Heimskringla - 25.02.1893, Blaðsíða 3

ZIIEIIMISIKIIRITSrG-I^áx. OG- OIuOIHST ■W'I3STITII3EG-Í 2b. FEBE. 1893.
Nei, sko !
„Heiraskringla11 lætr sjaldan fært
hjíí líða til að gera kaupendum
sínum hagnað.
í petta sinn bjóðum vár fram til
1. Marz [». á. sérhverjum qömlum
kaupanda, sem borgar (eða hefir
pegar borgað) yfirstandandi árgang
að selja honum eftirfylgjandi muni
með tilgreindu verði. Nýir kaup-
endr, sem sanda oss $1 fyrir penn-
an ítrgang, geta fengið sömu kjör.
Borgun verðr að fyigju pöntuninni
til vor. Kaupendr í Bandaríkjun-
um fá hlutina frítt senda til sín, en
kaupendr í Canada verða við mót-
tökuna að borga tollinn (15 cts. af
dollarnnm).
Veggkort á keflum, öðrumegin
Bandaríklu; hinumegin öll
jörðin (hror lílitS 18 ferh. fet) $1,25
Góð ritnél (typewritor)—ekki
dollars-leikfang 2,00
Jewelt of songs, 145 pieces, words
and Music 20
Irwign: Life of Columbus, pa-
per bound (735 pages, illu-
strated) 40
Same cloth bound 70
Wonda Natural Uistory, 800 pag-
es, 500 engravings, cloth
bound 1,45
George Eliot's complete Works,
6 vols, ab. 3600 pages, 1,00
Samecloth bound. 1,95
Walter Seotts \yorks, 12 vols.,
complete 2,00
Cooper: Leather Stocking Tales,
in 1 vol. 35
Same, large Ed. 2 500 pages,
in 5 vols. 0,80
Same, 5 vols. cloth bound 2,20
Longfelloujs Pocms, 1 vol., 300
pages, 0,30
Whiltier's ------ 1 vol., 300 p. 0,80
Bryant's -------- 1 vol., 300 p. 0,30
All three volumes for 0,75
b'hoice Recitations & Readings,
4 vols. 0,60
1Vashington Irwings Complete
Works, 10 vols., over 5000 pa-
6es, pap. bouud, iarge type 1,90
Same cloth bound, 4,10
Ihckens Oomritete, Works, 15 vols. 1.90
Sairlé^ cloth bound 5,10
The Surprise Cook book 1000
receipts, 185 pages 0,20
Stormouths Unabridged Dictionary
of the English language 1200
pages, ij35
Shakspeare's Complete Works, 1468
large quurto pages, steel en-
grav., 7x10% inches, 3 inches
thick, cloth bound 3)io
Irwing's Life of Washinglon, 640
pages, illuftrated, cloth bd. 0,90
Þetta verð bjóðum vór að eins
kavpendum, Hkr., nýjum sem göml-
um, er borgað hafa yfirst. árg.—
Þótt keppinautar vorir verði gulir
og gráir af öfund 0g ergelsi og
skrifi dálk eftir dálk af óhróðri um
oss, f>á vonum vér pað mæli að
eins með boði voru. Allir vita, af
hverju f>að sprettr. Vór skulum d-
byrgjast, að þetta eru ýkjulaust d-
gœtustu kjörkaup. Ekkert íslenzkt
blað hefir nokkru sinni boðið neitt
som nálgast f>að.
Skólastráks-gorgeir
og mentun.
t>að er æði-almennt fyrir mönn-
um að hafa hausavíxl á skólagöngu
og mentun; og blanda menn oft
saman „lærðum“ mönnum og skóla-
gengnum mönnum og mentuðum
mönnum — og er pó alt petta prent
sitt hvað. Vitaskuld ættu allir, sem
í einhvern skóla hafa gengið, að
hafa lært eitthvað. En„lærðii“ menn
eru venjulega ekki kallaðir í öðrum
löndum, en á íslandi, allir strákar,
sem flæmzt hafa gegn um latínu-
skóla. t>eir skólar eru ekki annað
en undirbúnings skólar undir e’.g-
inlegt mentanám.
„Lærðir“ menn eru venjulegast
nefndir háskólagengnir rtienn í
öðrum löndum, p. e. a. s. menn,
sem hafa lært við einhvern háskóla,
en ekki flækingar, sem hafa drukkið
sig frá háskólavist.
En nú er pafi ekki með pví sagt,
að aðrir só ekki eins lærðir og
stundum lærðari. Sumir heimsins
lærðustu inenn, og ekki allfáir há-
skólakennarar, hafa aldrei gengið
háskólaveginn, pví síðr tekið nokk-
urt próF.
Svo er nú orðið: „mentaðir“
menn. Mentunin er ekki fólgin í
skólanámi. Hún er fólgin í sam-
ræmilegri proskun allra manns góðu
hæfileika. Lærdómr er eitt af pví,
sem er mjög nytsamt mentunar-
færi; en ekki veitir tómr lærdómr
pó mentun.
I>að eru margir sprenglærðir
menn ómentaðir, og pví fremr er
allmargr strákrinn, sem hefir aldrei
lært annað en undirbúnings-nám, er
undirbúningsskólar veita, alveg ó-
mentaðr.
Það er miklu fremr lífið, en lær-
dómrinn, sem mentar menn.
Engu að síðr er pað siðr sumra
stráka, sem flækzt hafa gegn utn
latínu skóla, að álíta sig hámentaða
og sæta hverju færi til að slá sig
til riddara á alpýðumönnum, sem
ekki hafa setið á skólabekk, kalla
pá t. d. í skopi „mentamenn“ og
pvi um líkt.
Þetta gerir enginn mentaðr maðr,
en hálfstúdéraðir reyfarar, sem hafa
aldrei skygnzt lengra en inn í and-
dyri musteris mentunarinnar og
finna pví ekki til mentunarskorts
síns og pekkingarleysis—peir eru
mennirnir, sem tíðast slá um sig
með ’ slíku.
En menn ættu ekki að iáta villa
sig á pví, pó að slikir pejar reyni
að sveipa sig ljónshúð lærdómsins;
asnaeyrun stinga upp úr, og á peim
eru peir auðpektir, ef að er gætt.
I>að væri lítið lof fyrir pjóðskáld
ef ekki skildu nema skólgengnir
menn verk hans, eða hefðu peirra
not. Þó að pað purfi auðvitað nokk-
urt menningarstig, til að skilja skáld-
skap, pá er pað oft einkenni bezta,
skáldskaparins, að allir skýrir al-
pýðumenn með hjarta og tilfinning
geta haft hans not og metið hann
eftir pví. Því geta pjóðlegustu
skáldin eignazt „kærleikssjóð i
hjörtum allraíí landa sinna.
I>að er harla illa til fundið. að
fara að henda skop að pví, pó að
pað só ekki skólagengnir menn,
sem gangast fyrir að sýna Islenzku
pjóðskáldi heiðrsvott.
Þeir eru allir málsmetandi menn
og meðal inna bezt metnu manna
af löndum vorum hór. Meðal peirra
eru menn, sem óhætt má par að
auki telja með inum greindustu og
bezt mentuðu alpýðumönnum hvar
sem er. Einir tveir af peim eru
sjálfir vel ' skáldmæltir, og hefir
hvorugr peirra nokkru sinni mis-
boðið gáfu sinni tneð pví að hnoða
satnan hortittum um „hnellna (!)
brá og herðasvipinn j>rúða“.
— Stefdn Oddleifsson Notre Dame
Str. gefr kjörkaup um pessar mund-
ir. Hvergi betra verð á groceries.
ííS^' Mrs. Ástríður Jenson 295 Owena
Str., veitir ungum stúlkum 10 ára
og eldri, tilsögn í hannyrðum, mál-
ara-list og guitaivspili, frá kl. 1—5
á hverjutn virkurn degi.
Mrs. Margrét Skaftason tekr
heim í hús sitt kjóla að sníða og
sauma og ungiinga fatnað.
295 Ovvena Str.
HJlH IKII EMPIIiE
MUTUAL life assurance co. of london, england.
Stofnas 1847.
RADDIR ALMENNINGS.
ÚR ARGYLE.
Að gefnu tilefnu af grein í Hkr.
og öld., 1. Febr. næstl , með yfir-
skrift: „Um bændr og búskapiun“,
eftir M. T., sórstaklega hvað snertir
bændr og búskapinn i Argyle-ný-
lendutini, pykir mór vel við eiga,
að minnast á nokkuð sem til bar
fyrir ári síðan. 1 fyrra fór óg um
jólin inn til Winnipeg til að leita
mér '“kninga, og kom pá í verzl-
unat uuð hr. Árna Friðrikssonar, og
barst par í tal vellíðan bænda í
Argyle. Eg lét í ljósi við hr. A.,
að fáir fjarverandi vissu annað um
vellíðan nýlendunnar I heild sinni
en pað, setn skjallarar og skrafinn-
ar segðu; en ætlan mín væri, að
efnahagr bænda væri ekki eins
glæsilegr og af væri látið, pví að
flestir byggju við skuldafó að meira
og minna leyti og fáir myuda peir
vera, sem ekki hefðu veðsett lönd
sín. Hr. A. hatði, eða lét í ljósi,
gagnstæða skoðun um efnahag
bænda.
Um sama leyti kom til Winnipeg
sjö-embætta stór-bóndinn úr Ar-
gyle, en hvað hanu hefir hugsað,
talað eða gert meðan hann dvaldi
par, er mér lítið kunnugt.
Þegar sjö-embætta stórbóndinn
kom út í nýlenduna aftr, pá lét
hann pann orðastraum renna út frá
sér, að ég hefð> borið nýlendubú-
um allar vammir og skammir á
brýn inni i Winnipeg. En hvað sá
stæki herra hefir haft pví til sönn-
unar, veit óg ekki.
Það álít ég sönnu næst, að hafi
hann talað um ástand nýlendunnar
við hr. Árna Friðriksson, pá hafi
hr. A. sagt honum hverrar skoðunar
ég var um efnahaginn, en pað hefir
ekki samrýmzt embætta- stórmensku
hans, og petta svo stæknað með
honum og orðið að lyga-óhróðrs
skítkasti á náungann, pegar út i
nýlenduna kom. t>ví óg veit fyr'r
vist, að herra Friðriksson hefir ekki
frætt hann á illmælum utn nýlendu-
búa eftir mér, og verð óg pví að á-
líta að pað hafi kviknað upp hjá
stórbóndanurn sjálfum.
Nú vill svo vel til, að M. T.,
höfundrinn að áminstri greir>, er al-
veg á sömu skoðun, sem óg var í
fyrra. En hvað stórbóndinn tekr
nú til bragðs, er ekki gott að vita.
Máske hann poli hr. M. T. betr
sannleikann en mér.
Ég álít, að færri sóu dýpra sokknir
í hyldýpi skulda, og jafnframt fáir,
er halda sér eins vel uppi á svo
kölluðu „hundasundi11, sem sjö-em-
bætta-hjallrinn—greyið.
Ó. Torfason.
Græddur sjóóöur...... $7 670.000
Aby rgðargj aldsupphæð $31.250.000
Árstekjur...........$1.295.000
. Borgað til vátrygða.... $10.000.000
... ,EigIV.r *\am yflr skuldbiudingar í Canada 841.330. Alt varasjóðsfé látið
í vörzlur LanaaastjornHr. Allar hreinar tekjur tilheyra peim sem vátrygðir
eru og er sklftmuii þeirra að réttum hlutföllum dþriggja ara fresti. Abyrgðum
verðr eklu fynr gert undir nokkrum kringumstæð im og engiu liaft lögð á pá sem
vátryggðir eru. Serstok hlunnindi fyrir bindindlsmenn.
FREl). D. COOPER,
Aðalumboðsmaðr fyrir Manitoba og Norðvestur-landið.
375 Main Str., Winnipeg.
Mr. E. Glslason special Agent.
— Nr. 14 og nr. 46 af síðasta
ári Hkr. verða keypt á skrifstofu
blaðsins. Þeir, sem selja vilja, sendi
oss bréfspjald með verði, en ekki
sjálf blöðin fyrri en vór svörum boð-
inu.
SKILNINGSLE YST.
Heiðraði ritstj. Hkr.— *
f>ótt pað sé töluvert ritstjóralegr
skilningr, er kemr fram hjá hr. E.
Hjörleifssyni, í 12. nr. Lögbergs,
á orðum mínum í 11. nr. Hkr. p. á.,
pá langar mig til að sýna fram á,
að pað er ekki réttr skilningr, ef ske
kynni að E. H. taki söusurn. Allir
hljóta að geta sóð, að rökleiðsla mín
var pannig orðuð að óg meinti, að
blöðin hefðu rnest meðferðis kosn-
inga-pólitík eða flokks-pólitík.
Nefnilega: par sem haldið er fram
vissum mönnum til embætta og
pingmensku og fylgt fram sórstöku
stefnu-ákvæði, ofthafa blöðin (Lögb.
og Heimskr.) óspart brugðið hvort
öðru um pað. En eftir pví sem
hægt er að fá út úr pessari grein
hr. E. H., pá getr ekki verið um
annað að tala, ef pólitík er nefnd en
svona löguð málefni. Eg vona að
fáir minnist pess að hafa heyrt öllu
betri skilning lagðan í orðið „póli-
tík“. Herra E. H. ervíst orðinn svo
gagtidrepa af flokkspólitík: rifrildi
um mútur, atkvæðasölu og fjárdrátt
embættistnanna að hann álítr að ekk-
ert annað verði rætt eða hugsað und-
ir nafninu „pólitfk“. Ég segi ekki
par með að Lögb. hafi eingöngu
rætt petta ofannefnda, er minnzt var
á pólitik, en pað verðr ekki hrakið
að árið sem leið flutti pað fleiri ritg.
pví viðvíkjandi en nokkru öðru. En
petta mál er pannig lagað að pað
pýðir ekki neitt að rita langt um
pað. Allir geta sóð, að hr. E. H.
hefr ekki viljað skilja orð mín eða
hann hefir haft meiri ánægju af að
snúa út úr peim, enda, hefir honum
tekizt pað furðanlega, og ælti hann
sjálfsagt að halda áfram með pað svo
lengi-sem óg rita í Hkr. Það er pó
skárra fyrir lesendr Lögb. en aug-
lýsingar.
Duluth, 21. Febr. 1893.
Jóhannes Sigurðsson.
X
X
CUT PLUG.
OLDCHUM
PLUG.
•^Engin tóbakstegund hefir
selzt jafnfljótt og fengið
eins mikla almennings hylli
á jafn stuttum tíma, sem
pessi tegund af Cut Plug
og Plug Tóbaki.
9IOIÍTBEAL.
X
X
JL PAÐRE”
[10]
Hefurðu reynt
CABIE EXTIÍA”
VINDLA?
[9]
IIIIV
Alkiiniiii Merkiiig
“MUNGO”
“KICKER”
“CABLE.”
Er hvervetna viörkend að vera
í öllu tilliti betri en allrr aðrar
tóbakstegundir. In stórkostlega
sala þessarar tóbakstegundar
sannar betur gæði hennar og
álit en nokkuð annað, pví prátt
fyrir þa« þótt vér höfum um
hundrað tuttugu og fimm keppi-
nauta, eykstþó salan stöðugt,
Þetta mælir með brúkun pessa
tóbaksbetrennokkuð annað. Yér
búum ekki til ódf/ra vindla.'§
S. DAVIS & S0NS
MONTREAL.
Mlesta og bozta vindlagerda*
hus i Canada- [7]
„EL PADR
F”
ÍJ
Reina Victoria.
[u]
Vjer lifn a framfara oll
AIGNABID VORT
ERU UMBÆTUR!
Og ekki aftrfor.
In nýja merking vor
CABLE EXTRA
er séretaklega góð og vér ieyf-
um oss að mælast til þess, að
töbaksmenn reyni lianasvoþeir
geti sannfærst um að framburð-
ur vor er sannur.
S. DAVIS & SONS.
No. 14]
100 Jaiet í föður-leit
ég aleinn og heyri enga mannsrödd. , Vocito
vocitas, vocitavi', lýt þar mánuðum samau
hálfbogin til jarðip'. ,At in presenti', og
þoli kulda og vosbúð — ,/rico quod fricui
dat', eins og Eusebíus segir. Bráðum skulu
vindarnir bera mig yfir hafið til ins nýja
heims, þar sem ég get fengið meira af
kynja-lyfinu, sem satt að segja hefir al-
drei brugðizt mór enn ; en ekkert nema
mannkærleiki gæti knúið ipig til að leggja
mig í svo miklar þrautir og mannraunir
til að safna lyfjurtum þessum“.
Mér þótti liálf-gaman að skrumi hans
og svaraði því : ,,Ég lield óg hefði nógu
gaman af að verða vðr samfcrða — því að
eins og Jósephus segir svo satt og rétt :
Capiat pilulas 'duas post prandium'. Satt
að segja er mjög skomtilegt að ferðast og
inér þætt gaman að flakka um allan hnött-
inn“.
„Og ég hefði gaman af að verða ykkr
Sa«nferða“, tók nú Tímóteus fram í. „Ég
j’ýst víq það megi segja við séum þegar
’yrjaðh- á langferðinni — þrjár nhlur aft-
111 ^ kerru — tíu mílur á fæti, og einar
|,va:t mílur, á að gezka, á þessum vagni.
>n eins og Cophagus segir: ,Cochlearija
Jafet í fiiður-leit. 101
crash many swnendush', sem þýðir: ,Það
gengr einatt upp og n;ðt i V0röldinni’“.
„Ja svo : mælti nú samferðamaðr vor ;
„hann hofir þú líka lært rúdímentin“.
„Ja, það vona ég“, svaraði Tímótous,
„að ég só laus við ruddmentiu úr þessu“.
„Er liann fólagi þinn 1“ spurði inn ó-
kunni maðr.
Yið játtum því.
„Segðu mór“, mælti ókunni maðrinn
enn ; „kantu að búa til lyfjakúlur, nota
niortól og stautul, setja saman lyf og blanda?“
Ég svaraði, að auðvitað kyuni óg það sem
til iðnar minnar heyrði.
„Jæja“, svaraði hann ; „það eru nokkr-
arstundir eftir af nóttunni, og er okkr nú hezt
að hvílast. Á ínorgun, þegar við getum séð
hvorir framan í aðra, get ég ráðið af útliti ykkr
ar, hvorlíkindi só til að við eigum fyrir hendi
að kynnast betr. Nóttin er hvíldartíminn,
eins og Quintus Curtius segir : Custos bos fur
atque saccrdos'. Svefninn er öllum ætlaðr,
vinir mínir. Góða nótt“.
104 Jafet í födur-leit.
„Og hver ert þú, lagsi 1“ spurði ég og
varð mér um leið litið á klæðnað hans og
sá, að hann var í hvítum tyrkneskum hux-
um og gamalli dröfnóttri treyju.
„Ég ! Hvað er þetta? Ég er fíflið !“
„Líklega meiri þorpari en fífl, býst ég
við“, og var enn æði-hlessa á útliti hans
og húningi.
„Þar fer þú vilt“ svaraði nú maðrinn,
sem hafði talað við okki kveldið fyrir;
ég heyrði það á röddinni; „það er ekki
að eins iðn hans að vera fífl, en hann er
fæddr svo. Það er hálf viti og er í þjón-
ustu minni. Hann er mór nytsemdarmaðr
til að draga að mér átliygli fólks. Það er
undarlegt í þessum heimi mxið það. að vizk-
an getr hrópað ‘á strætum úti, án þess
að nokkur gefi henni guum; en flónska
og fíftulæti draga þegar að sér múg og marg-
menni“.
Meðan hann var að tala þessi orð, fór
ég að virða hann fyrir mór. Hann var
maðr hniginn á efra aldr, hvítr fyrir hær-
um, klæddr í svört fót, follingalín á brjósti
og um háls, og rykki-líningar á skyrtu-
ermum eftir þeirrar tíðar hætti. Hann var
eygðr vel,_en annars var örðugt að geva
Jafet í föður-leit. 97
eins og Heródót segir, en það þýðir, ef
það er útlagt, að svona sé mannkynsins
eðli‘. ,Tribuuntur mascula dicas', ,Segið
méi vandræði yðar‘, aegir Hómer“*.
Mig furðaði mjög á þessu ávarpi — ég
kunni svo mikið í latínu, að ég skildi und-
ir eins, að tilvitnanir mannsins vóru setn-
ingar úr málmyndalýsingunni latncsku, og
að hann skildi ekkeit í þeim sjálfr, en að
allr lærdómr hans var uppgeið ein. Alt
um þcð var orðalag hans alt svo einkenni-
legt, og jafnframt gaf það mér ósjálfrátt þá
hugmynd, að niælandi væri enginn hvers-
dagsmaðr. Ég hnipti í Tímóteus og svar-
aði svo:
„Þér hafið rétt til getið, hálærði herra;
við ei'um, sem þér segið, feiðalangar, sem
erum að leita að haiuingju okkarri, og
*) Orð pau, sem hór og síðar koina fyrir á
latínu-máli í pví, er maðr pessi segir, eru hálfar
og heilar setninzar, stundum ósamanhangancii
orða-upptHÍniiig, aiveg slitin ut úr öllu sambandi
og paunig pýðingarlaus. Maðrion kann pau ut-
an að, en skilr ekkirti peim, og pau pýtSa ekk.
ert svipað eða skylt pví, sun hann segir. Heró-
dót sagnaritari og lli'mer skáld vcm háðir grískir
hölundar og kunnu enga lotínv. Þýð.