Heimskringla - 13.05.1891, Blaðsíða 2

Heimskringla - 13.05.1891, Blaðsíða 2
kemur tít á hverj- An Icelandic News- ud miðvikudegi. paper. Published e v e r y Útgefendur: Wednesday by The Heimskringla Printing & Publ. Co’y. Skrifstofa og prentsmiðja: Lombard St.---------Winnipeg Canada. Blaðið kostar: Heill árgangur............. $2,00 Hálfur árgangur............. 1,00 Um 3 mánirSi................ 0,65 Skrifstofa og preutsmiðja: 151 Lombard St........Winnipeg, Alan. tjr*Undireins og einhverkaupandi blaðs- fns skiptir um bdstað er hann beðinn at5 senda hina breyttu utanáskript á skrif- stofu blaðsins og tilgreina um leið fyrr- tnrandi utanáskript. Upplýsingarum verð á augiýsingum 5 „Heimskringlu” fá menn á afgreiðslu- stofu blaðsins. RITSTJORI (Editor): Qestur Pálxson. Hann er að hitta á skrifstofu blaðs- Ins hvern virkan dag kl. 10—12 f. h. BUSINF.SS MANAGER: Þorstr.inn Þórarinsson. Hann er að hitta á afgreiðslustofu blaðsins hvern virkan dag kl. 9 til hádeg- ls og frá kl. 1—6 e. m. Utanáskript til blaðsins er: Tfie Beimskringla Prinling&PublishingCo. P. 0. Box 305 Winnipeg. Canada. V. ÁR. NR. 20. TÖLUBL. 228. Winnipeg, 13. maí 1891. SVAR greiða ekki atkvæði? Hvergi. Rit- stj. Hkr. datt ekki I hug að allir ættu að sitja heima og greiða ekki atkvæði, en henni fannst, eptir f>vi sern íslenzku blöðin höfðuvarast all- ar upplýsingar (sjerstaklega Lög- berg, um Canada-pólitik, að rjett- ara væri, að láta hvern -einstakling sjálfráðan urn sína pólitisku sann- færingu, og vera ekki að reyna til, að berja inn í hann sannfæringu með ofstæki otr heimsku, eins og Lögberg. Svo finnst Lögbergi J>að ógnarleg hugsunarvilla, að vjer segjum, að nær pví allir íslending- ar hjer í fylkinu hafi fylgt liberala (lokknum löngu áður en Lögberg fór að hamast á peisunni. Er nú Lögberg svona sneitt allri skyusemi eða er J>að bara illgirni að finna. sjálfsagða mótsögn milli peirra tveggja setninga, að íslendingar hafi'yfir höfuð ekki vit á hjerlendri pólitik og peir fylgi líberala flokkn- um. Enginn maður með heilbrigðri skynsemi finnur mótsetningu milli pessara tveggja setuinga. Fyrri setningi segir, að peir hafi ekki fullt vit í pólitik og seinni setningin seg- ir, að peir fari villir vegar í líber- ala flokkmn. Önnur setningin skjV- ir frá orsökinni og hin frá afleiðing- unni. Hefur ritstj. Lögbergs aldrei heyrt getið um orsök og afleiðing- ar? Ja, pað lítur svo út sem pess- ar tvær hugmyndir standi honuin al- veg fjarri. til LÖGBERGS. Það er ógurlegur misskilningur af Lögbergi, að halda, að pessar tvær gaman-greinar, sem prentaðar voru í næstseinasta blaði Hkr., væru pólitiskt svar eða yfir höfuð nokk- urt ((svar” til Lögbergs. Nei, langt frá. Hegar vjer lofuðum svari í næsta blaði, 22. apríl, vissum vjer ekki betur en að vjer gætuin náð í j engan veginn neitt svar, en Lögb. brjef, sem vjer purftum að halda á j hleypur strax til þvert ofrtn l fyrir- í svarinu fyrir næsta blað. En pað, ■sögnina og segir að petta sje svar tókst ekki, en vjer fnndum enga á-1 til sín. í seinasta biaði Lögbergs 6. p. tn. hefur ritstjórinn verið pískaður með spordrekum til að skrifa eitthvað illt um Hkr. En honum hefur fall- ið pað ofboð örðugt, eins og von er; sú grein er óefað sú allrá ljelegasta, sem sjezt hefur jafnvei í Lögbergi um langan aldur. Eins og áður er tekið fram, voru pessar tvær ((gaman-greinar, sem standa í næstseinasta blaði Hkr., stæðu til að verja pað fyrir lesend- itm vorum af peirri einföldu ástæðu, að pað hefði svo opt komið fyrir Einu getum vjer svarað ritstj. ((Lögbergs” að pó hann sje orðinn 3vo hrokafullur af pessari einu við- áður, bæði hiá Hkr. og- Lögb., að I , . , , , , ■' n j urkenningu, sem hann hefur fengið svari hafði verið lofað í næsta blaði . . ., - , , , , , . , fyrir ritstörf sm á íslenzkn tungu, án pess að það p>ó kæmi fvrri heldur ", , , tti „ TT . „ , , r r * * ritdóin ((Hkr. um ((Vonir” lians í en seinna. t>að geta svo rnörg at- , •» . , , suinar sem leið, par sem lyndisfar vik legið að pví, að svarið eigi að j TT , , , , - ,, r ” Helgu var sv0 Saýrt> a0 tíu sinniim koma sem allra bráðast, og bó getur! , n 1 ° ! var ijósara og betra en í söo-unni pað dregist af fullgildum ástæðum. i . .. . ., r ° ° I sjalfri, pá parf hann ekki að vera J t>essar ((gamangreinar” i næstsein- vlss um a^ ritstj. ((Hkr.” skrifi j asta blaði Hkr. voru og áttu ekki að 1 „l'eimsku-pvætting”, pó ritgerðir vera neitt ((svar” til Lögbergs; pær llans ef til vill falli ekki alveg sam- i báru pað með sjer, að pær voru, eins an við skoðanir Mr. Hjörleifssons, eða og vánt er að vera hjá oss, bara sjen fólgnar í pvf, aðdásama((Lögb. , græskulaust gaman og ekkert aun- l'afa langtum bet’i og vitrari að. Lögberg verður stundum svo menn> en ^lr- Hjörleifsson, litið ((kómískt”, að pað getur enginn allt oðrum auKnm á I>að, sem ritstj. maður lesið pað óhlægjandi og : ((Hkr.’ skrifar, en svo, að pað sje pessum almennings-hl&iri vildum „heimsku-pvættingur”. I>au orð vjer gefa rúm í blaði voru, af pví j ((Lögb.” eru pess vegna ómæt ó— að oss fannst hláturinn svo ógnarvel : maga orð. I>ar sern hann talar um, á rökum byggður og af pví að Lög- í að pað sje ekki ópekktí pessum bæ, berg með ýmisskonar ritgerðum sin- 1 að ritstjórar lijer f bæ Hggi I rennu- uin um pólitík reyndi ekki til á steinunum dags-daglega, pá höfum nokkurn hátt að stöðva hláturinn í 1 vjer reynt að leita oss upplýsinga fólkinu, helduræsti hann á allan hátt í um pað mál, en höfum að eins get- Nú ætlum vjer að reyna til að svara bæðí greininni f blaðinu 14. aprfl og 6. p. m. í greininni, sem prentuð er í 14. bl. Lögbergs p. á. 15. apríl p. á. er pað aðalatriðið, að Hkr. hafi sagt, að íslendingar væru ((hring!andi vit- lausir í pólitik” og hefði gengið út frá pvi, að íslendingar ættu að sitja heirna við kosningarnar. Frá Lög- bergs li'ið er hjer l.landað saman lýgi og ranghernii. Hkr. liefur ald- rei sagf, að íslendingar \ærn að fengið pá fullvissu, að nm aðra ritstjóra en íslenzka sje ekki að tala í pví efni, pá höfum vjer leitað oss upplj'singa um pað efni og af pví að vjer vitum vel, að núver andi ritstjóri ((Ilkr.” liefur aldrei í rennusteini legið, pá virðast böndin berast næst ritstj. ((Lögbergs”, en slíkt teljum vjer bara róg vondra manna og ætlum vjer oss pví hjer eptir á viku hverri, að bera slíkt af fjelaga vorum, ritstj. Lög- berirs”. ((hring)andi vitlausir í pólitik”. Vjer | Annað er ekki svaravert í pcss sögðuin að eins, að allur porri landa j um tveimur greinum, neina ef vera vorra hjer væri fjarri pví að geta f skyldi sú einfeldnislega uppgötvun sannleika tekið pátt í hjerlendri ritstjórans, að pað atriði, að Glad pólitik”. En hvar stóð pað í Hkr., J stone leitar samninga við íslendinga, að allir ættu að sitja heima og|sje samjafnanlegt við pað, pegar II KIlISKItl\GliA, WlMÍPKd, «A\„ 13. AMI 1S»1. valdalaus stjórnar mótstöðuflokkur hjer leitar til stjórnarflokksins í BandaTÍkjunum, sem er alveg gagn- stæðrar skoðunar í pólitík sem hann. Veit hann ekki, að pegar Glad- stone er að semja við írska flokk- inn, J-á er hann að semja við sam- pingsmenn sína og sam ríkismenn sína? Hann tekur írská málið fyr- ir, af pví að pað er ríkismál í Eng- landi og hann semur við írsku pingmennina til pess að styrkja sinn eigin flokk á pingi og koma á- hugamáli enska ríkisins f verulega gott horf? Er ]>etta að nokkru minnsla leyti heimfæranlegt upp á liberölu flokksforingjana, sem voru að laumast suður til Washington? Og hvers vegna erum vjer svo að rífast um allt petta við ((Lög- berg”? Hvað er ((Lögberg”? Blað, sem stendur á boðstólum fyrir hvern pann flokk, sem hæst býður. Það var sú tíðin hjer í Manitoba, að pað borgaði sig bezt, að koma sjer vel við stjórnina par, jú, en J>að gerði (lLögberg” líka, pað meira aö segja narraði suma af ráðherrur.um til að kaupa hluti í ((Lögbergi”. J>eir pekktu vitanlega aumingjarnir ekk- ert til uLögberg3” nema að pað, eptir pess eigin sögn, hefði alla Is- lendinga á sínu bandi. Og svo gekk stjórnin og ráðherrarnir ((f tauið”. En pað er ekkert leynd- armál, að peir Lögbergsinenn pótt- ust ekki fá nógati peniiigastyrk hjá Greenway stjórninni og purftu meira og sögðust Jntrfa meira. Svo kom kosningin til Canada-pingsins núna f marz-inán. seinastliðnum. Menn skyldu núætla, að ((I.ögberg” væri trútt sínuin herra, Greenway stjórn- arformanni. Nei, pví var langt fjærri. Undir eins og farið var að tala um kosningar, datt ((Lögb.” í hug, hvort ekki mætti hafa ineira uppúr ((Dominion”-stjórninni. Sam- kvæmt J>ví var svo brjef skrifað til [>eirra konservatívu, og peim sagt hreint og beint, að e/ vel vceriski.pt við „Lögberg”, ]>á skyldi l(Lögb.” styrkja pá konservativu við næstu kosningar, enda hefði ]>að allt if ver- ið sama megin í pólitíkinni sem stjórni'i f Ottawa. J>að getur vel verið, að ((Lögberg” kalli petta ((heimsku-J>vætting”, en ef svo er, pá erum vjer reiðubúnir til að prenta brjefið i heild sinni. I>að er í raun og veru pess vert, að pað komi fvrir almennings sjónir. Og hvernig í dauðaninn dettur Lögb. í hug, að nokkur maður leggi nokkuð vit í pað sem pað segir, peg ar allir vita að pað er bara falt fyrir peuinga, hverjum peiin sem hæst bfður. Það hlj'tur að hafa eitthvert •kyná pví að hjáöllum peim erpetta vita að er úti uin pólitiskt álit pess; pettaer Löggbergs sanna saga, pó ótrúleg kanni að J>ykja. Vjer göngum að pvf vísu. að ritstj. Lög- bergs xeyni að vafja petta einhverj- um skýlu vefum, en J>að verður tæp- lega hægt, pví brjefið uiti petta at- riði verður óðara birt hjer í blaðinu. Og svo hættum vjer í petta sinn að svara I.ögbergi og ((heims”u- pvættingnum” par. Vjer skulum akkert perónulega nfðandi orð segja við Mr. Einar Hjörleifsson; ef hann hefur eitthvað á samvizkunni, pá er pað nóg ((synda-straff” á hann að láta ekki merkari mann en hann Magnús Paulson, sem allir menn af ölluiri flokkum hafa aðreyndu sanna ótrú á, spila með sig eins og gosa. endalaus melnr. Hvert sem peir snúa sjer, verður jafnan grjót og inöl og urð fyrir fæti J>eirra. I>eim finnst eins og peir vera fæddir með hlekk um fót sjer og hve irikiðsem peir strita og stimpast við, fái [>eir aldrei losað hann af sjer. Ilann sitji kyr [>rátt fyrir allar tilraunir; vegna hans tapi peir f hverju kajip- hlaupi og dragist aptur úr sam- ferðamönnuin sínuin. IFyrir aðra er lifið eins og ang- andi blónisturvöllnr. H\ert sem peir suúa sjer, sjá peir ekki annað en fegurð og dýrð. Fyrirtœkjum peirra fylgir lán; og gull finna J>eir svo að segja undir hverjui.. steini. Það lítur út eins og eitthvert leyni- legt afl f'afi samið fóstbræðralag við J>á og fengið peim f hendur ein hvern Aladdins-töfrahimpa, svo ótal andar sjeu reiðubúnir að uppfylla óskir J>eirra og parfir. Sumir fá ]>að út úr lífinu, að pað sjeeintóm óverðskulduð mæða. Aðr ir, að pað sje eintóin óverðskulduð lukka. Sumir ganga sf-hnuggnir alla leiðina gegnum lífið, sí-óánægð ir, sí ergilegir. Aðrir ganga sömu leiðina, sf-brosandi, sl ánægðir, sí- vingjarnlegir. Suinir segja sjer bregðast allar sínar vonir, aðrir sj'n- ast fá pær uppfylltar. Það er sann- arlega ólik niðurstaða. Ut úr J>essu hefur myndast örlaga hugmynd sú, sein margir virðast hafa svo rnikla trú á. Samkvæmt henni er [>að eitthvert blint afl, sem heldur taflborði tilverunnar í hendi sjer og tekur einn aumingja maiin inn og gerir liann að svörtum ridd- ara eða svörtum biskup, setur hann á svartan reit á borðinu og mælir svo um og lcggur á, að hann skuli aldrei mega skipta um lit, aldrei |>oka sjer af svarta reiteum ng yfir á hvíta reitinn, sem J>ó er einlægt við hliðina á honum,—heldur skuli hann flækjast á svart af svörtu, hvert svo sem hann snýr sjer. Þetta sama blindi afl tekur J>á amiaii tnann og gerir liann aðhvítum riddara eða biskup, setur liann á hvftan reit og mælir svo um og leggur J>ar á, að hann skuli ætíð hvítur vera og á hvítu standa, hvar sein hann fari. Eittaf pví, sem mestfjekk á huga ininn, [>egar jeg var barn og fór fyrst að taka eptir )>ví sem talað var í kring uin mig, voru [>ær orðræð- ur, sem jeg stunduin heyrði rísa með iniklu kappi á milli manna um forliig og frívilja. Það var taiað einkennilega íriikið um f>að á ís- landi og með svo tniklu kajijii, að jeg inan naumast ejitir öðru umtals efui, er setti hugi ]>eirra, sem annars virtust hugsa fremur lítið um iniklu auðveldari hluti, í jafnmikla hreif- ing. Mjer gramdist )>að mest af öllu, að nijer fannst forlaga-hliðin ojitar bera gígur úr býtum. Mjer gramdist pað vegna [>ess, að mjer varðpegar óvenjulega illa við hana. Og jeg gat ekki skilið, hvernig nokkrum gat komið til hugar að verja aðra eins ófreskju hugmynd. Vanalega vorn J>að peir eldri og vitrari menn, sein hjeldu frairi for- laga-hliðinni. Og pað er ætíð ein- hver [>ungi f pví, sem aldraðir menn mæla. Það er eins og maður heyri inn á milli orðanna einhvern undir- tón, sem segir: (('lcg hef lífið fyrir tnjer; jeg veit livað jeg segi. Þið hinir getið nú búið ykkur til eins háfleygar hugmyndir um lifið og pið viljið, eii pað [>arf ekki nema einn kaldan dag, pegar hann stendur á norðan, til að blási peirri von burt, að pað sje f niannsins valdi að skajia sín forlög”.—Ja, hvernig sem J>að var eða ekki var: mjer fannst for- laga-hliðin optar verða ofan á, en frívilja-hliðin undir, og pað pótti mjer slæmt. Þegar jeg tefldi skák, vildi jeg ætíð hafa hvítu mennina. Mig hálf hryllti við svörtu mönnunum, en liafði gainan af að sjá pá falla og láta [>á hvítu vinna sigur. LIFSARAHCURINN ejitir sjera Friðri/e J. Bergmann. Það ernokkuð misjafnt, sem meiin fá i'it úr lífiun. Fyrir suma er pað eins og einn 1) Ræða flutt fyrstá Mountain, N. I)., en síðar aukin og breytt, á Garðar á sumnrd jiiiii fyrsta. Hugsunin um forlög og frívilja lagðist opt yfir taflborðið, pegar jeg annaðhvort tefldi sjálfur eða horfði á aðra tefla. Oir pá fuudust mjer svörtu mennirnir vera forlága- inennirnir, en hvítu menniriiir frjáls- lyntlar frívilja-hetjur. Auvitað hafði jeg |>á ekki .minnsta skynbragð á á J>\í, að til væru hvíti.r og svartar hugmynd r í heiinininu og að llytj endur Jieiria væru d igs daglega uð tefla annað tafl, seiu miklii ineiri alvara fylgdi en J>essu. Eu pó fannst m jer, að jeg heldur vildi vera peð f hvita liðinu, en kongur í svarta liðinu. Svoná mikið vald höfóu litirnir yfir huga mfiiuin. Það hefi ir f'Hgt mjer einlægt, síð | an jeg var barn, uð hafa óbeit á forlagatrúnni. Þessi óbeit hefur aukizt en ekki utinnkað við pað, að pegnr jeg fór að fá ofurl'tinn skilning á kristindóminum, sá jeg að hugmyndin um bliud örlög var heiðin og s\ arinn óvinur kristin- dómsins. Jeg sannfærðist einlægt betur og betur um, að pað er mögu- legt fyrir panti, sein einhverra or- saka vegna stendur á svörtum reit, að skijita uin lit og pok ist yfir á hvíta reitinn. sem ætíð er við hlið- ina á honum. Og eins er líka hitt dæmalaust auðvelt, að færast af hvftum reit og yfir á svartan reit, [>að er að segja, ef manni pykir ekkert varið f hvíta litinu og kærir sig ekki, pótt maður verði pá svartur. Jeg sanufærðist líka um annað. Reitirnir á liorði lifsins eru í rauu- inni að mestu leyti jafn-bjartir. Það eru mennirnir, sem eru mislitir; suinir geradimint f kringum S'g, aðrir bjart. Það er ekki svo koldimiiit inni f neinu hroysi, að par geti ekki orð ið bjart, ef settur er gluggi á vegg inn, eða kveikt Ijós [>ar inni. Það er einn grískur præll, sem hefur sannfært mig um pað betui en flest annað. Hann var ekk: fæddur præll; foreldrar hans voru frjálsir menn. En hann var fædd- ur með veikan og vanskajiaðau lik- ama. Og svo voru foreldrarnir ekki i’egiyudari en svo, að peir seldu sinn veikburða, \ anskajiaða dreno fyrir fáeina skiidinga í ánauð; peir hafa víst ekki verið neiria örfáir, pvf hann hefur verið allt annað en eig inlegur J>ræll. Þessi aumingja drengur hjet Epictet. Hann var nú kominn af hvítuin reit yfir á mannfjelagsins svartasta reit. Hann var kominn af hinum hvfta reit hins frjálsasta nianns, sem allir menn unna svo mjög, yfir á reit prælsins, sein í augum allra manna er hinn svartasti og hrylli- legasti, sem hugsast getur. Hann fjekk illan og grimman húsbónda, sem Epaphrodilus hjet og sem var vildasti vinnr og ráðgjafi hins al- ræmda Neró keisara. Hann mis- pirmdi pessum veikburða [>ræli sín um á marva ven-u. Það er söirð o o saga ein af pví, sem ef til vill er ósönn,* en sem sögð hefur venð nf möiinum sem lítið seinna voru uppi og vel gæti verið söun. pví hún lýsir lundarlagi peirra inanna, sein [>ar áttu libít að máli svo líkt pví, sem vjer pekkjuin J>á af öðrum'at riðum. Epaphroditus hafði s-jer pað til skeinmtunar einn dag, að hann tók fót prælsins og sveigði hann á- kaflega með pví að skrúfa hann fastan í skrúfstykki, til að sjá, hvern- ig prællinn bæri sáisaukanu. ((Þú brjHur legginn, ef pú herðir meira að”, sagði prællinn, án [>ess að hrærasigog án pess að gefanovk urt hljóð frá sjer. Húsbóudinn herti meira að, og fótleggur præls ins stökk í sundur. ((Sagði jeg pjer pað ekki, að hann mundi brotna”, mælti prællinn, án pess að hljóða og án pess að kveina. Það htfur verið bjart j’fir and- liti prælsins, pegar hann sagði [>etta. En pað hefur verið myrkur yfir and- liti hins mannúðarlausa húsbónda, [>egar hann stóð upp frá pessari skemmtan. Það er betra að vera svona drottinnlegur præll, en svona prælslegur drottinn. Það var ]>ræll- inn Ejiiotet, sein parna stóð á hvíta reitnum, en hinn auðugi Rómverji, sein stóð á svarta reitnum. Og pó fjekk J>rællinn ekki aunað f svipinn en pá meðaumkvun fyrirlitningar- innar, sem e nnig hundurinn fær, pegar hann hefur verið bitinn f löpj>- ina. En hiun grimmi húsbóndi hans var álitinn óskabaru auðnunn- ar parna í Rómaborg. En jeg hef meira að segja um pennan lialta, vanskapaða, mis- [>irmda mann. Hann var einliver hinn mesti heimr sjiekingur, sem uj>jii hefurverið. Orð hans voru svo djúpvitur og skoðun hans á lffinu og hinum misjöfnu ! kjörum lffsins svo háleit, að allir j linfa. að hónttin dázt ogaf honum j líert. Hin heiðua sjieki fornaldar- j innar á í ]>essuui halta præli eiiin j siun göfugasta túlk. [Vjer riiinniim lesend r ((Ileims- krinsilu” á, að undir ((Raddir frá alinenn- n.sri” er það ekbi ritstjórn blaðsins, sem lalar. Uver inaffur getur fenvið færi á >ð láta þar í Ijósi skoðanir sínar, þótt þier sjen alreg gagnstæðar skoðunum ritstjórnarinnar, eri inenn verða að rita steinilega og forðast persónulegarskamm- ir; auk þes3 veröa menn a¥ rita um eitthvert það efni, sem almenning að einhverjuleytivarðarj. PEMBINA-PISTLAR. 18. ajirfl 1891. Herra rltstjóií, jtíg hef haft svo mik- ið að gera ntíua um noklorn tíma, að jeg hef ekki haft tíma tfi að segja yðui stórtíðindi Jhjeðan. Það gekk svosem ekk> fítíð á hjernit á dögunum, þegar 12. blað Lögbergs <, þ. m. kom hingnð. Fáir liöfðu að vanda lesið það svona að ástastfuiausti, eu sve kom það ii]ip úr kafinu, að eitthvaft \ieri þar iiiii hnnn Jónas okkar A. Sigiirðsson. Og ímyndunaraflið var svo mikið hjá sunnim, að þeir sögðu að Lögberg flytti í þetta sinn mynd af fman spámaniiiiiiim okkar með gylitum I>aug kringum höf- uSið og kristilegt lofkvæði fyrir netían ejitir Einar fljörleifsson. Þetta var nú ■dit saman ýkjur, eins og þjer vitið, en þetta biað Lögbergs ftutti hið framiír- skarandi kvseði ((til L/igbergs”, sem eitt ermegilej.ttil þess aðhefjahann í höfulF- þjóðskálda tölu og meira að segjaskijia honum i öndvegi meðal ntílifandi fc* lenzku skáldanna. Þjer haldi S kannske, nfi pað hafi ver- iðí liáði, pegar jeg nefndi hann spámann ‘ðan. Nei, langt frá. Mjer hefur opt gramist þuð, pegar jeg hef heyit flysj- nngana hjerna ntíiJín og níhilistana vera ið spaugast að siíkum manui. liann er sanukallaður spáma’hur og pá náttiírlega éins og allir slíki r nienn, elii \ iður kenndur i sínu byggðarlagi iijer lijá oss. llans andlegaátgervi er svo írábært, að iindrum sætir. Utidir einsog hnnn steig fæti á land hjer 5 álfu, kunni hann ensku svo vei, að hann , ej>tir hans eigin síign, blóðroðnaði svo af biygfiun yfir frain- erði allra landa sinna, einnig peirra, sem æddir voru hjeriálfu, að hann alla tíð íðan hefur pótt 5 rjóðara lagi í andlitL Hann er framiírskaratidi btífræðingur oSa rjettara sagt btí-snillingur, en hann hefur aldrei neitt pess Jiáttar reynt, livorki hjer nje heima, pvl hans hugur hefur stefnt ailt hærra, sál hans getur angu jarðnesku bundi.-t. Kvæðið í Lög- bergi sýnir bezt skákl-ága'ti hans, og fó get jeg fullvissað yður um, að hann á tvökoffoit og einn kistii full af einsfram lírskarandi ljóðum, helzt andlegum sálm- uni og kvæðum. Enn frernnr hefurhann ,-itað ritgerSir trtíar- og guðfræðis-efnis i ..Snineininguna”, en ekkert af peim hefur birtzt á pWnti, eðlilega at því, að ritstj. ((Sam.” héfur ekki leyft peim að komast að aföfundyfir frábærri guð- fræðis-þekkingu og ritsnilld Jónasar spá- manns. Hann sá, að ef eitthvað af rit— -míðum Jónasar kæmíst fyrir alinenn- itigs-augu, pá inundi alinenningur undir eins heimtn, að Jónas Jritaði einn aila l(Sameininguna”. Jónas er hverjum manni inildari í viðræðu við menn; hann klappar sál hvers mnnns, sein (hann talar við. En á bak talar hann hispurslanst í frekara lagium bresti þeirra og Jesti. Heimsk- ingjnrnir kalia þetta hræsni. En hjer Jggja dýpri rætur að. Jónas er hverjum manni hjartabetri og upp í eyrun vill hann ekki með niálsnilld sinni ogsínum kristilegu siðferðiskröfum kasta pessum aumingjum til jarðar, svo þeir veltist um í moldinni í syndanekt sinni og andans- eymd. En á bak verður honum sam- livcemt spámanns-skyldu sinní að vara bvern einstakan mann við öðrmn mönn- um; þá sýnir iiaun heijar bagga siða- spillingarinnar, sem aðrir menn eru at? rogast með í gegnnm lífið. Jeg hef lieyrt getið mn Sókrates gaœla, giíska spekinginn, sem á sinni öld var srðferðis-spátnaður, eins og Jón- as á sinni. En hvilíkur munur. Sókrates vai að þvæla menn pessa í paula upp í eyrun, öilum til angurs og ergeisi*, en Jónas gerir ullt á bak, öllum til viðvör- unar og siðabetrunar. En pess ber líka uð gæta, að Sókratis var bara heiðingi, aumiiiginn, þó hann þætti vitur ásinnitíð. Ekki get jeg sleppt þeirri hugmynd minni, að Sókrates hefði lítið haft að | gera í hendurnar á Jónasi. Er það líkaekki dásamlegt, að íhuga I gamla teslamentit' <>g okkar tíma? Á 'iaiiila test cinenlisiiis tí K var lika uppi

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.