai-
brúninni er landið nokkuð öldumyndað,
á milli þeina eru lijer um bil ;l4 mílu
breiðar dalmyndaðar lægSir með smáura
og stórum tjörnum, ekki mjög djúpum
eu mikið og gott slægjuland í kringum
pær, sumstaðað a.xiar hátt gras. öldu-
hryggir peir, er a-Sskilja slægjulægðir
pessar, liggja frá suðvestri til norð-
austurs, ekki mjög iiáir og líðandi
halla nálægt 1 inílu lireiðir, ýmist með
smá skógarrunnum eða skóglausu gras-
lendi, eiuka vel föllnu til akuryrkju,
pví jartivegur er par djúpur og feitur.
Skógur pessi virðist heldur smár til
húsabygginga en nægur til girðinga og
eldiviðar, en stórviðu til húsabygginga
verða metin að sækja annað livert ni'Sur
í Qu’Appelle daiinn eða Stóra Cut
Arm Creek, par er stór skógur mikili,
og Qu’Appell dalurinn sunnamegin ár-
innar er allur pakinn háu og Þjett-
vöxnu timbri, og víða góStir vegur
upp úr dalnum.
Þeir fáu íslendingar, sem nú i>egar
hafa numið land í nýlendu passari, eru
búnir að vera par að eins 2 inánuði,
og eru mikið vel ánægðir yflr að vera
pangað komnir á frjóvsamt og fagurt
land, og á metial frjálslyndra og góðra
nábúa par sem Skozkir eiga hlutinn a5.
Þeir virðast gera sjer miki'5 far um
að lijálpa og greiða götu okkar og
óska eptir a'S fá sem flesta íslendinga
1 nágrenni við sig, pvi peir væru
komnir af skozku blóði og ættingjar
sínir.
Flestir pessara Skozku nýlendubúa
fluttu frá Ontario fyrir að eins 3—4
árum síðan, peir liafa stundati liætii
griparækt og akuryrkju samliliða,
pví landið er sem sagt til hvortveggja
jafn vel faliið. Samt sögðust peir
vilja ráðleggja fátækum byrjendum að
leggja mesta stund á kvikfjárrækt eink-
um sauðfje fyrst i stati, því af pví væri
fljótteknastur gróðinn.
Kýr gera par ágætt gagn; meðal
kýr mjólka 8—10 potta i inál einstöku
10—14 yfir há sumarið, og 7—12 pund
af smjöri yfir vikuna. aS meðaltali 9%
pd. eptir bænda eigin sögusögn par,
eitt er víst, að kýr pær sem við ís-
lendingar tókum út með okkur frá
Moosomin seint i september í haust
græddu sig til góðra muna eptir pær
komu út í nýlenduna. og var pó gras
töluvert farið að dofna um pað leyti.
Næstu verzlunarstaðir vit! nýlendu
pessa nú sem stendur eru pessir: Langen-
burg 18- 20 mílur í norSur, Millwood
15 mílur í austur og Moosomln
26 mílur í suður, en að öllum lík-
indum verðui ekki langt að bíða pess
að North West Central brautin verði
liigð, og hlýtur hún l>á að fara mjög
nærri, eöa gegn um Nýlenduna. Á
pessu næstliðna sumri roru gerðar 20
mílur af lienni, frá Brandon til Kapid
City og gert rtrS fyrir :r5 150 mílum
verSi I>ætt við hnna nresta sumar. En
livað sem pessu líður get jeg ekki
sagt aS viS sjeum illa settir hvað
markað snertir, par sem fara má til og
frá á dag til Millwood, að eins 15 mílur
áfram, og góður vegur alla leið.
Samkvæmt pví sem lijer að framan
er á vikið er pá tp. 18 H. 31 og 32 álit-
legast fyrir íslendinga af pví landi sem
við höfuin skoða'5 með fram Qu’Appella
dalnum og í pvi eru pessar sectionir nú
pegar uppteknar, í tp. 18 R. 32, section
10, 12, 14, 34 og 36, en óteknar, sec. 2, 4,
6, 16, 18, 20, 22, 24, 28, 30 og 32, en í R.
31 eru pessar upptekuar sec. 14. 16, 18,
22, 24, 34 og 36, óuppteknar, 2, 4, 6,
10, 12, 20, 28, 30 og 32. Allt sro eru 20
sec. í tp. 18 R. 31 og 32 enn pá óupp-
teknar og fríar fyrir livern sem rill,
sama sem 80 ábýli, pví hver landtöku
maður fær að eins I4 úr section 160 ekr-
ur ókeypis. Þess má líka geta að mikið
er af góðu landi í vestur frá pessu svæði
með fram Qu’Appelle dalnum að norðan
vcrðu og í honum sjálfum er landið enn
l>á óupptekið.
Eptir sögu sögn ýmsra bænda par
vestra er vetur jafnmildari par en hjer
í Manitoba, og viða eru hross og geld-
neyti látin ganga sjált'ala allan veturinn
i Qu’Appelle dalnum..
Winnipeg, 25. nóv. 1887,
J. A Jóhnson.
On to 35Mclimoncl.
Eptir A. F. Grnnt.
(Eggert Jóhannuon Þýddi).
(Framhald).
’Jeg parfnast pessa máske síðar’,
sagði hann, braut saman brjefpartinn og
stakk í veski sitt. ,Komdu Ilugo, við
skulum yflrgefa hinn dauða’. Um leið
og hann sagði pessa sneri hann sjer að
piltinum og benti honum að fylgja sjer,
er liann gerði hiklaust. L’ndir eins og
hann kom út fyrir dyrnar heyrSi hann
dynki af fallbyssuskotum í fjarska. t8vo
peir eru teknir til undir eins’ hugsaði
hann og stjaldraði lítið eitt úti fvrir hús-
inu. .Hláserkirnir eru farnir að heilsa
peim gráklæddu með fallbyssunum sem
nokkurs konar undirbúning uudir vifiur-
eignina á morgun e5a næsta dag’. Hann
gekk af stað út í myrkrið, sömu leið
og hann kom, og Iíugo fá fet á eptir
lionum. Þegar hann var a5 gtinga út
um hliðið milli steinstólpanna snaraðist
inaður fram á miðja brautina og glitraði
á byssustinginu í tunglsSkininu. tStanz-
aðu! hrópaði sá, og mikaði byssunni á
Tracy. Þá fór nú að fara um Hugo;
hann heyktist saman við fætur spæjar-
ans, er hvergi varð bilt, en greip um
marghleypu sína.
,Láttu petta vera, ef pú ruetur líf
pitt nokkurs’, sagði sá, er stemmdi veg-
inn, ineð voldugri rödd. tI>ú parft ekki
að ætla pjer að fara fram hjá Floyd Fel-
ton af níundu Virginia Iierdeildinni,
uema pú fyrst gefir framgöngumerkið’
,Einmitt pað! Ef pað er pað, sem
plí bíður eptir, pá skal ekki standa á
pví' sagði Tracy rólega. tímyndaðir pú
pjer kanske Felton gamli, að jeg væri
að snuðra kringum Foxhalls-heimiii án
pess að liafa framgöngumerkið ?’ Um
leið og haun talaði pessi orð gekk hann
fast upp að gráserknum og hijóp svo á
liann eins og tígris á brá'5. tÞetta er mitt
fromgöngumerki’ sagði hann grimmdar-
lega, um leiti og hann svipti byssunni af
Felton, en sendi hann hálf-dasaðau til
jarðar undan hnefahöggi, tOg enn hef-
ur mjer ekki brugðist petta merki'.
,Þa5 skulum við uú sjá bráðnm’, rar
hrópað til hægri liandar við spæjarann.
tStanzaðu nú hegar, elia taktu á móti
innihaldi p<>ssara tuttugu og tveggja
rifla !
En Tracy iilýddi ekki skipaninni.
Hann treystist ekki tcS snúa rnóti svona
miklum fjandmannaflokki. Ilanti hljóp
til sí-Su, lióf sig á lopt og kom nifmr í
hinu pykka undirvið í skóginum með
fram brautinni, og hljop svo af stað
gegn um myrkviðinn eins og hjörtur.
Hann heyrði foringjann hrópa: tLátið
hann hafa pað, piltar !’ Og samstundis
riðu of skotin, 22 saman, og kúlurnar
flugu eins ogjiagldrífa alletaflar umhrerf
is spæjarann, rifu börkinn og limið af
trjánum, en gerðu honum ekkert mein.
Hann hjelt pannig áfram hlaupunum,
par til 'hanu kom að læk, er var of brei 5
ur að stökkva yfir. Þur staðnæmdist
hann til að kasta tnæðinni.
(Framhald liðar).