Heimskringla - 03.02.1892, Blaðsíða 1
Tolubl. 369
cíj
VI. ar. Nr. 6.
Wlnnipeg, Han., Canada, 3. Februar 1893.
C. W. GIRDLESTONE,
FIRE AND MARINE INSURANCE. STOFNSETT 1779.
Guardian of England, Höfuðtaóll.$37,000,000
City of London, London, Eng., höfuðstóll. .$10,000,000
North-west Fire fnsurance Co., höfuðstóll. .$ 500,000
Insurance Co. of N. Amer., Philadelphia, U.S. $ 8,700,000
AOAL-UMBOD FYRIR MANITOBA, NORTH WEST TERRITORY OC BRITISH COLUMBIA.
SKRIFSTOFA 375 OC 377 MAIN STREET, - - - WINNIPEC-
ZB-AJDIDTXIRi-
ALÞÝÐUBÚÐIN.
Verzlarmeð Dry Goods, tilbúin föt og fataefni skótau, matvöruog leirtau.—Eng
in vandræði að fá að sjá vörurnar. lOprc. afsláttur af Dry Goods og fötum fyr-
ir peninga út í hönd,—Bændavörur teknar sem peningar,— Komið einu sinni til
okkar, og þá komitS þið áreiðanlega aptur.
J. SMITH & CO.
FRJETTIR.
LÍTLÖND.
Á Þýzkalandi stendur yfir stríð í
stjórnarráðinu, og kemur til af á-
kvæðum nýrra skólalaga um f>að, að
ákveðnar trúarbragða-dogmur skuli
kenndar í alpýðusltólunum. Ikeisar-
inn heitntar þessi lög satnpykkt, og
er tilgangur hans með peim sú, að
koma í veg fyrir að hinar “liberölu”
trúarkenningar nái að festa rætur í
keisara veldinu. Því viðurkennir
hann ekki í lögum pessum, nema
nokkra hina orthodoxu trúarflokka,
og samkvæmt lögunum verða peir,
sem ekki tilheyra peim flokknnm,
að láta börn sín læra pessar orthodoxu
kenningar, eða vera án skólanámsins.
en sem á hinn bóginn má J*Ó ekki.
Trúarflokkarnir setn viðurkendir
eru í lögunum eru: kapólsku
flokkarnir báðir, rómersku-ka-
pólsku og Grísk-kapólsku, lúteran-
ir, biskupa-kirkjumenn (enska-kirkj-
an), moravianar og kvekarar. Börn-
in verða samkvæmt lögunum, að
læra hinar sjerstöku kenningar ein-
hvers pessaflokks,foreldarmr að ráða
hvern pau kjósa. Lt af pessu eru
komnar upp svo miklar deilur í stjórn-
arráðinu að á hverjum degi er vænt
eptir að 3 eða 4 ráðherrarnir segi af
sjer, nemakeisarinn láti að einhverju
leyti undan.
Lög sem eiga að koma í veg fyrir
ólifnað, öðluðust löggildi á Þýzka-
landi fyrir fáum dögum, er banda—
ráðið staðfesti pau. Höfundur peirra
er keisarinn, að pví leyti, að hann
rjeði innihaldi peirra, og heimtaði
að peim væri framfylgt löngu áður
en pau öðluðust gildi. Yfir höfuð
eru pau sögð góð, en ærið ósvífin
og skaðlegt vopn í hendi peirra, sem
kynnu vilja hefna fyrir eitt eða ann-
að, enda sagt að með peim hafi ver-
ik gerður stórkostlegur órjettur í
ýmsum stöðum nú pegar.
Kvennmaður var hálshöggin í Ber-
lin fyrir skömmu, fyrir að hafa ráðið
manni sínum bana með eitri. Er
sagt að pað muni máske verða í síð-
asta skipti, er mannslíf verður tekið
á Þýzkaiandi á pennan hátt. Keis-
arinn er að sögn, að fá lög samin er
aftaki hálshögg, en líkur til að heng-
ing verði tekin upp, par keisaranum
lízt illa á aftöku með rafurmagni, en
hefur viðbjóð á núverandi aðferð.
QUm mörg undanfarin ár hefur ver-
ið fæð mikil á milli Keisaranna
pýzka og konungsins í Wurtem-
berg, en nú er pað ekki lengur.
Vilhjálmur keisari, er búinn að ná
vinfengi konungs, og. hjelt honum
mikla veizlu í Berlin á 34. afmælis-
degi sínum 26. f. m.
100,000 hermannabyssur með ný-
asta lagi, ætlar Ítalíustjórn að kaupa
á yfirstandandi ári, og sömu uppliæð-
ina á hverju ári framvegis, pangað
til allir hermennirnir liafa fengið ný-
ar byssur. Hún keypti pær 50,000 á
síðastl. ári.
Á Englandi í heldri manna röð-
inni, er um eakert eins tíðrætt síðan
hertoginn af Clarence og Avondale
gekk til grafar, sem George prinz
bróður hans, sem nú er hinn vænt-
anlegi ríkiserfingi, og sem nú á
hverjum degier búizt við að verði
skírður hertogi af Sussex. Hann
hefur sterklegri líkamsbyggingu og
meira heilabú en bróðir hans hafðí,
en samt er liann heilsulinur, og of-
an á pað bætist að hann er alltaf í
sjóslarki. Foreldrar hans og amma
vilja að. hann hætti sjómennskunni,
komi til Englands, gipti sig og setj-
ist um kyrt, en pað vill hann ekki.
Hefur í pess stað beðið um algerða
stjórn á einhverju herskipinu, og
hefur nú sjóflotadeildin ákveðið að
afhenda houum eitt traustasta skip-
ið í öllum flotanum til algerðrar um-
sjónar.—Þeir sem einkum preyta
höfuðið á að hugsa um erfðarjettinn,
eru nú skjálfandi af ótta yfir pví,
að svo geti farið að systir Georges
prinz, hertoga-innan af Fife, verði
eptir alli saman ríkiserfingi, en pað
pykir óbær tilhugsun, par rnaður
hennar er ekki af konungsættum.
Það stóðu allir í peirri meiningu að
hún hefði afsalað sjer erfðarjettinum
pegar hún giptist, en nú er komið
upp að pað var ekki.
Nokkur af blöðunum á Englandi
hafastungið upp á, að heiðursgjafirn-
ar, sem að venju átti að færa hin-
um látna prinzi á brúðkaupsdegi
hans, sjeu lagðar í sjóð og gefnar
brúðarefni hans 1 heimanmund peg-
ar hún giptist. Blaðið “Pall Mall
Gazette” segir uppástunguna sæm-
andi prángurum, en ekki öðrum.
Jarðhristingur gerði vart við sig
víða á Ítalíu 1 fyrri viku. í Róma-
borg var hristingurinn svo mikill að
stræta ljós öll slokknuðu og sigur-
verk stönzuðu. í porpi 18 mílur
suðaustur frá borginni, hrundi merk-
isturn margra alda gamall.
Charles Haddon Spuregeon, hinn
nafntogaði baptista-presíar í Lon-
don á Englandi, Ijezt hinn 31. f. m.
að Neutoneá Suður-Frakklaudi, par
sem hann hafði dvalið í vetur í von
um að finna heilsubót. Hann var
58 ára gamall.
Stríðið við Chili er umgarð geng-
ið—komst aldrei lengra en á pappír-
inn, sem betur fór. Bandaríkja-
stjórn sendi Chili-mönnum sitt “síð-
asta boð ” hinn 21 p. m., og fjekk
svar aptur hinn 25. í pví svari bað
Chili-stjórn um afsökun fyrir ýms
sjerstök atriði, og aptur kallar beiðni
sína um, að Egan, Bandaríkja ráð-
herra í Chili, sje kallaður til Wash-
ington, og annar maður sendur sem
ráðherra. Svarið er svo úr garði
gert að Bandaríkjastjórn er ánægð
með pað, og í brjefi um pað efni til
pjóðpings, dags. 28. p. m., gefur
Harrison forseti í skyn, að allt muni
enda viðunanlega.—1 sambandi við
petta má geta pess, að Bandaríkja-
menn í Chili, liafa útbreytt pær sög-
ur, að geðjist Bandaríkjastjórn að
svari Chilimanna, ætli hún að endur
kalla Egan ráðherra, sem öllum í
Chili er illa við, og honum og James
G. Blaine kennt um deiluna að miklu
leyti.
Selaveiðamálið í Behringssundi,
verður að sögn, mesta stórmálið á
dagskrá Bandaríkjastjórnar, eptir að
búið er að greiða úr mes*u flækj-
unni í Chili-deilunni. Er búizt við
að innan skamms verði erindrekar
Englendinga, Sir George Baden-
Poivell og Dr. Geo. M. Dawson,
kallaðir til að inæta í Washington,
og framleggja skjöl sín um rann-
sóknir peirra á selaveiða sviðunum
síðastl. sumar, Verða pá og fram-
lögð samskonar skjöl rannsóknar-
manna Bandaríkja, er par voru um
sama leyti. Á álitum pessara tveggja
rannsóknarnefnda, verður byggður
útskurðurinn um takmörkun sela-
veiðarinnar.
Whitelaw Reid, sem Harrison for-
seti skipaði ráðherra Bandaríkja á
Frakklandi, er um pað að segja af
sje pví embætti, til pess á ný að gefa
sig við blaðamennsku. Ástæðan
sem hann tilfærir, er ekki önnur en
löngunin að halda áfram við blaða-
mennsku. Hann er væntanlegur
heim snemma I p. m.
Gamli Ben. F. Butler er að verja
mál Chicago anarkistanna, og heimtar
lausn peirra úr fangelsi fyrir hæzta
rjetti Bandaríkja. Ræður hans nú,
eins og ætíð, pykja aðkvæða miklar.
Þjóðping hefur heimtað að forseta
öll brjef og hraðskeyti o. s. frv., er
snerta Chili-deiluna, frá uppliafi.
Tirnburverzlunarmer.nirnir í Chic-
ago viilja ekki að tollur sje teknn af
aðfluttu timbri, en sem peir óttast
að standi til. í pví skyni að and-
æfa pví, hafa peir kallað saman al-
mennanfund allratimbursalaí Band-
aríkjum, í Washington 23. febrúar
næstk. I fundarboðinu segja peir,
að fyrir lækkun tolls á timbri frá
Canada, hafi Canadamenn flutt $13|
milj. virði af timbri til Bandaríkja á
næstl. ári, og að við pað hafi verka-
menn í Bandaríkjum beðið tjón svo
nemur $9 milj.
Lagabreytingareru margar á dag-
skrá pjóðpings Bandaríkja um pess-
ar mundir. Meðal peirra er ein um
pað, að forseta og varaforseta Band-
aríkja, skuli framvegis kjósa til 6
ára, en ekki 4 eins og nú. t>á er
og önnur um pað,'að framvegis skuli
einn Senator eiga sæti á pjóðpingi
fyrir hvert ríki í sambandinu, og að
auki einn fyrir hverja 1 milj. íbúa
í pví og pví ríki. Skal hinn fyrsti,
eða sjálfsagði Senator kjörinn eins
á ríkispingi eins og nú er, en hinir
á almennum kjörpingum, á samahátt
og neðri deildar pingmenn eru kjörn-
ir.
Á fyrra helmingi yfirstandandi
fjárhagsárs voru tekjur Bandaríkja
samtals $174,151,000, en útgjöldin
$167,074,000.—Á sama tímabili voru
tekjur póststjórnarinnar nærri $400,
000 meiri en á sama tímabili í fyrra.
Efrideild pjóðpings hefur veitt
meir en $-| milj. til opinberra bygg-
inga á ýmsum stöðum næstk. sumar,
en pað er minna en priðungur pess
er um var beðið.
Hveiti uppskeran í Norður-Dak-
ota á síðastl. sumri er sögð 65 milj.
bush.
Fyrir fáum dögum var álítið að
Garza-uppreistin í Mexico væri kæfð
niður, en nú koma fregnir frá Tex-
as, er segja flokk hansorðinn marg-
ar púsundir. Uppreistarmennirnir
halda sig rjett við landamærin enn,
og eru öðruhvoru Bandaríkjamegin.
Bændalýðurinn í Texas er pví ótta
sleginn.
Kosningliríð stendur yfir í Louis-
iana og er með skæðasta móti. Re-
púlíkan flokkurinn er skiptur í tvo
flokka, er berast á banaspjótum.
Annar hluti flokksins ljet hinn 29. f.
m. taka fasta fjölda marga embætt-
ismenn Washingtonstjórnarinnar.
Unglings stúlka í Tennessee rjeði
annari unglings stúlku bana í vik-
unni er leið, af pví hún neitaði að
giptast henni. Stúlkan er sögð brjál-
uð, pó ekki sjáist pað á öðru en
pessu.
Skipstjórar á stórvötnunum og
verzlunarmenn í bæjum við vötnin,
fjölmenna í Washington pessa dag-
ana. Þeir eru að brýna fyrir pingi,
hve nauðsynlegt sje að gera skipa-
farveginn hvervetna um stórvötnin
og Sault St. Marie skurðinn 20 feta
djúpann.
Stjórnarreikningarnir yfir fjár-
hagsárið, er endaði 30. júní síðast-
liðinn eru nú fullgerðir. Sýna peir
að tekjurnar voru samtals $38,579,
210, en útgjöldin alls $36,343,567.
Afgangurinn af tekjunum pví nær
$2^ milj. Meðal útgjaldanna voru
$1,265,705 til ýtnsra járnbrautarfje-
laga og $290,142 gengu til afborg-
unar SKuldinni, en uppreistin í
Norðurhjeruðunum 1885 hafði í *för
með sjer. Tekjudálkurinn sýnir,
að tekjurnar fyrir stjórnarland voru
á árinu samtals $2,645,928. Ríkis-
skuldin við lok fjárhagsársins var
$237,808,030,51; liafði aukizt um
$275,818,74 á árinu. Yið fjárhags
árslokin átti alpýða $39,400,026 í
stjórnarsparisjóðum; rúmlega $1^
minna en við lok næsta fjárhagsárs
á undan. Útistandandi (lDominion’
bankaseðlar voru að upphæð $16,
176,317 við lok fjárhagsársins og
var pað rúmlega $800,000 meira en
við lok fjárhagsársins 1890. Á fjár-
hagsárinu Ijet stjórnin slá $110,000
virði af smá silfur og koparpening-
um og var ágóði stjórnarinnar af
peirri verzlun $34,821,78.—í skýrslu
pessari er sýnt fram á að prátt fyr-
ir McKynley-lögin hafi Canada-
menn á peim 6 mánuðum, sem af
eru yfirstandandi fjárhagsári, sent
úr landi burt yfir $9 tnilj. virði
meira af kornmat og annari afurð
landsins, en á sama tímabili í fyrra
og af lifandi peningi yfir $1 milj.
meira en á sama tíma í fyrra. Skýrsl-
an sýnir og, að nærri muni fara
áætlun fjármálastjórans um tekju-
rj;rnunina ($3^ milj.) á yfirstand-
andi fjárhagsári fyrir afnám sykur-
tollsins. Á fyrra helmingi fjárhags-
ársins, sem nú er að líða. hafa toll-
tekjurnar sein sje verið rúmlega
$2^ milj. minni en á sama tíma í
fyrra.—Útfluttar vörur frá Canada í
siíðastliðnum desember voru sam-
tals $8,652,000 virði.
Franskur kynblendingur í Bato-
che í Saskatchewan-hjeraðinu vestrá
Emanuel Champagne að nafni, hef-
ur hafið skaðabótamál gegn stjórn-
inni í Ottawa. Heimtar $18,000 fyr-
ir verzlunarvörur og eignir eyði—
lagðar í Riels-uppreistinni. I peirri
upphæð er framtalið $5,500 virðí af
dýrafeldum, er Middleton herstjóri
átti að hafa tekið í bessaleyfi. Cham-
pagne var uppreistarmaður sjálfur,
eins og Bremner, er einnig heimtar
skaðabætur.
James H. Metcalfe var 25. f. m.
kosinn sambandspings-fulltrúi fvrir
Kingston 1 Ontario, f stað Sir John
A. McDonalds látins. Atkvæðam.
96.—t>ar er Uköttur í bóli bjarnar”,
og pað lítill köttur.
Á hverjum dégi koma upp fleiri
og færri ný atriði, er sýna fjárdrátt-
inn í Quebec á stjórnarárum Merci-
ers. Er útlitið orðið svo ljótt, a«
forvígismenn reformflokksins í Ont-
ario geta ekki mælt lengur með
Mercier, og Toronto ((Globe” hefur
snúið baki við honum. Blaðið hefur
viðurkennt að hann hafi stolið—blátt
áfram stolið—eða látið stela $25000
23. febrúar I fyrra og degi síðar lát-
ið afhenda pá upphæð formanni ,re-
form-sinna í Montreal-kjördæmun-
um. Þetta var 10 dögum fyrir
sambandspings-kosningadaginn f
fyrra,—Quebec kosningar fara fram
8. marz næstk.
Fjelag er stofnað í Toronto fyrir
skömmu, er kallar sig National-fje-
lag, og ætlar sjer að vinna að alls-
konar umbótum í Canada. Á sfð-
asta fundi sínum heimtaði pað, að í
sveitumog bæjum skyldiekki kjör
gengi til embætta lengur bundið
við eignir, að allir borgarar hafi at-
kvæðisrjett í málum um lántökur,
að opsnber störf skuli unnin undir
umsjón stjórnarinnar, en sjeu pau
seld einstökum mönnum, pá að á-
kveðin sje alveg launaupphæð fyrir
handverksmenn, er vinna verkið og
að sveita- og bæjabúar hafi rjett til
að ráða, á hvaða hátt að skattur er
lagður á eignirnar.
Skattgildar eignir f Toronto eru í
ár virtar á $151,150,000. er pað $4^
milj. meira en f fyrra.
Væntanlegt er að innan skamms
verði 800 brezkir hermenn á heim-
leið frá Kína fluttir austur um land
með Canada Kyrrahafsbrautinni, frá
Vancouver til Halifax.
Á fundi í Toronto f vfkunni sem
leið, var feld uppástunga í pá átt,
að Canada væri heppilegra að segja
skilið við brezka veldið. Um sama
leyti var pað sampykkt á bænda-
fundi í Woodstock, Ontario. að Ca-
nada hefði hag af að ganga í Banda
ríkjasambandið.
Quebec fjelagarnir, Larkin, Con-
nolley & Co., sem nafntogaðir hafa
orðið síðan í sumar er leið, luku við
bryggjusmíð sína í Kingston, Ont.
um mánaðamótin síðustu. Er pað
að líkum seinasta verk er peir vinna
fyrir sambandsstjórnina.
Sagt er að Grand Trunk fjelag-
ið sje búið að kaupa allar eignir
og einkarjettindi Canadian Express-
fjeJagsins. Enn fremur að pað sje
að kaupa Great North-western Tele-
graph fjelagið í Canada, sem upp-
rur.alega vargrein afWestern Union
Telegraph fjelaginu mikla í Banda-
rikjum, og sem sagt er að nú vilji
ná í canadiska fjelagið aptur.
Influenza sýkin er skæð hver-
vetna eystra, pó einkum í Toronto,
og hafa nú kapólskir klerkar par i
bænum látið pað boð út ganga til
safnaðarlima sinna, að peir skuli fasta
og biðjast fyrireinndag í viku fram-
vegis um óákveðinn tíina, að pessi
plága megi rjena.
Fjelag er komið á fót í Mon-
treal, sem hefur pann tilgang að
sporna á móti almennrispilamennsku
í lotteríinu og sem stafar af pvf, að
alpýðan í Quebec hefur í vetur og
sfðastl. haust látið eins og brjáluð
manneskja í pví að kaupa lotterf-
hlutabrjef. Er svo sagt að til pessar-
ar verzlunar hafi gengið yfir \ milj.
á hverjum mán. síðastl. árs að meðal
tali.
Einungis ætla jeg að geta pess
að menntun ungmenna er hjer
með fáum undantekningum, mjög ó-
fullkomin, einkum í hjerlenda mál-
inu ; en pað fer nú bráðum batnandi.
Nú erum við hjer vel á veg komnir
með að byggja skólahús ; er pað
fyrsta skólahúsið, og landar hjer
hafa sýnt mikinn áhuga með að koma
pví á fót; mjer er óhætt að fullyrða,
að ekki verður pess langt að bíða,
að byrjað verði á annari skólahúss-
byggingu. Mjer væri pví mjög
kært, ef barnaskólakennarar vildu
gefa oss bendingar um fyrirkomu-
lag, sem hentugast sje, pví ætíð er
erfiðast að byrja.
Frjettir eru hjeðan ekki marg-
breytilegar, Tíðarfarið, pað sem af
er pessum vetri, er annálsvert,
hvað blíðu snertir; jörð var marauð
til 28. f. m., svo hvergi var snjó að
sjá, nema á hæstu brúnum Kletta-
fjallanna. 28. des. gránaði jörð lítið
eitt. Nj'ja árið heilsaði oss aptur
með stakri veður blíðu, sem hjelzt
til 7. p. m., síðan hafa verið all
skörp frost, og í dag (16.) er hægt
snjófall, svo nú er komin um 4puml-
unga djúpur snjór.
Hinn 2. janúar síðastl. fór herrr
Ó. Goodman og 2 unglingspiltar á
rjúpnaveiðar,en gleymdu að hafameð
sjer kúlur. Fut.du peir um daginn
hýðbjörn í hýði sínu, er rumskaðist
við komu peirra veiðimannanna, og
leit út til peirra all ófrýnlega. Veittu
peir pegar aðgöngu og gengu að
honum dauðum með haglaskotum
einum; mun pað fágætt vera. í
sambandi við petta, má geta pess, að
herra Ó. Goodman hefur á sinn
kostnað flutt hingað heybindara, og
ætlar að byrja í næstu viku að biuda
hey fyrir sig og pá aðra, er óska
pess. Er petta eitt hið parflegasta
fyrirtæki fynr byggð pessa, pví ó-
hætt mun að telja, að landar hjer
liafi frá 3—400 tons af heyi afgangs
fyrir petta ár. En ekki fást öll gæði
með vetrarblíðunni; má svo segja,
að hey-sala hjer sje nær enginn pess
vegna, og markaðurinn íCalgary má
heita fullur af fyrirliggjandi heyi.
JÓHANN BjÖKNSSON.
ÚR BRIEFI FRÁ ÍSL. NÝL.
í ALBERTA.
25. jan. 1892.
Veðuráttan hjereinmuna góð; síð-
an 19. p. m., einlægt píðvindi og
hjelulausir gluggar nætur og daga.
Snjófölið sem kom 16. og 17. p. m.
hefur tekið upp með blettum, svo
ekki er hægt að nota sleða, og pykir
mörgum pað ópægilegt, ekki sizt
peim sem hafa gaman af að keyra
út í góða veðrinu.
FRÁ POPI>AR (JROVE.
Poplar Grove, 16. Jan. Jeg
sendi Heimskringlu að eins fáar
línur með óskum allra lieilla á ný-
byrjaða árinu. Mjög pykir okkur
hjer vænt um að sjá frjettir frá lönd-
um, um ástand peirra í hinum ýmsu
pörtum pessa lands. Nýlega hefur
Mr. G. A. Dalmann gefið oss yfirlit
yfir kringumstæður íslendinga í
Minneota, og gleður pað oss allmik-
ið, að sjá framfarir peirra. Eiunig
hefur Mr. B. L. Baldwinson sent
blaðinu ágætar skýrslur yfir efnahag
landa hjer 1 sumum byggðum íslend-
inga í Canada, og jeg vonast sterk-
lega eptir að sjá bráðlega skýrslu í
blaðinu úr pessari byggð, og skrifa
p\ í ekkert um pessháttar í petta
sinn.
Nýlega er byrjuð lóðaverzlun í
Poplar Grove bæjarstæðinu, og eru
landar vorir pegar búnir að kaupa
par prjár (3) bæjarlóðir. Verð
peirra er frá $50—150 . í Poplar
Grove eru nú 3 Grocerybúðir, 1 kjöt-
sali, 1 Hotel, og 1 Ilarðvörubúð
verður opnuð par innan skamms.
Verzlan er par talsverð, og gott
tækifæri fyrir fleyri að byrja verzlun,
heldur en pá sem nú eru par. Vöru-
verð er líkt og í Calgary, á allflest-
um tegundum. Landar vorir, sem
komu frá Dakota og Calgary í haust,
hafa verið önnum kafnir að höggva
skóg til húsabyggingar fyrir sjálfa
sig. Þetta er pegandi vottur pess
að peir k mna hjer vel við sig, og
að peir sjá ekki annarstaðar vænlegri
horfur fyrir fram tíðina, en einmitt
hjer, pess vegna taka peir sjer hjer
lönd og byrja búskap.
Brúkað af millíónum manna. 40 ára á markaðinum.