Heimskringla - 10.02.1892, Blaðsíða 2

HEinSKBIKULA, WINNIPKtt MAS., ÍO. FKBRIJAR IS»s».
5!
(í
kemur út á hverj-
um miðvikudegi.
Útgefendur:
>
An Icelandic News-
paper.
Published e v e r y
Wednesday by
The Heimskringda Printing & Publ. Co’y.
Skrifstofa og prentsmiðja:
Lombari St. - - - Winnipeg. Canada.
Blaðið kostar:
Heill árgangur............ $2,00
Hálf ir árgangur.............. 1,00
Um 3 mámrSi................... 0,65
Skrifstofa og prentsmiðja:
161 Loinbard St......Winnipeg, Man.
HP~U ndireins og einhverkaupandi blaðs-
ins sk iptir um bústað er hann beðinn aS
eenda hina breyltu utauáskript á skrif-
stofu blaðsins og tilgreina um leið fyrr-
frandi utanáskript.
Aðsendum nafnlausum greinum verð-
ur ekki gefinn gaumur, en nöfn höf-
undanna birtir ritstjórnin ekki nema
með sampykki þeirra. En undirskript-
lna verða höfundar greinanna sjálfir að
til taka, ef þeir vilja að nafni sínu sje
leynt. Hitstjórnin er ekki skyldug til
ali endursenda ritgerSir, sem ekki fá rúm
íblaðinu, nje heldur að geyma þær um
lengri eða skemmri tíma.
Uppiýsingarum verð á augiýsingum
í „HeimskrÍQglu” fá menn á afgreiðslu-
•tofu blaðsins.
fundarmanna, að 10 árum hjer frá
yrði ekki hægt að finna hestaflsbraut
i nokkrum bæ í Ameríku. En raf-
urinagnsfræðingarnir láta ekki hjer
stsuðar nema. Auk Jiess sem fieir
nú pegar hafa fundið upp rafur-
magnsvjþlar til að vinna á verkstæð
um og í heimahúsum, á allri mögu
legri stærð, frá [>eirri ögnsmáu vjel,
er knýr saumavjelina, til þeirrar, er
rekur járn og sýður saman stærstu
járn- og stál-möndla, sem smíðaðir
eru o. s. frv., eru peir (rafurmagns-
YFIRLIT
að 2 lestir rekist á, f>ó einni eða |
annari hlekkist eitthvað á. Af þessu |
leiðir eðlilega spurningin: Ef rafur- *
rnagnið getur hitað upp fdlksvagna ^FIREFNAHAGARGYLE-BÚA.
á strætum og brautum úti, því getur (
fræðingarnir) að keppa hver við
ai.nan að auka svo afl brautavjel-
anna og breyta peim svo, að rafur-
inagn komi í stað gufuafls, til pess
f>að pá ekki einnig hitað hús manna? Ritst. “Hkr.”
E>etta hefur verið reynt lítillega, en I leg hef haft svo mikið að gera síð-
nægilega til að sýna, að með tíman- an jeg kom heim úr ferð minni uin
um verður rafurmagn-og að öðr- ! ir^le nýlenduna 1 síðastl- niánuði,
um præði jarðgas—náttúrlegt gr.s— í *** ekki . 8etað sent yður
. ” ■ | skýrslu pá um hagi manna par, fyrr
aðal-hitunarefni í stórbæjum, að en nú J
menn hita húsin með pví, matbúa
við pað, lýsa liúsin með pví ein-
göngu og brúka pað til að knýja
vinnuvjelar innanhúss, saumavjelar,
pvottavjelar o. p. h.
Uppsögn blaðs er ógild, sam-
kvæmt hjerlendum lögum, nema að
kaupandinn borgi um leið, að fullu,
skuld sína við blaðið.
BUSINESS MANAGER:
Einar ólafsaon.
Hann er að hitta á afgreiðslustofu
blaðsins hvern virkan dag kl. 9 til hádeg-
k ->g frá kl. I—6 e. m.
Jeg verð að játa, að jeg hef jafn-
an haft meira álit á pessari nýlendu
heldur en nokkru öðru íslenzku
f>y£gðarlag' vestan hafs, ogjeg sann-
færðizt fyllilega í pessari skoðun,
eptir að hafa ferðast um nýlenduna
En verkahringur rafurmagnsins er | í fyrra sumar. Skýrslurnar sem jeg
að knýja fólks- og vörulestir eptir I yfirgripsmeiri en petta. Einnig j tók par pá, hafa gert sinn skerf til
öHum almennum járnbrautum. Hjer bóndinn út í sveit getur notað pað á 1 Þess að auka álit fsl. innflytjenda
í landi eru 3 rafurmagnsfjelög, er | heimili sínu. Eins og pað er leitt'Sem bænda- Enda eru Þe>r nú viður-
kendir, að verabe/tu innflytjendur sem
koma til Canada. Þessar skýrslur,
sem jeg tók í Argyle í fyrra, voru,
ásamt ársskýrslu minni til stjórnar-
innar, iesnar upp á Ottawapinginu í
fyrra vetur, og pótti pær bera af ögrum
skýrslum, er pangað hefðu nokkurn
tíma komið, um sama efni.
Síðar í marzmánuði,- voru pær
lesnar upp á brezka pii ginu í L
nú eru að vinna að pessu og lofa|um ggtur bæjanna og eins og gas
stórvægilegum uppfindingum og I 0g vatn er ]eítt um pær og inn um
sýnishornum í pessu efni, sjálfsagt I öll hús, eins verður rafurmagnið leitt
sama árið og Chicago sýningin verð- lieim að húsum bóndar.s frá rafur
ur haldin .og máske fyr. Hessi fje magnsbrautarteinunum og honum
lögeru: Edisons-fjelagið, Westing- sel(lur ákveðiun mælir fyrir ákveð-
house-fjelagið ogThomson-Houston- ið gjald. Það afl getur hann svo
fjelagið. Það . er sagt að Austur- brúkað tíl að draga upp vatn úr
riki eigi fyrstu hugmyndina um raf- brcnni> plægja landið, knýja sjálf-! don, til samanburðar viðlkýrs’l
urmagnsbraut í eins stórum stíl og I bjndarann og preskivjelinfi, og ly'sa hagi skozkrahúsmanna(crofters), sem
Utaráskript til blaðsins er:
Tfie U eimskringla Printing&PublishingCo.
P. 0. Box 305
Winnipeg. Canada.
VI. lR. NR. 7.
TÖLUBL. 271.
Winnipeg, 10. Febrúar 1892.
RAFURMACN.
Rafurmagns-öld er að renna upp.
Gufuvjela-öldin er að líða undir lok,
að hnígatil viðar með jöfnum hraða
og tímabilið, sem kallað er 19. öld-
in. Með öllum sínum st^rko^tlpgu
og haglegu vinnuvjelum verður hún
að poka fyrir annari meiri, öðrum
vjelum, sem eru enn meiri dverga-
smíð,
Notkun rafurmagnsins er enn
mjög takmörkuð, en verksviðið eykst
óðum. Nýr dagur framleiðir nýtt
starfssvið fyrir petta ópreytandi og
ótakmarkaða afl. Það er ekki langt
sfðan byrjað var að nota rafurmagn
til vinnu, að undanteknum frjetta-
flutningi, en pví fleiri tilraunir sem
gerðar eru, pví betur sjást hinir
miklu yfirburðir pcss yfir önnur öfl.
Að frádregnum frjettafleyginum
(telegraph), málpræðinum (teleph-
one) og hljóðberanum (phonograph)
og öðrum samskonar vjelum, sem
einkum pjena til pæginda eða
skemmtunar, var rafurmagnið fyst
notað til að knýja vjelar, er skópu
strætisljós í bæjum. Nú eru raf-
urmagnsljós almenn um pvera og
endilanga Ámeriku og pað jafnvel í
smá-kauptúnum, með 500—1000 í
búum og ekki einungis eru strætin
lýst með peim, heldur einnig öll hin
stærri verzlunarhús, veitingahús og
íbúðarhús. Næsta stigið var, að
leysa vandræða gátuna, er lengst
hefur staðið fyrir stórbæjabúum, pá,
sem sje, hvernig nægilega hraður
flutningur fáist um götur bæjanna.
Strætasporvegir og vagnar knúðiraf
hestaafli eru seinfærir, en gufuafl
óbærilegt vegna reykjarmökks, er
pví er samfara. Rafurmagntð var
hjálparliðið og um hyilina, er pað
hefur náð í pví efni, iná dæma af
pví, að fyrir 6 árum voru kringum
100 mílur af rafurmagnsstrætaspor-
vegum f öllum bæjum Ameríku til
samans, en nú er mílnatal peirra nær
150U. Nú er naumast til sá bær í
landinu, að hann lengur vilji nýta
hesta til að dragastrætisvagna, ogá
sameinuðum fundi allra stærstu
strætisbrauta-eigenda í Amerfku,
slðastl. sumar, var pað almennt álit
par er fyrirhuguð, en Ameríka fylg- hús sitt og hita m. m< Þetta sýnist
ir pá fast á eptir og dregur fram úrl múska frekjulegt, en petta verður
að pví er vegalengd snertir. Það eins víst; og miklu liklegra en ekki;
er nú að sögn búið að stofna fjelag Llmennt um miðja20. öldina.
í Illinois og' Missouri, er ætlar sier . , .
° J Auk notkunar rafurmagnsins
tafarlaust að bywia rafurmag'ns. .
& penuan upptalda hátt, eru líkur til
braut með tvöföldum sporvegi milli
Chicago og St. Louis. Brautin á að
vera svo bein sem auðið er, pví raf-
urmagnsfjelögin eru enn hrædd viðl kam
alla króka á brautum; á að verða
275 mílur á lengd. Þann veg etga
lestirnar að fara á 3 kl.stm duin í
að pað innan skamms taki við af
gufuafiinu að knýja vinnuvjelar í
stórverkstæðum. Það verður innan
ms reynt til hlýtar í St. Paul,
höfðu tekið sjer bólfestu nálægt
“Saltcoats,” nokkrum mílum norð-
vestur af Þingvallanýlendunni. Af
skýrslunum var pað ályktað, að ísl.
stæðu langt fyrir framan “Crofters”
sem bændur. Tvö stór landfjelög,
annað engelskt, en hitt skozkt, sem
bæði hafa umboðsmenn í IVinnipeg,
hafa síðan fengið hjá mjer útdrátt
úr skýrslum pessuin, til pess að birta
pær, bæði í Bandaríkjum og á Eng-
landi, sem sýnishorn af pví hvað vel
svo
reynist, sem lítil ástæða er til að
fyrstu og gangi allt vel, pá á enn I , , . R . .. , , ,
J r> r> r> > i eta> verður pað )nnan fárra ára aual-
slfBmmri tíir>!i EÍllS Og á AilStlir- gangafl f i'lllu
Minnesota, hvort pað getur kuúð J jafnvel útlendingar geta komist af
stóra hveitimölunarmylnu. Ef svo 1 Manitoba, pó peir byrji par búskap
skemmri tíma.
ríkis-brautinni á rafurmagnsstraum
urinn að falla eptir teinunum oe' á I ,
r & verksmiðj
sá útbúnaður einnig að fylgja, að
nokkurs konar telefone-vjelar í
hverri lest segi peirri næstu til um
ferðina,- og ef eitthvað gengur að,
með 10 mílna fyrirvara,
Edison hefur sagt alltpetta mögu-
legt og, að hann sje tilbúinn að
sýna mögulegleikana á að knýja all-
ar vagnlestir eptir öllum járnbraut-
um með rafurmagni. Hann hefur
ekki skýrt frá, hvernig og ekki held-
ur hvaða kostnað sú breyting muni
hafa í för með fjer, en pað er stað
hæft, að hann sjenú að vinna að
m mölunarmylnum og
svo hvað af hverju í öllum öðrum
um.
Við málmtekju er búið að reyna
pað til hlýtar. Edisons-fjel. keypti
fyrir nokkru síðan járnníj^iu í New
Englands ríkjunum, sem ekki hafði
áður borgað sig, af pví málmurinn
var avo blandaður grjóti, að hann
náðist ekki nema meðærnum kostn
að F*d ekki nærri allur. Nú læt-
ur Edison-fjelagiðrafurmagnið leysa
hann úr grjótinu og græðir stórfje
pví rafurmagnið skilur ekkert
eptir.
Sem stendur eru ýmsir rafmagns-
. - c i- , . ,T I fræðin2ar að preyta við vielar til að
pessari uppfinding fyrir Northern r j j
Pacific-járnbr.fjel.,eðasamvinnufj8- knýj'a skÍP' Tilraunirnar eru ekki
lag pess, Wisconsin Central-fjel.,og
nú' fyrir viku síðan
satfði
c5
fullkotnnar enn, en pó svo langt
komnar, að fengiun er gangur á
skútur. Fáist vjelin til að
formönnum pess fjelags, að enginn
sKyldi* undrast, pó rafurmagnslestir IganSa skrykkJalaust> kemur sá tími
gengju eptir braut pess milli
Chicago og St. Paul fyrir lok yfir
von bráðar, að hún ’verður smíðuð í
I stærri stíl, aukin og endurbætt, par
standandi árs. Ef af pví verður, pá t!1 stðrskiPin svífa um sæinn seSla'
sannar pað, að kostnaðurinn er ekki
ókleyfur, en sem einmitt allir óttast
enn. Þá verður heldur ekki langt
að bíða eptir pví, að rafurmagn
verði brúkað á ölluni járnbrautum
til að flytja menn aptur og fram,
og pað með 100—150 I stað 25—50
mflna ferð á kl.standunni eins og
nú er.
Verkahringur rafurmagnsins er
óendanlegur. Ein uppfmdingir., í
pví efni, eins og öðrum, leiðir til
annarar meiri og víðtækari. í fyrstu
pótti mikið aðgert, er strætavagnar
voru knúðir með rafurmagni. Með
lítilli að^erð yar sama aílið brúkað
ö
til að lýsa upp vagninn að kvöldi
dags, og með enn annari aðgerð var
>að brúkað til að hita hann á vetr-
ardegi. Sama aflið vinnur pví nú
rðið 3, verk I senn, án nokkurs auka
kostnaðar: knýr vagninn áfram með
svo mikilli og lítilli ferð sem vill,
lýsir hann upp og hitar. Sama verð-
ur og, er rafurmagn verður brúkað
á almennum stórjárnbrautum, auk
pess sem pað pá bætir pví á sig, að
segja öðrum lestum, bæði á undan
og eptir, til, um ferð peirrar í miðj-
unni, og kemur pannig í veg fyrir
og gufulaus.
Nýasta uppfinding Edisons er
innifalin I pví, að telegraphera
práðalaust, hvort heldur er á sjó eða
landi. Allt sem útheimtist til pess
að kasta hraðskeytinu svo langt sem
parf og vill, er, að fásvo mikla hæð
yfir flatarmál, að hún yfirgangí
bogmyndun hnattarins. Frá háu
skipsmastri kveðst hann geta kast
að skeytinu I hvaða átt sem vill á
30 mílna svæði. Með pessu móti
má koma I veg fyrir árekstur skipa
I poku; skip í neyð getur beðið
annað skip um hjálp o. s. frv. Væri
loptbáturn skotið upp I New York
og London og báðir tengdir við
jörðina með járnreipum, kveðst
hann geta telegraferað á milli borg-
anna á margfalt styttri stund .en
efnalitlir, eða jafnvel efnalausir, að-
eins ef peir eru duglegir, ráðsettir
og búhyggnir menn. Það eru pvl
Argyle-inga.r sem eiga heiðurinn af
pvf að hafa komið íslendingum I pað
álit, sem peir nú haf fengið meðal
hjerlendra manna, sein innflytjend-
ur ogsem bændur.
Slðasta ferð mín um pessa ný-
lendu, var gjörð frá 10. til 20. des-
etnber síðastl., og var fylgdarogað-
stoðarmaður minn á pví ferðalagi,
hinn alkunni dugnaðarmaður og
stofnandi nýlendunnar, herra Sig-
urður Christopherson.
Veður var dágott alla daganna
meðan jeg var par. Það var kalt
og bjart, en færðin var víða fremur
örðug, einkanlega I austur og mið-
parti byggðarinnar, sökum snjó-
pyngsla, Allir voru bændur önnum
kafnir við hveitið sitt, ýmsir að
preskja pað, aðrir að flytja pað til
markaðar, og raka saman fyrir pað
peningunum.
Um efnahaginn get jeg bezt sagt
með pví, að setja hann I töluform.
Eptirfylgjandi tafla sínir hag land-
jafngildi 4,350 krónum á hvern bú-
anda, að ineðaltali, sje óheyrður 5
nokkru öðru Isl. byggðarlagi austan
hafs eða vestan.
Það eru að vísu til einstöku menn
I nýlendunni, sem lítið sem ekkert
hafa pokast áfram á síðastl. ári.
En bæði er pað að peir rnenn eru
ln j^í? fa'r, °n svo eru orsakirnar sem
til pess l'ggja, allar gildar, ef ekki
góðar, en pær eru ýmist, a: að peir
sitja.á Ijelegum löndum. b: Að peir
eru nýlega byrjaðir á búskap, og
hafa byrjað efnalausir, svo að ekki
er hægt að búast við miklutn gróða,
eða, c: Að uppskera peirra hefur
rýrnað að meira eða minna leiti I
ar, annaðhvort af hagli eða frosti, eða
af hvorveggja. Menn verða að láta
sjer skiljast, að I Argyle nýlend-
unni, eru til ljeleg lönd, og eins hitt,
að par geta komið fyrir, bæði hagl-
stormar og sumarfrost, og pað mun
óhætt að fullyrða, að I peirri nýlendu
eru nú til bændur, svo setn Ilelgi
Þorsteinsson, og fleiri sem hafa I ár
tapað ekki minna en $1000 til 1500
ýmist fyrir hagl eða frost
Helgi hafði 100 ekrur undir hveiti
en fjekk að eins $400 virði af upp-
skeru, I staðin fyrir, að minnsta
kost:, $1800, setn hann hefði sjálf-
sagt liaft, hefði hann ekki bæði hagl
rost heimsókt hann. Gróði hans
á pessu ári hefur pví verið að minnsta
kosti 5000 kr. minni en ltann ltefði
verið, ef pessi ðhöpp hefðuekki vilj
að til.
Mjertelzt svo, að hefði hvorki hagl
nje frost gert vart við sig I ár, pá
hefði öll uppskeran I nýlendunn
nutnið að minna kosti $120,000 virði.
En prátt fyrir pessa óhappa gesti,
pá hefur hún samt orðið $90,488
virði, eða $0,227 meira en skuldir
nýlendunnar.
Eptirfylgjandi tafla sýnir gróða
einstöku manna I pessari nýlendu á
síðastl. ári. Eignir peirra án skulda
voru metnar.
. m?,r. minnum lesend ir „Heims-
krtnglu a að undir „Raddir frá almenn
tngt er það ekki ritstjórn blaðsins, sem
!»aÍL HJer -matSur setur fengið færi á
að lata þar t ijósi skoðanir sínar, þótt
þær sjeu alveg gagnstæðar skoðunum
ritstjornannnar, en menn verða að rita
sæmiiega og forðast persónuiegar skamm-
tr; auk þess verða inenn að rita um
eitthvert það efni, sem almenuing að
etuhverjn ieyti varðar.
„MOLBÚA-FlNANS”.
Stutt athugasemd I viðbót við
áður prentaða grein með sömu yfir-
yfirskript. .
1. Þao er nú sannað,
Að landssjóðr fær engar tekjur
Pegar gjaldpegnar eru látnir
greiða honum tekjur hans I seðl-
um. Tekjutap hans er pví 100
prc. á hverri slíkri innborgun.
b, Þessa seðla getr landssjóðr ekki
gefið út á sjálfan sig, p. e. pen-
mga sinafyrr, en hann hefir
beðiðaf peitn p e tt a te k j u tap.
c, Þegar landssjóðr greiðir seðla út
I gjöldsín, pá gefr hann peim, er
hann greiðir pá ávísun á pen-
lnga sína, sem hann pá heíir ekki
handbæra. Formlega tapar lands-
sjóðr náttúrlega ekki á innlausn
pessara seðla, pví væru ekki seðl-
arntr, pá greiddi hann gjöld sín
I peim peningum, sem seðlarnir
eru ávísanir
nokkur hefur hugmynd um nú.
nemanna, eins og hann varí fy rra í
júlí, og eins og harin var 20. desem-
ber síðastl.
ARGYLE NÝLENDAN.
1890. 1891.
Tala landnema 113 125
fólks í fjöiskyldum
þeirra 526 667
Plægðar ekrur 6959 8652
“ “ uudirhveiti 4458 5817
Plœg. ekr. und. liöfrum. 636 861
“ “ “ byggi... 33 33
“ “ “ rúgi &c. — 19
“ “ “ garð.ávöx. 57 56
“ “ “ rælct. alls 5174 6822
Kýr 440 539
Akneyti 174 205
Nautgripir yngri en 3. á. 829 834
Nautgripiralls 1443 1578
Ilestar 234 227
SautSfjenaður 590 659
Svín 161 362
Alifuglar 3093 3193
Verðupphæð jarða og
bygýinga &c 228180 273850
VerðuppliætS akuryrkju-
verktæra 36 415 45 990
Stofnfje nýlendubúa.. 13 549 16 784
1890 1891 Gróði
Thorsteinn Jónsson. 7745 12 170 4425
Björn Sigvaidas.... 5240 10 585 5345
Stefán Kristjáns.... 5310 10 765 5435
Eggert Jónsson.... 182f 5 380 3560
Guðm. Símonars. .. 3505 6 150 2645
Jón Þórðarson..... 2825 4 877 2052
Slcapti Arason.... 6550 9 605 3055
Kristján Jónsson... 3170 6 580 3410
Halld. G. Jónsson.. 1180 3 470 2290
Jönas Jönsson...... 6725 9 010 2285
Halld. Arnas. . ) 4715 6 450 1735
Skúli Árnas.. Je DU ( 4716 6 450 1735
Jón M. Norðdal.... 3475 5 175 1700
Jón Olafsson...... 3745 4 800 2055
Sig. Christopherson 10530 12 000 1470
Kristján Árnason.. 2122 4 1.36 2014
JóhannesSigurðson 4200 7 277 3076
Jón Þórðarson...... 2825 4 877 2052
Björn Andrjesson.. 7175 10 000 2825
Friðfinnur Jónsson. 1950 40 000 2050
Páll Friðfinnsson... 2395 4 925 2330
Jón Goodman....... 1960 4 045 2085
Björn Jósefsson.... 3835 5 780 1925
Hannes Sigurðsson. 2485 4 770 2285
Símon Símonarson. 2670 4 620 1950
()g fjárlög og
skattalög landsins veita honum í
tekjur
um.
gegn tilsvarandi útgjöld-
Ver'Supphæð eigna alis. 349 327 489 849
“ án
skuida.........$>61 379 405 588
Ágætasti viðurgerningur, fínasta hús-
rúm með hentugum útbúnaði; vín og
vindlar af beztu tegund; alltódýrt.
P. O’Counor, 209 Market street.
WINNIPEG, ÍIAMTOHA.
I>essar tölur, sem jeg vona að
ekki verði hraktar með röknm,sýna
að peir J25 búendur sem nú mynda
Argylc nýienduna, hafa haft I hrein-
an ágóða á síðastl. ári $144 209, eða
$1153.67 meðal gróða á hvern ein-
asta búanda I nýlendunni, Mjer
pætti gainan að sjá pá herra Beni-
dict Gröudal, Guðin Hjaltason eða
ísafoldar Björn, sina slikan gróða í
nokkurri sveit á ísiandi. Jeg dirf-
ist að segja, að pessi gróði, sem er
Af pessari töflu vona jeg, að pað
sjáist, að pað borgar sig að búa í
Argyle, eins og pað líka borgar sig
að búa á góðu landi, hvar sem pað
er. Af pessum 25 búendum, sem að
ofan eru taldir—en pað er einn fimti
allrabúenda í nýlendunni—er gróð-
in alla leið frá 5000 til 20000 króour
danskar. Jeg held að mjer sje ó-
hætt að fullyrða, að pessir ofantöldu
bændur, mundi ekki vilja purfa að
verða neyddir til að byrja búskap á
íslandi í annað sinn, pótt peir ættu
kost á pví. Svo eru aðrir menn sein
hafa verið meira en matvinningar í
ár í pessari nýlendu, t. d. Baldvin
Benediktson grætt $1888; Björn
Andrjesson, grætt $1645. og fl.
Þetta sem að ofan er sagt, er
ekki, og á ekki að verða, lýsing á
nýlendunni. Ilenni verður ekki
lýst svo í lagi fari. Menn verða að
sjá hana sjálfir, til að sannfærast um
ástand, og fratnfara-vonir hennar.
Um bændurna verður pað eitt sagt,
að eptir öllu núverandi útliti, pá er
íjöriigra. og fullkomnara, en í öðrum
ísl. byggðarlögum. sem jeg pekki.
Þegar menn sjá og skilja petta, pá
fara menn fyrst að finna til pess, hve
sárt pað er að \ita af púsundum bú-
settra maima á íslandi brjótast nú
á hæl og hnakka, til að halda sjer
°g sínum við lífið, eins aumt líf, eins
og pað nú práfaldlega er. En geta
pó með engu móti, komið peim í
skilning um, að pað sje að minnsta
kosti ekkert hættuspil; að veltast
með straumnum vestur um haf.
1. feb. 1892.
B. L. Baldwinson.
E>etta er nú, stutt og oinfalt yfir-
farið, tilfellið meðpá seðla, sem
landssjóði eru goldnar í tekjur.
d. A i n n 1 a u s n a 11 r a annam
seðla en peirra, sem landssjóðr
hefir sjálfr gefið út i gjöld sín,
tapar hann 100 prc. Hjer til
heyra allir peir seðlar, semaðrir
en landssjóðr sjálfr, ávísa á pen-
inga hans gegnum pósthúslð.
(Eg segi aðrir en landssjóðr, pví
að pað er landssjóðr, sem geír út
á sig, svo sem ávísanir, sjálfr pá
seðla, sein peir er hann greiðir pá
1 gjöld sín, ávísa í hans heimild
á hann gegnuin pósthúsið, og
skiftir engu máli hver pað gerir).
Ofannefnda seðla (stafl. d.) getr
landssjóðr nefnil. ekki notað í
neiriar svo nefndar eigin parfir
sínar fy rr en hann hefir greitt, í
parfir peirrasem ávísuðu
p e i m á 1 a n d s s j ó ð, fullt and-
virði seðlanna í gulli.
- Andvirði pessara seðla greiðir
landssjóðr með peim peningum,
sem hann ella legði upp uin fram
gjöld sín um árið. Hann hefir
enga aðra peninga til pess.
Þetta erbægt, að gjöra sjer skiljsn-
Iegt. Gjörum ráð fyrir að ársgjöld
landssjóðs sje............. 500,000kr.
a« honum greiðist í tekjur:
a, í peningum........300,000kr.
b, í setilain ávísunum á
peninga..............200,000—
Þá nær nú þetta iieim við gjöld 500,000—
En leysi nú sjóðrinn inn seðla
ávísaðaaföðrum upp
a> t-d................ 150,000—
og lcomist hann yfirárið
án þess, að þurfa alt bæta
sjer upptekjuhallann 200,000—
úr viðiagasjóíi og án þess, að
komast í ógreidda skuld við
ríkissjó'S, þá hffði hann á
þessu sama ári ella lagt upp
þá peninga, s in hafa borgað
þessar uppliæðir.......... 350,000—
ef petta seðla fyrirkomulag hefði
ekki átt sjer stað—Stærð perrraupp
hæða, sein hjer er gjört ráð fyrir
að landssjóðr tapi, annari eftir ólög-
um, hinni utan allra laga, pýðir
elckert; upphæðirnar eru að eins
teknar til dæmis til að sýna óum-
Nýjanlegan gang pess finanz fyrir-
komulags, sem nú á sjer stað á Is-
andi.
2. Af pví, sem pegar er sannað, um
tap landssjóðs á seðlum íslands,
tná nú sjá„ að engirin ísienzkur
seðillgetr komið inn í iands-
sjóð svo, að hann tapi ekki 100
prc. áhonmn, nema sfi, sem sjóð-
inn sjálfur gefr út á sig, er liann
hefir pegar tapað 100 prc. á hon-
um (borguðum í tekjur). Hvl
verðr ekki neitað, að frágangrinn
á pessu er nettr, sona upp á sinn
máta. Enda hefir íslendingum
orðið að pvf og verðr pá fyrst
fyrir alvöru, pegar peir eiga ab
fara að ráða bætr á pessu bölva-
smíði.
Cambridge, 19. des., 1891.
EirÍkr Magnúston.