Heimskringla - 15.11.1888, Blaðsíða 2

Heimskringla - 15.11.1888, Blaðsíða 2
ss-—----------------------------—— „ HelBstriBíla,” An lcelandic Newspaper. Pitbmshbð eveiy löursday, by a Heimskkingla Pkinting Co. AT J' nbard St..........Winnipeg, Man. ubscription (postage prepaid) t> ear...................... ... ?2,00 « ths........................ 1,25 $ ths........................ 75 Pnyable in advance. 'ample copies mailed ftiek to any »» -'s, on applicatiou. Kemtir út (að forfallalausu)á hverj- a liinmtudegi. Skrifstofa og prentsmiSja: 85 Lombard St......Winnipeg, Man. ItlaSit! kostar : einn árgangur $2,00; h dfur árgangur $1.25; og um 3 mánuSi 7. eents. Horgist fyrirfram. Þjóðiiit'iiniiiffarfjelugið heldur undir- buningsfund ttndir kjörfund nœsta mánu f .iTskvöld kl. 8 áíslendingafjelagshúsinu. Weðlimir fjelagsins eru beðnir að sœkja fundinn. IJjer með tilkynnist að jeo Aef selt f>eitn fjelögum, E. Jóhanns- syni, J. V. Ðalmann og I>. Pjeturs— *yni, blaðið HKÍmskrinylu með öllu tilheyrandi. Frímami Jí. Anderson. Winmpeg, 12. nóvember 1888. ■3!- -X- * Samkvæint ofanrituðu leyfum vjer oss að tilkynna almenningi, að vjer höfuni pegar tekið við stjórn blaðsins, er mun halda áfram að koma út vikttleoa og svo vel úr jrarði ffert sem efni og kringum- stæður leyfa. Vjer trevstum {>vl, að viðskipta- menn hins fyrrverandi útgefanda pess haldi áfratn að skipta við blað- iB, |>ó útjrefandaskipti sjeu orðin, og að Jveir framveois sýni oss sömu fróðvihl 'og f>eir að undanförnu hafa sýiit herra Anderson í öllum við- skiptum. Winuipeir, Man., 12. nóv. 1888. Etjgert Jóhannsaon. J. T'. Dalmann. J>órf<teir> n 1‘jetursson. ÍSLENZKUR SKÓLI. I>að er stofnun sem vjer ís- teudingar fvttrfum að komasem fyrst á fót, ef menntuu vor lijer í landi á ekki að verða einldiðuð os bók- menntir vorar að liða hje • ttndir lok. I>að er hvorttveggja að fjöldi ís- lendinga notar ekki hjerlenda skóla sem skyldi, trassar að láta börnir. ganga á alfijiðuskólana, en elur pau upp í fáfræði og ómennsku, fiví síður að menn sendi ungmenni á hina æðri skóla; og hinsvegar ertt hinir innlendu skólar að sutnu leyti ónógir, f»ví bæði er kenn/lan bund- in við ahlur og efui og ýmsar regl- ur, er útiloka fjiilda er annars | rnundi sækja og ekki kenna peir j heldur r óður.nál vort nje l>ók - menntir. J>að er [>ví hætta búir, á aðra hönd, að nietin fari á mis við einasti háskóli, er kenni íslenzkar bókmenntir eða norræn fræði, sem sjerstaka fræðigrein, eins og t. d., pýzkar eða franskar bókmenntir, og að eitis örfáir hinna _ betri háskóla kenna ofurlítið hrafl í norðuclauda- málum og bókineuiitum, og ])á helzt sænsku og dönsku, en islenzk- an er ekki svo tnikils metin. I>ó má f>css geta, að á seinni tíð hafa fáeinir hinna betri háskóla veitt ís- lenzkunni meiri eptirtekt, t. d. Johns Hupkins Univ., Madison, Yale, Har- wa-d og roronto, tveir h nna pá um nokkuia ára tímabil; nje heldur f\ rstnefndu einna mest; en hún er j æ(]ast neinn raeð viti til pess att inenn gjöri fullkomna grein á allri breytni sinni. Ekki geta menn heldur sanngjarn lega íetlaxt til að jeg fari að hrekja á bur‘5 hra. E. H. út í allar mögulegar æsar stunduð ekki svo ritjög bókmennta vegna sein málfræði. Yfir hofuð sitja norðurlanda bók- menntir enn á hakanum í hjerlend- um skólum o<r íslenzkan einna mest. í Kða skyldu menn ætlast til, að jeg færi n I Þ .ð er J)ví auðsætt að eigi íslenzkar j að elta hvern pvættingiiin og ósaunindi i. bókmenntir ekki uð deyja út í landi ! sem hægt er að koma með; eða fara að f>essu, J>á verða íslendingar sjálfir j sjöra grein fyrir ölliiin verkum niíimin að viðhalda beim; [>eir verða sjálfir j fyrir öllu sem jeg hef ritaH, og sýna, aA að hafa menntastofnanir, [>ar sem ís-j jeg hafl pó einhverja ofurlitla pekkitigá lenzkar bókmenntir sjeu kenudar j almennmn fræðum, t. d. ekki síður en aðrar fræðigreinir; j hra. E. H. liefur, og væri ekki á alla menntastofnanir, er sameini ísleuzk- : staði ódrengur? Ætti jeg að fara að að ekki pirf að óttastað neinn trúi peim, og pá er pa‘5 ekki giður örðugt að svara svo ekki megi rangfæra; live örðugt er að verja rjettindi sín, án pess að gjöra á liluta annara eða líða órjett, án pess að styðja rangindin; i einn orði, að gjiira sjálfum sjer og öðrum rjett. Flestir vita að pað er ómöguiegt að gjöra fullkomna grein á neinu og sam- bandi pess við allt annað; að oss ekki er mögulegt atS skýra fullkomlega frá j t,0'a ia'/.t að landskostum. Að liauðár- breytni vorri, verkum, orðum og liug-1 dalurinn hefði frjóvsamnstan jarðveg, pií reniiingiiin um einn eiuasta dag, livað i Assiniboiue dalverpið, Qu’Appelle-dal- verpið og austurhluti Souris-sljettunnar: en eptir pví sem vestar dragi yrði jarð- vegurinn purrari og sendnari og salt- í hinum iniklu dalverpum, en sendinn ella, málmar mjög litlir, eu kol talsverð vestur undir Klettafjölluin og nokkrar gagnlegar steinategundir, skógar með fram vötnum á hálendi eða hæðum; landið yflr höfuð nllvel fallið til jarð- yrkju og vel til kvikfjárræktar, en mið- ur til ávaxtaræktar og iðnaðar. Af pessu landflæmi væri suður-Manitoba frá 49. til 52. stigs norðurbr. og austur-As-ini liin elta hvern pvættinginn og hver ar og hjerlendar menntir. O, bezta ineiintastofnan er skóli; f>ví|indin, hversu helber sem pau eru? ekki einasta samansafnar hann J>ekk- [ reyna að færa peim heim sannin, incrunni heldur einniu kennir hann ungmenninu að leita hennar og uud irbýr hann undir llfsstarf sitt. I>að sem íslendinoar einna nanð- synlegast f>arfnast er æðri skóli, f>ar sem íslenzkar bókmenntir sjeu kend- ar ásamt hjerlendum visindum. kenndur. Suðvestur frá liegina lægi eyðimörk ei nefndist Missouri Coteau, og paðan vestur væri l indið víðast lirjóst ugt, jarðvegur sendinn og saltble.ndinn; fyrir vestau Medicine llat yrði landiti enn pá hörgulegra og til lítils uema bit kaga; en vestur tindir Klettafjölluni yrði landslag aptur fegtirra, veðurátta inildati og jarðvegur frjóvsamari, po álíka o" pá er I V!l'ri land pað fremur fallið til kvikfjár ræktar en akuryrkju. Af hintt mikla tlæmi, er norðan að hjeruðum pessum ltegi, væru liinar víMendu Saskatchewan- osann Eða sem ! einnig ýmsir góðir landflákur 1 dalverp- ttm og á sljettum allt vestur að Kletta- fjöllum. 1 sambandi við petta Ijet jeg pess getið, að pessar landlýsingar væru sum- part eptir minum eigin skoðunum og suinpart eptir lýsingum landinælinga- manna eiusárei-Sanlegum eins og landlýs- ingar nokkurntíma va;ru og ekki pyrfti menn lieldur að óttast að jeg talaði fyrir peninga, pví jeg væri ekki lengur í um- boði stjórnarinuar. Þar næst fór jeg nokkrum orðum urn i iiinjiutuing, um orsakir til hans og áhrif hjer og lieima; áleit, að ef inönnum vegnnði betur ltjer á landi en á Íslandi, pá væri rjett fyrir menn, sem ættu par mjög örtiugt uppdráttar, að koma til pessa laqds, þó pví a"5 eins að peir gætu unnið fyrir sjer sjálfir eða ættu menn að lijer, er um pá gætu sjetS, og að rjett væri fyrir inenn hjer, að hjálpa peim til að koina, en pó væri ineira áríðandi að hjálpa innflytjendum pegar hiugats kæmi hæ«i til atvinnu og bústaða. Útflutningur djettur liyggilegastar, jarðvegur víða j frá íslandi pyrfti ekki að vera pjóðinni gótíur, en loptslagið aptur á móti kald- skaparinn sjálfur heftir enn ekki getað i ar;l- *>g pegar Itorður fyrir drægi yrði kennt afl pekkja og elska sannleikann. kuldinn á vetrum óbærilegur og Iaiidið Með öðrum orðum; ætti jeg að fara nð P'* ‘’hýggilegt livítum mönntim. elta öll ósannindi E. II. og reyna að I ‘trgrreindiiiii lijerutium Af áð væri Manitoba bezt fallið til akuryrkju og einnig vel fallið til kvikfjárræktar, en rniður til á- vnxtnræktar og iðnaðar. Austur-Assini- t>að er nokkurn veginit víst, að flestir munu viðurkenna ]>að f>arf legt og gairnlecrt að konia utiji ís-1 lenzkum æðri skóla, en hitt er einn- i ig álíka víst, að J>efrar til fram- kvæmdanna kæmi yrði annað ujiji á teningnum. Þákæinu mótbárur og undanfærzlur í staðin fyrir faour- mæli og mikilyrði; J>á væru menn of fátækir eða f>eir hefðu eitthvað annað á jirjónunum og gætu ekki sinnt f>vi, og [>á kannske jræfu hin- ir hreinlyndari í skyn, að fyrirtækið væri ó]>arft eða hreirit og beint for- dild og flónska. I>ó er lanjrt frá aÖ allir hugsi svo, f>vl marjrir munu peir, er sjá f)örfina og vildu vinnu og eignir 1 sölurnar loggjn til að kon a slíkri stofnun á fót.—Auðvit- að yrði allt að vera 1 smáutn stfl fvrst uin sinn; skólinn lftill, kennar- ar fáir, námsgreinar fáar og kennslustigið enganvegina hátt. En rneð góðu fyrirkomulagi gæti skól- inn jafnast á við hina svokölluðu efri skóla (High Sehools) hjer í landi, er nokkurn vecinn samsvara líeal-skólunum á norðurlöndum; svo að á hontim væru keund un(Firstöðu- atriði almennra fræðigreina, t.d.mál- fræði, fjelagsfræði, fag trfræði nátt úrufræði, onr stærðafræði; og netn- endur undirbúnir undir embætta- skóla, vísindaskóla og háskóla. sannfæra slíka menn og hann er. ÞattH dettur mjer ekki í httg. En hitt skal jeg j trcé&uni oo- j reJna; að gííira Þa grein fýrir verkum j j inínum, að menn geti dæmt um hvað er ji,,,ia vœri >'viPað Manitoba, en vesturhlut- i satt eðu rjett i frnmburSi hra. E. II., pví i inn ileizi ile,liur fyrir kvikfjárrækt. A1 pótt ekki sje hægt að setja hjer full- | herta, Saskntchewan og Atabaska lijer komna frásögn e5a leiöa lesarann tít í j uiiin 'æru einkum kvikfjárlönd. hjerlenda ineiintuii, jog hins vegar að vjer gleymum vorum eigin bók- menntum. I>ví um leið o£ lijerlend- Scar móti brje.fi K. 11. III. En pað er ekki eimtngis Jiaineefn iny brjefsins, sem er atliugiinarverð, heldur e/nt'ð. Aðal-innihalditS virðist vera, að nítSa niður verk mín og ritstörf og að ófrægja ar bókmenntir ná yfirhönd, ,er liætt j ,niK f> rir Pau, vankunnáttu mína og var við að vorar eigin bókmenntir Iiverfi, að hugsunarliáttur vor breyt- is; og að f.jóðlíf vort þverri, eins og jurt visnar í aiinarleguin jarðvegi. l'il að koitia í veg fyrir [>etta J>urf- tim vjer inenntastofnanir, er sant- eini lijerlenda menntun við vora eigin; fiurfuin skóla, ]>ar sem is- Jenzkar bókmenutir væru kemtdar á- samt hjerlendum bókmenntum og öðrum fræðigreinum. Aðrir ]>jóðflokkar lijer í landi hafa furtdið til líkrar parfar, og reynt að fullnægja henni með J>ví incimsku. Sje málefni petta nokkurs metið—og paö hafa nienn gjört—, pá hefur almenn- ingur rjett til að vita hvað satt er í pví er liann snertir, pó ekki í pví er mjer einum viðkemur. Og pess vegna er jeg skyldur til að viðiirkenna puð sem satt er. En livað álit manna snertlr, pá er p ið þeirra cigin að sjá fyrir, að pað sje rjett; nje heldttr hafa mertn rjett til at! dattna, ueina peir pekki málið tll lilítar, eða að áfella neinn, nema peir sjett sjálf- ir betri. Mjer er ekki ókunnugt um, að til að koma ujip menntastofnunum, J>ar | erti peir sem álíta, að af pví svo margt sem peirra eigin bókinenntir værtt sje sagt á jnenti’, eins og hra. E. H. gjör kenndar. I>annig hafa Frakkar, ! ir í brjefinu, pá liljóti pó eitthvað af pví J>jóðverjar, ítalir og Norðurlanda- j að vera satt. Aðrir álíta, að áburður Jijóðir sína æðri skóla og undir-há-j hra. E. H. sjeof órnerkilegur til pess at( skóla; og f>ó er f>eim ekki eins brýn ! nokktut tillit sjc til iians tekið. Sjálfur nauðsyn eins og oss; J>ví bæði eru bókraenutir f>eirra kenndar á bá ! hef jeg fundið gjörla, ltve örðugt er að ilraga liiiu uiiili peirra ósanninda, sem skólutn hjerlendís, en vorar alls svaraverð eru, af pv1 aðrir glæpast á ekki. J allri Ameríku er ekki einn peint, og hinna, sem eru svo práðaber, allar hörgur, pá vil jeg reyna að setja svo mörg og ljós vegamerki, að liver 1 sanngjarn inaður geti sjeð, livað natt og I rjett er í tnáli pessu. Efni brjefsins tná skipta í tvö aðal- ntriði. 1. Það er viðkemur almenningi, nfl. innðutuingsstörf mín, ritstörf og fram- gengni mína yfir liöfuð. 2. Það semekki viðkemur almenningi uefnil., menntun iníu og liæfilefileikar. Skal pá fyrst til umræöu taka störf mín viðvíkjandl innfiutningum. Fyrstu ákreru brjefsins viðvlkjandi ofannefndum ftindi hef jeg áður svarað. Nú skal jeg pess að auk skýra frá rieðu minni á tjcSum fundi, eptir pví sem jeg veitsannast. í byrjun gaf jeg stutt yfirlit yfir Ka- nada og Kandaríkin, kosti peirra og ó- kosti og ástand landsbúu; gat pess, að loptslagið væri mildara við strendurnar en unt niiðbik hindsins, og mildara á vesturströndinni en austurströndinni en jaríívegur væri aptur frjóvfamari unt miðbik landsins en stratidlendis; skýrSi með fám orSuni frá fylkjum og hjeruðum Kanada; kvað suður-Ontario eða hálfeyjuua milli stórvatnanna bezta hluta rikisius, landslag mjög fagurt, loptslag milt og jarðveg frjóvsaman fylkið nuðugt að inálmum og skógum, fiskveiði nokkra, ogfylkiðágœtlega fallis til ávaxtaræktar, akuryrkju, iðnaðar og verzlunar; enda menntnn par á hæsta stigi hjerlendis. Austurfylkin, Nova Scotia, New ISiunswick og Prinee Ed- vvard-ey hefðu milt, en saggasamt og umhleypiugasaint loptslag, meðallags jarðveg, en yfir liöfuð allgóðu lands- kosti, tulsverða náma og sjávarútveg, ejnníg allmikia kvikfjárrækt, jarðyrkju og iðnað. Quebec fylkiS væri kaldara og hrjóstugra, og væri skógarhögg og kvikfjáriækt jarðrækt aðaiutvinnuvcgir, eínnig námagröptur nokkitr og iðnaS- ur. British Columbia hefði einuig milt loptslag, votviðrasamt meS ströndunmn. en miklu ptirkasiimnra austanvert strand- fjallanna; landslag mjög fjöllótt og und- irlendi tnjög lítið í dalverpttm og jftrð- vegur grunnur og grýttur; helztii aufl- legð landsins væru námar og skógar, einnig væri par fiskiveiði talsverð, nokk- ur akuryrkja, en jnrðyrkja mjög lítil. Mið-Kanada eða Munitoba og Norðvest- urlandið liefðu meginlandsloftslag, pttrr- ara, kaldara og umskiptameira en í strandfylkjunum, landið væri ein afar- tnikil skóglítil sljetta, hækkandi eptir pví, sem vestar dregur frá 700—800 fet yflr sjávarmál í Baúdárdalnum til 3000 fet yfir sjáv.m. vesturundir Klettafjöllum, ár og víitn fá, en jarðvegur frjóvsamur ÓnumiS iand væri ennpá mikið í Kanada, pó beztti lilutar landsins vœru pegar hyggðir. í N. Brunswick austantil væri talsvert af góðu lieimilisrjettarlandi fáanlegt og nokkuð fjárræktarlaud í Nova Scotia; á Prince Edward-ey væri allt land uumið, en 5 Quebee. allmikið af góðu skóglandi og jarðyrkjulandi enn ó tekið; í Ontario einkum norðvestur hlut- anmn með fram Huron-vatni og Superi- orvatni væri mikið af námalandi og skóglaiwli óuuinið, eu allt of Urjóstugt til ukuryrkju eða kvikfjárræktnr jafn- vel. British Columbia væri að mestu óiiumin, nema stærstu dalverpin, strönd- in og Vancouver-eyjan, sem væri nú talsvert hyggð, pómætti enn fá nægilegt til ógagns svo iengi sem liann ekki leiddi af sjer lnndauðn eSa fólkseklu, en gæti par á mótí verið vestnrförum sjálf um til ómetanlegt gagns; og _undir ðllum kringumstæðum væri pað gagnlegt og skylda vor, að lijálpa peim er hingað kæmu. Orsakirnar til vt sturferða vœru að nokkru leyti heima og að nokkru leyti lijer í landi; helzta orsökin til út flutninga frá íslandi væri sú, að almenn ingur par áliti iand petta betra en ís land og hygði að peir myndu bæta kjör síu með pví aS fiytja liingað, par sem peir einnig fengju að sjá vini sína og vandamenn aptur. Orsakirnar hjer væru tilraunir pjóSarinnar til að byggja land petta og auka vinnukraptinn; Canada stjórn, járnbrautafjelögin og landfjelög- in gjiirðu pað ekki af eintómuin brjóst- gæðum að styðja aS innllutningi og iundnáini eins og pau hefflu gjört, lield- ur til að byggja laudið og gjöra sjer pað arðsamt. Útlendum pjóðum vœri hjálpað fyrst í stað meSan nýleudustofn vreri aðkomast á fót og fólkið að kom land á Vancouvereynni og öðrum eyj- ast á rásina, en pegar pað viori fengið, pá væru landnenmrnir látnir sjá fyrir sjer sjálfir. Þetta væri íslendingum ekki alveg ókunnugt. Fyrst framnn af hefði Canadastjórn hjálpað ísiendingum töiu- um, t. d. Qtteen Charlotte eyjunum og Malcolm-ey, einnig á strönd megin- landsins og í döluunm austan strand- fjallanna, t. d. Frazerár-dalnum, Iíooto nayár-dalnuin, Columbiaár-dalnum o . s. frv., en norðurhliiti fylkisins va;ri alveg j verb par tii nýlendan við Winnipegvatn óbyggður og allgott kvikfjárland. í ',lr stofnuð, on síðan minna; og nú, peg suður-Maniloba, fyrir sttnnan 52. stie; í ar intrðindi væru á íslandi og fólk vildi nhr. vceri enn pá talsvert land iitekið, oe flytja paðau, fengist hvorki stjornin hjer norðurhluti fylkisins iillur óhyggður enda iítt byggilegnr. 1 Kmiðárdalnntn mætti enn pá fá gófl hoimilisrjettarlönd: pá væri og lainlspildan niilli Winnipeg og Manitoba-vatna gott kvikfjárlnnd, einnig væri landið vestanvert við Mani- tobavntn vífla byggilegt; i suðvestur- Manitoiia væri nokkur bæjarstæði (town- Iije fjelögln til afl leggja neitt liðsinui til muna, pvi innflutningurinn væri nú lenginn. Islendiugar hlytu nú að sjá fyr- ir sjer sjálfir og hjálpu p.iini landsmönn j 11111 sínum er lijálpar pyrftu, en petta j gætuni \ jer bozt með pvi að gefa áreið- aulegar og nákvæmar upplýsingar itm j land pesta og ástand manna hjer, og | ship-s) ónutnin, en lielzt til fá og strjál j með pvi að leðbeina innflytjendum eptir fyrir nýlendu. í Assiniboia væri | megni. Þunnig gætum vjer spornað viö landið fram með Qu’Appelle-dalnum ji! eintia iiezt fyrir nýlendusvæði, par na-st partar af Souris sljettunni, einkum land ið með fram Elgshæðum. 1 Alherta væri víða gott lijarflræktarland. j að vesturfarar flyttu panga* sent litla eða enga atvínnu væri að fá eða til hrjóst ngra landshiuta eða yrflu afl sæta órjetti ai Pjerlenduw, og afstýrt tnörgu óláni. Að innfiutningur færi eptir atvinnupörf tnm og að rangt væri að flytja fólk inn í Af nýlendum peim. er Islendingar ]an(jj.s t hefðu stofnað, vn;ri Minnesota og l>a kota nýlendurnar einna iiezt akuryrkju- lönd, ení Canada, Argyle-nýlendan í suð vestur-Manitoba, nýlendurnar við W itmi pegvatn og Manitobavatn vrcrit fremur: hentari til kvikfjárræktar en jarðyrkju, ajitur væri Þingvallanýlendan og Qu’Aji- pelledals-ný leadnn gófl jarðyrkju og kvikfjárlönd. Nýlendusvœfli Pað ('r lir. 8. Ivristófersson lienti á umhverfis Dau- phiuvntn, norðvestan við Klding Mount- ains, hefði allgóðan jarflveg og fagurt útsýni, eu lægi helzt til norðarlega, autt fyrir norðanvindum, og pví tnundi liætt við sumarfrostum, auk pess væri pað a!!t of iangt frá járnbraut. Nýlendusvæði mietti fá fram með Manitoba- og Wiuni peg-vötnum. við Moose Mountains og með fram Qu’Appelle-dalnum, sitðrest- af ÞíngvaBanýlendunni, ullt vestur til Crooked I.ake; par fjrír vestan ræru nema fengið gæti atvinnu og sjefl j fyrii sjer; að bezt væri að látafólk sjálf- ! rátt, en hjálpa peim er liingtið flyttu og lijálpar pyrftu. Bústaði kysu inuflytjendur eptir kringumstæflum samkvæmt pekkingu sinni og högum. Austurfyjkin værtt betri fyrír ungt og einhleypt fólk er iðnað vildi stunda eða læra til mennta, en vesturiandið fvrir fjölskvndufólk og erfiðismenn. hanilwirni viðvíkjandi sagði jeg afl pað væri aðalverk fjöldans er hingað flytti, en til pess útheimtist töiuverð pekking á hindtuu og þjóðinni. Hingað til hefði landnám I.slendinga ekki verið sem heppllegast, og ef iiinir tyrstu ís- lenzkir lundnemar liaft pó þeltking seiu inetin ltafa nú, pá befðu nýlendur vorar Kkloga verifl nokkrum lir.stigum sunnar og næt haflntt en pær nú «rtt; nóg lattd

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.