Heimskringla - 06.02.1890, Blaðsíða 2

HEinKKRIXULA, WISXIPEK, MAX., 6. FKHIt. 1SÍM>.
„HeiiíslriEila,”
an Icelandic Newspaper.
Publishedeveiy Tnursday, by
Thk Heimskringla Printing Co.
AT
35 Lombard St........Winnipeg, Man.
Subscription (postage prepaid)
One year...........................f2,00
6 months........................... 1,25
3 months............................ 75
Payable in advance.
Sample copies mailed free to any
address, on application.
j af kennzlunni í bókmenntum fom-
Grikkja í Latinuskólanum í Reykja-
vík á f>eim tima er hann var f>ar,
hvernig lærisveinarnir þurftu að
muna íthverjar grammatikalskar
myndir kæmu fram hjá Plató ogHóm-
er”, og hvernig f>eirf>urftu að muna
,titlana á öllum bókum Platós”.
Kemur út (að forfallalausu) á hverj-
um flmmtudegi.
Skrifstofa og prentsmiðja:
35 Lombard St.........Winnipeg, Man.
Eu uhvað Plató haföi sagt i öllum
f>essum bókum”, pað var ónauðsyn-
legt að vita. t>að var minnið, en
ekki skilningurinn, sem rækt var
lögð við, Að höfundurinn segi satt
hann fyrir löngu hættur við f>að. skap I heild sinni, ef svo yrði. Milli-1 en 200 ára notkun, að f>essi verzlun-
Horium var sagt að hann hefði enga , bils-ástandið, sem getið var um áð- j arvegur væri í alla staði fýsilegur.
köllun til f>ess, f>að væri ekki i
hans verkahring, hann ætti bara að
hlýða boðum guðs og konungsins
og allra f>eirra útsendara, gjalda sína
skatta, og svo væri hann hólpinn.
Þessi kenning er sannarlega fullkom-
in ástæða til f>ess að varnarlaus lýð-
ur i lög-f>vinguðu landi verði kæru-
laus og lofi öllu að hólkast eins og
hólkast vill. Og f>essi kenning hef-
ur óneitanlega verið við höfð á ís-
og rjett frá f>essu efum vjer ekki, j landi til skamms tíiua
og f>að er einmitt samkvæmt hugs-
unarhætti ósköp margra á íslandi.
kostar-; tDa árgangör $2’°0;: íslendingar eiga að tiltölu við fólks
hálfur argangur $1.25; og um 3 manufti ” 55
75 cents. Borgist fyrirfram. 1 fjölda frámunaleg mikinn fjölda af j íujj-r af
Upplýsingarum verð á auglýsingum ta.\i\a, cranks. sem ímynda sjer að
..Heimskringlu” fá menn á skrifstofu . i
“ „ . r , . . , . , , bað sie fulikomnun spekinnar að
blaðsins, en hun er opm a hverjum virk r J 1
um degi (nema laugardögum) frá kl. 9 geta lesið upp langar f>ulur um f>að,
f. m. til hádegis og frá kl. 1,30 til 0 e. m. fovenær j>etta eða hitt skeði I sög-
Á laugardögum frá kl. 9 til 12 hádegi.
Undireins og einhverkaupandi blaðs-
ins skiptir um bústað er hann beðinn ati
senda hina breyttu utanáskript á skrif-
stofu blaðsins og tilgreina um leið fyrr-
verandi utanáskript.
Utan á öil brjef til blaðsins skyidi
skrifa: The Ileimskringla Printmg Co.,
P. O. Box 305.
$1,75
unni, hvenær J>essi konungurinn kom
til valda, hvenær liann barðist við
hinn konunginn ag hvenær hann að
siðustu dó. Menn sem J>etta geta,
að f>vi er snertir fomsögur íslands
og Norðurlanda sögur, má finna út
j um allt ísland, en að J>eir sömu
j menn gætu jafn greinilega skýrtfrá
j hvaða J>ýðing f>etta eða hitt atvik-
| ið hafi haft fyrir J>jóðfjelagið er
j mikið óvissara. Þeir hafa lagt sig
j eptir að muna alla helztu atburði
j sagnanna J>angað til J>eir eru orðn-
borgar t JleimsJcringlu''-árganginn
IV. aö fullu, ef borgaÖ FYIlIIt
,, , , , , ir að perambulatinq-&\m&\\tík\xm,
31. MARZ nœstkomandi, þrátt fyr- \ 1
. ,, ,, . . j öldungis eins oe lærlingar Latinu-
ir stœkkun blaösms. j D °
__________________________________ ! skólans eiga að vera Platonisk bóka-
IV. ÁR. NR. 6. TÖLUBL. 162. j registur. Og hverjum er að kenna?
t>eim sem
Winnifeg, 6. febr. 1890.
FYRIRLESTRARNIR 4.
Það er ekki all-litíll sannleiki
fólginni fyrirlestri herra EinarsHjör-
leifssonar,
^llvers vegna eru svo fáir með?
Það er óneitanlega satt, að í
flestum fjelagsskap íslendinga eru
fáir með, einlæglega með, og f>ó er
J>að ekki síður satt, að f>eir eru f>ó
enn færri, sem eru á móti, sem eru
hreinir og beinir andstæðingar. Vand-
ræðin eru, að f>eir eru hvorki með
eða mót, að f>eir eru hvorki heitir
eða kaldir, hráir eða soðnir. Þessi
hálf-velgja, eða petta kæruleysi, sem
spyrja nemandann og
engum öðrum, hvert heldur spyrj-
andinn er kennari á latínuskóla,
prestur heima 1 sveit, eða foreldri
barns í heimahúsum. E>að er spyrj-
andinn sem skapar starfsvið fyrir
anda unglingsins, sem hann er að
segja til.
En er pað nú ekki að
miklu leyti kæruleysi og einræn-
ingsskapur, sem veldur f>ví að svo
fáir eru með? Yjer höfum áður
sagt að hin afskekkta byggð ís-
lendinga og hin strjí la byggð lands-
inssjálfssje verndarengill phlegma-
tiskunnar, og pá er hún verndar-
engill einræningsskaparins ekki síð-
ur.
Afpessum ástæðuip eru íslend-
ingar preyttir, pegar peir yfirgefa
ættlandið og leita hingað, peir eru
gremju, kæruleysi og ein-
I ræningsskap. Þeim fer pví ekki ó-
líkt og írlendingnum, sem ljet pað
vera sína fyrstu spurningu, peg
ar hann steig á land í New York:
hvort að nokkur stjórn væri í pessu
landi, og er honum var sagt að svo
væri, pá að auglýsa, til að koma I
veg fyrir allan misskilning síðar-
meir, að hann yrði andvígismacur
peirrar stjórnar. I>að er ekkert eðli
legra, en að íslendingar hugsi líkt
pessu, pegar hingað kemur, pegar
peireru sjer pess meðvitandi að peir
nú í fyrsta skipti á æfinni eru sjálf-
ráðir allra sinna gerða, allt svo lengi
að peir brjóta ekki lög landsins.
I>eir höfðu heima á íslandi reynt
hvað fjelagsbönd eru og sú reynsla
peirra hafði sannfært J>á um, að pau
bönd væru ekkert annað en aridleg
og líkamleg kúgun. Af pessu hafa
peir ástæðu til að ætla, að einnig
hjer hafi fjelagsböndin enga aðra
pýðingu, enga aðra mynd. Af peirri
hugsun leiðir svo tortryggni og
hún aptur fæðir af sjer ýmigust á
öllum vorum fjelagsskap, hvað helzt
sem liann heitir. En af pví celtn-
j eska blóðið í æðum peirra er orðið
eins gvo mjög útpynnt, auglýsa peir fáir
upp yfir alla eins og lrlending-
urinn, að peir verði andvígismenn
stjórnarinnar í pví fjelagi, er peir
óbeinlínis að minnsta kosti mega til
að sameinast, heldur taka peir milli-
veginn, veita engum, en standa hjá
og gefa gætur að hverju fram vind-
ur. Hvað lengi peir verða í pessu
ur, yrði pá ekki til, að minnsta kosti
svo lítið, að pess gætti ekki. En
Hann sýndi fram á, aö frá norður-
takmörkum Bandaríkja norður á 56.
Fra vöggunni til grafarinnar HiiHibils ástandi, hvað lengi í pessari
pað ekki að vera.
Höfundur pesía
,,hvers vegn
fyiirlesturs,
a eru svo fáir með”, vill
hjá phlegmatiskum pjóðflokki kem- j er lif alls porra íslendinga ekkert
ur fram eins og dofinskapur og | annað en einræningsskapur, hvert
nenningarleysi, virðist auðvitað benda j gem peir vilja eða ekki.Kringumstæð-
á að pað sje rjett ályktað í fyrir- j urnar fjötr pá hvern á sínum bás,
lestrinum um íslenzkan nihilismus, j Qg hindra pá frá allri hluttöku í fje-
að íslendingar allir sje nihilistar. | lagsskapnum, fjörinu, gleðinni og
eða með öðrum orðum núll. Þó parf allsuægtunum, sem algengt er víð-
ast hvar annarsstaðar en á íslandi. j
t>eir vita um pann fjelagsskap, en
sú vitneskja hefur fyrir pá jafn-
kenna um skorti á skilningi, skiln- mihla pýðingu og sú vitneskja hef- | ^ íslandi, ef peir sýna frjálslyndi,
ingsleysi íslendinga. Rjettara mundi ur tyrlr ai'an porra mannkynsins að : Utillæti og mannúð, og að þeir sjeu
pó, ef til vill, að slá pví föstu, að , i tunglinu eru fjöll og dalir og sand- j f ij;num margvislegu áhugamál-
pessu sje pannig varið af pví skiln- ar> * sv0 °S svo stórum stil. Það um einstaklingsins, enda pótt smá
ingurinn sofi, af pví skilningsfærin 1 er söglegur sannleiki og ekkert ann-
sje látin liggja bríikunarlaus, að svo 1 a^> sem Pe'r liaia lært tl-f>a> af
transition frá hinum gamla íslenzka
yfirgangshugsunarhætti tilhins dem-
ókratiska, frjálsa hugsunarháttar,
sem ætlast er til að almennt sje ríkj-
andi í frjálsu landi, er einvörðungu
komið undir forvígismönnunum í
vorum ýinsa fjelagsskap. Ef leið-
andi mennirnir vinna svo að frain-
koma peirra í fjelagsmálum verði
| sem ólikust framkomu yfirvaldanna
miklu leyti sem mögulegt er. Enda
viðhefur lika liöfundurinn pau orð
eins opt, að skilningurlnn sje sof-
andi. En skilningsleysi og skiln-
ings-svefn er sitthvað, pó útkoman
verði auðvitað nokkurnvegin sú sama,
Sá maður sem aldrei æfir sín skiln-
pví peir af eigin reynd geta ekki
sagt pað ósannindi. Það er ekkert
eðlilegra en að peir sje einrænings-
legir. Að peir sje kærulausir um
hvernig gengur, er heldur ekki nema
eðlilegt. t>ar sem stjónarskipun
erófrjáls, par sem verzlanin er ófrjáls,
ingsfæri parf ekki par fyrir að vera j par sem yfirvöldin eru drottnunar-
skilningslaus, fremur en sá maður gjörn og beita á alla vega sem verð-
er peningalaus, sem safnar peim j ur hverju vopni sein peiin er feng-
öllum í kistuhandraða sinn, en vaxt-: ið í hendur, par sem allir ttlærðu”
ar pá aldrei. Hvorttveggja eign- mennirnir eru einverjar æðri verur,
in er auðvitað jafngngnleg fyrir ; sem almenningur má ekki nálgast; iangt? pá verður ekki langt til pess
mannfjelagið, eins og ef hún væri | nema hálfboginn eða á hnjánum, allir verða með, eindregnir fylg-
alls ekki til. En hverju er pessi par sem kirkjau og prestarnir eru ' ;smenn allra vorra fjelagsmála, sem
sk;lningssvefn að kenna? Eö'und-J skyldu-baggar, sem ckki verða lagð-j & einn eða annan veg miða til góðs.
urinn svarar pe rri spurningu sjálf ir af sjer eða lagaðir til. Þar sem : j£n jia£a vorir leiðandi menn komið
ur. Hann kennir pví um, að í j allar pessar tilverur, sundurleitar j pannjg fram?
munaleg sjeu í samanburði við stór
fjelngsmál, ef peir haga löggjöf
sins fjelagsskapar svo, að hún megi
til að viðurkennast alpýðleg, frjáls-
leg, ef peir leyfa óhindraða discus-
sion, taka henni fagnandi og taka
drengilegan pátt í henni, í stað pess
að brennimerkja alla andstæðinga í
peirri discussion—og án andstæðings
getur engin discussion átt sjer stað
—sem fjelagsfjendur, er með afli
sje nauðsynlegt að brjóta á bak
aptur. Ef peir gera allt petta, pá
verður petta millibils ástand ekki
hinsvegar álítum vjer ekki pá um-: stig norður br. og allt vestur að
sköpun íslands nauðsynlega, til! Klettafjöllum væri að finna um 100
pess vor fjelagsskapur gangi vel, j miljónir ekra af landi og megin-
enda yrði löng armæðutíð' fyrir j hluti pess væri gott akuryrkjuland,
hendi, ef svo væri. Jökulvatns-! aö í norðurhlutanum, sem kallaður
straumurinn fráöræfum íslands held- j væri: Peaci River-hjerað, væri lopts-
ur auðvitað allt af áfram að falla j lagið engu kaldara ensuður við landa-
inn í vora cosmopolitisku paradís. En ! mærin, vegna slakkanna í Kletta
fjöllunuui vesturundan, en jarðveg-
urinu par engu ófrjórri, aö innflytj-
endur væru nú farnir að streyma
inn í pennan mikla landgeim, og
aö tíminn væri ekki fjarlægur peg-
ar allur pessi fláki framleiddi ógrynni
af allskonar kornmat og almennum
straumhraðinn hverfur pegar kemur
á sljettlendið í Ameríku og stöðu-
vat íiðmyndast. Jökulliturnn hverfur
og sorinn sígur til botns, en vatns-
líkaminn verður krystal-tær, straum
og ólgulaus og um leið viðráðan-
legur, til* pess að veita að pörfum á
engin og akrana umhverfis í hvaða \ varnmgi.
átt sem verkfærðingarnir vilja. Og! Kafli úr ræðu Davis Senators
pó að með straumunum fljóti við ier prentuð í blaðinu Free Press
og við andleg skriðjökla-brot, stand- j hÍer 1 bænum‘ Nokkur hluti Þess
ast pau ekki til lengdar áhrif hinnar ! kaíla er lauslega PÝ^uv í pessu
amerikönskufrelsissólar. I>aubráðna: bla^'» °g er sem ^jlglr-
. , , , 1 „Frá nortSurtakmörkum Minnesota til
og sjast ekki framar, af pví kuldinn, [
! Churchill,á vesturströnd flóans, eru minna
sem stendur af jökuldyngiunum á . . ...
J ■ J OJ “ti 800 milur vegar. Meira en pnðjung
ættlandinu, nær ekki hingað xestur, pessarar leiðar skipar Winnipeg-vatu, og
til pess að liafa nokkur veruleg á- að það er hina skipge ngu hlutaþess vatns
hjer frá verða sjálfsagt 1 milj. ekr-
urundir hveiti í Manitoba fylkieinu.
Yrði brautin til búin, pá pj-ddi pað
aukatekjur Manitoba-bænda fyrir
hveitisölu eina svo nemur $3 milj.
pá á fyrsta ári. Verði hún ekki
kyggð pá, eiga peir Greenway-
stjórninni að pakka fyrir $3 milj.
fjártap pað árið, að ótöldum hagn—
aði af ódýrari flutningi á öllum öðr-
um varningstegundum en hveiti, og
annaðeins og meira fjártap á hverju
ári pangað til hún verður byggð.
Fyrir íslenzka bændur í Mani-
toba út af fyrir sig, nemur ábatinn
(eða skaðinn) svo skiptir tugum pús-
unda dollars á ári, eptir pessum
reikningi Davis. Þeir hafapví ástæðu
ekki síður en hjerlendu bændurnir,
til pess að ávarpa Greenway-stjórn-
ina í pessu máli.
hrif. Hafið, sem aðskilur, er of breitt
til pess.
*
# *
Fyrirlestur sjera N. Steingrims
Dorlákssonar um biblíuna er fróð-
leg skýring ýmsra atriða i peirri
miklu bók. Hann hrindir peirri
sögn, ttað nokkrir prestar hafi samið
biblíuna og komið sjer svo saman
um pað á einu kirkjupingi, að slá
pví föstu, að petta smíði peirra
skyldi álítast heilög og algildandi
snertir er fað nærri jafnoki Erie-vatns,
og er mótökustaðar straumvatna af land-
fláka er innilykur um 400,000 ferhyrn-
ingsmílur. A'5 Churchill er ágæt höfn
og sá staður er eins nálægt Liverpool, að
því er skipaleið snertir, eins og New
York og er nær Liverpool en Montreal,
svo nemur 64 mílum. Að pví er snertir
vegalengd frá Winnipeg til Liverpool er
hún minni svo nemur nærri pví vega-
lengdinni frá Winuipeg til Montreal, eða
ígildi 1,291 mílna eptir stórvötnunum,
en frá Winnipeg suður að landamærum
JIALEFSII KVEXNA.
[Undirumsjón hins íslenzka kvennfjelags
í Winnipeg.]
Iværu íslenzku konurog stúlkur!
pið, sem hafið mvndað hin mörgu
íslenzku kvennfjelög hjer vestan
hafs, hvað er pað sem dreifir svo
kröptum ykkar og gerir fjelög
ykkar næstum fleiri en staði pá,
er pjer búið á?
Jeg veit að spurningu pessari
mætti svara á marga vegu; og myndi
pað gleðja mig að sjá eitthvað í pá
áft, i peim.dálki ttHeimskringlu” er
hefuryfirskriptina: ttMálefni kvenna”.
Jeg veit að aldrei verður pví við
borið, að kvennfólk hafi hjer nóg
frelsi til sameginlegs fjelagsskapar,
að borgaralegum rjettindum hjer í
________ Minuesota eru 69 mílur. Þetta er þess
q . i vesna hin lang stytzta leið til heimsmark- liln,b> °S sem annarapjóða kvenn-
reg-la fynr trú, kenning og líf . oyn- > * 6 J . *• , . s
i flA»rina fvrir hvpiti ntr flllnn fifrnkstnr fölk SJ. Ilir í OTOÍ 0& V6rkl ðð J>að
neytir. En frelsi pað, sem beinir
peim braut í starfi peirra, á rót sína
ir svo ástæður fyrir peirri sögn.
Hann heldur pvi fram, að sú bók sje
aðarins fyrir hveiti og allan afrakstur
hins mikla norðvesturlands, hœði í Banda-
ríkjum og Canada. ÞatS er líka áætlað
orðin íslendirigum sem pjóðflokk of : ag verðmunurinn á flutuingi hveitis ept-
ókunn, að hún eigi ttekki lengur j ir pessari leið yrði svo mikill, að ávinn-
heimili hjá pjóðinni”. ingurinn yrði ígildi* 3 dollara fyrir
hverja ekru hveitis í Norður-Dakota og
Minnesota.
landinu sje cngin discvssion, og að! eins og pær eru í öðru, eru sam-
hún er engin, kennir hann auðvitað
tlærðu” mönnunum, en að peim sje
pó vorkunn, pví að sú menntun, er
peir hafi notið, hafi eins mikið unn-
ið að pvi að lama, eða að minnsta
kosti svæfa, skilninginn, eins og að
pví að velija hann og styrkja.” Því
til sönnuuar tilfærir hann svo dæmi
taka í pví einu að brjóta á bak apt-
ur vilja" og löngun lýðsins, að hrópa
í sífellu: Gerðu eins og jeg segi,
og kenna svoKristjáni Danakonungi
um, pá er ekki að búast við öðrum
ávöxtum en kæruleysi lýðsins. t>ó
hann einusinni hafi viljað taka pátt
í pví sejn verið var að gera, pá er
Höfundurinn er á pví, að pví
að eins, sje framtið vor hjer björt í
pjóðfjelagslegu tilliti, að vákni
skilningur fólksins á íslandi, og að
hugsunarháttur pess par af leiðandi
umskapist. Vitaskuld yrði pað mikið
pægiiegra, mlkið betra fyrir bæði
einstaklinginn ogfyrir vorn fjelags-
HUDSON-FLÓAMÁLIÐ Á ÞJÓÐ-
ÞINGI BANDARÍKJA.
t>að er einkennilegt að pstta mál
skuli koma til umræðu ápjóðpinginu
í Washington, ogpaðer pó einkenni
leora að sá verzlunarvegur er flóinn
Svo getur hann pess, að Cana-
dastjórn láti ekki pessar sannanir
athugunarlausar, heldur að hún hafi
gert ráðstafanir í pá átt, að byggð
verði járnbraut norður að flóanum.
Hún hafi sent skip og menn til að
getur myndað skuli geta skotið peim ^jjuga {gaj strauma og veðurlag
ttskelk í bringu”, pegar athugað er
hvernig spekingarnir sem nú sitja
við stjórnarstýrið í Manitoba tala
umpaðmál. En peir stjórnvitring-
ar, Greenway, Martin, og peirra
fylgifiskar, vilja helzt að sýnizt,
eins og almenningi hjer er kunnugt,
deyða pað málefni, með pví i gegn-
utn blað sitt meðan J>að tórði (Sun)
nyrðra, og hafi nú sannanir fyrir að
höfnin að Churchill sje íslaus til
jafnaðar 150 daga á ári. Til sam-
anburðar getur hann pess, að St.
Mary’s-áin og skurðurinn sje íslaus
að meðaltali 220 daga á ári, sam-
kvæmt 5 ára skýrzlu til loka ársins
1888. Stórvatna farvegurinn er pví
íslaus aðeins priðjungi lengur en
að úthrópa fyrirtækið um bygging höfnin a8 Churchill, en um pann
brautarinnar norðurað flóa sem óger-j farve^ f8r varningur síðastliðið
legt í alla staði, og pá náttúrlega að
neita að styrkja pað fyrirtæki nema
lítillega á peim kafla, er brautin yrði
innan Manitoba-fylkis, og pá aðeins
að jöfnum hlutföllum og styrktar
eru brautir sem byggðar eru um
pjettbyggða hluta fylkisins.
Bandaríkjamenn saman komnir
á pjóðpingi líta öðruvísi á petta mál.
t>eir álíta pað alls ekki ógerlegt að
opna á penna hátt nýjan, stóran og u m-
ferðarmikinn verzlunarfarveg. Það
er fyrir pjóðpingi frumvarp um fjár-
framlögur, til pess að fá dýpkaðann
skurðinn n.eðfram St. Marys-ánni,
á milli stórvatnanna. Og meðal ann-
ara vopna beitt á pingið til að fá
umtalað fje, er, að J>essi aðgerð sje
nauðsynleg til pess Canadastjórn
verði ekki knúð til að gera nýjan
verzlunarveg að heiinsmarkaðinum,
sem að’ vísu yrði mjög gagnlegur
öllum norðvesturhluta Bandaríkja,
en sem yrði algerlega fyrir utan lög-
sagnar-umdæmi Bandaríkja, svo að
pau gætu par engin áhrif haft. ttJeg
á við farveg til sjóar við vestur-
ströndina á Huðson-flóa”, sagðifram-
sögumaður málsius, efrideildar ping-
maður Davis frá Minnesota. Svo
sýndi hann fram á, að hjer væri um
ekkert hugmyndasiníð að gera. Það
væri búið að sanna pað með meir
ár svo nam að lestatali 7,576,022, og
pó var dýpi farvegsins ónóg og lok-
urnar í skurðinum ónógar til að
hleypaskipunum fram hjá nógu fljótt,
°g pvi ómögulegt að segja hve mik-
ið að verzlunin var hindruð. Að
jöfnum aðburði flutnings ætti pví
eptir pessu að mega flytja 5 milj.
smálesta af varningi að minnsta
kosti, að og frá Churchill á 150 dög-
um, en pað vegur til hálfs á móti
pví vörumagni, sem flutt er að og
frá New York á árshringnum, stærsta
markaðinum í allri Ameríku.
í öllu pessu sjer Davis hættu
búna járubrautaklasanum í norðvest-
urríkjunum, er hann segir að nemi
16,455 miluin, og segir pví Banda-
ríkjastjórn skylt að verja allar pær
eignir með pvi að ganga að pví að
gera við skipafarveginn á milli
stórvatnanna, svo að pessi braut
norður verði ekki nauðsynleg, pó
hann jafnframt viðurkenni að sú
braut mundi auðga hvern bónda í
Norður-Dak. og Minnesota um $3 á
ári fyrir hverja eina'hveiti-ekru. Af
pessu er auðsætt, að ef braut pessi
auðgar bændur í Dak. og Minn.
svonamikið, gerir húnpað sama fyr-
ir bændur í Manitoba. Að 2 árum
* Leturbreytingin er vor.
að rekja til uppeldis pess, er pær
hafa fengið. Og par sem um pær
er að ræða, pá eru pað ekki ein—
göng.i foreldrar peirra, sem hafa
gert peim mögulegt að ná nægri
menntun til að geta notað frjalsræði
pað, er pær nú hafa, nei, par hafa
fleiri unnið að, afar peirra og ömmur
lögðu á sinni tíð hyrningarsteina að
menntun og frelsi peirra, með sínu
eptirbreytnisverða lífi.
Eii nú finnst hinum íslenzku
konum, sem ekki eru enn pá búnar
að leggja grundvöllinn undir neina
sjálfstæða, fjelagslega hugsun, að
tími sje kominn eitthvað að gera,
dálitið að pokast áfram, byrja eitt-
hvert verulegt verk. Og pað sýnist
nú vera komin breyting I pá átt hjá
isl. kvennfjelaginu í Winnipeg.
Að byrja rjett, er pað sem á
ríður; og hafi t(hið ísl. kvennfjelag í
Winnipeg” gert pað, pá má ganga
að pvi sem vísu, að eptir nokkurra
tugi ára verður pað fögur grein á
dyggða plöntu pjóðar sinnar. Að
byrja rjett, hefur blessun í för með
sjer. Og af {> ví að heimilislífi okkar
islenzku konanna er í svo mörgu á-
bótavant, virðist pað vera mest
varðan^li efni til ihugunar, ef ske
mætti að pá yrði smámsaman ein-
þver bót ráðin. Frelsið í sálu kon-
unnar er undir uppeldinu komið, og
uppeldið undir heimilislifinu. Ung-
lingunum ætti að innræta í æsku
peirra pað, sem peir gætu án kinn-
roða flutt með sjer út í lifið, til full-
orðins áranna.
Ef konur tifl’ sjá, að hjer í landi
dugir ekki hinn sami uppeldismáti,
sem að peim var rjettur heima á ís-
landi, pá ríður á umfram allt á að
reyna að vinna að umbótum í pá átt.
Jeg veit að margar af yngri konum
pjóðarinnar hafa verið svo heppnar,
að hafa sjeð siðan pær komu vestur
uin haf, annan, betri uppeldismáta
barna, en pær áitu að venjast heiina
á Fróni, par sem fátæktin og skeyt-
ingarleysið hjálpaðist að, að flytja
djarfleik og mannúð bamsins burt úr
hjarta pess en í stað pess fylla pað
með undirgefni og virðingu, er J>að
undir öllum kringum stæðum skyldi
sýna foreldrunum, náttúrlega hvað
sem pau (foreldrarnir) aðhöfðust.
Að gefa nauðlíðandi fólki var
börnum kennt heima á íslandi, enda
hafa kvennfjelögin hjer vestra sýnt,
að sá hugsunarháttur er enn ríkjandi
rneðal peirra; pví öll íslenzk kvenn-
fjelög pau, sem jeg hjer hef heyrt
getið um, hafa meira og minna leit-