Heimskringla - 12.06.1890, Blaðsíða 5

HKIJIMKKIXGLA, W IXMPKtl, JIAA'., 1«. JI XI ISIMÍ.
þingmaður, ^jarðabókarsjóðurinn, er
í viðskiptasambandi við ríkisfjehir/.l-
una í Kaupmannahófn.” Hvað eru
pá margar deildir í landssjóði
oir hvar er J>á h i n deildin eða
h i na r deildirnar? Jeg heF stöðugt
getað lesið pað tnilli línanna hjá
hinum margvitra bankamáls-ritara
ísafoldar og pjóðólfs, að hann hef-
ur verið að smá-læða fram greinar-
mun milli I a n d s s j óðs og j arða
bókarsjóðs. í pessari Þjóðólfs-
grein bólar dálítið meira en fyrri á
pessari greiningu; [>ví nú vita ís-
lendingar pó fyrir vist, að einum
pingmanni peirra pykir sjálfsagt, að
allnr sjóður lands peirra, neina
. jarðabókarsjóðurinn”—sem líklega
á að pýða [>ann sjóð er tekur við
sömu aðgjöldum sem inn gréiddust
(í jarðabókatsjóð) áður enn fjár
ar ráðstafauir, og albúinn að berj-
ast á alpingi fyrir pvf, að ekki skuli
við peiin hagga—Má jeg spyrja
Húnvetninga, hafa peir afhent pess-
um pingmanni sínum atkvæði sitt
í pessu efni? Það ætla jeg fjærri
fara; en rjett hafa peir til, að fyrir-
bjöða honum, að fara með atkvæði
kjördæmisinsá ping í pessu, eins og
í hverju öðru máli, er varðar örli'ig
hinnar íslenzku pjóðar, f y r r, en
kjördæinið hefur afhent honum pað.
Jeg sjálfur dirfist að segja Þorleifi
Jónssyni, að hann hafi með pessari
ritgerð, sein hann lætyr koma út
eins og ritstjórnar-grein, og hefur
pví sampykkt og ber ábyrgð fyrir,
j pó hann sje ekki sjálfur höfundur-
jinn, fyrirgert pingseturjetti sínum
j frammi fyrrir pjóð sinni, og að hvert
kjördæmi á landinu sem er, hafi
skilnaður varð íslands og Daninerk- fyllsta rjett til að fyrirbjóða honum
ur—sje og eigi að vera í ríkissjóði j
Dana!!! Þetta er pingmannlega
Jiugsað, eða hitt [>ö heldur, pegar j
stöðulögin taka skýrt fram, að fjár
liagur íslands og Danmerkur skuli j
vera. aðskilinn, og tilskilja í T. lið j
briðju greinar, að v er/. lun íslands :
pingsetn og sækja hann til laga um
pessa ritstjórnar-grein hlaðs hans.
Eu jeg er ekki búin enn.
Þorh-ifur se<fir: Einmitt um
sama leyti, sein seðlarnir koinú I
gang, by r j a ð i in e s t a hallærið,
<></ hinn stórkostlegi „tekjuhalli
skuli vera eitt af landsins s j e r s tö k u j landssjóðs”. Engiuii maður skyldi
málum. Enn að [>að sje saunfær- | n6 trfta j)VÍi aö Sá sem petta segir
sjóðs við ríkissjóð hafi á pessum ár-
um orðið allt að 900,000 kr. I>að
mun naumast láta fjarri, pegar fyr-
ir alvöru er farið að róta upp í
reikningum íslands fyrir pau ár sem
Magnús Stephensen hefur verið
landshöfðingi íslands.
Þorleifur pingmaður heldur að af
tollum sem íslandi bera, sjer í lagi
vínfanga-tolli, bafi verið borgað í
síkissjóð svo sein pað sem svarar
tekjuhallanum 188Ö-S8 (um J af
milj.). Það er megn niisskilningur.
Þvl af landi hafa verið hrifsaðir toll-
ar I ríkissjóð til svikaskuldar-lúkn-
iiivrar, ekki einunois svo miklir sem
tekjuhalla landssjóðs nemur, heldur
parað auki eins mikið ogsvarar peirri
uppliæð, sem landssjóðurhefði lagt
upp, ef svikamillan hefði aldrei
verið af stað sett, og tollur verzlun-
ariimar verið greiddir á rjettum stiið,
c: á lslandi, samkvæmt lögum.
Enufremur játar nú Þorleifur ping
maður að seðlaávísanir seti lands-
skuld við rlkissjóð, en hann
pó að bæta við pví axar-
að alveg sje saina máli að j
ef ávísað sje gegn gulli, pví |
gegn seðlutn verið gefnar út á árinu
fram yfir 75,000 kr., [>á er öll sú
uppliæð, sem par fer frani úr, v ö x t
ur sk uldar við rlkissjóð. Það er
svo langt frá að svikarar íslands geti
hælst um gegn mjer I pessu atriði,
að pað sannar alls ekkert annað, en
að íslandi liafi aijnað bvort aukizt
borgunarmagu á árinu, eða að færri
seðlum hafi verið ávísað en áður,
eða pá, að landshöfðingja hafi tekizt
pað sem hann var að reyna I fyrra
haust, að fá útlenda fjárkaupamenn
til að borga rlkissjóði gullið (eða
eitthvað af pví) sem peir purftu til
fjárkaupa, gegn pví, að fá seðla
heima. En annars er pað lítið hrós- | fullt, af körlum og konum, osr allir vildu
í itnar efni [>ó út af útörmuðu íslandi
hatí orðiðpínt ntéir enn áður up]> I
i 1 00% svikaskuld pess.
Þorloifur pingmaður segir enn, að
{ eg hafi flaskað á pví, a<5 seðlarnir
hafi sama gildi fyrir lattdsjóð sem
| gull til iunaiilands parfa. Allar rit-
j gerðir mltiar um baukainálið votta
YLADIMIR AIIIILISTI.
Eptir
ALFREV ROCIIEEOHT.
(Eggert Jóhannsson þýddi).
Við aðal innganginn i aðmirálshygg-
ingunastóð oftiseri og tók á móti prinzin-
um, er ekki var fyrr stiginn nitSur úr
vaguinum en hann var umkringdur af al
vopnuðum lögregluþjónum. uPram”!
kallaði offiserinn og jafnskjótt seig fylk-
iugin af statt, upp hinar breiðu tröpp tr
og inn i liinn inikla hvelfda gang, erleiddi
til rjettarsalsins. l>ar var fullt af alls-
konar embættismönnum, er liöfðu ærinn
starfa að afgreiða hel/.tu kunningja og
vini er ótæpt æsktu eptir aðgöngumiðum.
qg ailstaðar var fullt og miklu \neira en
Itomast inn i rjettarsaiiun.
Ef annað meiráríðandi væri ekki fyr
ir hendi, gæti þati verið fróðiegt ogenda
gagnlegt að lýsa hinum vitShafnarmlklu
og að mörgu leiti sjáiegu seremóníum,
sem viðhafðar eru þegar þvílikur rjettur
er settur á Hússlnndi, jafumikiS mor.kery
eins og þó sá rjettrtr í rauninn! er.
Forsœti við þennan rjett hafði for-
iii£r Þorleifs pingmatuis, að hinar
nýju tekjur landsíns, verzlunartoll-
asnir, sem pví voru útvegaðar peg-
ar fjárhagsskilnaðurinn varð, sknli,
ap pví er Danmörku snertir, renna
inní ríkissjóð Dana, sjest bozt á pví
að bann flytur, athugasemdalaust,
possa tnúisgrein íslpnditignm til
pókna legrár éptir rjettingiir:— uEn
einmitt pessi tollur (vínfaugatollur-
im>) hefur . af tekjuiiiiiii mest verið ; aðar}lretimi
greiddur í ríkissjóðinn, og var [>að
pá eðlilégt, að landssjóður kæmist I
skuld við rík'ssjóð, pegar innleggið'"
alveg
s e m s j á 1 f t a
inn (:>: pegnar
minnkaði svo stórkostlega,
■sania hfttt eins og bóndi kemst I
skuld við kaupinann, pegar hann legg
ur lítið inn en tekur út hjá bonum |
eins og áður.’’ Þetta er eptirtekta-
verður vaðall fyrir al}>ingismann að
standa í ábyrgð fyrir. Alveg eðli-
legt pykir Þorleifi pingmanrii, að
kaujimeiin, sem flytja vínföng lieirn j
frá Höfn. skuli borga toHinn af
peim I r I k i ssj ó ð in n; írteð öðr-
uin orðum, að aðaltekjugrein ís-
lands, sem fyrsta skylda alpingis
<>g landstjórnar er að gera pjóð-
inni glögg skil fy rir, hvernig gjaldist:
inn I landssjóð,(sem alping erfjár j
haldsmaður yfir), skuli vera gold-
in, á n nokkurs eptirlits af
í s 1 a n d s h á l f u í sjóð [>ess ríkis,
á a ð b o r tr a t o 11 -
pess)!! Jeg segi ;
að petta sje eptirtektavert, og pyk- j
ist ekki j’kja mál mitt; pv! hjer gef !
>;r íslenzkur pingmaður löglausu j
gjörræði Danastjórnar pegjandi sam-
pykki sitt, og par á bak við steud-
ur stjórn Islands auðsælega með
pann ráðna ásetning, að draga úr
hendi íslands alla tolla, sem kau[>-
menn I Höfn eiga að greiða á ís-
landi, og láta ríkissjóð hirða [>á I
kyrrpey, og gera fyrir peim pau
skil eptir á, sem við pykir eiga.
Hvenær pelta gjörræði hafi byrjað,
get jeg nú ekki sagt, sem stendur;
en svo mikið er vlst, að hvort sera
pað er eldra eða yngra, er pað bein-
línis brot gegn stöðulögum íslands
og stjórnarskránni, og sjálfsagt að
alping gangi með einurð og alvöru I
að fá rjettingu af slíku ranglæti.
Það muu annars varla látamjög fjærri,
að gjörræði petta sje jafnaldra bank-
anum. Það var bentugra, og gekk
orðalaust af, að geta tekiö heima
horgunina upp I svikamillu skuldina
svona í kyrrpey, heldur enn að fara
að senda landssjóði reikning fyrir
henni árlega heim til íslands; [>ví
snurður gátu hlaupið á pað mál, en
ekki eiginlega árennilegt að sækja
fjeð að lögum I hendur pess, er svik-
inn kynni pykjast. Hitt var allt
óliultara, að vorjast hon ur ef hann
kynni vilja sækja liandhafa svika-
fjárins til laga. Nú, og svo hafði
maður pá pó æfinlega fj'-ð I hend-
inni og naut vaxta pess meðan við
hlítti iivað sem í skarst.—Hjvr sjá
menn nú bent á hi3 eiginlega sam-
bmd milli svikamillunnar ob toll-
n
mála-ráðstafana Islandsstjórnar, síð-
an núverandi landshöfðingi settist
I völd. Hjer sjá menn að annar
pingmaður Húnvstninga er, fyrir
sitt leyti, alveg ánægður með pess-
væri ritstjóri, sem fært hefur sainan
í sitt. eigið bluð, árin .1880—88,
heiztu fregnir um búnaðar og efna-
liag pjóðar simiar, og að pessar
fregnir sanna iiverjum, sem fer I
gegnuin árganga iilaðsiusl) að, að
Öllu samtÖid i, iiafa pessi ár, I sainan-
inirði við pau u ii d a n f ö r u u, ver-
ið iildarinuar veltuár, liæði til lands
ocr sjávar. Að undanteknu útmán-
I Skagafjarðar ogHúna-
vatns sýslum 1887. er ekki miimsti
Ilugufóttir fyrir pessari sögu Þor-
leifs. Lesi menn blöð íslands frá
júií, 1S8J>, pogar seðlarnir fyrst(?)
komu í <ia!i£í” t'l ársloka, 1888, og
se<n mjer síðan, að jeg staðhæfi hjer
ekki sannleika.
sjóð í
verður
skapti,
gegna,
færi einhver m
und sinnum á pósthúsið og fengi á
visun á ríkissjóðgegn peim, ogjióst
pað,
indi.
rð petta eru ti
liæfutaus ós irin | mi‘®ur hermáladómsnefndar veldisins
Lt>ks skorar pessi
mig að biðja piii£
h> i
upp
Eiui
iiiaður
íslandf
lendinirar sie
He
>kur nú Þorleifur ping-
pví, að falsa hjer sögu
Idur liaiin að allir ís-
svo andvara'ausir, að
peir viti ekkert um síua eigiu hagi,
á líðandi árum, annað'en pað, sem
leigðum Þorleifi pingmanni póknast
að segja uin pá í tlÞjóðólfi gamla”,
eða láta aiSra segja peinri um pá par
upp á slna ábyrgð? Er Þ.irleifur
pingmaður svo vitlaus, að ímynda
sjer, að hauii verði ekki atidægi
landsmamia, er hann segir peim, að
á veltuárum ablariunar iiati svo {
mikið hallæri gengið yfir landið, að j ir
tckjur landssjóðs hafi niiiinkað um
meistari legði pær ej>tir hendinni
inn í landssjóð, pá kærnist landssjóð-
ur I milljón króna skuld” viðrík-
issjóð. Fáir ljúga meir enn helm-
ingnuin, en Þorleifur pingmaður lýg-
ur öliu; pví í pessu tilfelii kemst
landssjóður ekki I einnar lcrónu
skuld við rikis-jóð. Ilann að oius
geyinir fyrir rlkissjóð gullmilijón-
ina,pvlhún ergeymslufje (depositutn)
og hefur af henni engan veg nje
vanda annan, enn að sjá uin pað, að
hún o-latist ekki.'x' En seðlana sreym-
O , O V
ir hannekki fyrir ríkissjóð, pví
peim sjóði eru [>eir alveg gagnslaus-
ir, iieldur er laudssjóður látinn
kaupa pá af rikissjóðl fwirákvæð-
isverð peirra I gulli.—Ofan á ailt
petta liefur Þorleifur pingmaður
frammi pá Jlónsku, að neita pvi, að
seðlaniii' sj<’ landssjóði einkisvirði,
ineðatt peir eru í ríkissjóðs hendi,
eða pegar poir berast landssjóði úr
ríkissjóði! ITvað mikils virði telur
Þorleifur pingmaður sjer hlut, sem
hann s j á l f u r á, en einliver kúgar
hann til að borga fyrir fulit ,verð?
tajiar liann ekki andvirði iilutftrins á
kauiiiim ?
nierkisinaöur a
ocr p;t sem <‘lt liafi
D I D
eð 1000 krónur pús-j usvivirt” fyrirgefningar opinberlega.
Eg er ekki við pví látiim setn stend-
ur, að biðj v fvrirgefningar á |>\i að
eg sjái rjott, skynji rjett, og segi
satt frá athöfiHim manna I opinlier-
um ináluin; enda er eg ekki búinti
tneð pettn svikatnál. enn Þft, en á
margt ejitir etin
frumherjuin pes
niönnuiii.
; tólf offlserar úr þeirri sömu tírannastofn-
| un voru þar skipaðir í tylftardóm til þess
að segja hinn kærtSa sekann. Það er að
segja, þessir 12 menn óbeinlínis myndutiu
j tylftardóm, þó þuð væri ekki meiningin,
i því tylftardómur er ekki tii á Rússlandi.
í Auk þessara 13 herra var þar og lieilt sain-
safu nf skrifimim, köllurum og reglu-
vör'Sum, og allir og allt var í einhverjum
i einkennisbúningi. Og allir utuhmtekn-
{ingarlaust slarblínvlu vi-5 öll möguJeg
j tækifæri á hávaxna og föla mannimi, er
sat einn i miðjum rjeltarsalnum, fram
m eg parf að segja í imdan forsetasætinu.
>jóðtrinnar beztu’
dugabetur, þegar kidlið kæmi til hennar.
Hún, wim jafnaðarlega var rjóð í kinn-
um, var nví föl eins og nár, auguu hennar
sv örtu,að jafnaði svo djörf, voru nú eins
og á flótta, <>g varirnar harðlæstar saman,
eins og væri húu að vinna ódæðisverh, er
hana hrvllti við, en sem ma’tti til að
gerast.
Þrátt fyrir að Varwiteh var nú kom-
inn I vitnastólinn, þennan eptirtektaverða
stað, mátti hann samt ekki á móti prina-
iuum að draga að sjer aogn áhang-
endannu. Og í öilum salnr.ra var enginn,
er jafu-gaumgæfilega horfði á prinzinn
eins og ilelen Hadowsky. Hún gat ekki
ttaft af honnm augun og ekki annað en
dáðst að honum, að vaxtarjaginu, tilburð
unum, andlitinu og svipnum, að hljóm-
fSgru röddinni, og þá ekki síðnr a* æfi-
sogu hans, hans mikl'i afreksverkum
stfax á nnglingsárum. Og þetta var m»ð
urinn, sem hún lagði í einelti til að eyði-
leggja. til að fá lífiátinn. Og af þessum
manni varð liún svo hrifln, að hún annan
sprettinn skoðaði haun sem guð, en sjálfa
sig sem djöful, svo hrifin, nff hún var
annað veifið komin á flugstig að stökkva
upp úr sætiuu, fidla fyrir fætur hans,
segja satt frá <>llu og biðja hann fyrir-
gefningnr. Það var uf> eins með hörku-
brögðum að hún hjelt sjer ístólnum, þeg
ar kviðurnnr komu at! henni. Málrómur
Varwitch ljet í eyruin heunar eins og
dunur reifaðrar trumbu í líkfylgd. Húu
heyrði til enda, heyrSi hunn bera frarn
sítui þrælslegu lýgi í þeirri von að fá hönd
henuar að verðiaunum. Allt þetta var
hennar vevk. Iiún hafði kennthonum
uS vinna að sínu hefnda málefni og til
livers? 'i'il þess með meinsícii og örg-
tisíit lygiun að svipta mann þann, sem
hún elskaði svo iunilega, sínu dýrmæta,
göfuga 1ili.
30. KAP.
Porsetinn brá annari hendinui fyrir
munninn eins og skildi,,og hóstaðí svo og
hóstaði þangað til haun var orðinn blá-
rau'öur i andlitinu. Gerði lmnn þaö
Þorleifs pinymauns. <><>• \ bajðj til þess að lirinda af sjeróstyrkleika,
ogtil þess sjer væri veitt eptirtekt líkn.
hof t>o' f.trið ylir pessa land-
Nú
ráðaureiu
\ stontlur par núekki eteinn vfir steini .
j líjf hef <?ert pað með punou lijarta,
j pví ecr hef átt orðastað við i s 1 e n z. k
ian [> iugmaii n, sein li<>yrir til
{ meiri hluta pint/inanna í bankamál-
inu. Eru Húnvetninofar svo dauð I
j ir úr öllurn æðuvn, að peir get> ekki
j komið af sjer pessari meinvætti?
(’ambridge, 10. -111111' 1890,
Eiríkur Mat/nússon.
Allt í einu fjell dauðaþögn vtir maun-
þröngina. .Jafuvel skrifararnir liættu að
! skrifa, svo al! urg penuanna gleptl eng-
j aun. Það er engiu þögn eins djúp eins
! <>g sú er keinur ytir mannfjölda saman
kominn að horfa á líflát fjelagspröðurs,
oKa til að htustaá dauðadóm. Allirsam-
ankomnir í salniim heyrðu glöggt sinn
egin lijartaslatt <>g fannst að allir í | jafui
nánd mundii eiunig heyrs. haiiu, allir
nepia einn,—Iiiiin ákærði. Hann
sat rólegur, ókvSMun ogóskelfdur,
.Skrifari uefmiariimar,' sftm skijiuð
er til aS rannsaka niál Wiadislas Gallitz.ins,
prinz af Novgorod, hershöfðingja stór-
skotaliðsins í þjónustu vors herra keisar-
ans,og að uiidanförnu formanni leyniiög
reglunnar, gorir svo vel ög les upp ákasr
E F T 1 R H I T
tii kjósenda Þorleifs J óns-
s o 11 a r.
Itað er yðarskvlda, Húnvetning.>r,
að kalla pingmann yðar fyrir, <>g
lieimta af hotium skýra grein fyr-
ir reikiiinga-viðski|>tum landssjóðs urnar". Svo sagði forsetinn og gerði sitt
og rikissjóðs
j af millióii á |>remur og hálfn ári?
Eg segi, er |>essi Þorleifur
niaður svo vitlaus, að
að landsmenn hans,
kjósendur linns, trúi
hans loona hallæri
v!
Eim kastar tólfunum hjá Þorleifi:
- Hitt, að seðlarnir sjeu verðlaus-
pegar peir koma i landssjóð, finnst
E.M. að hannekki purfi að sanna”!!!
Er [>að trúlegur hlutur, aö maður,
ir.ynda sjer,
sjerstaklega
ping- ; sem nokkr.i virðingu ber fyrir j
>er-
sónti sinni <>g stöðu, geti logið svona
bert iij>|> í ojnð geðið á inönnum,
pví, að petta j pegar allir sem lesið hafa ritgerðir
hafi valdiö pví, j mínar um bankamálið,hafa sjeð,að jeg
að iij>|i kom uliinn atórkostlegi tekju j hef sott frain sönnunina fyrir pessu,
síðan 1886; fyrir pví,
livað tnikið af tollum íslantls hafi
verið greitt i rikissjóð á pví tíma-
bili; fyrir pví, hvernig á pví standi,*
að laudssjóður liafi nokkurn tíma
Uomist í skuld við ríkissjóð, [>egar
óiuöo'uleo't var að liann hefði g-etað
komist í nokkn skuld, ef peninguin
einuin liefði verið ávísað en aldrei
seðlum. Þetta er skylda yðar við
sjálfa yður, afkomendur yðar og
aila hina ísienzku pjóð.
sára>ta til að gleypa ótal böggla, er nlltaf
mynduðust í hálsi liaus.
Eimi af hinuin útvöldu tólf reis þá á
fætur, setti úp|> gleraugu og byrjftöi aðj
lesa. Og IniDH las <>g las þangaö til á í
1 heyrendurnir fóru að hugsa að ákæru
skjnlið liefði engann enda. Allar kær
j urnarlutu að því a'S sanna lmidráð, sýna |
yflrgimg <>g fóltroSslu á eint<arjettinduin
j keisarans, rof helgustu Joforða, og sam-
neyti og vináttu við fjendiir keisarans og
; veldisins, niliilistana.
iliini fyrsti rjettarhaldsdagur var
litiinn, og að eins 2 vjtni höfðu veri'S
kölluð Vaiwiteh og Pushkini.
Til þess að varast æsingar lýSsins var
Gallitzin prinz e<ki fluttur í fangelsið
aptur, heldur haföur í varðhaldi í admír-
álsbyggingunni. Eptir vitmdeiðslunni a'S
dæniH, þótti almenningi horfurnar 5-
skyggllegarog kveið úrslitunum.
í fyrsta skipti á æfi sinni komst nú
Yarwitoh að því, aS hann var nafnkunn-
ur maður. Hvar sem hmm gekk um
bæinn heyrði hann talað mn sig, <>g á
þann liátt, að hann var kallaður Júdasar-
þó með þeim n ismun, að hann
hefði svikið herra sinn fyrir mikið
i'iim { miuna en 30 silfurpeninga. Þeir, sem
; þannig töluðu, \ issu augsýuilega ekki
Ivvaða verði hann seldi sálit sína. Hann
rvfjaði það nú upp fyrir sjer, að
einu sinni var^hann viðurkenndur fræði-
maSur og liöfðingi, og hann sá að hinn
síðartaUla titil gat hann ekki helgað sjer
framar. Það var efalaust. að prinzinn
mtindi verða fundinn sokur og ináske
tekinn af, og þá mundi ekki framar til—
tækilegt fyrir Peter Varwiteh að dvelja í
Rússhmdi. N't*i, hann ásetti sjer og að
reyna það ekki, heltlur giptast Helenu
undir eins og flýja í eitthvert ókunnugt
iand. Með þessum hugleitsingum gekk
j hann áleiSis tii luíss hennar, og þó lianu
til þessa hef'Si aldrei haft löngun til að
jdrekka, þá drakk hann nú sterkasta
j brennivín íeinni drykkjustofunni áfætur
annari og hressti það htinn mikiS. Hann
j fór smámsaman að finnatil þess að hann
i var verulegt mikilmenrii.
halli Iandssjóðs ’, 1886-1888? Nú, [> ið
oetur iiver bónili uin allt land saot
j./j j j hoiiam, að tekjuhallinn stafaði af [>v
að ríkissjóður,
lat/ði hönd
D
og tók }>á upp í
sem peir E s t r u p,
alpincri óaðspurðu,
á to) 1 a í sl a n d s
s v i kaini 11 u - sk u 1 d i na,
N 6,11 e m a.n ’og
M a gn ú s Stejihensen 'í pegj-
anda pukri bundu á bak hinni ís-
lenzku pjóð, með póstávísunuin á
ríkissjóð gegn seðlum landssjóðs,
sí felduin niður í einskisvirði og sí-
kevjitum aptur af landssjóði fyrir
ákvæðisverð [>eirra í gulli! Ilvað
há pessi skuld haii orðið, er auð-
reiknað. Eg hef pegar sýnt og sann-
að í uIIrk.”, 1. mai, aðísland kefur
taji.ið stöðugt 100% á hverri j>óst-
ávisun gegn seðlum. Það parf pft
ekki annag nú enn að telja saman
í landsreikningi landfógeta seðlana
sem póstmeistari hefur greitt hon-
um af hendi. Uppbæð peirra er
upphæð skuldarinnar, sem lands-
sjóður liefur verið settur í við ríkis-
sjóð. Þorleifur pingmaður segir
hún hati orðið U1886—18S8 liðug -J
millíón” (o: liaun kallar svo 330
pús!). Ótrúlegur og næsta ískyggi-
legur gr.eningjaskapur er pað af
plngtnanni, að láta blað sitt fræða
landsmenn um pað, að skuld, sem
borguð er, hafi aldrei verið skuld;
skuld verði ekki talið noitt nema
eptirstöðvar skuidar við árslok!
Eg hef talið til, eptir skýrslu Hall-
dórs Jónssonar í uLögb.”, 10. okt.
siðasll., #að póstávísauaskuid iands-
* llvaða uinnlegg”átti landssjóður að
leggja inn í líkissjóðí—Eptir áað hyggja,
ísafold seg'r að landsí-jóöur hafi skulda-S
ríkissjóði 1881 eitthvað um 150,000 kr.,
ef mig minnir íjett. Vill hún vera svo
góö hS Het ja oh. , hvernlg hú skuld er Ul
komin?
1) Rlöð íslands eru mjög merkileg
heimildar-rit fyrir þá, sem stundi* sögu
landsins á þessari öld, og gætu orðiðenn
merkilegri, ef þau væru óragari »ð birta
frjettir úr hjeruðum. Kitstjóri Isafoidar
sá þa'Salveg rjett, er hrinn stækkaöi blað-
ið, að mest riSi á, að fá sem ítarlegastar
þjóðfrjettir í það.
í nærri hverri einustu grein sem jeg
hef skrifað unv bankamáliðj og hana
svo öruo-o-a, að entriun oetur við
D D D ~
henni lvaggað?!
Þá eru nú pessar 75,000 kr., sem
skuldin vio ríkissjóð á að hafa
nnnnkað um árið senv leið*x' og á
pað að vera sönnun pess að sjiár
mínar urn vöxt sku'idar landssjóðs j
við ríkis^jóð sje utóm vitleysa”. j
Þetta á nú víst að pýða pað, að e pt
irstöðvar skuldar við árslok 1889 j
voru 75,000 kr. minni en 1SS8.
Eptirstöðvar 1888
Um síðir var skjalið ú enda. I.csar-
inn sdtist ni'Sur og þitrkaði glerauguu
rækilega, rjett eins og þau hefðu svitn.vö
af þessari langvarandi úreynslu.
ir.vr.i \
\f
l'/YA* //.!/••.
3 VI
eiuu ritdóui
blöðum um I
vildi
etr oofa
D D
■g heli ei sjeð nt'ina
I ykkar anierlkönsku
ók inína uElding”, pá
lesendum hennaf kost
jSnlir uu, Varwitch! Á leiðinni til
; Helenar?’ Varwitch heyrði á málrómn-
i um að þaK var Pushkíui sem talaði og
; tann að það var lianri, sem þreif um
.Gallit/.in liershöfðingi', sagði þá for handlegg hiuisog fylgdist ineð, svaraöi
kærurnar ; í styttingi „já", <>n leit ekki við, þ\ í hanu
hryllti við snrasæris fjelagsmanninum.
etinn, ,þú hefur heyrt allar
egn þjer. Nú býð jeg þjer
nð
risa a
fætur <>g svara þeim fyiir þessum rjetti, I Hann gleymdi sínu eigin meinsæri, er
frammi fyrir landsinönnum þíuum, seiu j haim hugsaöi uin glæpi hans, áleit sínar
á að heyra [>á sem lijer hafa kotnið
skipaðir eru að rannsakamál þitt ogbreyta
rjett, bieði við þig og vorn lierra keisar-
út, eg bið yður [>ví. herra ritstjóri, 1
að taka ritdóma ,Þjóð\
!>!að yðar.
g f ,vðs’
í árslok voru......... 332,000 kr.
Iíafi riú L’00,000kr
í seðlum verið á-
vísað árið 1889,
pá hefur skuldin á
árinu vaxið að
sama skapi............. 200,(XX)kr.
Upplræð skuldar
pví orðið alls........ 532,000kr.
En nú hefur ís-
land átt að borga,
1>>........
sem ávisaðnr voru
á árinu (eða hvað
pað nú var), og
o
.............
af eldri skuldar
eptirstöðvum, alls
Svo að eptirstöðv-
ar skuldar í árslok
1889 eiga að hafa
verið..................... 257,000
Þetta er etigin söniuui pess, að
skuldin við ríkissjóð hafi ekki
vaxið. Því haíi t. a. in. 200,0iKJ kr.
í seðlum verið ávlsað á árinu, pá
hefur svikamilluskuldin \ ið ríkis-
sjóð vaxið um 125,000 krónur.
•Yfir höfuð sagt, lia.fi pó$távísanir
200,(XX)kr.
75,000kr.
Hvað |>\í si’ijruleiíR í bókinui
I 1 o a
j viðvíkur, pá eru [>að fornfræ<''ing-
j arnir einkanlega sem um ]>að gt>la
{ borið, og hefi eg pess vegna snúið
mjer tii rektors lærðaskólans, heið-
urs-doktors (af Uppsala háskóla) Jóns
Þorkelssonar, sem er án efu einn
með bestu fornfræðingum. Hann
gerði pað góðfúslega, og it‘gg eg
hjer með vottorð inins, sein eg bið
yður að taka uj>j> í blað yðar, og
söinuleiðis [>etta sem jeg nú hef sagt.
T. />. llólm.
í ; Gallitziir reis á fæturog aö sið aöals-
{ manna á Rúsxlandi, er þeir alleggjti eið,
Irtgöi lrann liægri h'indina á hjartað, og
sngði svo liútt og snjallt, aö þeir <>r yzt
sátu heyrðu hvert einastaorð: ,.Teg legg
þar viS heiður minn, sem aðalsmaSur og
hermaður, að jeg <>r saklaus af öllu því
sein Jeg er kærður fyrir, néma þvt
{ eina’atriði, að jeg hafi látið 1 tusami
Vladintir RuloíT og frúna ntóðnr hans.
Hvað það snertir, þá hafSi jeg til þess
gildar ústæður. Eit geti jeg ekki látið
yður hjer saniunkomna sjá það lrá minu
sjónarmiði cr jeg tilbúinn að þola aflei'S-
ingarnar af því atviki, sem kalla má fijót-
færni ef í það ýtrasta rr farið, en sem
syndir dvergvnxnar í samanhurði við
þær, sem hinn injúkmáli smikur viö hlið
hans hafði frarnið og sem með eiðmn sín
um gerði Hka sitt til að Gallitzin yrlti
sviptur lí!i.
,Jeg erá leiðinni þangað líka’, sagði
1‘úshkíni, ,við skulum þá verða samfer-Sa
og eins og blóSsnga hjekk hsinn viS hlið
Varwitch. ,Já, 1‘jetur Varwitch’, hjelt
baiin svo áfram, ,þú ert mikill maður,
-tóniiikUl mttður; það segir hvert ein-
asta mnnnsbaru í Pjetursborg í kvöld.
Þú gerðir drengilega að þverneita svo
djarflega, þegar prinzinn spurði þig,
lrvort þú værir ekki æfður i að stæla
nnnara rithönd. ÞágerSurðu ekki síður
þegar lumn spurði þig, ef hugiir þiun
hneigðist ekki að níhilista kenningu.
275,0T0
* Var ekki þetta tilfellið meö skuld
landssjóðs við ríkissjóð 1881?
** Menn sjá það, af orðum mínum, að
egtrúi engum fiuanz skýrsluin frá lands-
höfðingja dæmi íslands fyrr en eg veit
hvernig á grundvelll þeirra stendur.
V O T T 0 R D I Ð:
Eftir tilmœlura frú Torfhildar Þor-
steinsdóttur Ilólm, sem liefrbeðið migað
láto i ljós sko'Sun mína um hið nfiyulega í
skáldxögu hennar Eldingu, votta ég lijer
með, að og heti lesið þesxa iiók og lieli
eiukum haft mikla ánægju af 11S lesa Mt
hugagreinirnar, seiu lýsa frábærum fróð
ieik og óvenjulega víðtækri lesningu.
Prú Hólm heflr ræsilega 1 siS allar þ:er
íslendingaog Noregs konunga sögur, er
gerðust á þeim tíina, er skáidsagan fer
fram ii, 'og þekkir alla hina merkilegustu
og inikilhæfustu menn, er þá vóru uppi.
Það sem til er fært úr fornsögunum, er
rjett og stendráhinumtilvituuliu stöðum.
Til þesx að sannfær ist um aU svo væri,
hefl eg flett upp tlestum þeiin stöðumi
fornsögunum, sein til er vitnað í fyrstu
hundrað athugagrcimiiium, og hafa til
vitnanirnar nálega undantekningarlan.st
reynst rjéttar. Um einstaka atrið'i 1 lífi og
liáttum forumani.a liefi eg aðra skoðun eun
frú Hólm, t. d. um það, íivn S set (i skála)
sC\ enn eg felli eigi verð á bókinni fyrir
þaS, og skoða hana sem sórlega merkilegt
og virðingarvert verk.
Reykjavík,8. *aí 1800.
Jón Pjrkehnnn.
Eptir höfðinu dansa limirnir. Hvernig
engiun óvilhallur maður getur skoöaö sem j gat jeg verið þjónn Gallltzins priuz, i'm
glæp”. Galiitziuu hneigði sig og settist j þess skoðanir hans hefðu úhrifá nvig?’
j .Þettavoru meistaraleg svör. Og þd hittir
| iika naglann ú höfuðiS. Minn frnmburð-
ur var í samanburði við þinn eins og
golugjálfur í samanburði við fellibyl.
„Þú laugst ver en jeg og þú laugst
að áxtæðulausul’ svaraði Varwitch þyrk-
iugxlegn. ,Jeg hufði ástwðu til að genv
það xrm jog gerði’.
glæp
svo nitf.
.ftKiifaiTnn bókar svarið'1 sagði for
setinn og sagði svo við prÍDZinn: .Gallitz-
in herfhöfðingi hefur rjett til a1S velja
sjer aðstoðarmann, til að verja mál sitt,
úr flokki hermáladóiinnefndarinnar’.
,Jeg gef eptir þann rjett, <rn flyt v<">ru
tnína sjálfur’, svaraði prinzinn, og kom í
því auga á Hclonu Uadowsky, vinnumaiin
sinn Peter Varwítch og Michael Push-
kíni, er öll sátu saman skammt fráhonum.
Nú stóð yfirkallarinn upp, er var tuð-
kcnndur með því, að hann haföi S hend-
luni langa hvíta spíru, krýnda með loga-
gyltum tvíhöfðuðuni nra. .Pjetur Yar
witclil' kallaði hann, Aemur frauv <>g tek
ttr vítimstóllun!'.
,Vertu hughraustur, Vurvvitcli!' h\ís'..
að llelen að houum, er haun, allur titr-
atidi, stuulaðist hjá henni. ,Vertu kaldur
og fáorður, on gaga irðurl'
Það vvr vol gert a’f ITelenu að gefa
honum þexstt ftminningu, eu það var eng-
in ástæða til að ætla, uð húu sjálf muudi
„Nei, Varwitch! .!<>g hifSi einnig
*jxta ðu. Þú hlýddir llelenu af því hún
lofaði aö verKa konau þin, eu jeg, af því
hún lofaði aðhjálpa mjer til að nú kon-
unui, sem jeg ætla að eiga. Jeg bjóst
við áð sjá haua i gærdag, samkvæmt
brjeliuu, er þú skrifaðir meft rithönd
Vladimirs, en hún kom ekki, hún gladdi
ekki augu inín’.
,l>ú ertósvífinn hundurr svaraðl Var-
witch, .þýborlnn hvolpur af illu kyni, og
það bætir þig þess vegna ekkert, þó að þú
geltir í flokki dýrhundanua. Vinir þínir
verSa að mýla þig eSa lögin verða að
hengja þig og það áður en langt iífcr’l
(Pramh.ý