Heimskringla - 18.02.1893, Side 1

O L D I N.
AN ICELANDIC SEMI-WEEKLY NEWSPAPER PUBLISHED ON WEDNESDAYS AND SATURDAYS
VII. Áll. JVR. 16. WINNIPEG, 31AN, 15. FEIŒÚAIl, 1893. TÖLUBL. 369
Svör til ýmsra.
— J. Þ., 6. E. og E. S. í Mikley
spyrja:
1. Heflr sá maör rétt til að kjósa í
sveitarstjórn, sem býr á landi, sem
annar maðr á, eða landi, sem hann er
ekki búinn að taka rétt á, þótt hann
liafi borgarabréf og nafn lians sé á kjör-
skrá, en ekki á inatskrá?
Svar: Sé hann ekki á matskrá, liefði
hann ekki átt að komast á kjörskrá. En
úr því hann er einu sinni á kjörskrá
kominn, hefir hann rétt til að kjósa. Ef
maðr er á kjörskrá á kjördegi, verðr
kosningarréttr hans eigi véfengdr fyrir
neina aðra sök en þá, ef hann er eigi sá
maðr, sem við er átt með nafninu á kjör-
skránni.
2. Heflr sá maðr kosningarrétt í sveita-
málum, sem á land, en býr ekki á því
og er ekki skrifaðr fyrir því, en býr á
«ðru landi ?
Svar: Leiguliðar hafa kosningarrétt.
Hvort sá, sem þér eigið við, lieflr haft
hann, er komið undir, hvort hann hefir
fullnægt öllum öðrum nauðsynlegum
skilyrðum. Hann verðr t. d. að vera 21
úrs, vera brezkr þegn; leigujörð hans
'era metin $200, og um fram alt þarf
bann að standa á kjörskrá. Standi liann
á henni, en þótt ólöglega, getr hann
greitt atkv., ef liann er eigi dæmdr fyrir
glæp, eða skortir þegnrétt eða er sveit-
arskrifari.
3. Getr sá maðr kosið í sveitarstjórn,
sem hefir borgarabréf, er á matskrá, en
ekki á kjörskrá ?
St/rrr N'ei/
4. Hver eru skilyrði fyrir að mega
kjósa í sveitarstjórn ? í
Svar: Þat er of langt mál uppað telja
hér. Aðalskilyrðin helztu eru (fyrir |
karla sem konur), að kjósandi verðr að
vera 21 árs, brezkr þegn, eiga fasteign
($100 virði) í sveitinni (og þarf þá eigi
að eiga heimili þar), eða vera leiguliði
(að jörðeða luisi, efleigujörðin eðaleigu-
búsið er $200 virði), og verðr þá að
eiga heima í kjörd., og hafa átt þar
beinia í 4 mánuði áðr en kjörskrá var
fuU-endrskoðuð. Enn fremr liafa kosn,-
rétt liænda-synir(ekki bœnda-dœtr, \ esl-
ingarnir), eí þeir hafa verið á jörð foður
síns eða moður í 12 mánuði aðr en sú
skattskra er fullsamin, sem kjörskrá er
á bygð, enda sé þá landið (föðursins eða
móðurinnar) svo mikils virði að nemi
$100 viröi fyrir eiganda, og $ioo virði
fyrir son hvern. Sé synirfleiri enhuiulr-
að doliara virði eru í fasteigninni fyrir
bvern kjósanda, ganga eldri bræðr fyrir
yugri að kosn.rétti. Um þetta efni er
ýðr annars bezt að lesa sjálf ákvæðin í
(egunum (Act 53 Vict., c. 51).
— Mrs. 13. .7., Watertown, S. D. Iír
Sæmundar-Edda, útg. 1810, mikils virði?
Eintakið ber með sér, að það er gjöf frá
Dr. Svb. Egilsson (1852) til Pliny Miles
(þeim er ferðaðist um ísland), en hann
gaf aftr vini sínum John Benvord, föður
systra þeirra í S. I)., sem nú eiga bókina.
Svar: Bókin hefir verið góð gjöf á
sinni tíð, og þá í allháu verði. Nú eru
svo miklu betri nýjar útg. til af Sæm,-
Eddu, að þessi útgáfa má einskisverð
heita (þó líklega ávalt eins eða tveggja
dollara), nema ef einhver vildi gefa dá-
lítið fyrir hana í minning þess merka
manns, sem liún er frá, og til að varð-
veita hana sem dæmi um flökkunáttúru
bóka land úr landi.
— IX. Heiðraðr kunningi vor, sem
vér merkjum þannig, til að leyna nafni
hans, sendir oss utásetningar út á ferða-
söguna „Frá Denver til Frisco“. Þær
eru svo lagaðar, að þær bera vott um ein-
hverjar óskiljanlegar meinlokur, sem
liafa hlaupið í inn heiðraða höf., og yrði
ekki til annars að birta þær, en að lient
yrði gaman að honum. T.d. segir hann:
„Ef P'risco skyldi nú eiga að þýða San
Francisco, þá leiðir höf. óefað marga í
villu...auðvitað er nafnið San Francisco
oft stytt og ýmist nefnt Francisco' eða
Cisco, en hreint aldrei Fsisco ! /“ Ritstj.
þessa bl. liefir verið í San Francisco, og
vill fullyrða,aðfyrir hvert eittskifti sem
hann heyrði nefnda San Francisco,
heyrði hann að miíista kosti 09 sinnum
borgina nefnda Frisco. Tómt l’rancisco
heyrði hann aldrei, og ekki, svo hann
muni til, Cisco. Frisco er almenn stytt*
ing á nafninu í blöðumog bókun«. Vildi
aðfinnandinn t. d. lesa „Roughing it“
eftir Mark Twain. Ámota eru hinar aö-
finningarnar, og er það því eingöngu til
að firra höf. skopi, að vér prentum þær
ekki.
— Oraflon, X. IX, sendir oss
langa grein, sem ber nafnkendum manni
á brýn ýmsan óhróðr og ósóma, en sjálfr
setr höf. „11“ undir greinina, en biðr um
að léyna nafni sínu. Vér þekkjum ekki
höfundinn, vitum ekki einu sinni, hvort
maðr með því nafni, sem hann gefr oss
í meðfylgjandi bréfi.ertil íGrafton. (Vér
höfum orðið fyrir því áðr, að menn hafa
skrifað oss undir uppgerðum nöfnum).
\ér vitum ekki, livort það, sem í ritgi.
stendr, er satt eða ósatt. Vér liöfum
eina sterka ástæðu til að gruna, að það
sé ósatt; hún er sú, að höf. sjálfr þorir
ekki að standa við það. Hvernig getr
liann ætlazt til að vér viljum bera sið-
fcrðislega ábyrgð á því, sem vér vitum
ekkert um, þegar hann,sem er kunnugr,
vill ekki gera það? Þaðerávalt ódreng-
skapr, að vega nafnlaust úr skugga að
nafngreindum mönnum, og vér gerumst
ekki leppr fyrir slíka kroga. Ef þuð or
satt, sem höf. hermir, þá ætti hann að
setja nafn sitt undir greinsína, og senda
oss vottorð einhvers, sem vér þekkjum
þar syðra,um, að hannsé höfundr grein-
arinnar og standi við hana, ef alt málið
er ekki þess eðlis, að það væri bezt að
útkljá það meðal landa í Grafton einna
saman, án þess að fara í blöðin með það.
Eru þeir ekki beztir dómararí því sjálf-
ir? Og hverja snertir það aðra en þá?
Frá löndum.
GRAFTON, N. I)., 14. Febr.
Lönduin líðr hór bœrilega fiestum,
f>(5tt atvinnulaust sé hór að kalla
um þessar mundir.
Á safnaðarfundi i (sl. lúterska
söfnuðiuum, sem haldinn var hér
15. f. tn., var samþykt, að segja al-
gert skilið við sóra Friðrik Berg-
mann, sem áðr hefir þjónað hór.
Maðr að nafni Einar Hjálmars-
son, ættaðr úr Múlasýslum, en bú-
settr hér, andaðist hór skömmu fyr-
ir jólin. Hann lá rúmfastr í 6 vik-
ur, og( var undir hendi eins af bæj-
arlæknunum hór, sem alt af kvaðst
mundu gera hann albata eftir fáa
daga. Loks fóru tnenn að tor-
tryggja mátt þessa læknis og sendu
eftir Dr. M. Halldórsson f Park
River. Þegar hann kom, sagði
hann sjúklinginn ólæknandi með
öðru en uppskurði, en sakir annrík-
is kvaðst haim ekki geta stundað
hann hór. Var sjúki. pá fluttr til
Park River, en því miðr hefir pað
verið um seinan, pví hann andaðist
morguninn eftir að þangað kom,
áðr en Dr. H. gæti nokkrum lækn-
ingatilraunum við komið,
Einar heifitin hafði trygt líf sitt í
Mutual Reserve Fund Life Associ-
ation, en ekki hefir ekkjunni hepn-1
azt fá neitt af ábyrgðarfénu e in sem
komiÖ er.
—Mæður munu komast að raun
um að Pain Killer er óhjákvæmi-
legr á hverju heimili og ætti æfin-
lega að vera til taks ef á þarf að
halda. Ef pú hefir sárindi sárindi
fyrir brjóstinu, pá taktu inn dálítið
af Pain Killer 1 mjólk og vatni og
berðu pað upi leið á brynguna.
pegar proti er í brjóstinu af kulda
eða öðrum orsökum, pá parf ekki
annað en að beraá.pað Pain Killer.
Biddu um inar nýju flöskur.
FRETTIR.
BANDARÍKIN.
—Brezkir hásetar l fangelsi. Á
jólanótt varð uppþot nokkurt á
amerísku skipi á höfninni í San
Francisco, og var maðr nokkur W.
H. Smith að nafni drepinn. Þrír
hásetar á ensku skipi, sem lá par
rétt hjá, vóru sjónarvottar að pví,
er maðrinn var skotinn. Var peim
pví birt vitnastefna. 11. p. m.
kom málið fyrir rótt, en pá mættu
ensku hásetarnir ekki; vóru peir á
skipi sínu, er lá pá í Porta Costa.
Réttrinn sendi lögreglupjóna & stað
með varðhaldsskipun og lét taka
pá fasta, og eru þeir nú í varðhaldi
til að bíða réttarhalds. Þeir eru
uppvægir mjög ogáfrýja til brezka
konsúlsins í San Francisco.
— Waldo M. Potter er „Registr-
ar of U. S. Land Office“ i Fargo
N. D. Hann hefir kallaðr verið
„faðir samveldisflokksins í Norðr-
Dakota“. Hann kveðst nú í 12 ár
hafa sóð og athugað atfarir forsprakka
samveldisflokksins par í rikinu; só
þeir einpykkir harðstjórar; þeir hafi
haft tvo þriðjunga allra atkvæða í
ríkinu áðr, en só nú búnir að koma
flokknum í minni hlnta. Hann hefir
nú lýst yfir pvi, að hann skilji við
flokkinn og vilji framvegis fylla
flokk sóneldisinanna undir forustu
C.levelands.
—Frá Kansas koma heldr fjör-
ugar fróttir. Þareru pir.gmenn af
alþýðuflokki (Popidists) í meiri
hlut, saniveidispiiigmeun víldu eigi
sitja með þeim á pingi. Þótti
meiri hlutinn eigi rótt kjörinn.
Hinir gengu á pingog úrskurðuðu
kjörbróf og lótu sem ekkert væri.
En pingrnenn af satnveldis flokkn-
um hafa líka reynt að koina saman,
og telja sína samkomu eina löggilt
ping. Lýðflokks pingið hafði náð
valdi á þinghúsinu og kom par
saman. Er peir gengu af fundum,
læstu peir vandlega dyrum og
bjuggu vel um. 15. þ. m. aomu
samveldismenn að dyrum pingsals-
ins, en salrinn var þá auðr; höfðu
peir með sér sleggjur og brntu upp
hurðina. Ríkisstjóri fylgir lýð-
flokksmönnum að máli, og hefir
reynt að draga saman liðsafnað, en
gengr örðugt. Foringjar neita
hlýðni og tvísýnt pá um hermenn-
ina. í fyrrakveld stóð enn alt í
stappi og leit holzt út fyrir að lýð-
flokksmenn yrðu að gefa upp til-
raunina til að ná pingsnlnum. Auð-
vitað verðr dómstóll að skera úr,
hvorir réttara hafi.
—Aukaþing segir N. Y. Even.
Post, 13. p. m.. handgengnasta blað
Clevelands, að verði nú án efa
haldið í vor.
— Harrison forseti hefir flanað
að pví, að útkljá Hawaji-málið,
pótt hann eigi ekki eftir nema hálf-
an mánuð að vera við völdin, pví
að 4. Marz fer hann frá. Hann
hefir nú gert samning við sendinefnd
uppreisnarmanna, og lofað að leggja
eyjarnar undir Bandaríkin. Þenn-
an samning hefir hann sent efú
pingdeild til staðfestingar. Þykir
flestum gætnum mönnum aðferð
pessi inn mesti ósómi. Bæði eru
sviknir með pví samningar við lög-
lega stjórn eyjanna, ranglæti og
gjörræði beitt við pjóðina þar forn-
spurða, og ósæmilegt flaustr af
manni, sem pjóðin við kosningar
hefir ný-gefið vantrausts-yfirlýsing,
að hrapa að slíku máli með samþykki
pingdeildar, sem líka er að syngja
sitt síðasta vers og verðr skipuð alt
öðruvísi eftir 14. daga. En jafn-
framt tekið fyrir hendrnar á Cleve-
land, forsetanum nýja, sem þjóðin
hefir lýst trausti á, og inu nýja þingi
sem sórveldismenn hafa meiri hluta í
báðuin málstofum i eftir 4. næsta
mánaðar.
Winnipeg.
—Samskot til séra Matliasar.
Inn komið á afgreiðslustofu Hkr.
Febr. 16. Jónatan Jacobson, Wpg
50 cts , ^Valdemar Pálsson, Wpg.,
25 cts; Febr. 17. Capt. Jóh.
Helgason, Selkirk, $1; J. W. Fin-
ney kaupm., Wpg. $1; Björg Páls
dóttir, Wpg. 50 cts.; María Kjart-
ansdóttir, Wpg., 25 cts.; Eyjólfr
Eyi’ólfsson kaupm., Wpgf. $5.
Alls $8,50.
— Iiev. BjÖrn Pétrsson talar
annaðkveld í samkunduhúsi Unítara
„um Inn sýnilega og ósýnilega heim
—Mr. Jón Hannesson prentari
kom í gærsunnan frá Chicago. Með
honum fr ttum vór, að landi vor
Thorvaldr Stephensen hafi andazt
par í haust. Th. Stephensen var
merkr raaðr og góðr, hann var af
einni íslands beztu ætt; hann hafði
verið í latínuskóla á yngri árum,
en hætti við pað nám og gekk í
verzlunarþjónustu. Var hann L
mörg ár verzlunarstjóri Smiths-verzl
unar í Reykjavík, en fór vestr um
haf um 1872. Hann var lengi bæj-
arfulltrúi í Reykjavík. Hann var
bróðir sóra Stephuns á Klaustrhól-
um, sóra Haunesar heitins Stephen-
sens og peirra bræðra. Hann var
mesti dugnaðar og ráðdeilarmaðr.
Lætr hann eftir sig mannvænleg
börn, Stephan, kvæntan í Ghicago,
og dætr nokkrar, par á meðal er ein
gift enskum lækni í Chicago, Dr.
Sharpe.
— Mr. Jóh. SigurÖsson frá
Bræðrahöfn (N. ísl.) var hór á ferð
í gær. Hann segir nefnd manna úr
nýl. eiga að fara á fund sveitarráðs-
ins í Rockwood i byrjun næsta mán.
til að reyna samtök við hatia um að
fá járnbraut lagða til Gimli.
— Mr. Björn Björnsson frá
Duluth, kom að norðan úr Ný-fs-
lands-ferð sinni í fyrradag. Leizt
honum mjög vel á nj'lenduna, og
hefir hann lofað Hkr. að skrifa fyrir
hana grein um ferð sína.
— Mr. Einar ólafsso'n, Busines
Manager Hkr., brá sór vestr til
Brandoní gær; kemr aftr á mánudag.
— Eintómt bull er það, að Baver-
línan hafi nokkurn agent á íslandi.
Sama mun reynast fargjalds-niðrsetn-
ing hennar. Verðr að eins til að
ginna fólk til að sitja af sér færi.
BRITISH EMPIRE
MUTUAL LIFE ASSURANCE CO. OF LONDON, ENGLAND.
Stofnag 1847.
Græddur sjóóður......$7.(570.000 j Árstekjur...........$1.295.000
Ábyrgðargjaldsupphæð $31.250.000 I Borgað til vátrygða... .$10.000.000
Eignir fram yfir skuldbindingar í Canada 841.330. Alt varasjóðsf.' ;tð
í vörzlur Canadastjórnar. AUar hreinar tekjur tilheyra þeim sem vátrygoir
eru og er skiftmilli þeirra að réttum hlutföllum dþriggja ara fresti. Abyrgðum
verðr ekki fyrir gert undir nokkrum kringumstæð im og engin haft lögð á þá ssm
vátryggðir eru. Sérstök hlunnindi fyrir bindindismenn.
FREI). 1). COOPER,
Aðalumboðsmaðr fyrir Manitoba og Norðvestur-landið.
375 Main Str., Winnipeg.
3Ir. E. Gíslason special Agent.
4
Séra Sölvi.
Séra Sölvi.
5
el8kuðu biirn sleit hann lífekröftum sínum,
fyrir þau vann hann með sinni einstöku elju,
Sþarsemi, ráðdeild og sannri fyrirhyggju meira
en in hrörlega líkamsbygging vor vesalla
•nanna þolir. Eg segi naumast of mikið,
þótt ég segi það, að inn látni bróðir vor, er
hér livílir, hafi af ást ttl eiginkonu og barna
sinna, þeirri ást, er góðr guð einn getr veitý
og vill veita sínum trúu þjónum, lagt svo
hart á sig, að fyrir það liafi hans æfistund-
ir yðið færri en ella, því banamein hans
vaa* eflaust of mikil áreynsla og þreyta. Og
8æl er sú minning fyrir ina sárhryggu ekkju
ins liðna og blessuð börnin þeirra, að vita
það, að guð veitti sínum dygga þjóni þá
náð, að fórna svo að segja sjálfum sér fyrir
þau, sem hann elskaði heitast hér í heimi.—
Já, guði einum og þríeinum sé lof og prís
fyrir, alt sem liann lætr oss að höndum bera,
hv0rt það er lieldr blítt eða strítt".
Þegar ekkjan for af stað um kvöldið,
hallaði hún prest á einmæli 0g sagði við
hann :
, »Ég ætla að að biðja yðr, prcstr min
að segja mér, livað þér eigið hjá m<
aðT 0,1 yöar ómök og fyrírhöfn, mig langí
orSa það núna“.
ég er nú ekki stórvægilegt, Anna mí
ætlið1 yör iiafa Það eins og yðr Býnist' Þ'
Var aö hafa það eins og maðrinn yðar se
' ,ll'r> ekki þurfti ég að eiga hjá lio
um með jafnaði. Hm! Hm! þér ráðið því
alveg, það er ekki stórvægilegt“.
„Hérna, prestr minn góðr, eru 5 rdl., sem
ég ætla að biðja yðr að þiggja, það er kann-
ske oflítið fynr alt, sem þér hafið gert, enég
hefi ekki meira til núna“.
Anna kvaddi prest með tveimr alúðar
kossum.
„Þakka }'ðr fyiii, og guð veri ætíð með
yðr, Anna mín“.
Séra Sölvi staklc dölunum í buxnavasa
sinn, hægt og gætilega, kinkaði ofrlítið koll-
inum, sviprinn var sléttr og blíðr. Börnin
hennar Önnu komu og kvöddu. Prestrinn
kyssti þau innilega eitt eftir annað, stakk svo
liægri hendinni niðr í buxnavasann. Örlítill
hljómr. Þeir vóru ekki liljóðlausir * þessir 5
silfrdalir ekkjunnar á Stekk.
Nei, Árni á Stekk hafði aldrei hrokkið
til við séra Sölva með að græða,
hafði ekki roð við honum: kunni ekki lagið á
því að klófesta dalina, fékk ekki svipað því
eins vel borgaðar sínar ferðir og prestrinn,
hvernig sem hann gekk að sér og löðraði í
svita. Haíði ekkert fyrir vínið, sein hann
veitti prestinum, ekkert fyrir, þó að liann léti
svangan ferðamann fá vrena flatköku og smér
og slátr með henni: slæddi aldrei í kring nm
þa.ð, liafði ekki nokkurn tíma hugkvæmzt
jíess háttar, liafði svo gaman af að gefa, datt
ekki greiðasula í lijartans hug, auk heldr
2 Ósjálfræði.
ef mælt var á mælisnúru vana og viðtekta.
Þórdís kendi börnunum mesta sand af vers-
um og bænum, strax og þau gátu farið að
tala. Einar litli, elzti drengrinn, var ekki
þrévetr, þegar hann kunni „faðir vor“, og las
það ekki að eins kvöld og morgna og við
húslestrabænir, lieldr fléttaði liann bæn og
bæn úr því saman við vísur og hendingar
—hann lærði vísur af pabba sínum og
Sveinka smala. Drengrinn var sjóðnæmr, og
kembdi svo alt í einn lopa „fiiðir vor“ og vís-
urnar, þegar hann var eitthvað að dunda
sér. Foreldrarnir sögðu, að þetta ætti hann
ekki að gera, það væri Ijótt. En þau gátu
ékki varizt ’ brosi stundum, það kom svo
skrítilega fyrir það, sem hann setti saman-
Einar tók eftir því líka, og alt af sótti í sama
liorfið meðruglið.
Það gekk erfitt, þegar Þórdís átti 9.
barnið. Læknirinn var sóttr; hann náði
barninu með verkfærum. Þórdís barðist við
dauðann og sigraði hann að lokum, en fékk
samt enga heilsu; hún var orðin þreytt og
slitin af barnburði og barnastriti. F’öl og
bleik, taugaveikluð og hjartveik var hún orð-
in; en eins var hjónabandid og áðr. Aldrei
liafði Þordísi fundizt dauðinn eins ógeðfeldr
og einmftt nú, þegdr hann hafði veifað ná-
kaldri liendi til hennar. Hún vissi, að það
var meiri sæia hjá guði, en í Hvammi við
að hirða og þrífa börnin; en hún elskaði þau
Séra Sölvi.
Eftir Þorgils GjaUanda.
Hann var fæddr rétt fyrir innan búðar-
borðið, hanií séra Sölvi, svo það sýndist, að
forsjónin hefði ætlazt til, að hann yrði kaup-
maðr eins og pabbi hans. Séra Sölvi hefði
líka verið handviss með að geta verið kaup-
maðr, eins þarfr, réttlátr, mannúðlegr og
sannsýnn og kaupmenn almennt eru. En móðir
hans var prestsdóttir, — það gerði strikið í
reikninginn—og vildi eðlilega, að drengrinr.
yrði prestr, því það er líka lífvænleg staða
og ekki svo örðug né vandasöm og margir
halda; lnin vissi það af reynslunni, dóttir
séra Sölva, sem var fjölda mörg ár prófastr,
bara fvrir það, hvað hann var ríkr og góðr
búmaðr.
Nu var séra Sölvi yngri orðinn prestr í
dai einum upp til fjalia, var kominn vel í
álnir bæði að löndum og lausafé, þótti af