Heimskringla - 15.12.1887, Blaðsíða 2

„Heifflslmnla,”
An
Icelandic Newspaper.
PrBLisnED
every Thursday, by
Tn» H KIMSKIMNOLA PrINTINO COMI'.VNT
AT
16 Janies rtt. \V...Winuipeg, Man.
Subscription (postage prepaid)
One year.........................$2,00
6 months....................... 1)25
3 months........................... 75
Payable in advance.
Sainple copies mailed frkk to
iddress, on application.
my
Kemur'út (að forfallaIausu)á hverj-
tim fimmtudegi.
rtkrifstofa og prentsmiðja:
16 James rtt. W........Winnipeg, Man.
Útgefendur: Prentfjelag Heimskringlu.
Blaði-S kostar : einn árgangur $2,00;
hálfur árgang r $1.25 ; og um 3 mánu&i
75 cents. Borgist fyrirfram.
Smá auglýsingar kosta: fyrir 1 pl.
um 1 mánuff $2,00, um 3 mánuðl $5,00,
um 6 mánufii $9,00, um 12 mánu&i
$15,00.
Þakkarávörp, grafminningar ogeptir-
mæli kosta 10 cents smáleturslínán.
Auglýsingar, sem standa í blaSinu
skemmri tíma en mánuít, kosta: 10 cents
línan í fyrsta skipti, og 5 pents í annaN
og prifija skipti,
Auglýsingar standa í blaSinu, pang-
aS til skipaS er aS taka pu'.r burtu,
nema samiS sje um vissan tíraa fyrir
fram.
Allar auglýsingar, sem birtast eiga
í neosta blaSi, verXa aS vera komnar til
ritatjórnarinnar fyrir kl. 4 e. m. á laugar-
dögum.
Skrifstofa bla&sins verSur opin alla
virka daga frá kl. 11 til kl. 12 f. h. og
frá kl. 1 til kl. 2 e. h. nema á mrSviku-
dögum.
Atfsendum, nafnlausum ritgerðum
veröur enginn gaumur getínn.
l.AGAÁKVAKÐAN Ilt VIÐVÍKJ A NDI
FR.IETTABLOÐUM.
1. Ilver maSur, sem tekur reglulega
móti. bla-Si frá ivistluísinu, stendur í á-
hyrgfi fyrir borguninni. hvort sem hans
nafn etía annars er skrifafS utan á blaíi-5,
og hvort sem hann er áskrifandi eSa
ekki.
2. Ef einhver segir blafiinu upp,
verRur hann aS borga allt, sem hann
skuldar fyrir j>h'R; annars getur útgef-
andinn haldiR áfram aR s-nda honum
blaNiK, þangaR til hann befar borgaiS
allt, og útgefandinn á heimting á borg
un fyrir allt, sem hann hefur sent, livort
sera hinn hefur tekiR blöRin af pósthús-
inu eRa ekki.
3. pegar mál koma upp út af blaSa
kaupum, má höffla máliR á þeiin staR,
sem bla'SiS er gefi'S út á, hvaS langt
burtu sem heimilí óskrifandans er.
4. Dómstólarnir hafa úrskurSáS, aS
l>aS aR neita sS taka móti frjettablöSum
e«a tímaritum frá pósthúsinu, e'S.a llytja
burt og spyrja ekki eptir þeim, meðan
þau eru óborguR, sje tilraun til svika
m ftirie of intentioruil frriuit).
A sunnudaginn 18. p. tn. er
ráðgert að víoð verði hin fyrsta ís-
lenzka lúterska kirkja í Winnipeg,
strtr og vönduð kirkja-—,efalaust hið
lanfrstærsta hús, er íslendinjrar eiga
hjer í landi enn sem komið er,—
*em kostar að líkindtim ekki inikið,
ef nokkuð, fyrir innan $5000, f>eg-
ar hún verður algerð utan og innan,
og aö meðreiknuðu lóðarverðinu-
Dar et- stigið stórt stig til fram
fara. Og J>að er sannarlegt gleði-
efni fyrir safnaðarlimi hins íslenzka
safnaðar hjer í bænuin, að sjá jienn
an ávbxt samvinnu sinnar.
l>et,ta atriði markar nýtt tíma-
bil í frumbýlingasögu vorri í jiessu
laudi. Dó j>að sje einkum gleði-
efni fyrir íslendinga í Winnipeg,
sem urn undanfarin ár hafa verið
kirkjulausir og opt prestslausir tlin-
um sainan, að hafa nú fengið jafn-
vandaða kirkju og pessi fyrsta
kirkja peirra er. Þá er pað líka
gleðiefni fyrir alla íslendinga hjer
megin hafsins. Þetta hús, sem nú
lagsskajuir hjer hjá oss stendur nú 'al
á traustum <rrunni, að hann hefur
O
nú náð peim rótum, að hann jiarf
ekki að upprætast eða sundurleys-
ast, ef vel er á haldið. Og yfir pví\ smám saman, ef ekki allt
hlýtur liver sá íslendingur að gleðj-
ast, hvar sem hann Qr í landinu,
setn ekki vill hverfa frá hinni lút-
e.isku kirkju.
Að svona er komið, má efa-
laust að miklu leyti pakka hinu
evangeliska lúterska kirkjufjelagi
íslendinga í Vesturheimi og höf-
undi pess, sjera Jóni Bjarnasyni.
Áður en pað komst á fót var kristi-
legur fjelagsskapur inanna hjer dof-
inn og líflaus, og nefði pannig hald-
ið áfrauí, ef eining og samvinna
hinna dreifðu safnaða hefði ekki
fengist. Með einingunni færðist
nýtt lff í menn hvervetna. Þeir
fóru að finna til vöntunar á kristi
legri uppfræðslu undir eins og peir
sáu mögulegleika á að fá hana, og
um leið kom pörfin og löngunin til
að koma upp kirkjym og útvega
presta. Og hinn sýnilegi árangur
af jn'ssum unga fjelagsskap er nú
pegar pessi, að á síðastl. sumri liafa
2 prestar bætzt við nýbyggja hóp-
inn, og að upp er komin vegleg
kirkja í forvígissöfnuðinum 1 sam-
einingarmálinu.
En pað er ekki allt fengið pó
kirkjufjelugið sje fengið, ekki allt
feno-ið, pó vönduð kirkja komist
upp í pessuin eða hinuin söfnuðin-
um. wDað er meiri vandi að gæta
fengins fjár, en afla pess”, segir
ináltækið. Það er ekki nóg að
segja, að kirkjufjelagið sje pað
laii'i-stærsta ogsterkasta fjelag með-
al íslendinga í Ameríku, og í raun
inni pað eina fjelag, sem nokkuð
kveði að, sem nokkuð geri. Nje
heldur er nóg, að bonda á stórar
og skrautlegar kirkjur og segja, að
pnr sje votturinn um a'ndlega ein-
ing safuaðarlima. Það parf að sjást
í jieirra daglegu umgengni hvers
við annan, í sainkomulagi og ein-
ing á fundum, að menn sjeu sam-
einaðir í anda. Er petta pannigV
Eru allir eins sáttir og sammála
eins ðg peir ættu að vera? Það
má vera að svo sje í aðalmálum
kirkjufjelagsins, en í safnaðarmál-
um er pað pví miður ekki. Það er
of rnikið af afskiptaleysi og eintrján-
ingsskap hjá mönnutn í söfnuðun-
um. Þar vantar enn bæði eining
og' samtök. Auðvitað er ekki að
búazt við að allt sje fullkomið í
byrjun, hvort heldur pessa eða ann-
ars fjelagsskapar. Það getur trauð-
lega átt sjer stað. Menn hljóta að
reka sig á marga prepskildi, marga
örðugleika, sem óvæntir póttu og
sem sumir álíta óyfirstíganlega. Hjá
peim verður ekki komist. En pað
tjáir ekki að gugna eða gefast upp
og hætta við frekari aðgerðir fyrir
pað. uÞar, sem ekki er vegur, ’bý
jeg mjer til veg”, parf að vera
einkunnarorð rnanna. Ef menn halda
áfram að vinna, pá yfirbuga tnenn
örðugleikana smárn saman, par til
vegurinn verður greiður. Það dug
ar e.kki, par sem allt er ógert,
höndurnar til að vinna fáar, en
verkahringurinn stór, að standa að
gerðalaus og skattyrðast við sam-
verkamanninn, af pví hann hefur
aðra skoðun á einhverju máli held-
ur en maður sjálfur kann að hafa.
Verkið gengur lítið áfram meö pví
móti. Hinn hraði framfara straum-
ur hvervetna umhverfis kastar oss
óbeinlínis til baka, ef vjer hugsum
oss að standa í stáð. Vjer hljótum
pvl eins og Jónas Hallgrímsson seg-
elleirar nokkuð á leiö”. Þess
O
vegua. pegar eitthvað bcr á milli,
mega menn ekki gefast upp eða
ganga úr leik, heldur iniðla inftlum
einu, en
halda jafnframt áfram í áttina til
hins fyrirhugaða takmarks.
Hjer í Winnipeg eru nú nálægt
2000 íslend ingar, en ekki lyikið vf-
ir heliningur peirra mun tilheyra
söfnuðinum. Þvi er petta pannig?
Það er au'ðsætt, að hjer er eitthvað
að, eittlivað, sem parf að lagfærast,
sein hlýtur að lagfærast. Sje pað
dofinskapur og hugsunarleysi, sem
veldur pví, pá er mál að vakna.
Það sæmir ekki að sofa. pegar allt
er á ferð og flugi umhverfis. Menn
hafa líka pá hvöt til að vinna nú,
sem menn ekki hafa haft fyrr.
Þrátt fyrir alla örðugleika er kirkj-
an kominn upp og um leið fengin
sönnun fyrir, að kirkjumálum vor-
um verður framvegis haldið vak-
andi, svo allir geta fengið.eitthvaC
aðvinria. Sje pessi tregða manm;
að standa í söfnuðinum öðru en dof
inskap að kenna, parf að grafast
eptir, hverjar orsakirnar eru og pví
næst að útrýma peim.
Það er nú freinur en nokkru
sinni fyr pörf á samlyndi og fylgi,
á dreTurileíriim sarntökiiin. !>ó
kirkjan sje nú komin upp, pá er
hún vitanlega ekki skuldlaus. Það
hvílir á henni skuld, sem getur
orðið pungur baggi fyrir tiltölu-
lega fáa menn, en sem ekki er til-
liunanleg byrði fyrir marga. Það
er auðsætt, að ef 16—1800 manns
eru einhnga og samtaka, pá er pað
lítilræði eitt, sem hver einstakur
parf að leggja f sölurnar, til |>ess
vjer getuin goldið presti sómasam-
lega og losað kirkjuna úr skuhlum.
Það hlýtur hver einstakur ís-
lendingur í bænuin að finnatil gleði
innra lijá sjer, pe.gar hami horfir á
pessa nýju og vönduðu kirkju vora
Það dylzt heldur enguin, að fyrir
hvert pess konar verk, er hjerlend-
ir menn sjá oss afkasta, vex hin ís-
lenzka pjóð stórlega í augum peirra.
Og pjóðernisins vegna ætti pað að
hvetja hvern sannan íslending til
samvinnu og fjelagsskapar.
Að kirkjan er nú komin uj>p,
sýnir lfka berlega, að íslendingar
geta afkastað rniklu, ef peir leggj-
ast á eitt og eru samtaka, jafnvel
pó ekki sje nema nokkur hlutí
peirra. Hversu miklu meiri rnundu
pá ekki afköstin, ef vjer allir fylgd-
,umst að, hjelduinst f hendur eins
og liðfáum, en framgjörnum pjóð-
flokki sæmir.
Það, sem vjer fyrst og fremst
purfum að læra og síðan að inuna,
er, aðeiningin er afl, dreifingin van-
máttur.
er nær upp komið, er sem sje óræk
ur vottur pess, að kristilegur fje-! ir, að pokast (tannað hvort aptur á
CALGARy, AIiBEBTA, 35. nór. 1887.
Hinn 22. f. m. lugði jcg af stað frá
Winuipeg vcstur liinga'R, bæRi til að
flnna 3 sonu mína, sem hjer hafa sezt að
um tíma, og til að kynna mjcr landslag
og fleira, til að geta af eigin sjón og ept-
irtekt gert rnjer ljóst, hvertu álitlegt
mundi fyrir landa iníua að flytja hingað
og taka lönd og leita sjer atvinnu. Vil
jeg pví mcð fáuin orðum skyra frá ferS-
um mínum og hvcrs jcg hef orði'5 vísari
í þessu tilliti.
Af ferðinni frá Winnipeg vestur
hingað cr fátt að segja. Jeg fór við-
stöðulaust rneð járnbrautalestinui alla
leiR hingað á hjcr um 36 kl. tirnum,
og hafði því lítið færi á að taka ept.ir
landskostum. ðumstaðar, einkum sunn-
an við járnbrautina, voru stórir flákar
kolsvartir eptir sljettuolda, og sumstað-
ar var föl á jörðu, pvi pá dagana (22. og
23. f. m.) gerði hret. Þa5 scm jeg gat
gjeð var land á pcirri leið frcmur kosta
lítið. Skógar, engjar og byggð er mjög
gtrjál.
Bærinn Calgary liggur eins og kunn-
ugt er á sljettum cyruin á tungusporðin-
um milli áuna, Bow Iiiver að porðan
og Elbow River að sunnan, cu liandan
við árnar til beggja hliða eru allliáir
kambar; til vesturs og suðvcsturs blasa
einnig við liæðir grasivaxnar allskaint
frá. Útsýni frá ba'nuin cr pví lítiö nema
livað nokkrir tindar á Klettafjöllunum
sjást yfir áðurnefndar liæRir. Bærinn
licfiir vcrið í mesta uppgangi síðastliðið
ár, sem be/.t má ráða af pví, aö í fyrra
haust um petta leiti voru byggingar bæj-
arins inetnar rumar $205,000, cn á næstl.
ári hafa liætzt við byggingar upp á $270
pús. Hjer hcfur því verið mikil atvinna
fyrir vinnulýð, og kaupgjald hátt; $1,50
til 2,50, og mánaðarkaup $30 40 auk fæð
is, og pykja kunnugum niönnnm miklar
líkur til að áframhald vcrði á slíkri at-
vinnu lijer i hænum næstkomandi ár.
Mikill skorlur cr hjcr á vinuukonum og
hátt kaup boðik, cf pær væru fáanlegar.
Um næstl. mánaðamót keyrðuin við,
jeg og Olafur sonur miuu, dálítinu sjiöi
(7-8 mílur) nor' vcstur frá bænum, til að
skoða land. Og nú aptur næstl. viku
k"vrðum við alla lci'5 norður til Kcd
Deer Iiiver (75 80 rnílur frá Calgary), par
scin iiú á að byggja sögunarmyltiu. Þar
dvöldum við 2 daga, og fórum i ýmsar
áttir paðan til að skoða landið.
Suður og vestur frá Caigary hcf jcg
ekki gert ferðir til að kynna mjcr lands-
kosti, cn að eins hcf jcg haft paðan
nákvæinar sagnir cjitir kunnuguin mönn
um lijer í bænum, og ýmsuin, scm crti
búsettir par suðitr og vest.iir, og hafa
komið hingað til btrjaritis síðan jcg kom.
Landslag kringura ( algary cr hæð-
óttog liólótt; jarðvegurinn scndinn sum
staðar og grýttur, pó er plógland inhan
um hjer og hvar. Aligott hagle.ndi cr
par alls staSar, en skógur hvergi fyr cn
20 30mílttr burtu. Engjablcttir cr lijcr
og par í laigðum, einkum frain mcð
lækjadrögum og lindum: en í suman
bur5i við landstærðina eru peir allt af
litlir og ónógir, og pað er víst, pó bygð
in hjer í kring sjc cnn sem koiniðer mjög
strjál, að bæjarbúar cða aðrir, scm selja
og flytja liey ínn í bæinn, liafa purft að
sækja hey langar leiðir, allt að 20 míltir.
Suðurog vcstur frá Calgary hcyrí
jcg sagt, að landslag sje mjög líkt pví,
scni nú var frá skýrt, cn að landskostir
fari batnandi eptir því seni lengra dreg-
ur frá bænum, eiukum suðvestur og
pegar kemur nær Klettafjöllunum cru
hæðirnar stóskostlegri og hvervctna
skógi vaxnar.
Frá Calgary liggnr greiöur og góð-
ur vegur norður tii Ked Deer Biver (80
mílur) og hefur allt. fram að næstl. ári
á allri pcirri leiö veri'5 ciimngis citt bóndn-
hús hjer uin liil á miðri leið, sem vcg
farendur hafa getað fengið húsaskjól
og annan greiða. En næstl. ár liafa
fleiri byggt, hjer og par fram með vegin-
um ineð löngu millibili, ogauðvitað val-
ið hentuga staði, enda liafa peir flestir
allmikið engi og geta að pví lcyti haft
pa'S góð gripabú, pví pó jarSvegur sje
par sumstaðar sendinn og grýttur og
ekki llklcgur fyrir plógland, pá er bann
pó alls staðar grasi vaxinit og pess
vcgna vel brúkandi hugi meðan byggðin
cr svo strjál. að landrymi niá hcita ó-
þrjótundi, scm líklegt cr að lengi yerði.
—Vesti gallinn, seui flest.ir pessir bæud-
tir hafa við að búa, er sá, að enginn
skógarhrísla er fáanleg, hvorki til eids-
neytis nje byggingar, fyrr en langt. vcst-
ur í landi, að miiinst.a kosti 18-20 inllur.
Þegar kemur norður tii Lone Fiiie
breytist latidið mjög mikis. Þaðan norð-
ur að Iied l)eór Kiver, og eptir afspurn,
miklu lengra norður í land, ekiptirst á
skógur, engi og haglendi. Grasviixtnr
er mjög mikill víða á liaglendinu, H(,m
jeg svo kalla, smá viSir innan uin gras-
ið, og hið ákjósanlegastn að sjá til beiti-
lands. Einstökn smáhólar, sendnir og
snöggir, og jarðvegur yfir höfuð grýttur
og rnoldin svört og feit. llaglendið virð
ist pví eins vel lagað til pl*fíingar, pví
víðinn intian nm grasið er svo smávax-
inn, aS hann gerir enga fyrirstöSn við
jdæging.
Hjer og par eru e.instakir smárunuar
eða búskar, og sumstaSar töluvert, stórir
af viðartegund, sein að gildleika líkist
íslenzkum skógviði, og sem bvorki er
pjenanlcgur til bygginga nje lieldur hag-
kvæm til eldsneytis, og tei jeg hana því
til lítilla nota, nema hvað skepnur hafa
par að vísu ágættskjól, ef við þarf. Þar
sem mikið er af áminnstri viSartegund,
álít jeg paS stóran galla álandi, einkum
vegna pess, að þó maðlir höggvi upp
viðinn, sem ekki er lítil fyrirhöfn, ef
um mikið er að gcra og eyða honum á
einhvern liátt, pá sitja ræturnar eptir í
jarðveginum svernri en svo, að plógnr
gangi gegnum pær.
Um 6-8mílur norSur frá Loue Pinc
skiptast vegir, alfaravegurinn heldur par
áfram norður í land sem sjá má á landa-
brjefuin, en hinn, sem er lítt troðinn,
liggur norðvestur að inylnustæðinu nýja
suunanvert, við Red Deer-ána, hjer um
3 mílur fyrir neðan ármótin, par sem
Litle Kcd Decr River, sem kemur »ð
suðvestan og rcnnur í lúna stærri.
Byggð cr cnn lítil á þcim stöSvnm
að cins fáir mcnn hafa búið um sig til
vetrarins hjá mýlnustæSinu og byggt par
3 hjálkahús, íbiíðarhús, geymsluliús og
fjós, enn fremur skýli af boröuin yfir
mylnuáhöldin, er flutt voru þangað
nœstl. sumar. Auk pessara nianna hafa
2 famiiíumenn og 1 einhleypur maSui
hyggt og sezt að par skammt frá suunan
árinnar. Einn peirra, Mr. Brown, kvaðst
hafa verið par 2 ár og ljet. mjög vel af
landskostum. Hafði linnn marga og
fallega nautgripi, og síðastl. sumar hafði
hanu alið upp 20 kálfa,—Okkur var sagt
að 2 bændur væru seztir að nokkrar niíl-
ur suðvestur frá, nálægt Little. Kcd Doer
Kivcr, cn til pcirra komum við ekki.
Þó að byggSin sje enn pá ekki lcngra
á vog kominn á pessu svæði, má ganga
að pví scm vísu, aS hún eykzt og út-
brciðist á stuttum tíma, og pá jafnframt
aS valdir verða úr beztu og hagkvæm
ustu hlettirnir af stjórnarlandinu, enda
er nú pegar húið að skrifa sig fyrir all-
mörgum stjórnarlöndum aiit í kringnm
mylnustæðið.
Yfirmaður við mylnustæðið Mr.
Iloyt frá Minneapolis, var hinn mannúð-
legasti hciin aS sækja og fús á að gefa
allur pær leiSbeiningar og upplýsingar,
sem liann knnni viövíkjandi landtöku og
landslagi, einnig um fyrirætlanir fjelags-
ins, járnbrautabyggingu o. s. frv. Hann
kvað mylnufjelag sitt hafa fengiS hjá
stjóruinni ógrynni af stórskógi lil afnota
vestur í landi og fyrirheit um að járn-
braut yrði byggS (af öSru fjclagi) út frá
Kyrrahafsbrantinni í Calgary e-sa máske
anstar, cr sk> li ligiíja pnrna rjett frarn
hjáinylnustæ. :u yfir um lied Deor
Kiver Dorður i Edmonton. Til rayinn-
byggingarinnai kvað hann sitt fjeiag uú
pegar liafa lagt fram % milj. doll., og að
mylnan. yrði óefnð sctt í stand að öllu
lcyli næstk. suniar. Og 1 tilliti til járn-
brautar gat hann pcss, að leyfið til að
byggja hana væri bundið pví skilyrði,
að 50 mílur yrðu hyggðar mcstkomandi
sumar, en hann kvaðst gcra sjcr von um
að meira yrSi gert að verkuin, og að
brautin yrði nicst.k. smnar hyggð alla
leið frá Kyrrahafsbrautinni norður »ð
nýju mylnunni. En hvað svo scm pcssu
liði, pá væri þaS að eins tíma stursmál,
hitt væri áreiðanlegt, að brautin yröi
byggð og það einmitt á sögSum sfað yfir
Iled Deer áoa.
Landmalingameiin stjórnarinnar hafa
næstl, sumar mælt 9 T°'vnship (35 og 86,
IL 1, vestur af 5. hád.baug) sitt hvorura
rttogin árinnar, til viðbóta við áður út
'Uældar, og a'S sumu leyti byggðar Iand
spildur p»r ,l^ irá áuni til austnrs eg
norðausturs.
Syðst i nyrðra tj). (36, sem að ein*
nær Par yfir áua), er myluustæðið í
scction 3. Þess skal og gotið, að járn
brautarfjelagið, scm fengið hefur lcyfl
til uð byggja brautina, haf'ði næstl. sum
ar hítið rnæla brautariínu alla leið sunn-
an frá Oalgary norður yfir Red Deer-i
gcgn um hin áSurnefndii 2 tp., ogbygös
par nyrðra dálítin stúf (1 mílu) af braut-
argiunni, másko til að geta pcgar í sta>
ánnfnaS sjer, samkvæmt eainningi við
stjórnina, aðra hvorasection af landinu,
sem braulin á að leggjast gegn um. Þaö
kvað ciga aSverða 10 inílna belti á hvora
filið, sem pannig er áskilið fjelaginn.
Mcð tilliti til þess, sem jeg hef nú
1 fáum orðum vikiS á áhrærandi lauds
kosti og aðrar kringuinstæður, gct jeg
ekki betur sjeð, en að hiS umrædda
landsvœði í Alberta-hjeraði, fram rocð
og nálægt Kcd Deer Kiver á sögðum stað
og með frani ám þeim sem i hana falla,
svo sem Little Ked Dccr Kiver, Medicine
lliver o. fl., sje byggilegt og ákjósauleg*
gott land fyrir íslendinga, bæði pá, sem
nú dvelja á ýmsum stöðum hjer í Anie-